هشدار دیپلمات ارشد قطری: غزه ممکن است وارد وضعیت «نه جنگ، نه صلح» شود
مشاور نخستوزیر قطر هشدار داد که در صورت فقدان یک راهحل امنیتی بینالمللی، وضعیت غزه ممکن است به مرحلهای برسد که نه جنگی در جریان باشد و نه صلحی برقرار، و اسرائیل همچنان نیروهایش را در نوار غزه حفظ کند.
بهدنبال عقبنشینی محدود ارتش اسرائیل از شرق غزه، دولت آمریکا طرحی برای ساخت نواحی مسکونی جدید در بخش شرقی این منطقه ارائه کرده که به گفته منابع عربی، هدف از آن اسکان حدود یک میلیون فلسطینی در نواحی تحت کنترل اسرائیل است.
روزنامه تایمز اسرائیل شنبه ۱۰ آبان در گزارشی نوشت این پیشنهاد از سوی دولت دونالد ترامپ به برخی کشورهای خلیج فارس ارائه شده، اما با استقبال سرد آنها مواجه شده است.
بر اساس این گزارش، مقامهای آمریکایی از عنوان «غزه جدید» برای این پروژه استفاده میکنند که قرار است در شرق «خط زرد» اجرا شود؛ همان مرزی که از ۱۰ اکتبر و در آغاز توافق آتشبس بین اسرائیل و حماس، محل عقبنشینی جزئی ارتش اسرائیل شد.
این عقبنشینی باعث شد اسرائیل کنترل حدود ۵۳ درصد از نوار غزه را در دست داشته باشد، اما واشینگتن امیدوار است ارتش اسرائیل بهتدریج به پشت مرزهای پیشین بازگردد.
با این حال، خروج کامل اسرائیل منوط به دو شرط دشوار است: تشکیل نیروی بینالمللی ثباتساز و خلع سلاح کامل حماس.
به نوشته تایمز اسرائیل، از آنجا که تحقق این شروط بعید بهنظر میرسد، واشینگتن روند بازسازی را بدون انتظار برای خروج ارتش اسرائیل آغاز کرده است.
جرد کوشنر، مشاور ارشد ترامپ، گفته است آمریکا قصد دارد بازسازی را از سمت اسرائیلی خط زرد، بهویژه شهر رفح آغاز کند.
دو دیپلمات عربی که در جریان جزئیات این طرح قرار گرفتهاند، به تایمز اسرائیل گفتند که این پروژه شامل ساخت شش منطقه مسکونی در شرق نوار غزه خواهد بود و هدف آن انتقال حدود یک میلیون فلسطینی به این مناطق در طول دو سال است، حتی در صورتی که ارتش اسرائیل در این مدت از این مناطق خارج نشود.
یکی از دیپلماتها گفته است این پیشفرض «بسیار غیرواقعبینانه» است و افزود: «در حالیکه شاید برخی فلسطینیها نخواهند تحت حاکمیت حماس زندگی کنند، اما پذیرفتن زندگی تحت اشغال اسرائیل و نیرویی که به باور آنها مسئول مرگ ۷۰ هزار نفر از هموطنانشان است، غیرقابل تصور است.»
در حالی که کاخ سفید از اظهارنظر درباره این طرح خودداری کرده، یک مقام آمریکایی گفت هنوز تصمیم نهایی درباره مدیریت پس از جنگ غزه گرفته نشده و ایدههای مختلفی در حال بررسی است.
همزمان، طرحی دیگر از سوی مرکز هماهنگی نظامی-غیرنظامی آمریکا در «کیریات گت» پیشنهاد شده که شامل ایجاد «کمربند انسانی» و ۱۶ مرکز توزیع کمک در امتداد خط زرد است، اما به دلیل مخالفت نهادهای بشردوستانه، این طرح متوقف شده است.
تایمز اسرائیل همچنین نوشته که آمریکا در تلاش است با تصویب قطعنامهای در شورای امنیت، زمینه تشکیل نیروی بینالمللی برای استقرار در غزه را فراهم کند.
این در حالی است که کشورهای کلیدی عربی مانند عربستان و امارات با بخشهایی از این طرح مخالفاند و مشارکت خود را مشروط به مجوز سازمان ملل و توافق با حماس دانستهاند.
گفته میشود واشینگتن امیدوار است این قطعنامه پیش از دیدار محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، با ترامپ در ۱۸ نوامبر تصویب شود.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، حماس را به غارت کمکهای بشردوستانه بینالمللی به غیرنظامیان نوار غزه و تضعیف توافق آتشبس متهم کرد.
روبیو شنبه ۱۰ آبان ویدیویی را در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس بازنشر کرد که پیشتر از سوی فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) منتشر شده بود.
در این ویدیو که با پهپاد ضبط شده، گروهی از افراد منسوب به حماس در حال غارت محموله کمکهای بشردوستانه از یک کامیون در شمال خان یونس دیده میشوند.
روبیو با اشاره به این ویدیو در ایکس نوشت: «حماس همچنان مردم غزه را از کمکهای بشردوستانهای که بهشدت به آن نیاز دارند، محروم میکند. این سرقت، تلاشهای بینالمللی در حمایت از طرح ۲۰ مادهای رییسجمهور ترامپ برای رساندن کمکهای حیاتی به غیرنظامیان بیگناه را تضعیف میکند.»
او افزود: «حماس مانع اصلی است. آنها باید سلاحهای خود را زمین بگذارند و به غارت پایان دهند تا غزه بتواند آیندهای روشنتر داشته باشد.»
ارتش اسرائیل: عملیات پاکسازی ادامه دارد
ارتش اسرائیل ۱۰ آبان اعلام کرد عملیات پاکسازی شرق «خط زرد» برای نابودی زیرساختهای گروههای مسلح فلسطینی در رفح ادامه دارد.
ارتش افزود پس از آغاز آتشبس، یک پرتابگر ۱۵ لولهای و تجهیزات متعلق به حماس کشف شده و چند تونل زیرزمینی نیز در حال تخریب است.
«خط زرد» مرز عملیاتی تعیینشده از سوی ارتش اسرائیل است که از شمال غزه تا شرق رفح امتداد دارد. این خط محدوده مناطق تحت کنترل اسرائیل را مشخص میکند و عبور غیرنظامیان فلسطینی از آن ممنوع است.
روزنامه والاستریت ژورنال هشتم آبان گزارش داد حماس همچنان در برابر فشارها برای خلع سلاح و کنارهگیری از قدرت ایستادگی میکند، در حالی که این دو از شروط اصلی طرح دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ دوساله در این منطقه محسوب میشوند.
دیدار هیات حماس با وزیر خارجه ترکیه
حماس ۱۰ آبان در بیانیهای اعلام کرد هیاتی به سرپرستی خلیل الحیه، مذاکرهکننده ارشد این گروه، در استانبول با هاكان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، دیدار کرده است.
بر اساس این بیانیه، اعضای هیات حماس در این دیدار سندی را در اختیار مقامهای ترکیه قرار دادند که در آن به جزییات موارد «نقض» توافق آتشبس از سوی اسرائیل اشاره شده است.
منابع نزدیک به حماس همچنین گزارش دادند الحیه در این دیدار بر پایبندی این گروه به آتشبس و آمادگی آن برای بازگرداندن پیکر همه گروگانهای اسرائیلی در چارچوب توافق فعلی تاکید کرده است.
رسانههای اسرائیلی صبح ۱۰ آبان خبر دادند بر اساس بررسیهای انجامشده، بقایای سه جسدی که حماس بهتازگی از طریق صلیب سرخ به اسرائیل تحویل داده، متعلق به هیچیک از گروگانهای اسرائیلی نیست.
هنوز پیکرهای ۱۱ گروگان جانباخته اسرائیلی در نوار غزه نگهداری میشوند.
واینت در گزارشی نوشت که با وجود شکننده بودن آتشبس، بازارها و رستورانها در غزه باز شدهاند و حتی آیفون ۱۷ پرومکس نیز با قیمت ۱۱ هزار دلار وارد بازار شده است.
این سایت نوشت که برخی خریداران این گوشیها اعضای حماس هستند که تلاش دارند ثروت خود را به رخ بکشند.
واینت اضافه کرد در بازار نصیرات دکههایی پر از میوه، سبزی و شیرینی وجود دارد اما بسیاری از مردم هنوز توان خرید ندارند و قیمتها سرسامآور است.
رسانههای اسرائیلی گزارش دادند که اجسادی که اخیرا به اسرائیل منتقل شدهاند، متعلق به هیچیک از گروگانهایی که از سوی حماس گرفته شده بودند، نیستند.
طبق گزارش تایمز اسرائیل، بقایای سه جسدی که حماس شامگاه جمعه نهم آبان از طریق صلیب سرخ به اسرائیل تحویل داده، از سوی مقامات اسرائیلی مورد بررسی قرار گرفته و تشخیص داده شده که متعلق به هیچیک از گروگانها نیست.
این ارزیابی پس از پایان تلاشهای شناسایی در موسسه پزشکی قانونی تلآویو انجام شده است.
کارشناسان پزشکی قانونی اسرائیل تایید کردند که سه جنازه تحویل شده به عنوان هیچ یک از گروگانهای کشته شده متعلق نیست.
در مورد انتقال این بقایا، هیچگونه اظهارنظری از سوی اسرائیل صورت نگرفته است.
واکنش حماس
حماس اعلام کرد که پیش از تحویل سه جنازه به اسرائیل در روز جمعه، قصد داشته نمونههایی از اجساد ناشناسی را که پیدا کرده بود، ارائه دهد اما اسرائیل از دریافت نمونهها خودداری و درخواست کرد که اجساد را برای بررسی دریافت کند.
هنوز ۱۱ جسد گروگانهای جانباخته اسرائیلی همچنان در نوار غزه نگهداری میشوند.
این اولین بار نیست که حماس اجساد دیگری را به جای پیکرهای گروگانها تحویل میدهد.
ششم آبان، رسانههای اسرائیلی نوشتند بر اساس ارزیابیها، جسدی که از سوی حماس بازگردانده شد متعلق به پیکرهای گروگانهای باقیمانده نیست.
در آن زمان، اورشلیمپست گزارش داد که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، جلسهای را درباره نحوه پاسخ اسرائیل به این موضوع برگزار میکند و برخی گزینهها در روزهای اخیر با ایالات متحده بررسی شدهاند.
منبعی اسرائیلی در این زمینه به اورشلیمپست گفت: «این بیپاسخ نمیماند.»
جستوجوی حماس در مناطق تحت کنترل اسرائیل
شبکه دولتی «کان» اسرائیل جمعه به نقل از یک منبع مطلع گزارش داد که نیروهای حماس جستوجو برای یافتن اجساد گروگانهای فوتشده را در مناطقی که تحت کنترل ارتش اسرائیل است، از سر گرفتهاند.
این نخستین بار از زمان حمله مرگبار به نیروهای اسرائیلی در رفح در روز سهشنبه است که به نیروهای حماس اجازه داده میشود وارد مناطق تحت کنترل ارتش اسرائیل شده و چنین جستوجوهایی را انجام دهند.
همچنین کانال ۱۲ اسرائیل گزارش داد که در جستوجوهای قبلی، نیروهای حماس در مناطق تحت کنترل ارتش اسرائیل سلاحهایی نیز پیدا کرده بودند.
بر اساس یک نظرسنجی تلویزیونی در اسرائیل، ۶۷ درصد اسرائیلیها معتقدند که در حال حاضر، ایالات متحده در حال تصمیمگیری در مورد عملیات ارتش اسرائیل در غزه است.
در نظرسنجی شبکه خبری کانال ۱۲، ۲۴ درصد از شرکتکنندگان گفتهاند که تصمیمگیرنده اصلی در امور اسرائیل خود این کشور است، در حالی که ۹ درصد پاسخی مشخص در این زمینه نداشتهاند.
همچنین در این نظرسنجی از شرکتکنندگان پرسیده شده آیا اسرائیل به «دولت دستنشاندهای» برای ایالات متحده تبدیل شده است یا نه. در پاسخ، ۶۹ درصد این گزاره را تأیید کردهاند، ۲۵ درصد با آن مخالفت کردهاند و ۶ درصد نیز اظهار بیاطلاعی کردهاند.
این نظرسنجی در شرایطی منتشر شد که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پنجشنبه هشتم آبان درباره نشست مشترک شامگاه چهارشنبه هفتم آبان خود با مقامات عالیرتبه آمریکایی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما با همکاری یکدیگر برای دستیابی به هدفی که با رییسجمهوری ترامپ بر سر آن توافق کردهایم تلاش میکنیم.»
او افزود دوستی دو کشور «بر پایه ارزشهای مشترک، قدرت، و یک اصل روشن» استوار است؛ اینکه اسرائیل همیشه آزادی عمل خود را حفظ میکند.
نتانیاهو در ششم آبان هم در یک مصاحبه، با اشاره به اینکه اسرائیل با کمک آمریکا «محور ایران را در هم شکست، خاورمیانه را بازسازی کرد و مسیر نابودی حماس را هموار ساخت»، تاکید کرد که اسرائیل «بدون وابستگی» تصمیمهای امنیتی خود را میگیرد و در برابر تهدیدها، چه از غزه و چه از لبنان، اجازه نمیگیرد بلکه «به طور مستقیم پاسخ میدهد.»
او چهارم آبان نیز گفت که شاهد «ادعاهای مضحکی» در مورد روابط بین آمریکا و اسرائیل هستیم، اما روابط ما «روابط بین شرکا است و هیچ یک دیگری را کنترل نمیکند.»
نتانیاهو با اشاره به حملات ارتش اسرائیل در غزه در پی نقض آتشبس از سوی حماس تاکید کرد که این کشور حملاتش را به صلاحدید خود انجام میدهد و «به دنبال تایید کسی نیست.»
او این اظهارات را در واکنش به پرسشی درباره کنترل ایالات متحده بر تصمیمهای او و اینکه «آمریکا سیاست امنیتی اسرائیل را دیکته میکند» بیان کرد.
سخنان نتانیاهو پس از آن منتشر شد که روزنامه هاآرتص گزارش داد که ایالات متحده انتظار دارد اسرائیل انجام هرگونه حمله نظامی استثنایی در نوار غزه، از جمله حملات هوایی، پیش از آغاز آن به آمریکا اطلاع دهد.
در همین حال، نشریه تایمز اسرائیل هم جمعه ۹ آبان نوشت که مقامات ارشد آمریکایی موضوع تبدیل شدن اسرائیل به یک «دولت دستنشانده» ایالات متحده را رد کردهاند.
ماجد الانصاری، مشاور نخستوزیر قطر و سخنگوی وزارت خارجه این کشور جمعه ۹ آبان، در گفتوگو با روزنامه گاردین گفت: «ما نمیخواهیم به وضعیتی از نوع “نه جنگ، نه صلح” برسیم، اما خطر آن جدی است.»
به گفته این مقام قطری، تنها راه جلوگیری از چنین سناریویی ورود جدی جامعه جهانی به مسئله غزه، ارزیابی خسارات، آغاز فرآیند بازسازی و حضور رسمی برای حفظ صلح است. او افزود: «این مسیر میتواند روند فعلی را از فضای جنگ به مرحله پس از آن منتقل کند.»
قطر ابراز امیدواری کرده است که شورای امنیت سازمان ملل قطعنامهای برای استقرار یک نیروی بینالمللی صادر کند که ماموریت حفظ ثبات در غزه را بر عهده گیرد.
انصاری گفت: «در تئوری، کشورهای متعددی در منطقه و خارج از آن آمادگی خود را برای مشارکت اعلام کردهاند، اما در عمل، این اقدام نیازمند ماموریتی روشن و الزامآور برای نیروهاست.»
در بخشی از گفتوگو، انصاری به موانع اجرایی مرحله اول توافق مبادله گروگانها پرداخت و گفت که از جمله چالشها، کشف بقایای گروگانهایی است که در طول جنگ کشته شدهاند.
او تاکید کرد: «تشخیص هویت کشتهشدگان، در کنار کشتار روزانه فلسطینیها به دست نظامیان اسرائیلی، از جمله مشکلات جدی در مسیر اجرای توافق است.»
سخنگوی وزارت خارجه قطر همچنین به حمله ناکام ارتش اسرائیل به تعدادی از سران حماس در دوحه اشاره کرد و آن را تلاشی برای خارج کردن قطر از روند میانجیگری توصیف کرد.
به گفته او، این حمله در ۹ سپتامبر انجام شد و هدف آن حذف قطر بهعنوان یک بازیگر معتبر در مذاکرات غزه بود. او گفت: «در روز حمله، ما در حال کار بر روی بیش از ۱۰ پرونده میانجیگری فعال بودیم.»
انصاری افزود: «چنین حملهای قابل چشمپوشی نبود. ادامه کار نیازمند تضمین آمریکا بود مبنی بر اینکه چنین اتفاقی دیگر در خاک قطر تکرار نمیشود.» به گفته او، تنها پس از دریافت این اطمینان، دوحه به مذاکرات بازگشت.
انصاری تاکید کرد که آینده غزه، نه صرفاً به پایان جنگ، بلکه به نوع راهحلی که پس از آن برای ثبات و اداره منطقه اتخاذ میشود، بستگی دارد.
طرح آمریکا برای ساخت «غزه جدید» با مخالفت کشورهای عربی روبهرو شد
بهدنبال عقبنشینی محدود ارتش اسرائیل از شرق غزه، دولت آمریکا طرحی برای ساخت نواحی مسکونی جدید در بخش شرقی این منطقه ارائه کرده که به گفته منابع عربی، هدف از آن اسکان حدود یک میلیون فلسطینی در نواحی تحت کنترل اسرائیل است.
روزنامه تایمز اسرائیل در گزارشی نوشت این پیشنهاد از سوی دولت دونالد ترامپ به برخی کشورهای خلیج فارس ارائه شده، اما با استقبال سرد آنها مواجه شده است.
بر اساس این گزارش، مقامهای آمریکایی از عنوان «غزه جدید» برای این پروژه استفاده میکنند که قرار است در شرق «خط زرد» اجرا شود؛ همان مرزی که از ۱۰ اکتبر و در آغاز توافق آتشبس بین اسرائیل و حماس، محل عقبنشینی جزئی ارتش اسرائیل شد.