در یافته‌های تحقیقات سطوح بالای ارتش اسرائیل درباره حمله گروه مسلح حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر، آمده است که ارتش اسرائیل «برای چند ساعت در آن روز شکست خورده است.» این حمله موجب آغاز جنگ گسترده غزه میان اسرائیل و گروه حماس تحت حمایت جمهوری اسلامی شد.
این تحقیقات نشان می‌دهد که در سه موج متوالی، حدود پنج هزار نیروی شبه‌نظامی تحت رهبری حماس در هفت اکتبر ۲۰۲۳ از نوار غزه به جنوب اسرائیل حمله کردند و جنایاتی مرگبار با شدت و وسعتی بی‌سابقه انجام دادند.
ارتش اسرائیل در گزارشی که پنج‌شنبه ۹ اسفند منتشر شد، اعلام کرد: «تحقیقات نشان می‌دهد ارزیابی نادرستی در مورد توانایی‌های نظامی حماس داشتیم و حتی تصور چنین سناریویی را هم نمی‌کردیم.»
بیشتر بخوانید: خانواده‌های گروگان‌های اسرائیلی، جمهوری اسلامی را مقصر می‌دانند
این حمله جان حدود ۱۲۰۰ نفر را در اسرائیل گرفت و ۲۵۱ نفر دیگر ربوده شدند و بسیاری از مناطق ویران شدند. بیشتر قربانیان غیرنظامی بودند.
یک مقام نظامی اسرائیل گفت که ارتش در حمله هفت اکتبر ۲۰۲۳ «در انجام ماموریت خود برای محافظت از غیرنظامیان اسرائیلی شکست خورده است.»
تحقیقات نشان می‌دهد که ارتش اسرائیل، قبل از حمله هفت اکتبر، معتقد بود که گروه حماس که آن را «تروریستی» می‌داند، تهدید قابل‌توجهی برای اسرائیل در غزه نیست.
همچنین ارتش اسرائیل بر این باور بود که حماس علاقه‌ای به جنگی در مقیاس بزرگ ندارد، شبکه‌های تونل‌های آن به طور قابل‌توجهی تخریب شده‌اند، و هرگونه تهدید فرامرزی با فناوری پیشرفته اسرائیل خنثی می‌شود.
اوایل بهمن، هرزی هالوی، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل، اعلام کرد که از مقام خود کناره‌گیری می‌کند.
او در استعفانامه‌اش مسئولیت خود در نقص امنیتی گسترده در جریان حمله حماس در روز هفتم اکتبر ۲۰۲۳ را بر عهده گرفت.
هالوی در بیانیه‌ای نوشت: «در زمانی ارتش اسرائیل را ترک می‌کند که ارتش دستاوردهای مهمی را به ثبت رسانده و در حال اجرای توافق برای آزادی گروگان‌هاست.»
او افزود که تا زمان پایان ماموریتش، تحقیقات نیروهای دفاعی اسرائیل درباره حمله هفتم اکتبر را تکمیل و آمادگی ارتش اسرائیل را برای چالش‌های امنیتی تقویت خواهد کرد.
در پی استعفای رییس ستاد کل ارتش اسرائیل، فرمانده نیروهای جنوب این کشور نیز از سمت خود کناره‌گیری کرد.
هالوی، یسرائیل کاتس وزیر دفاع را از تصمیم خود مطلع کرده است.
رییس ستاد کل نیروهای مسلح اسرائیل نوشت: «من فرماندهی ارتش اسرائیل را با کیفیت و روشی کامل به جانشین خود منتقل خواهم کرد.»
در پی استعفای رییس ستاد کل ارتش اسرائیل، رهبران احزاب مخالف دولت در پارلمان نیز از بنیامین نتانیاهو خواستند که از ژنرال هالوی پیروی و از مقام نخست‌وزیری کناره‌گیری کند.
بنی گانتز، وزیر دفاع پیشین اسرائیل نیز از نتانیاهو خواست یک کمیسیون تحقیق دولتی در مورد حمله هفتم اکتبر تشکیل دهد و «کشور اسرائیل را به سمت انتخابات هدایت کند تا دولتی تشکیل شود که اعتماد عمومی را دوباره به دست آورد.»
این نظرسنجی، در تاریخ اول و دوم اسفند ۱۴۰۳ در آمریکا انجام شده و موضوعات گسترده‌ای را در حوزه سیاست داخلی و خارجی آمریکا مورد توجه قرار داده است. بخشی از این نظرسنجی و پرسش‌های مطرح‌شده در آن به حمله احتمالی به تاسیسات اتمی ایران، جنگ غزه و مسئله اسرائیل و حماس اختصاص دارد.
نظرسنجی هاروارد-هریس یک نظرسنجی ماهانه مشترک است که از سوی مرکز مطالعات سیاسی آمریکا در دانشگاه هاروارد (CAPS)، موسسه نظرسنجی هریس و شرکت هریس ایکس انجام می‌شود. هدف این نظرسنجی بررسی دیدگاه‌های عمومی درباره مسائل سیاسی و اجتماعی مختلف از طریق نظرسنجی از بیش از دو هزار رای‌دهنده ثبت‌شده در سراسر ایالات متحده است. نتایج این نظرسنجی با در نظر گرفتن ویژگی‌های جمعیتی، به‌گونه‌ای تنظیم می‌شود که منعکس‌کننده ترکیب واقعی جمعیت آمریکا باشد.
حمایت از حملات پیشگیرانه علیه تاسیسات هسته‌ای ایران
براساس نتایج نظرسنجی هاروارد-هریس، ۷۶ درصد از کسانی که در نظرسنجی اول و دوم اسفند شرکت کردند، معتقد بودند که تاسیسات هسته‌ای ایران باید نابود شوند، زیرا مقامات آمریکا و اسرائیل این تاسیسات را بخشی از برنامه جمهوری اسلامی برای ساخت سلاح هسته‌ای می‌دانند.
در مقابل، ۲۴ درصد از شرکت‌کنندگان بر این باور بودند که این تاسیسات، که حکومت ایران میگوید اهدافی صلح‌آمیز دارند، باید حفظ شوند.
همچنین، ۵۷ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی موافق بودند که ایالات متحده باید از حملات هوایی اسرائیل برای نابودی تاسیسات هسته‌ای ایران حمایت کند، در حالی که ۴۳ درصد با این رویکرد مخالف بودند.
۵۴ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی نیز سیاست دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، در قبال ایران و نحوه مواجهه دولت او با ایران را تایید کردند.
حمایت گسترده از حذف حماس از غزه
براساس این نظرسنجی، ۷۸ درصد از آمریکایی‌ها بر این باورند که حماس باید به‌طور دائمی از نوار غزه حذف شود و دیگر اجازه حکومت بر این منطقه را نداشته باشد. در مقابل، ۲۲ درصد از شرکت‌کنندگان معتقدند که حماس باید همچنان کنترل غزه را حفظ کند.
این دیدگاه در میان طرفداران هر دو حزب سیاسی آمریکا مشاهده شد. براساس نتایج نظرسنجی، ۸۱ درصد از جمهوری‌خواهان و ۷۴ درصد از دموکرات‌ها تاکید کردند که حماس نباید بر غزه حکومت کند.
۱۹ درصد از جمهوری‌خواهان و ۲۶ درصد از دموکرات‌ها نیز معتقد بودند که حماس می‌تواند همچنان به حکومت خود در غزه ادامه دهد.
اسرائیل، حماس و تشکیلات خودگردان فلسطینی
۴۳ درصد از آمریکایی‌هایی که در نظرسنجی هاروارد-هریس شرکت کردند اسرائیل را به‌طور کلی «مثبت» ارزیابی کردند، در حالی که ۳۰ درصد دیدگاهی «منفی» نسبت به این کشور داشتند.
براساس این نظرسنجی، حماس با تنها ۸ درصد محبوبیت، به‌شدت در میان شرکت‌کنندگان در نظرسنجی نامحبوب بود، در حالی که ۶۳ درصد از پاسخ‌دهندگان دیدگاهی «منفی» نسبت به این گروه داشنند.
تشکیلات خودگردان فلسطین (PA) نیز محبوبیت پایینی در میان شرکت‌کنندگان در نظرسنجی داشت. در حالی که تنها ۱۳ درصد از پاسخ‌دهندگان دیدگاهی «مثبت» نسبت به آن داشتند، ۴۶ درصد نظری «منفی» نسبت به آن ابراز کردند.
حمایت از اسرائیل در جنگ غزه و آزادی گروگان‌ها
براساس نتایج این نظرسنجی، بیش از سه‌چهارم پاسخ‌دهندگان از اسرائیل در جنگ غزه حمایت کردند و معتقد بودند که حماس باید فورا گروگان‌هایی را که در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ ربوده است، آزاد کند.
۷۷ درصد از پاسخ‌دهندگان آمریکایی از اسرائیل حمایت کردند، در حالی که تنها ۲۳ درصد حامی حماس بودند.
در این میان حزب جمهوری‌خواه حمایت قوی‌تری از اسرائیل نشان داده است: ۸۵ درصد از جمهوری‌خواهان از اسرائیل حمایت کردند، در حالی که تنها ۱۵ درصد حامی حماس بودند.
در مقابل، ۶۹ درصد از دموکرات‌ها از اسرائیل حمایت و ۳۱ درصد از حماس حمایت کردند.
۷۹ درصد از پاسخ‌دهندگان نیز بر این باور بودند که حماس باید فورا و بدون هیچ قید و شرطی تمامی گروگان‌های باقی‌مانده را آزاد کند، و در غیر این‌صورت باید با عواقبی جدی روبه‌رو شود.
این مقام اسرائیلی افزود تابوتهای آنها در حال انتقال به گذرگاه کرم شالوم در مرز نوار غزه است تا به ارتش اسرائیل تحویل شود.
بر اساس گزارشها، اسرائیل روند شناسایی و احراز هویت اجساد را در منطقه مرزی با غزه انجام خواهد داد تا مشخص شود که آیا حماس گروگان‌ها را مطابق تعهدات خود تحویل داده است یا خیر.
پیش از این، تحویل پیکر یک گروگان زن اسرائیلی با نام شیری بیباس از سوی حماس با حواشی فراوانی همراه شده بود.
اسرائیل سوم اسفند حماس را متهم کرد که جنازه دیگری را به جای پیکر بیباس تحویل داده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در همین رابطه به حماس هشدار داد بهای این اقدام خود را پرداخت خواهد کرد.
در نهایت، پیکر بیباس پس از کش و قوسهای فراوان به اسرائیل تحویل داده شد.
پس از ماهها رایزنیهای بینالمللی و با میانجیگری مصر، قطر و آمریکا، اسرائیل و حماس ۲۶ دی برای برقراری یک آتشبس سهمرحلهای در غزه به توافق دست یافتند.
مرحله نخست این توافق که شش هفته به طول خواهد انجامید، از ۳۰ دی به اجرا درآمد.
تایمز اسرائیل در ادامه گزارش خود نوشت صدها زندانی فلسطینی در نیمه شب ۹ اسفند در چارچوب توافق آتشبس آزاد میشوند.
به گزارش این رسانه، از مجموع ۱۵۱ «زندانی امنیتی»، ۹۷ نفر راهی تبعید خواهند شد و ۱۲ تن به نوار غزه انتقال مییابند.
رسانههای عربی نیز گزارش دادند ۳۷ زندانی فلسطینی به کرانه باختری رود اردن بازگشتند و مورد استقبال ساکنان این منطقه واقع شدند.
۴۶۷ زندانی فلسطینی دیگر نیز به نوار غزه باز میگردند که در میان آنان یک زن و ۲۳ فرد زیر سن قانونی دیده میشوند.
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر ۲۰۲۳) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گسترده‌ای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، بیش از ۴۸ هزار کشته و ۱۱۱ هزار زخمی بر جای گذاشت.
خبرگزاری رسمی مصر چهارشنبه هشتم اسفند به نقل از تمیم خلاف، سخنگوی وزارت خارجه این کشور، نوشت طرح لاپید «غیرقابل قبول» است و با رویکرد قاهره در قبال مساله فلسطین مغایرت دارد.
خلاف تاکید کرد: «هرگونه ایده یا پیشنهادی که اصول ثابت موضع مصر و جهان عرب را در قبال غزه نادیده بگیرد، مردود است.»
طرح رهبر اپوزیسیون اسرائیل درباره نوار غزه چه بود؟
رهبر اپوزیسیون اسرائیل هفتم اسفند در جریان یک سخنرانی در واشینگتن اعلام کرد اسرائیل نمیتواند اجازه دهد حماس بار دیگر قدرت را در نوار غزه به دست بگیرد.
لاپید گفت: «تشکیلات خودگردان فلسطین نه تمایل دارد و نه قادر است مدیریت غزه را در آینده نزدیک بر عهده بگیرد. اشغالگری اسرائیل نه مطلوب است و نه امکانپذیر. تداوم هرج و مرج، هم تهدیدی امنیتی و هم فاجعهای انسانی خواهد بود.»
او که پیش از این در سال ۲۰۲۲ نخستوزیر اسرائیل بود، پیشنهاد داد اداره غزه بهمدت هشت سال پس از پایان جنگ، به مصر سپرده شود. بر اساس طرح لاپید، این دوره می‌تواند تا ۱۵ سال تمدید شود.
رهبر اپوزیسیون اسرائیل افزود در صورت پذیرش این طرح از سوی مصر و اجرایی شدن آن، جامعه جهانی بدهیهای خارجی قاهره را تسویه خواهد کرد.
این اظهارات در حالی مطرح شدند که اسکاینیوز عربی ۲۸ بهمن به نقل از منابع آگاه گزارش داد حماس آماده است کنترل نوار غزه را به تشکیلات خودگردان واگذار کند.
در هفتههای اخیر، طرح دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، درباره آینده غزه واکنشهای بسیاری را برانگیخته است.
ترامپ ۱۶ بهمن در نشست خبری مشترک با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در واشینگتن از طرح خود برای مالکیت ایالات متحده بر نوار غزه و جابهجایی ساکنان آن خبر داد.
استیو ویتکاف، نماینده ویژه رییس‌جمهوری آمریکا در امور خاورمیانه، هشتم اسفند اعلام کرد بهزودی نشستی با حضور سازندگان املاک و شهرسازان خاورمیانه، درباره طرح ترامپ برای در اختیار گرفتن و بازسازی غزه برگزار خواهد شد.
مصر، اردن، عربستان سعودی و شماری از کشورهای عربی ضمن مخالفت با کوچ اجباری فلسطینیها، بر لزوم تلاش برای تحقق راهحل دو کشوری بهعنوان راهکاری جهت پایان دادن به منازعات منطقهای تاکید کرده‌اند.
خبرگزاری رویترز ۲۹ بهمن گزارش داد اتحادیه اروپا تمایلی به پذیرش طرح ترامپ درباره غزه ندارد و خواهان بازگشت آوارگان فلسطینی به این باریکه است.
لازارینی، چهارشنبه هشتم اسفند در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت از زمان آغاز عملیات اسرائیل در کرانه باختری در پنج هفته گذشته، بیش از ۵۰ نفر کشته شده‌اند که در میان آنان کودکان نیز دیده میشوند.
او افزود پس از شدت گرفتن خشونتها در کرانه باختری، حدود ۴۰ هزار نفر، بهویژه ساکنان اردوگاههای آوارگان فلسطینی در شمال این منطقه، مجبور به ترک خانههای خود شده‌اند.
اندکی پس از اجرای توافق آتشبس در نوار غزه، ارتش اسرائیل یورش گسترده‌ای را علیه گروههای شبه‌نظامی فلسطینی در شمال کرانه باختری آغاز کرد. این عملیات همچنان ادامه دارد.
این حمله طولانیترین عملیات ارتش اسرائیل در کرانه باختری در بیش از دو دهه گذشته به شمار میرود.
اسرائیل پنجم اسفند اعلام کرد نظامیان این کشور برای چندین ماه در اردوگاههای آوارگان فلسطینی در شمال کرانه باختری باقی خواهند ماند.
پس از ماهها رایزنیهای بینالمللی و با میانجیگری مصر، قطر و آمریکا، اسرائیل و حماس ۲۶ دی برای برقراری یک آتشبس سهمرحلهای در غزه به توافق دست یافتند. مرحله نخست این توافق که شش هفته به طول خواهد انجامید، از ۳۰ دی به اجرا درآمد.
۵ هزار کودک در کرانه باختری از تحصیل بازماندهاند
رییس آنروا در ادامه پیام خود درباره شرایط بغرنج کرانه باختری نوشت: «ویرانی زیرساختهای عمومی، تخریب جادهها با بولدوزر و اعمال محدودیتهای دسترسی، به امری رایج تبدیل شده است.»
لازارینی هشدار داد در پی تشدید خشونتها در منطقه، بیماران امکان برخورداری از خدمات درمانی را از دست دادهاند، خانوادهها با قطع آب، برق و سایر خدمات اساسی دست و پنجه نرم می‌کنند و بیش از پنج هزار کودک فلسطینی که معمولا در مدارس آنروا تحصیل می‌کنند، از آموزش محروم شده‌اند.
او افزود: «کرانه باختری در حال تبدیل شدن به میدان نبرد است و مردم عادی فلسطین نخستین و بزرگترین قربانیان آن هستند. این وضعیت باید پایان یابد.»
روابط اسرائیل و آنروا پس از حمله هفتم اکتبر حماس دچار تنش شده است. اسرائیل شماری از کارکنان این نهاد سازمان ملل را به مشارکت در این تهاجم مرگبار متهم کرده است.
عملیات ارتش اسرائیل در کرانه باختری در حالی صورت میگیرد که تشکیلات خودگردان فلسطین نیز در ماههای اخیر کوشیده است از افزایش نفوذ گروههای مسلح فلسطینی در این منطقه جلوگیری کند.
جنبش فتح، بزرگترین گروه سیاسی فلسطینی در کرانه باختری، ۲۲ دی در بیانیه‌ای تاکید کرد اجازه نخواهد داد حماس «ماجراجوییهای خود را در کرانه باختری تکرار کند».
جنبش فتح هشدار داد حماس با «گرو گذاشتن» خود به نفع جمهوری اسلامی، منافع و منابع فلسطینیها را به خطر انداخته است.
یک مقام اسرائیلی شهریورماه در گفتوگو با ایراناینترنشنال اعلام کرد «تروریستها» با حمایت جمهوری اسلامی، در شهرها و اردوگاههای آوارگان در کرانه باختری پایگاههای نظامی ساختهاند. ادعایی که شواهدی برای آن ارائه نداده است.
پیشتر در مردادماه یسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه وقت اسرائیل، هشدار داد جمهوری اسلامی میکوشد جبهه شرقی جدیدی در جنگ نیابتی خود علیه اسرائیل ایجاد کند.
به گفته او، این جبهه با حمایت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علیه کرانه باختری و اردن هدفگذاری شده است.
