رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، اعلام کرد علاقه‌ای به انتخاب مجدد به این سمت ندارد. او همچنین تاکید کرد به‌دنبال تغییر قانون اساسی ترکیه است؛ تغییری که حزب منحل‌شده پ‌ک‌ک هم خواهان آن است.
اردوغان پنج‌شنبه اول خرداد در مصاحبه با خبرنگاران در هواپیما پس از سفر به مجارستان گفت ما قانون اساسی جدید را «نه برای خودمان، بلکه برای کشورمان می‌خواهیم».
او افزود: «من نه علاقه‌ای به انتخاب مجدد دارم و نه می‌خواهم دوباره نامزد شوم.»
اظهارات رهبر ۷۱ ساله ترکیه در حالی مطرح می‌شود که او در پی تغییر قانون اساسی این کشور است.
اردوغان از سال ۲۰۰۳ به‌عنوان نخست‌وزیر و سپس به‌عنوان رییس‌جمهور قدرت را در ترکیه در اختیار دارد.
اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول و مخالف سرشناس اردوغان، پیش از آنکه موفق شود برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۸ ترکیه اعلام نامزدی کند، ۲۹ اسفند ۱۴۰۳ به اتهام فساد مالی بازداشت شد.
پس از این بازداشت، اعتراضات خیابانی در ترکیه، به‌ویژه استانبول، آغاز شد و ادامه یافت.
قانون اساسی کنونی ترکیه پس از کودتای نظامی سال ۱۹۸۰ تدوین شد؛ یکی از چندین کودتای نظامی در تاریخ معاصر این کشور.
اکنون اردوغان تاکید می‌کند قانون اساسی جدید که آن را «غیرنظامی» می‌خواند، باید قانونی باشد که «از سوی کودتاگران نوشته نشده باشد».
او افزود: «قانون اساسی غیرنظامی باید هرچه زودتر آماده و به ملت ارائه شود»؛ قانونی که به گفته او باید «هم ملی باشد و هم محلی».
حزب حاکم عدالت و توسعه به رهبری اردوغان بیش از دو دهه پیش قدرت را در دست گرفت و تمرکز اصلی خود را بر توسعه زیرساخت‌ها و اقتصاد ترکیه گذاشت.
اردوغان در میان مسلمانان متدین محبوبیت زیادی پیدا کرد؛ کسانی که احساس می‌کردند او در حال رفع محدودیت‌های تحمیلی دولت‌های پیشین بر آزادی‌های مذهبی است.
با این حال، در سالهای اخیر، حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان با افزایش فشارهای سیاسی و نارضایتی عمومی روبهرو شده‌اند؛ به‌ویژه در پی مشکلات شدید اقتصادی و تورم فزاینده که قدرت خرید بسیاری از شهروندان ترک را کاهش داده است.
در همین رابطه بخوانید: بی‌ثباتی در اقتصاد ترکیه؛ شرکت‌های ترک تاوان بحران سیاسی را می‌دهند
قانون اساسی غیرنظامی
با ادامه بازداشت امام‌اوغلو، اوزگور اوزل، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه و از برجسته‌ترین مخالفان اردوغان، ۱۷ فروردین ضمن تاکید بر ادامه اعتراضات مردمی، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در این کشور شد.
با این حال، تغییر قانون اساسی که اردوغان بر آن تاکید کرده، الزاما به معنای برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری نیست؛ انتخاباتی که طبق برنامه فعلی برای سال ۲۰۲۸ تعیین شده است.
اردوغان در واکنش به درخواست برگزاری انتخابات زودهنگام، مخالفان خود را مورد انتقاد قرار داد و گفت: «اگر وقتشان را به‌جای محاسبه انتخابات زودهنگام صرف خدمت به ملت کنند، شاید بتوانند راهی به دل‌های مردم بیابند.»
قانون اساسی و مساله کُردها
مشخص نیست که آیا تغییرات قانون اساسی مدنظر اردوغان، شامل گسترش حقوق اقلیت کُرد در ترکیه هم خواهد شد یا خیر.
کُردها مدت‌هاست خواستار اصلاحاتی هستند که زمینه‌ساز مصالحه‌ای میان دولت ترکیه و حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و گشایش در روابط دو طرف شود.
آنکارا، اتحادیه اروپا و ایالات متحده پ‌ک‌ک را سازمانی تروریستی می‌دانند.
پ‌ک‌ک اعلام کرده آماده است سلاح خود را زمین بگذارد، اما خواهان تغییر قانون اساسی برای ایجاد بستر فعالیت سیاسی در ترکیه است؛ خواسته‌ای که با مخالفت‌های شدید در داخل ترکیه روبهرو است.
دولت ترکیه انحلال پ‌ک‌ک را تلاشی برای ایجاد «ترکیه‌ای عاری از ترور» توصیف کرده و هدف آن را پایان دادن به درگیری ۴۰ سالهای می‌داند که جان ده‌ها هزار نفر را از دو طرف گرفته است.
یک مقام ارشد حزب عدالت و توسعه به روزنامه نشنال گفت بعید می‌داند اردوغان تمایلی به ادامه طولانی‌مدت قدرت داشته باشد، اما با وجود «تمام توسعه‌های عظیمی که در زیرساخت‌ها و بخش‌های دیگر به وجود آورد»، اکنون می‌خواهد «ترکیه‌ای عاری از ترور و با قانون اساسی غیرنظامی» به‌عنوان میراث خود برجا بگذارد.
منتقدان داخلی اردوغان مدت‌هاست او را متهم می‌کنند که به‌دنبال تغییر قانون اساسی برای اعلام نامزدی در سومین دوره ریاست‌جمهوری است.
با این حال، اظهارات اخیر اردوغان چنین تمایلی را رد می‌کند و او تاکید دارد هدفش از تغییر قانون اساسی، «خدمت به منافع ملی» است، نه باقی ماندن در قدرت.
طبق قانون اساسی فعلی ترکیه که در سال ۲۰۱۸ با تغییر نظام سیاسی از پارلمانی به ریاستی به اجرا درآمد، رییس‌جمهور تنها دو دوره می‌تواند در این مقام باقی بماند.
نامزدی برای دوره سوم مستلزم لغو این محدودیت است؛ تغییری که نیاز به رای‌گیری در پارلمان دارد و تعداد آرای لازم بیش از تعداد کرسی‌های ائتلاف حاکم اردوغان با حزب ملی‌گرای حرکت ملی است.
