حمله دیپلماتیک ترامپ و اروپا به خامنه‌ای
تحلیل‌گر ارشد در ایران‌اینترنشنال
نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پرونده هسته‌ای ایران در حال برگزاری است. یکی از مهم‌ترین نکات این نشست، همکاری نزدیک ایالات متحده تحت رهبری ترامپ با سه قدرت اروپایی یعنی آلمان، فرانسه و بریتانیاست. این همکاری علیه جمهوری اسلامی شکل گرفته است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش جامع خود علیه جمهوری اسلامی، اعلام کرده که ایران همکاری لازم با بازرسان را انجام نمی‌دهد و در نتیجه، آژانس نمی‌تواند تایید کند که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی صلح‌آمیز است.
این گزارش از نظر فنی بستر لازم را برای افزایش فشار سیاسی شدید از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی فراهم کرده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در این‌باره گفته که جمهوری اسلامی در سطحی غنی‌سازی می‌کند که بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت بمب اتمی است.
آژانس در ادامه تاکید کرده که قادر نیست صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را تایید کند، چون ایران به سؤالات مطرح‌شده درباره برخی فعالیت‌های مشکوک پاسخ نداده است. به‌علاوه، شواهدی وجود دارد که جمهوری اسلامی، در کنار برنامه هسته‌ای علنی خود، یک برنامه پنهان دیگر هم داشته و درباره ابعاد و جزییات آن شفاف‌سازی نکرده است.
این وضعیت در شرایطی رخ می‌دهد که مذاکرات میان ایران و آمریکا به بن‌بست رسیده و تنها دو روز به پایان مهلتی که ترامپ برای دستیابی به توافق تعیین کرده باقی مانده است.
جمهوری اسلامی گفته در حال آماده کردن پیشنهادی برای آمریکا است که جزییات آن اعلام نشده است اما اسرائیل معتقد است که جمهوری اسلامی در حال وقت‌کشی است و فرصت مقابله با دستیابی ایران به سلاح اتمی رو به پایان است.
اسرائیل تأکید دارد که باید یا از طریق توافقی بسیار سخت‌گیرانه یا از طریق اقدام نظامی، راه رسیدن جمهوری اسلامی به سلاح اتمی مسدود شود.
رافائل گروسی هم در آخرین صحبت‌های خود با اشاره به این نگاه اسرائیل، گفت که نگرانی‌های اسرائیل درباره برنامه هسته‌ای ایران را درک می‌کند.
در جلسه شورای حکام، قرار است قطعنامه‌ای که از سوی آلمان، فرانسه و بریتانیا علیه جمهوری اسلامی پیشنهاد شده، به رأی گذاشته شود. احتمال تصویب این قطعنامه بالاست و آمریکا نیز به احتمال زیاد از آن حمایت خواهد کرد.
همچنین احتمال دارد شورای حکام در این نشست یا در نشست بعدی، پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد. در این صورت، امکان بازگشت تحریم‌ها علیه ایران وجود خواهد داشت.
از طرف دیگر، اعتبار قانونی برجام در مهر ماه به پایان می‌رسد و احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی بریتانیا و فرانسه افزایش یافته است. نکته مهم در مورد این مکانیسم این است که حتی چین و روسیه، که متحدان جمهوری اسلامی محسوب می‌شوند، در این زمینه خاص نمی‌توانند کمکی به تهران بکنند.
در صورت ارجاع پرونده به شورای امنیت، موضوع ادامه برجام و ادامه لغو تحریم‌ها به رأی گذاشته می‌شود و اگر یکی از سه کشور (بریتانیا، فرانسه یا آمریکا) به آن رأی مثبت ندهند یا آن را وتو کنند، تحریم‌ها به‌صورت خودکار بازمی‌گردد.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، نیز در آخرین مصاحبه خود به این نکته اشاره کرده و گفته که چین و روسیه در این مسئله خاص نمی‌توانند کاری برای ایران انجام دهند.
نکته مهم دیگری که در صحبت‌های گروسی درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی وجود دارد این است که او گفته برخلاف ادعای ایران که آژانس از سایت‌های هسته‌ای اسرائیل بازدید نمی‌کند، آژانس از یکی از مراکز تحقیقاتی اسرائیل بازدید می‌کند.
به‌گفته گروسی، اسنادی که جمهوری اسلامی مدعی است از اسرائیل به دست آورده، ممکن است مربوط به همان سایت تحقیقاتی باشد که آژانس نیز از آن بازدید کرده و چیزی مخفی در کار نیست. این مرکز تحقیقاتی هسته‌ای که در ۲۰ کیلومتری جنوب تل‌آویو قرار دارد، یک آزمایشگاه ملی برای پژوهش‌های هسته‌ای است که در سال ۱۹۵۸ تأسیس شده است.
این اظهارات گروسی در واکنش به حرف‌های اخیر وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی مطرح شده است. وزیر اطلاعات گفته بود اسناد زیادی از برنامه هسته‌ای اسرائیل به دست آورده و قرار است آن‌ها را منتشر کند. این ادعا پس از آن مطرح شد که سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل در سال ۲۰۱۸ به انبار اسناد هسته‌ای جمهوری اسلامی در جنوب تهران دستبرد زدند و بیش از ۵۵ هزار سند را به سرقت بردند و نتانیاهو آن‌ها را به نمایش گذاشت.
از آن زمان، جمهوری اسلامی همواره در تلاش بوده تا نشان دهد که توان انجام اقداماتی مشابه را دارد. حالا وزیر اطلاعات می‌گوید ما هم عملیات مشابهی انجام داده‌ایم، هرچند تا زمانی که جزییات این ماجرا منتشر نشود، نمی‌توان درباره صحت آن اظهارنظر قطعی کرد.
باید دید منظور وزیر اطلاعات از این «دستاورد بزرگ اطلاعاتی» دقیقاً چیست. البته پیش از این هم وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی بارها از دستاوردهای بزرگ امنیتی و اطلاعاتی صحبت کرده بود که خلاف آن‌ها ثابت شد.
برای مثال، سال گذشته در روز مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، اسماعیل هنیه رهبر حماس که در تهران حضور داشت، در یکی از محافظت‌شده‌ترین روزها و مکان‌ها ترور شد
این در حالی بود که درست پیش از این واقعه، اسماعیل خطیب، وزیر اطلاعات، در پاسخ به سوال خبرنگاری که پرسید مهم‌ترین دستاوردش چه بوده، گفته بود: «انهدام شبکه جاسوسی اسرائیل در ایران.»
اما تنها چند ساعت پس از این اظهارنظر، اسماعیل هنیه در تهران ترور شد.