ترامپ از مردم تهران خواست فورا شهر را تخلیه کنند

دونالد ترامپ، رییسجمهوریآمریکا، دوشنبه از ساکنان تهران خواست این شهر را فورا ترک کنند؛ هشداری که جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل را در پنجمین روز خود وارد مرحله حادتری میکند.

دونالد ترامپ، رییسجمهوریآمریکا، دوشنبه از ساکنان تهران خواست این شهر را فورا ترک کنند؛ هشداری که جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل را در پنجمین روز خود وارد مرحله حادتری میکند.

برای بیش از دو دهه، جمهوری اسلامی و اسرائیل درگیر جنگ سایبری مخفی و گستردهای بودند. نبردی پیچیده که در جریان آن، عملیات استاکسنت در سال ۲۰۱۰ علیه تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی رقم خورد و طی سالها با حملات به زیرساختها، نفوذ به سیستمهای امنیتی و جنگ روانی دو طرف، ادامه یافت.
اکنون یکی از پرسشهای اصلی این است: آیا این جنگهای دیجیتال، سرانجام باعث آغاز یک جنگ فیزیکی رسمی و نظامی شدند؟ آیا کدهایی که روزگاری در شبکههای صنعتی و دوربینهای نظارتی نفوذ میکردند، امروز جای خود را به موشکهایی دادهاند که در آسمان تهران و تلآویو منفجر میشوند؟
نقطه آغاز؛ استاکسنت و شکستن تابوی جنگ دیجیتال
در سال ۲۰۱۰، با ظهور کرم رایانهای استاکسنت، برای اولین بار حملهای سایبری انجام شد که به صورت گسترده به زیرساختهای هستهای جمهوری اسلامی آسیب زد.
این بدافزار را آمریکا و اسرائیل طراحی کرده بودند و طی چند ماه، حدود هزار سانتریفیوژ را در نطنز از کار انداخت. ویژگی منحصر به فرد استاکسنت، هدفگیری دقیق آن بر تجهیزات خاص و طراحی صنعتی پیچیدهاش بود.
برخی مقامات جمهوری اسلامی مانند علیاکبر صالحی، رییس وقت سازمان انرژی اتمی گفتند استاکسنت آسیب قابل توجهی به برنامه هستهای جمهوری اسلامی نزد و متخصصان ایرانی توانستند آن را خنثی کنند؛ هرچند این موضع احتمالا برای کاهش تاثیر روانی حمله مطرح شد.
این واقعه نه تنها نشان داد جنگ بدون شلیک گلوله هم میتواند تخریبگر باشد، بلکه انگیزهای برای جمهوری اسلامی ایجاد کرد تا در حوزه سایبری سرمایهگذاری راهبردی انجام دهد.
ایران از آن پس واحدهای تخصصی سایبری در سپاه پاسداران را توسعه داد و با الگوبرداری از ساختارهای غربی، مجموعهای از نیروهای آموزشدیده را در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی بسیج کرد.

هک نسبتا خطرناک؛ حمله به تصفیه آب اسرائیل
در آوریل ۲۰۲۰، ایران با حمله سایبری تلاش کرد میزان کلر در سامانههای تصفیه آب اسرائیل در منطقه شارون را دستکاری کند؛ طوری که میتوانست منجر به مسمومیت غیرنظامیان شود.
این حمله از سوی رسانههای غربی یک نقطه عطف دانسته شد زیرا برای نخستین بار بود که یک کشور سعی میکرد از طریق فضای دیجیتال، بهطور مستقیم جان شهروندان کشور دیگری را تهدید کند.
رسانههای غربی، مانند نیویورک تایمز، این واقعه را بهعنوان یک تشدید خطرناک در جنگ سایبری توصیف کردند.
هرچند این حمله در نهایت با شکست مواجه شد اما زنگ خطر را برای دستگاه امنیتی اسرائیل به صدا درآورد.
اسرائیل نیز در پاسخ به بندر رجایی در بندرعباس حمله سایبری کرد که در می ۲۰۲۰ رخ داد.
این حمله باعث ایجاد صفهای طولانی کشتیها، اختلال در تخلیه و بارگیری کالا و ایجاد تنشهای اقتصادی موقت در منطقه جنوب ایران شد.

جنگ روانی با هک دوربینها و رسانهها
از سال ۲۰۲۱، جنگ سایبری میان ایران و اسرائیل وارد مرحلهای روانی و تبلیغاتی شد. گروهی با نام «عدالت علی» با نفوذ به دوربینهای زندان اوین، ویدیوهایی منتشر کرد که نشان میدادند چگونه زندانیان مورد ضربوشتم قرار میگیرند. این تصاویر بلافاصله در رسانههای بینالمللی بازتاب یافت و موقعیت نهادهای امنیتی ایران را در افکار عمومی به چالش کشید.
تحلیلگران امنیتی، این عملیات را «یکی از موفقترین کمپینهای جنگ روانی علیه نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی» دانستند. با این حال مدرک قطعی درباره ارتباط مستقیم این گروه با اسرائیل وجود ندارد.
همچنین اکتبر ۲۰۲۱، جایگاههای سوخت تهران هک شدند و پیامهایی ضدحکومتی مانند «خامنهای بنزین ما کو؟» روی نمایشگرها ظاهر شد.
گروه «گنجشگ درنده» مسئولیت این حمله را به عهده گرفت.
این عملیاتها نه تنها کارکرد عملیاتی داشتند، بلکه در چارچوب عملیات روانی طراحی شده بودند تا مشروعیت حکومت را زیر سؤال ببرند.
در ژانویه ۲۰۲۲، وبسایت روزنامه جروزالم پست، از رسانههای مهم محافظهکار اسرائیل هک شد. همزمان، حساب توییتر کانال خبری معاریو نیز هدف قرار گرفت.
در این دو پلتفرم، تصویری از یک موشک فرضی ایرانی به سمت رآکتور دیمونا با شعار «ما در نزدیکیتان هستیم» منتشر شد. این حمله رسانهای، در آستانه سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی به دست آمریکا صورت گرفت و تلاشی بود برای ارسال پیام بازدارنده به افکار عمومی اسرائیل.
رسانههای تلآویو این اقدام را «تلاش ایران برای جنگ روانی دیجیتال» خواندند.
در آوریل ۲۰۲۲ چند وبسایت پخش برنامههای رادیویی اسرائیل هدف حمله سایبری قرار گرفت و گفته شد هکرهای طرفدار حکومت ایران عامل این حملات بودهاند.
حمله هکرها در آستانه برگزاری مراسم روز قدس صورت گرفت. در این حمله، هکرها به جای آرم پخش زنده، کلمه «این وبسایت هک شده» و تعدادی از علایم مشخصه اسرائیل را قرار دادند و یک نوار صوتی و ویدیویی به عربی از کوه معبد همراه با شلیک موشک پخش کردند.
روزنامه جروزالم پست گفت در پی این حمله هکری، پخش زنده از چهار وبسایت رادیویی برای چند ساعت متوقف شد.
این حملات به گروهی که خود را «هکرهای نجاتبخش» میخواندند، منتسب شد.
همین گروه در ماه می سال ۲۰۲۰ هم وبسایت جروزالم پست و دهها وبسایت اسرائیلی دیگر را هک کرده بود.
در آن عملیات، این گروه یک پیام ویدیویی به عربی با شعار «شمارش معکوس برای نابودی اسرائیل پیشاپیش شروع شده» را در این وبسایتها قرار داد.
یک کانال تلگرام مرتبط با گروه «هکرهای نجاتبخش» همزمان با هک وبسایتهای رادیویی، پیامی منتشر کرد و در آن با نام بردن از این وبسایتها گفت: «اکنون صدای ما را از قدس شریف، پایتخت فلسطین بشنوید.»
این کانال همراه با همان فیلمی که در وبسایتهای رادیویی منتشر شد، شعار «ما تمامی سرزمین فلسطین را برایتان به جهنم تبدیل میکنیم» را هم پخش کرد.
در نوامبر ۲۰۲۴ گروهی به نام «حنظله» (Handala) که اسرائیل آن را به ایران منتسب میداند، تصاویر و اطلاعات خصوصی کاربران از جمله سیاستمداران و دانشمندان هستهای اسرائیل را منتشر کرد. اطلاعاتی از جمله سفرهای خارجی، سوابق کاری و اسناد بانکی افراد در این حمله منتشر شد.
هدف این حمله، «ایجاد ترس در میان تصمیمسازان اسرائیلی و نمایش توانایی نفوذ اطلاعاتی» عنوان شد.

جنک اقتصادی با رمزارز و باجافزار در اسرائیل
در سال ۲۰۲۳، گروههای ایرانی نظیر آگریوس (Agrius) و اویلریگ (OilRig) با استفاده از باجافزارهایی مثل مانیبرد (Moneybird) به زیرساختهای اسرائیلی از جمله دانشگاهها، بیمارستانها و بنادر حمله کردند.
این نوع حملات نشاندهنده نوعی تحول در جنگ سایبری و حرکت به سمت جنگ اقتصادی و دیجیتال بود.
نفوذ صنعتی و زیرساختی؛ از فولاد تا راهآهن
در سالهای اخیر، برخی حملات سایبری جمهوری اسلامی و اسرائیل، مستقیما به زیرساختهای حیاتی مربوط بودهاند.
گروه «گنجشک درنده» که در حمله سایبری به کارخانه فولاد خوزستان دست داشت، در بیانیهای صریح اعلام کرد این عملیات در پاسخ به رفتارهای منطقهای جمهوری اسلامی انجام شده است.
در این هک، دستگاههای کنترلی صنعتی که تجهیزات سنگین مانند کورهها و جرثقیلها را هدایت میکنند، هدف قرار گرفتند.
گروه مهاجم با استفاده از مهندسی معکوس، زمان حمله را بهگونهای تنظیم کرده بود که کارمندان در محل نباشند و در بیانیه خود تاکید کرد که «هدف، آسیب رساندن به انسانها نیست، بلکه نمایش قدرت و هشدار است».
در جریان این حمله، ویدیوهایی منتشر شد که نشان میداد سامانههای صنعتی از کنترل خارج شدهاند و تجهیزات فولادسازی به آتش کشیده شدهاند.
این ویدیوها، هم در رسانههای فارسیزبان منتشر شدند و هم در رسانههای بینالمللی پوشش یافتند.
در مقابل، گزارشهایی از حمله گروههای ایرانی نیز به سیستمهای برق و گاز اسرائیل و قطع موقت برق در برخی مناطق منتشر شد که هیچ کدام تایید نشدند اما نیویورک تایمز گزارش کرد که در اکتبر ۲۰۲۳ حملات سایبری گسترده به زیرساختهای اسرائیل انجام شده است.
در ژوییه ۲۰۲۱ هم حملاتی به سیستمهای راهآهن ایران صورت گرفت که بلیتها را از کار انداخت و مسافران را سرگردان کرد.

از سایه به روشنی؛ حمله به کنسولگری ایران در دمشق
اسرائیل در آوریل ۲۰۲۴ کنسولگری ایران در دمشق را هدف حمله هوایی قرار داد.
در این عملیات، محمدرضا زاهدی و شش تن دیگر از فرماندهان و نیروهای سپاه پاسداران کشته شدند.
از نظر امنیتی، این حمله نشانه عبور جنگ از فضای سایبری به مرحلهای کاملا فیزیکی و علنی تلقی شد.
پاسخ تهران به این حمله، چند هفته بعد آمد.
نخستین حمله گسترده جمهوری اسلامی به اسرائیل
در پاسخ به حمله به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق، حکومت ایران در آوریل ۲۰۲۴ یکی از بیسابقهترین حملات خود را علیه اسرائیل آغاز کرد و بیش از ۱۷۰ پهپاد، حدود ۱۲۰ موشک بالستیک و ۳۰ موشک کروز به سمت اهداف اسرائیلی شلیک شد.
سامانههای گنبد آهنین اسرائیل و پاتریوت آمریکایی بسیاری از این موشکها را رهگیری کردند اما تعدادی نیز به پایگاه نواتیم اصابت کردند. این حمله که برای نخستین بار بهصورت رسمی از خاک ایران انجام شد، پایان دوران «جنگ نیابتی» و آغاز یک جنگ مستقیم ارزیابی شد.
جنگ سایبری در میانه تنشهای فیزیکی
با وجود شروع تنشهای میدانی، جنگ سایبری جمهوری اسلامی و اسرائیل متوقف نشد.
در آوریل ۲۰۲۵، یک گروه هکری با استفاده از بدافزار مارکیتور (MURKYTOUR) دست به تلاش فیشینگ علیه اسرائیل زد. از این بدافزار بهطور خاص برای نفوذ اولیه و جمعآوری اطلاعات استفاده میشود. این نشان داد که بعد از فازهای انفجاری و تخریبی، جنگ سایبری وارد فاز اطلاعاتی با دقت بالا و هدفمند شده است.
همچنین پیش از انفجار در بندرعباس، ایران در ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ اعلام کرد که یک حمله سایبری گسترده و پیچیده را دفع کرده است.
سیستمهای کلیدی شبکه برق و مخابرات ایران بهشدت تحت فشار قرار داشتند و این رخداد همزمان با خرابکاری در بندر و نشانههایی از تسویهحساب در فضای سایبری و فیزیکی بود. با این حال این حمله از سوی جمهوری اسلامی مستقیما به اسرائیل نسبت داده نشد.

جنگ رسمی؛ عملیات طلوع شیران
سرانجام در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، اسرائیل حملهای گسترده به مواضع و فرماندهان جمهوری اسلامی در خاک ایران انجام داد. عملیاتی با نام «طلوع شیران» آغاز شد که طی آن، بیش از ۱۰۰ هدف شامل تاسیسات هستهای نطنز، فردو، سایتهای نظامی در اطراف اصفهان، تهران و مراکز فرماندهی در کرمانشاه و همدان هدف حمله هوایی قرار گرفتند.
منابع خبری از کشته شدن دستکم ۲۰ فرمانده عالیرتبه جمهوری اسلامی از جمله محمد باقری، رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، علی شمخانی، مشاور سیاسی رهبر جمهوری اسلامی و امیرعلی حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران و همچنین تعدادی از دستاندرکاران برنامه هستهای جمهوری اسلامی خبر دادند.
حکومت ایران هم بلافاصله واکنش نشان داد و با استفاده از موشکهای بالستیک و پهپادهای شاهد-۱۳۶ به اهدافی در اسرائیل حمله کرد.
پیوند سایبر و فیزیک
اطلاعات منتشرشده از سوی مراکز تحقیقاتی امنیت سایبری نشان میدهد بسیاری از اهداف مورد حمله اسرائیل در عملیات «طلوع شیران»، پیشتر از طریق نفوذ سایبری شناسایی شده بودند. حتی برخی گزارشها حاکی از آن است که مسیرهای ارتباطی نیروهای سپاه پاسداران، موقعیتهای مکانی ذخیرهسازی موشک و نقشههای فنی تاسیسات هستهای از طریق بدافزارها و هک سامانهها بهدست آمدهاند. این بدان معناست که جنگ سایبری، نه فقط پیشزمینه بلکه ابزار اصلی جنگ فیزیکی بوده است.
جمهوری اسلامی نیز از توان سایبری خود برای هدایت پهپادها، اخلال در پدافند هوایی و حتی در جنگ روانی بهره برده است.
اکنون جنگ حکومت ایران و اسرائیل از یک جنگ سایبری، اطلاعاتی و پنهان، به جنگی تمامعیار و ترکیبی تبدیل شده است؛ جنگی که در آن کدها، نقشه حمله را ترسیم میکنند و پهپادها و موشکها مامور اجرای آن هستند.
اگرچه در ابتدا قرار بود جنگ سایبری جایگزینی برای درگیری مستقیم باشد اما امروز روشن شده که این فضا نه جایگزین، بلکه پیشدرآمد جنگهای آینده است.
این نبرد به جهان نشان داد که دیگر مرزی میان فضای مجازی و میدان نبرد واقعی وجود ندارد. این تجربه نه فقط برای ایران و اسرائیل، بلکه برای همه بازیگران جهانی، هشداری روشن است: آینده امنیت ملی نه در میدان مین و تانک، بلکه در دنیای نامرئی اطلاعات و نرمافزار شکل میگیرد.

نخستوزیر اسرائیل در گفتوگویی اختصاصی با ایراناینترنشنال گفت کارزار نظامی اسرائیل علیه جمهوریاسلامی، نفسهای آن را به شماره انداخته است. بنیامین نتانیاهو افزود این فرصتی برای مردم ایران فراهم کرده تا حکومت را سرنگون کنند.
نتانیاهو دوشنبه ۲۶ خرداد در گفتوگو با پوریا زراعتی، مجری ایراناینترنشنال، گفت: «نوری روشن شده، آن را با خود به سوی آزادی ببرید.»
او افزود: «این همان لحظه است. ساعت آزادی شما نزدیک است، اکنون در حال رخ دادن است.»
نتانیاهو در این گفتوگو، جمهوری اسلامی را تهدیدی دائمی برای اسرائیل خواند که از طریق برنامههای هستهای و موشکی خود موجودیت اسرائیل را هدف گرفته است.
او با اشاره به برنامه هستهای جمهوریاسلامی گفت: «ستمگران تهران با طراحی دو نوع سلاح مرگبار میکوشند اسرائیل را نابود کنند. نخست، تلاش برای پیشبرد سریع برنامه هستهای و ساخت بمب اتمی برای نابودی اسرائیل. دوم، برنامهریزی برای ساخت انبوهی از موشکهای بالیستیک… هر موشک با یک تُن مواد منفجره، که مستقیما به شهرهای ما برخورد میکند و زنان و کودکان ما را میکشد. آنها میخواستند ۲۰ هزار موشک از این نوع بسازند.»
نتانیاهو عملیات نظامی جاری اسرائیل را هم یک جنگ دفاعی و هم فرصتی برای سرنگونی رهبران تهران توصیف کرد و گفت: «این نبرد میان شر و خیر است، و اکنون زمان آن است که انسانهای خوب، چه در ایران و چه در سراسر جهان، در کنار خیر بایستند و در برابر این جنون برخاسته از استبدادی رادیکال مقاومت کنند. این وضعیت در آستانه پایان است.»
اسرائیل دوشنبه به صداوسیمای جمهوری اسلامی حمله کرد و آن را «تریبون تبلیغات» جمهوری اسلامی خواند.
به گزارش سازمان حقوق بشری هرانا، حملات اسرائیل از جمعه تاکنون دستکم ۳۲۲ کشته و ۶۸۴ زخمی بر جای گذاشته است.
«آنها از ما میترسند، اما از شما بیشتر»
نخستوزیر اسرائیل گفت آسیبپذیری نظامی جمهوری اسلامی میتواند به فروپاشی سیاسی آن نیز سرعت ببخشد.
او افزود: «این دیکتاتورها در ایران از ما میترسند، اما از شما، مردم ایران، بیشتر میترسند. آنها میدانند که ۸۰ درصد مردم ایران از آنها بیزارند.»
نتانیاهو گفت اسرائیل با حملات دقیق خود، بخشهای کلیدی از زیرساختهای هستهای و توان تولید موشک ایران را از کار انداخته است.
او گفت: «ما تیم اصلی هستهای آنها را هدف قرار دادیم، سایتهای هستهای آنها را زدیم... و اکنون در حال نابودی مراکز تولید موشکهای بالیستیک آنها هستیم. هنوز کارمان تمام نشده، اما تمامش خواهیم کرد.»
نتانیاهو در ادامه با مقایسه رفتار نظامی اسرائیل و جمهوری اسلامی گفت: «شما میتوانید این تفاوت را در هشدارهایی ببینید که ما به مردم تهران و دیگر شهرها میفرستیم. ما به آنها اخطار میدهیم تا از مناطق درگیری خارج شوند. این همان تفاوتی است که میان یک رژیم تروریستی که عمدا غیرنظامیان را هدف قرار میدهد و یک دموکراسی مانند اسرائیل وجود دارد.»
صبح دوشنبه اسرائیل کاتص، وزیر دفاع اسرائیل گفته بود اسرائیل قصد هدف گرفتن غیرنظامیان را ندارد، اما از ساکنان تهران خواسته شده که مناطق نزدیک به مراکز حکومتی و نظامی را که ممکن است هدف قرار گیرند، تخلیه کنند.
بر اساس نقشهای که ارتش اسرائیل منتشر کرده، منطقهای حدود ۳۰ کیلومتر مربع در تهران بهعنوان منطقه تخلیه مشخص شده که صدها هزار نفر در آن سکونت دارند.
نتانیاهو همچنین به رنج مردم ایران در زیر سلطه جمهوری اسلامی اشاره کرد و از ژینا مهسا امینی، زن جوانی که مرگ او در بازداشت گشت ارشاد در سال ۱۴۰۱ موجی از اعتراضات سراسری به راه انداخت، یاد کرد.
او خطاب به مردم ایران گفت: «آنها شما را فقیر کردهاند. برای شما بدبختی آوردهاند. مرگ آوردهاند. ترور آوردهاند. زنان شما را به گلوله میبندند. این زن شجاع، باورنکردنی، مهسا امینی را بهخاطر روسری نداشتن، زدند و گذاشتند با خونریزی بمیرد. این یک رژیم افراطی، رادیکال و خشن است، و زمان خلع سلاح آن فرا رسیده است.»
نتانیاهو در ادامه با اشاره به سابقه تاریخی ایران گفت این کشور میتواند بار دیگر کشوری بزرگ شود و آینده در دستان مردم آن است.
او خطاب به مردم ایران گفت: «من به شما ایمان دارم. به شما احترام میگذارم. شما را تحسین میکنم. من دستاوردهای شما را میشناسم. پتانسیل شما را میدانم. ایران میتواند دوباره کشوری بزرگ باشد. ایران تمدنی بزرگ بود، اما این اراذل مذهبی که کشور شما را ربودهاند، دوام نخواهند آورد. آینده از آنِ شماست، نه آنها.»

به گفته دو مقام آمریکایی، ارتش آمریکا شمار زیادی هواپیمای سوخترسان را به اروپا منتقل کرده تا گزینههای نظامی بیشتری در اختیار دونالد ترامپ قرار دهد. اقدامی که در بحبوحه شعلهور شدن جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل صورت گرفته است.
این مقامات که نخواستند نامشان فاش شود، دوشنبه ۲۶ خرداد به خبرگزاری رویترز گفتند ناو هواپیمابر «نیمیتز» نیز در حال حرکت بهسوی خاورمیانه است. اقدامی که به گفته یکی از این دو مقام، از پیش برنامهریزی شده بوده است.
این ناو قابلیت حمل پنج هزار پرسنل و بیش از ۶۰ فروند هواپیما از جمله جنگندهها را دارد.
این تحرکات، در مجموع نشاندهنده تقویت چشمگیر توان هوایی ایالات متحده برای اجرای عملیاتهای مستمر است؛ آن هم در شرایطی که جمهوری اسلامی و اسرائیل درگیر نبردی آشکار و بیسابقه شدهاند.

اسرائیل از بامداد جمعه بمباران مواضع جمهوری اسلامی در ایران را آغاز و اعلام کرد که تهران در آستانه ساخت بمب اتمی است.
از آن زمان، دو طرف چندین موج حمله گسترده علیه یکدیگر انجام دادهاند که به کشته و زخمی شدن شماری از غیرنظامیان انجامیده و نگرانیها را از گسترش جنگ در منطقه تشدید کرده است.
یک وبسایت ردیابی پرواز خبر داد که بیش از ۳۱ هواپیمای سوخترسان نیروی هوایی آمریکا، عمدتا مدلهای کیسی-۱۳۵ و کیسی-۴۶، یکشنبه از ایالات متحده برخاسته و به سمت شرق حرکت کردهاند.
مقامات آمریکایی از اظهار نظر درباره تعداد این هواپیماها خودداری کردند.
پنتاگون نیز در پاسخ به رویترز، کاخ سفید را مرجع پاسخگویی دانست اما مقامات کاخ سفید بلافاصله به این درخواست واکنشی نشان ندادند.
اریک شوتن، تحلیلگر اطلاعات امنیتی، به رویترز گفت: «جابهجایی ناگهانی دهها تانکر هوایی آمریکا به سمت شرق، وضعیت معمولی نیست. این یک پیام روشن از آمادگی راهبردی است.»
او افزود: «چه هدف، پشتیبانی از اسرائیل باشد، چه آمادگی برای عملیاتهای دوربرد یا تضمین تدارکات، این اقدام نشان میدهد آمریکا در حال موقعیتیابی برای واکنش سریع در صورت گسترش تنش با ایران است.»
هواپیماهای نظامی آمریکا در اروپا
بنا بر گزارشها، هواپیماهای نظامی آمریکا در چندین نقطه در اروپا فرود آمدهاند؛ از جمله در پایگاه رامشتاین در آلمان و فرودگاههایی در بریتانیا، استونی و یونان.
تا این لحظه، آمریکا با احتیاط عمل کرده و تنها در سرنگونی موشکهای ورودی به اسرائیل مشارکت داشته است.
دو مقام آمریکایی، یکشنبه به رویترز گفتند که ترامپ در روزهای اخیر، طرح اسرائیل را برای کشتن علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، وتو کرده است.
یکی از این منابع گفت که ایالات متحده مادامی که آمریکاییها هدف حمله قرار نگرفته باشند، از هدف قرار دادن رهبری سیاسی ایران حمایت نمیکند.
ترامپ ضمن تمجید از حمله اسرائیل، به تهران هشدار داده که نباید دامنه انتقامجویی خود را به اهداف آمریکایی گسترش دهد.
مقام سومی از دولت آمریکا نیز که نخواست نامش فاش شود، از اظهار نظر درباره حرکت تانکرهای سوخترسان خودداری اما تاکید کرد که اقدامات ارتش ایالات متحده در منطقه، «ماهیتی دفاعی» دارد.
یک منبع دیگر که با این موضوع آشناست هم به رویترز گفت ایالات متحده به کشورهای منطقه اعلام کرده در حال انجام «آمادهسازی دفاعی» است اما اگر ایران به هر یک از تاسیسات آمریکا حمله کند، عملیاتها حالت تهاجمی به خود خواهند گرفت.
ایالات متحده در حال حاضر حدود ۴۰ هزار نیرو در منطقه دارد؛ شامل سامانههای پدافند هوایی، جنگندهها و ناوهای جنگی که توانایی مقابله با موشکها را دارند.

در حالی که مسیر روشنی پیش روی پایان یافتن تنشها میان اسرائیل و جمهوری اسلامی نیست، هیچ کدام از طرفین تمایلی به عقبنشینی ندارند. در این شرایط، تصمیمات رییسجمهوری آمریکا نقشی تعیینکننده در شکلگیری روند آتی این بحران خواهد داشت.
بر اساس تحلیل نیویورک تایمز، درگیری اخیر اسرائیل و جمهوری اسلامی که از جمعه ۲۳ خرداد آغاز شده است، روند متفاوتی نسبت به تقابلهای پیشین این دو کشور دارد.
برخلاف حملات کوتاه مدت سال گذشته که طی چند ساعت پایان یافت، درگیری کنونی وارد روز چهارم شده و هیچ کدام از طرفین قصد عقبنشینی ندارند.
حملات اسرائیل منجر به کشته شدن چندین فرمانده ارشد سپاه پاسداران و دانشمندان هستهای جمهوری اسلامی شده است.
بخشهایی از زیرساختهای انرژی ایران نیز آسیب دیدهاند.
در مقابل، حملات تهران هم خساراتی در اسرائیل به همراه داشته است.
برنامه هستهای، هدف محوری
هدف اصلی اسرائیل از این حملات، پایان دادن به برنامه غنیسازی جمهوری اسلامی است.
دانیل شاپیرو، مسئول سابق امور خاورمیانه در پنتاگون، پیشبینی کرده که این درگیری هفتهها طول خواهد کشید.
او معتقد است اسرائیل تا زمانی که جمهوری اسلامی قابلیت غنیسازی داشته باشد، به حملات خود ادامه خواهد داد.
شاپیرو که اکنون در شورای آتلانتیک در واشینگتن فعالیت میکند، تاکید کرده که اسرائیل به هر نحو ممکن تا از بین رفتن توانایی غنیسازی ایران بر موضع خود پافشاری خواهد کرد.
او معتقد است که اگر اسرائیل این مسئله را حل نکند، کمپین نظامی آن با شکست مواجه خواهد شد.
اسرائیل تاکنون موفق شده تاسیسات غنیسازی نطنز را هدف قرار دهد اما هنوز نتوانسته سایت زیرزمینی فردو را که در قلب کوه است، نابود کند.
از بین بردن این تاسیسات به بمبهای ویژه «سنگرشکن» نیاز دارد که اسرائیل آن را در اختیار ندارد.
نیویورک تایمز نوشت استراتژی اسرائیل بر این اساس است که با حمله به اهداف دیگر و وارد کردن فشار اقتصادی و نظامی، جمهوری اسلامی را مجبور به تعطیل کردن فعالیتهای هستهای خود کند اما تهران تاکنون هیچ علامتی از عقبنشینی نشان نداده است.

جمهوری اسلامی تسلیم نمیشود
صنم وکیل از موسسه تحقیقاتی چتم هاوس لندن، تاکید کرد که جمهوری اسلامی علیرغم تحمل ضربات سنگین، هنوز کنترل کامل کشور و ذخایر موشکی قابل ملاحظهای را در اختیار دارد.
به گفته او، هدف اصلی حکومت ایران «بقا» است و به این منظور در تلاش برای وارد کردن آسیب به دشمن و نشان دادن مقاومت خود است.
در حالی که اسرائیل تسلطی نسبی بر آسمان ایران کسب کرده، تهران همچنان قدرت حملات متقابل را دارد؛ هرچند تاکنون مواضع آمریکا و متحدان دیگر این کشور در منطقه را هدف قرار نداده است.
نقش کلیدی رییسجمهوری آمریکا
سرنوشت این درگیری بیش از همه به تصمیمات دونالد ترامپ بستگی دارد.
ایالات متحده برخلاف اسرائیل، سلاحها و هواپیماهای لازم را برای نابودی تاسیسات فردو در اختیار دارد.
ترامپ پیش از این مذاکراتی را با جمهوری اسلامی آغاز کرده بود تا تهران را متقاعد کند برنامه هستهای خود را بدون درگیری نظامی پایان دهد. این مذاکرات با شکست مواجه شد اما رییسجمهوری آمریکا اکنون امیدوار است حملات اسرائیل، تهران را متقاعد به پذیرش پیشنهادهای واشینگتن کند.
یوئل گوزانسکی، کارشناس ایران در موسسه مطالعات امنیت ملی تلآویو، معتقد است پایان این درگیری زمانی فرا خواهد رسید که ترامپ تشخیص دهد جمهوری اسلامی آماده مصالحه شده است.
تجربه تاریخی ایران
نیویورک تایمز معتقد است مطالعه تاریخ ایران نشان میدهد رهبران این کشور در شرایط خاص قادر به تغییر مواضع خود هستند. مثال بارز آن، پذیرش آتشبس در جنگ هشت ساله با عراق در دهه ۱۹۸۰ است؛ زمانی که روحالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، پس از سالها مقاومت و رد پیشنهادهای صلح، سرانجام زیر فشار هزینههای غیرقابل تحمل جنگ، مجبور به توافق شد.
این نشریه آمریکایی تاکید کرده است که با این حال، آن توافق پس از هشت سال جنگ به نتیجه رسید.
این امر نشان میدهد که حتی در صورت تمایل تهران به مصالحه، فرآیندی طولانی پیش رو خواهد بود.

ساعاتی پس از انتشار اطلاعیه هشدار تخلیه ارتش اسرائیل برای محدوده مشخص شده در یک نقشه که «منطقه سه تهران» را نشان میداد، صداوسیمای جمهوری اسلامی هدف حمله قرار گرفت. یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، خبر داده بود که «تریبون تبلیغات» جمهوری اسلامی در آستانه نابودی است.
کاتز دوشنبه ۲۶ خرداد و پس از حمله اسرائیل به ساختمان صداوسیما، در شبکه ایکس نوشت: «پس از تخلیه گسترده ساکنان منطقه، نیروی دفاعی اسرائیل به مرکز پخش تبلیغات و تحریکات رژیم ایران حمله کرد.»
او افزود: «دیکتاتور ایران در همه جا فلج شده است.»
مجری برنامه شبکه خبر، ثانیههایی پیش از این حمله مشغول خواندن بیانیه تهدیدآمیز شورای امنیت ملی خطاب به شهروندان بود.
در پی این حمله، پخش برنامه زنده شبکه خبر قطع شد.
در اطلاعیهای که دوشنبه از سوی ارتش اسرائیل منتشر شد، آمده بود که طی ساعات آینده، ارتش اسرائیل عملیات جدیدی را برای هدف قرار دادن «زیرساختهای نظامی جمهوری اسلامی» در این منطقه آغاز خواهد کرد.
ویدیوی منتشرشده، دود ناشی از انفجار در محوطه صداوسیما را پس از حملات هوایی اسرائیل از نقطهای دورتر از این منطقه نشان میدهد.
اسرائیل تاکید کرده بود حضور غیرنظامیان در این ناحیه میتواند جان آنها را به خطر بیندازد.
وزیر دفاع اسرائیل پس از انتشار اطلاعیه تخلیه از سوی ارتش این کشور خطاب به ساکنان تهران، پیامی تهدیدآمیز اما مبهم منتشر کرد.
او نوشت: «تریبون تبلیغات و تحریک رژیم ایران در آستانه نابودی است. تخلیه ساکنان اطراف آغاز شده است.»

جیسون برادسکی، رییس شورای سیاستگذاری گروه اتحاد علیه ایران هستهای، درباره این پیام هشدار در حساب ایکس خود نوشت که گمانهزنیها درباره احتمال هدف قرار گرفتن ساختمان سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی (IRIB) در منطقه سه تهران افزایش پیدا کرده است.
او در ادامه نوشت: «صداوسیما که تحت تحریمهای ایالات متحده قرار دارد، از سوی نهادهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی برای اهداف امنیتی و تبلیغاتی استفاده میشود. موضوعی که میتواند مبنای منطقی حمله احتمالی از سوی اسرائیل تلقی شود.»
منطقه سه شهرداری تهران از شمال به بزرگراه صدر، از جنوب به بزرگراه همت، از غرب به بزرگراه مدرس و از شرق به بزرگراه صیاد شیرازی محدود میشود.
جردن، الهیه، ونک، دروس، میرزای شیرازی، بلوار نلسون ماندلا و ظفر، تعدادی از مهمترین محلات این منطقه هستند.
در این محدوده، مراکز مهمی مانند مجموعه ورزشی انقلاب، سالن همایشهای بینالمللی، ساختمان صداوسیما، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، وزارت نیرو، شرکت مخابرات، سازمان انرژی اتمی و بیمارستان بقیهالله قرار دارند.
ترامپ، در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشیال، نوشت: «ایران باید همان «توافقی» را که به آنها گفتم امضا میکرد. چه تاسفبار و چه جانهایی که هدر رفت. بهطور ساده بگویم: ایران نباید به سلاح هستهای دست پیدا کند. بارها و بارها این را گفتهام! همه باید فورا تهران را تخلیه کنند!»
او دقایقی بعد در پستی دیگر نوشت: «لطفا یک نفر به تاکر کارلسون دیوانه توضیح بدهد که «ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد!»
تاکر کارلسون مجری سابق شبکه فاکس نیوز از طیفی از طرفداران ترامپ است که مخالف حمله آمریکا به ایران هستند.
جلسه شورای امنیت ملی در اتاق بحران
یک مقام کاخ سفید به سیانان گفت هشدار ترامپ، نشاندهنده فوریت نیاز ایران به آمدن پای میز مذاکره است.
این مقام کاخ سفید که نامش اعلام نشد، افزود ترامپ در حالی که در کوههای راکی کانادا برای نشست گروه هفت حضور دارد، بهطور مرتب از طریق مارکو روبیو، وزیر امور خارجه و سایر مقامها در جریان آخرین تحولات جنگ قرار گرفته است.
بنا بر اعلام کاخ سفید، ترامپ به دلیل شدت گرفتن بحران در خاورمیانه، تصمیم گرفته دوشنبه پس از ضیافت شام با سران کشورها، اجلاس را زودتر ترک کند.
فاکسنیوز گزارش داد ترامپ خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت ملی در اتاق بحران کاخ سفید شده است تا به محض ورود او تشکیل شود.
امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه گفت بازگشت ترامپ از نشست گروه هفت با توجه به هدف کنونی برای دستیابی به آتشبس در خاورمیانه، اقدام مثبتی است.
نیویورک تایمز به نقل از یک مقام کاخ سفید گزارش داد ترامپ تصمیم گرفت بیانیه گروه هفت را که خواستار کاهش تنش میان ایران و اسرائیل است، امضا نکند.
تقویت نیروهای آمریکا در منطقه
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، اعلام کرد که این هفته برای تقویت توان دفاعی نیروهای آمریکایی در منطقه، دستور اعزام تجهیزات و نیروهای بیشتر به فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (CENTCOM) را صادر کرده است. این فرماندهی مسئول عملیات نظامی در خاورمیانه، شمال آفریقا، آسیای مرکزی و جنوب آسیا است.
شان پارنل، سخنگوی وزارت دفاع امریکا در ایکس نوشت: «نیروهای آمریکایی موضع دفاعی خود را حفظ کردهاند و این وضعیت تغییری نکرده است. ما از نیروهای آمریکایی و منافعمان محافظت خواهیم کرد.»
دوشنبه حملات اسرائیل به مناطق مختلف ایران به ویژه تهران ادامه یافت و ساختمان اصلی صداوسیمای جمهوری اسلامی هدف قرار گرفت.
نخستوزیر اسرائیل در گفتوگویی اختصاصی با ایراناینترنشنال گفت کارزار نظامی اسرائیل علیه جمهوریاسلامی، نفسهای آن را به شماره انداخته است. بنیامین نتانیاهو افزود این فرصتی برای مردم ایران فراهم کرده تا حکومت را سرنگون کنند.