در حالی که مسیر روشنی پیش روی پایان یافتن تنش‌ها میان اسرائیل و جمهوری اسلامی نیست، هیچ کدام از طرفین تمایلی به عقب‌نشینی ندارند. در این شرایط، تصمیمات رییس‌جمهوری آمریکا نقشی تعیین‌کننده در شکل‌گیری روند آتی این بحران خواهد داشت.
بر اساس تحلیل نیویورک تایمز، درگیری اخیر اسرائیل و جمهوری اسلامی که از جمعه ۲۳ خرداد آغاز شده است، روند متفاوتی نسبت به تقابل‌های پیشین این دو کشور دارد.
برخلاف حملات کوتاه مدت سال گذشته که طی چند ساعت پایان یافت، درگیری کنونی وارد روز چهارم شده و هیچ کدام از طرفین قصد عقب‌نشینی ندارند.
حملات اسرائیل منجر به کشته شدن چندین فرمانده ارشد سپاه پاسداران و دانشمندان هسته‌ای جمهوری اسلامی شده است.
بخش‌هایی از زیرساخت‌های انرژی ایران نیز آسیب دیده‌اند.
در مقابل، حملات تهران هم خساراتی در اسرائیل به همراه داشته است.
برنامه هسته‌ای، هدف محوری
هدف اصلی اسرائیل از این حملات، پایان دادن به برنامه غنی‌سازی جمهوری اسلامی است.
دانیل شاپیرو، مسئول سابق امور خاورمیانه در پنتاگون، پیش‌بینی کرده که این درگیری هفته‌ها طول خواهد کشید.
او معتقد است اسرائیل تا زمانی که جمهوری اسلامی قابلیت غنی‌سازی داشته باشد، به حملات خود ادامه خواهد داد.
شاپیرو که اکنون در شورای آتلانتیک در واشینگتن فعالیت می‌کند، تاکید کرده که اسرائیل به هر نحو ممکن تا از بین رفتن توانایی غنی‌سازی ایران بر موضع خود پافشاری خواهد کرد.
او معتقد است که اگر اسرائیل این مسئله را حل نکند، کمپین نظامی آن با شکست مواجه خواهد شد.
اسرائیل تاکنون موفق شده تاسیسات غنی‌سازی نطنز را هدف قرار دهد اما هنوز نتوانسته سایت زیرزمینی فردو را که در قلب کوه است، نابود کند.
از بین بردن این تاسیسات به بمب‌های ویژه «سنگر‌شکن» نیاز دارد که اسرائیل آن را در اختیار ندارد.
نیویورک تایمز نوشت استراتژی اسرائیل بر این اساس است که با حمله به اهداف دیگر و وارد کردن فشار اقتصادی و نظامی، جمهوری اسلامی را مجبور به تعطیل کردن فعالیت‌های هسته‌ای خود کند اما تهران تاکنون هیچ علامتی از عقب‌نشینی نشان نداده است.
جمهوری اسلامی تسلیم نمی‌شود
صنم وکیل از موسسه تحقیقاتی چتم هاوس لندن، تاکید کرد که جمهوری اسلامی علی‌رغم تحمل ضربات سنگین، هنوز کنترل کامل کشور و ذخایر موشکی قابل ملاحظه‌ای را در اختیار دارد.
به گفته او، هدف اصلی حکومت ایران «بقا» است و به این منظور در تلاش برای وارد کردن آسیب به دشمن و نشان دادن مقاومت خود است.
در حالی که اسرائیل تسلطی نسبی بر آسمان ایران کسب کرده، تهران همچنان قدرت حملات متقابل را دارد؛ هرچند تاکنون مواضع آمریکا و متحدان دیگر این کشور در منطقه را هدف قرار نداده است.
نقش کلیدی رییس‌جمهوری آمریکا
سرنوشت این درگیری بیش از همه به تصمیمات دونالد ترامپ بستگی دارد.
ایالات متحده برخلاف اسرائیل، سلاح‌ها و هواپیماهای لازم را برای نابودی تاسیسات فردو در اختیار دارد.
ترامپ پیش از این مذاکراتی را با جمهوری اسلامی آغاز کرده بود تا تهران را متقاعد کند برنامه هسته‌ای خود را بدون درگیری نظامی پایان دهد. این مذاکرات با شکست مواجه شد اما رییس‌جمهوری آمریکا اکنون امیدوار است حملات اسرائیل، تهران را متقاعد به پذیرش پیشنهادهای واشینگتن کند.
یوئل گوزانسکی، کارشناس ایران در موسسه مطالعات امنیت ملی تل‌آویو، معتقد است پایان این درگیری زمانی فرا خواهد رسید که ترامپ تشخیص دهد جمهوری اسلامی آماده مصالحه شده است.
تجربه تاریخی ایران
نیویورک تایمز معتقد است مطالعه تاریخ ایران نشان می‌دهد رهبران این کشور در شرایط خاص قادر به تغییر مواضع خود هستند. مثال بارز آن، پذیرش آتش‌بس در جنگ هشت ساله با عراق در دهه ۱۹۸۰ است؛ زمانی که روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، پس از سال‌ها مقاومت و رد پیشنهادهای صلح، سرانجام زیر فشار هزینه‌های غیرقابل تحمل جنگ، مجبور به توافق شد.
این نشریه آمریکایی تاکید کرده است که با این حال، آن توافق پس از هشت سال جنگ به نتیجه رسید.
این امر نشان می‌دهد که حتی در صورت تمایل تهران به مصالحه، فرآیندی طولانی پیش رو خواهد بود.
مناطق هدف قرار گرفته در ایران
مناطقی که هدف حملات جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی‌اش قرار گرفت
کاتز دوشنبه ۲۶ خرداد و پس از حمله اسرائیل به ساختمان صداوسیما، در شبکه ایکس نوشت: «پس از تخلیه گسترده ساکنان منطقه، نیروی دفاعی اسرائیل به مرکز پخش تبلیغات و تحریکات رژیم ایران حمله کرد.»
او افزود: «دیکتاتور ایران در همه جا فلج شده است.»
مجری برنامه شبکه خبر، ثانیههایی پیش از این حمله مشغول خواندن بیانیه تهدیدآمیز شورای امنیت ملی خطاب به شهروندان بود.
در پی این حمله، پخش برنامه زنده شبکه خبر قطع شد.
در اطلاعیهای که دوشنبه از سوی ارتش اسرائیل منتشر شد، آمده بود که طی ساعات آینده، ارتش اسرائیل عملیات جدیدی را برای هدف قرار دادن «زیرساخت‌های نظامی جمهوری اسلامی» در این منطقه آغاز خواهد کرد.
ویدیوی منتشرشده، دود ناشی از انفجار در محوطه صداوسیما را پس از حملات هوایی اسرائیل از نقطهای دورتر از این منطقه نشان می‌دهد.
اسرائیل تاکید کرده بود حضور غیرنظامیان در این ناحیه میتواند جان آن‌ها را به خطر بیندازد.
وزیر دفاع اسرائیل پس از انتشار اطلاعیه تخلیه از سوی ارتش این کشور خطاب به ساکنان تهران، پیامی تهدیدآمیز اما مبهم منتشر کرد.
او نوشت: «تریبون تبلیغات و تحریک رژیم ایران در آستانه نابودی است. تخلیه ساکنان اطراف آغاز شده است.»
جیسون برادسکی، رییس شورای سیاستگذاری گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای، درباره این پیام هشدار در حساب ایکس خود نوشت که گمانهزنیها درباره احتمال هدف قرار گرفتن ساختمان سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی (IRIB) در منطقه سه تهران افزایش پیدا کرده است.
او در ادامه نوشت: «صداوسیما که تحت تحریمهای ایالات متحده قرار دارد، از سوی نهادهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی برای اهداف امنیتی و تبلیغاتی استفاده میشود. موضوعی که میتواند مبنای منطقی حمله احتمالی از سوی اسرائیل تلقی شود.»
منطقه سه شهرداری تهران از شمال به بزرگراه صدر، از جنوب به بزرگراه همت، از غرب به بزرگراه مدرس و از شرق به بزرگراه صیاد شیرازی محدود میشود.
جردن، الهیه، ونک، دروس، میرزای شیرازی، بلوار نلسون ماندلا و ظفر، تعدادی از مهمترین محلات این منطقه هستند.
در این محدوده، مراکز مهمی مانند مجموعه ورزشی انقلاب، سالن همایشهای بین‌المللی، ساختمان صداوسیما، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، وزارت نیرو، شرکت مخابرات، سازمان انرژی اتمی و بیمارستان بقیهالله قرار دارند.
