کوین کرامر، سناتور جمهوریخواه از ایالت داکوتای شمالی، با بیان اینکه پس از حمله آمریکا به تاسیسات فردو و اصفهان، ضرورتی به ادامه درگیری نظامی با جمهوری‌اسلامی نمی‌بیند تصریح کرد موافق فعال شدن مکانیسم ماشه توسط اروپا است.
کرامر جمعه ۲۷ تیرماه در گفتوگو با ایران اینترنشنال در پاسخ به پرسشی که آیا نیازی به حمله نظامی مجدد به خاک ایران می‌بیند یا خیر، گفت: «صادقانه بگویم، فکر می‌کنم رئیس‌جمهوری تصمیم درستی گرفت. او یک حمله دقیق و مخفیانه انجام داد که به ایران فرصت کافی داد تا واکنشی مسالمت‌آمیز نشان دهد.»
او با تاکید بر اینکه این حمله برنامه هسته‌ای جمهوری‌اسلامی را سال‌ها، شاید حتی دهه‌ها به عقب انداخت، تصریح کرد: «هیچ دلیلی برای ورود به یک درگیری طولانی‌مدت وجود ندارد—و رئیس‌جمهوری هم چنین قصدی ندارد. او قدرتش را نشان داد و فکر می‌کنم این اقدام باید به صلح منجر شود. بنابراین، فعلا ضرورتی برای اقدامات نظامی بیشتر نمی‌بینم.»
اول تیرماه، پس از حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرد حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران از جمله فردو با موفقیت انجام شده است.
این سناتور جمهوریخواه با بیان اینکه با فعال کردن مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی موافق است، گفت: «تمام جنگ‌ها نظامی نیستند. در بسیاری از موارد، آسیب‌پذیری‌های اقتصادی یا سایبری هم می‌توانند به همان اندازه مؤثر باشند.»
همزمان با این گفتوگو، سه کشور اروپایی هشدار دادند در صورت به بن‌بست رسیدن مذاکرات با جمهوری اسلامی، مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.
او در پاسخ به ایران اینترنشنال، درباره به رسمیت شناختن طالبان از سوی ایالات متحده، به عنوان حکومت مشروع افغانستان گفت «من در حال حاضر طرفدار چنین کاری نیستم» و ادامه داد: «یکی از مشکلات این است که رئیس‌جمهوری ترامپ در زمان ریاست‌جمهوری‌اش روند مهمی را آغاز کرده بود—و به نظرم روند خوبی هم بود—اما آن روند بر اساس شروط مشخصی طراحی شده بود که طالبان باید قبل از خروج نیروها به آن‌ها عمل می‌کرد.»
او با انتقاد از رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا گفت: «اما جو بایدن با یک عقب‌نشینی شتاب‌زده و بدون برنامه‌ریزی، عملاً آن روند را برهم زد.»
۱۲ تیرماه، روسیه به‌عنوان نخستین کشور، طالبان را به رسمیت شناخت.
وادهفول جمعه ۲۷ تیرماه با اشاره به اینکه در ادامه گفتوگوهای ژنو، تماس تلفنی دیگری با عباس عراقچی، وزیر امورخارجه جمهوری‌اسلامی داشته است گفت دو طرف دست‌کم بر سر این موضوع توافق کردند که روند گفتوگوها ادامه پیدا کند.
وزیر امورخارجه آلمان گفت انتظار دارد بین جمهوری‌اسلامی، اروپا و ایالات متحده «گفتوگویی قابل اعتماد» آغاز شود. به گفته او بدون چنین گفتوگویی، مساله هسته‌ای جمهوری اسلامی قابل حل نیست.
وادهفول تاکید کرد: «آن‌ها [جمهوری اسلامی] با خواسته اصلی ما آشنا هستند؛ خواستهای که بهطور قطعی بر این اصل استوار است که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد.»
وزیر امور خارجه آلمان با بیان اینکه در این راستا، امکان و البته ضرورت همکاری کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین وجود دارد، گفت: «این همکاری باید تضمین شود و البته ما در کنار آن، پرسشها و اقدامات تکمیلی دیگری نیز در دستور کار داریم.» او ادامه داد: «اما من بر این باورم که این گفتوگوها اکنون باید به‌صورت موثر انجام شود و موثر بودن گاهی مستلزم آن است که همه چیز به‌صورت علنی مطرح نشود.»
وادهفول در پایان تاکید کرد: «آن‌چه در حال حاضر میتوانم بهطور کلی بگویم این است که ما قاطعانه مصمم هستیم: اولا تمام تلاش خود را برای دستیابی به راهحلی دیپلماتیک از طریق مذاکره بهکار گیریم، و ثانیا اگر این تلاشها شکست بخورد، با همان قاطعیت سازوکار بازگشت تحریمها (Snapback) را فعال کنیم.»
پیش از این، آلمان، فرانسه و بریتانیا، به جمهوری‌اسلامی هشدار دادند باید فورا گفتوگوهای دیپلماتیک درباره برنامه هسته‌ای خود را از سر بگیرد و اعلام کردند در صورت انجام نگرفتن اقدامات ملموس تا یک ماه و نیم دیگر، تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران را بازخواهند گرداند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، جمعه ۲۷ تیر با اشاره به گفتوگوی مشترک خود با وزیران خارجه سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در شامگاه پنجشنبه گفت که آغاز مذاکرات مشروط به آمادگی آمریکا برای توافقی «عادلانه، متوازن و سودمند برای هر دو طرف» است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، جمعه ۲۷ تیر با اشاره به گفتوگوی مشترک خود با وزیران خارجه سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در شامگاه پنجشنبه گفت که آغاز مذاکرات مشروط به آمادگی آمریکا برای توافقی «عادلانه، متوازن و سودمند برای هر دو طرف» است.
عراقچی اعلام کرد در این گفتوگو تاکید کرده است اروپا برای ایفای نقش مثبت باید «مسئولانه» رفتار کند و «سیاستهای فرسوده تهدید و فشار، از جمله مکانیسم ماشه» را کنار بگذارد.
به گزارش رویترز، وزیران خارجه این سه کشور اروپایی، موسوم به گروه E3 (تروئیکای اروپایی)، به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برای نخستین بار پس از حملات هوایی آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران در اواسط ماه ژوئن، با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، تماس تلفنی برقرار کردند.
یک منبع دیپلماتیک فرانسوی به رویترز گفت در این تماس از جمهوری اسلامی خواسته شدکه فورا تلاشهای دیپلماتیک را برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای «قابل راستیآزمایی و پایدار» از سر بگیرد.
این سه کشور، همراه با چین و روسیه، طرفهای باقیمانده در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران (برجام) هستند. توافقی که در ازای محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران، تحریمها علیه این کشور را لغو کرد.
قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که این توافق را به رسمیت میشناسد، در تاریخ ۱۸ اکتبر منقضی می‌شود اما بر اساس مفاد آن، امکان بازگرداندن تحریمها پیش از این تاریخ نیز وجود دارد. روندی که عملی کردن آن حدود ۳۰ روز به طول میانجامد.
کشورهای اروپایی بارها هشدار دادهاند که در صورت دست نیافتن به یک توافق جدید، سازوکار «بازگشت خودکار تحریمها» (snapback) مشهور به مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد. اقدامی که به موجب آن، تمامی تحریم‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران دوباره اعمال خواهد شد.
این منبع دیپلماتیک فرانسوی به رویترز گفت: «وزیران خارجه سه کشور اروپایی در گفتوگوی تلفنی با عراقچی همچنین بر عزم خود برای استفاده از سازوکار موسوم به بازگشت خودکار تحریمها در صورت عدم پیشرفت ملموس تا پایان تابستان تاکید کردند.»
این منبع توضیحی در مورد اینکه «پیشرفت ملموس» دقیقا شامل چه مواردی می‌شود، ارائه نداد.
از زمان حملات هوایی اسرائیل و آمریکا به ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ایران خارج شده‌اند.
در حالی که مقامات جمهوری اسلامی اشاراتی به تمایل برای بازگشت به دیپلماسی داشتهاند، هیچ نشانهای دال بر از سرگیری قریبالوقوع دور ششم مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشینگتن دیده نمیشود.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، گفته است که جمهوری اسلامی به‌شدت مایل به گفتوگوست اما او هیچ عجله‌ای برای مذاکره با تهران ندارد.
دیپلماتها می‌گویند حتی در صورت از سرگیری مذاکرات، دستیابی به یک توافق جامع پیش از پایان ماه اوت - ضرب‌الاجل نهایی تعیینشده از سوی اروپاییها - واقعبینانه به نظر نمیرسد، بهویژه در نبود بازرسانی که بتوانند وضعیت باقیمانده برنامه هسته‌ای ایران را ارزیابی کنند.
دو دیپلمات اروپایی گفتهاند امیدوارند با هدف امکان برگزاری مذاکرات با جمهوری اسلامی در آیندهای نزدیک، در روزهای آینده به راهبردی مشترک با ایالات متحده دست پیدا کنند.
زندان اوین، دوم تیر و در جریان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی هدف حمله قرار گرفت. پس از این حمله، محمد حبیبی، زندانی سیاسی پیشین و محمد حسن‌پوره، معلم زندانی در اوین، در شبکه ایکس به کشته شدن تعدادی از افراد از جمله زندانیان ترنس اشاره کردند اما در هیچ یک از روایت‌ها به تعداد مشخص کشته‌شدگان اشاره نشد.
یکی از کارمندان بخش اداری زندان اوین که در حمله اسرائیل به‌صورت سطحی زخمی شده است و به شرط ناشناس ماندن با ایران اینترنشنال گفتوگو کرد، درباره وضعیت زندانیان ترنس و آخرین آمار آنان گفت که تعداد زندانیان این بخش در ماه‌های منتهی به حمله دوم تیرماه، بین ۱۴ تا ۳۶ نفر در نوسان بوده وهیچ‌گاه از ۳۶ نفر فراتر نرفته است.
با این حال، روزنامه نیویورک تایمز ۱۵ تیر در گزارشی به نقل از یک وکیل دادگستری نوشت که نزدیک به ۱۰۰ نفر از زندانیان ترنس و ال‌جی‌بی‌تی‌کیو پلاس، در جریان حمله اسرائیل به زندان اوین کشته شده‌اند.
منبع ایران‌اینترنشنال با رد این عدد گفت اطلاعات او نشان می‌دهد در کل زندان‌های استان تهران، ۱۰۰ زندانی ترنس و ال‌جی‌بی‌تی‌کیو پلاس نگهداری نمی‌شوند و این گزارش نمی‌تواند درست باشد.
او به ایران‌اینترنشنال گفت که افراد ترنس محبوس در زندان اوین، به دلایل مختلفی بازداشت و زندانی شده بودند: «از اتهامات مالی و درگیری و ضرب و جرح بگیر تا زنانه پوشیدن برای افرادی که ظاهری مردانه داشتند و شماری از آن‌ها هم کارگر جنسی بودند.»
بی‌خبری زندانیان سیاسی از سرنوشت زندانیان ترنس
یک زندانی ترنس که بین سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ با اتهامات مالی در زیرزمین بند یک (بند ترنس‌ها) دوره زندان خود را گذرانده است، به ایران‌اینترنشنال گفت: «تعداد زندانیان این بند در دوره‌های مختلف به‌دلیل آزادی یا بازداشت‌های جدید تغییر می‌کرد. در دوره‌ای که من بودم از ۹ نفر تا ۳۰ و چند نفر را دیدم.»
سه زندانی سیاسی فعلی و پیشین هم در گفتوگو با ایران‌اینترنشنال، به عدم دسترسی به زندانیان ترنس و اخبار و اطلاعات مربوط به آن‌ها تاکید کردند.
یکی از این زندانیان به احتمال جابه‌جایی این زندانی‌ها در ماه‌های پیش از حمله اسرائیل به ساختمانی متروکه در اطراف بند چهار زندان اشاره کرد و گفت: «ما هیچ‌گاه این افراد را نمی‌دیدیم اما در ماه‌های گذشته شایعاتی در خصوص جابه‌جایی آن‌ها مطرح شده بود. اگر این شایعات درست باشد و آن‌ها به محدوده نزدیک به بند چهار و ساختمان‌های اداری منتقل شده باشند، احتمال آسیب دیدن یا کشته شدنشان وجود دارد.»
یکی از مددکاران زندان اوین نیز با اشاره به اینکه روز ملاقات زندانیان ترنس با اعضای خانواده خود یک دوشنبه در هر ماه بود، گفت دوشنبه دوم تیر که حمله اسرائیل به زندان اوین رخ داد، این زندانیان ملاقات نداشتند و طبیعتا در سالن ملاقات که آسیب فراوانی دیده، حضور نداشتند.
اعضای خانواده یک زندانی هم به نقل از او به ایران‌اینترنشنال گفتند زندانیان از برخی کارمندان زندان تهران بزرگ شنیده‌اند که زندانیان ترنس، پس از حمله اسرائیل به این زندان منتقل شدند.
خانواده این زندانی به نقل از او گفت: «اخباری در خصوص کشته شدن سه زندانی ترنس و زخمی شدن تعدادی دیگر در حمله اسرائیل به اوین، در این زندان شنیده شده است.»
ایران‌اینترنشنال نمی‌تواند مستقلا این آمار را تایید کند.
محل نگهداری زندانیان ترنس و ال‌جی‌بی‌تی‌کیو پلاس در زندان اوین
زندانیان ترنس و ال‌جی‌بی‌تی‌کیو پلاس در زندان اوین از سال‌های دور در شرایطی جدا از سایر زندانیان محبوس بودند. تا پیش از دی سال ۱۳۹۸، این زندانیان در سلول‌های انفرادی و چند نفری بند امنیتی ۲۴۰ زندان اوین نگهداری می‌شدند اما بر اساس گزارشی که سایت ایران وایر در خرداد ۱۴۰۰ منتشر کرد و همچنین بررسی‌های ایران‌اینترنشنال، این زندانیان در دی سال ۱۳۹۸ به زیرزمین بند یک زندان اوین منتقل شدند.
از طبقه همکف بند یک زندان اوین به عنوان قرنطینه استفاده می‌شود. زندانیان در بدو ورود به زندان، به این بند منتقل و پس از دو روز، بر حسب نوع اتهام، حکم یا قرار وثیقه، به بندهای مختلف انتقال داده می‌شوند. این ساختمان زیرزمینی دارد که در سال ۱۳۹۸ به محل نگهداری زندانیان ترنس و دگرباش بدل شد.
موقعیت جغرافیایی این ساختمان به گونه‌ای است که بر اساس تصاویری که پس از حمله اسرائیل از زندان منتشر شد، آسیبی به آن نرسیده است.
آمارهای رسمی و تردیدها
سازمان حقوق بشری هه‌نگاو که پیش‌تر گزارش‌هایی درباره زندان اوین و حمله اسرائیل به آن منتشر کرده است، در پاسخ به ایران‌اینترنشنال درباره کشته شدن زندانیان ترنس در این حمله اعلام کرد: «ما تاکنون هیچ گزارش موثقی مبنی بر کشته شدن این تعداد از زندانیان تراجنسیتی دریافت نکرده‌ایم؛ هرچند گزارش‌هایی رسمی حاکی از کشته شدن شماری از افراد در حمله اسرائیل به این زندان منتشر شده است و همچنین اعلام گردیده که شماری از زندانیان موفق به فرار شده‌اند.»
اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه، ۹ تیر اعلام کرد ۷۹ نفر از مراجعان، خانواده زندانیان، کادر اداری، سربازان وظیفه و زندانیان در این حمله کشته و تعدادی نیز مجروح شدند.
قوه قضاییه تاکنون نام و تصاویر ۴۱ نفر از پرسنل زندان را که در حمله اسرائیل کشته شدند منتشر کرده که سرشناس‌ترین آن‌ها علی قناعت‌کار، سرپرست دادسرای اوین (مقدسی) و معاون امنیتی دادستان تهران و روح‌الله توسلی، معاون زندان اوین بودند.
نام و تصاویر ۱۳ نفر از سربازان وظیفه که در این حمله کشته شدند نیز منتشر شده است.
یکی از قربانیان، مهرانگیز ایمن‌پور، همسر سابق رضا خندان مهابادی، نویسنده و عضو کانون نویسندگان بود که در مجاورت زندان اوین زندگی می‌کرد و در روز حمله در آن منطقه حاضر شده بود.
لیلا جعفرزاده، شهروند دیگری است که روز حمله برای انجام امور اداری مرتبط با همسرش که در زندان اوین دوران محکومیت خود را می‌گذراند، به دادسرای اوین رفته بود و هما‌ن‌جا کشته شد.
همچنین نام مهرداد خیری، فرزند پنج ساله زهرا عبادی، کارمند زندان اوین نیز در میان کشته‌شدگان حمله به زندان اوین مشاهده می‌شود.
مغایرت آمارها و قربانیان گمنام
آمار رسمی کشته شدن ۷۹ نفر در زندان اوین با اسامی و تعداد افراد کشته شده اختلافی ۲۲ نفره دارد. هویت ۵۷ نفر از کشته‌شدگان در زندان اوین اعلام شده اما از ۲۲ قربانی دیگر اطلاعاتی در دست نیست.
سخنگوی قوه قضاییه ۲۱ تیر اعلام کرد تعداد زندانیان کشته شده در زندان اوین پنج نفر بودند که همه آن‌ها با اتهامات مرتبط با جرایم مالی زندانی شده بودند.
قوه قضاییه به هویت این پنج زندانی اشاره‌ای نکرده است.
در روزهای پس از حمله به زندان اوین، در روایت‌های شماری از زندانیان از آن‌چه در روز حمله تجربه کردند، به کشته شدن تعدادی از بازجویان امنیتی در زندان اشاره شده است. نام و تعداد این افراد از سوی مقام‌های رسمی اعلام نشده است.
ابهام در سرنوشت زندانیان ترنس
با وجود گزارش‌ها و آمارهای مختلف، فقدان شفافیت رسمی در مورد سرنوشت دقیق زندانیان ترنس و ال‌جی‌بی‌تی‌کیو پلاس، نگرانی‌ها و ابهامات جدی را در سطح جامعه و خانواده‌های آنان ایجاد کرده است.
عدم انتشار اطلاعات کامل و دسترسی نداشتن به اخبار مرتبط با این افراد، موجب افزایش تردیدها و گمانه‌زنی‌ها شده و مانع از شفافیت و بررسی دقیق شرایط آنان می‌شود.
روشن نشدن نام و مشخصات دست‌کم ۲۲ نفر از کسانی که بر اساس آمار رسمی در حمله به زندان اوین کشته شده‌اند، به ابهام و نگرانی‌ها درباره سرنوشت زندانیان ترنس که تا پیش از این حمله در زندان اوین محبوس بودند، دامن زده است.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، چهارشنبه ۲۵ تیر گزارش داد که وزارت ارتباطات و فنآوری اطلاعات روز دوم تیر با ارسال نامهای به اتحادیه بینالمللی مخابرات (ITU)، از استارلینک شکایت کرد.
نسخهای از نامه که در گزارش خبرگزاری فارس منتشر شده ادعا میکند که فعالیت استارلینک «بدون داشتن مجوزهای لازم» در ایران مصداق نقض مقررات جهانی ارتباطات رادیویی است.
این شکایت در پی فعال‌سازی استارلینک در ایران طی جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسراییل صورت گرفته است؛ زمانی که جمهوری اسلامی محدودیتهای گستردهای بر اینترنت اعمال کرده بود.
ایلان ماسک، بنیانگذار استارلینک، ۲۴ خرداد، همزمان با دومین روز جنگ، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «پرتوها روشن هستند»؛ عبارتی که به فعال بودن سرویس اینترنت ماهوارهای در داخل ایران تعبیر شد.
نیمه دوم سال ۱۴۰۲ دولت ابراهیم رییسی نیز با ارسال نامهای مشابه به اتحادیه بینالمللی مخابرات از استارلینک شکایت کرد.
به دنبال این شکایت، کمیسیون فدرال ارتباطات آمریکا در نامهای به ITU پاسخ داد و نوشت: «ایالات متحده طبق قوانین هیچ الزامی برای ردیابی موقعیت ایستگاههای زمینی ندارد.»
توانمندی استارلینک و تمایل جمهوری اسلامی به کنترل اطلاعات
نقش استارلینک در ارتباطات اینترنتی کاربران ایرانی طی سال‌های اخیر بهطور چشمگیری افزایش یافته است.
به گفته پویا پیرحسینلو، رئیس کمیته اینترنت انجمن تجارت الکترونیک، تعداد کاربران این سرویس در ایران از ۱۰۰ هزار نفر فراتر رفته است.
او دی ماه ۱۴۰۳ در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا گفته بود: «بیش از ۳۰ هزار کاربر منحصربهفرد از اینترنت ماهوارهای استفاده میکنند که نشان می‌دهد مجموع کاربران این نوع اینترنت از ۱۰۰ هزار نفر عبور کرده است.»
مجلس شورای اسلامی بلافاصله پس از پایان یافتن تنش نظامی با اسراییل طرحی با عنوان «تشدید مجازات جاسوسی و همکاری با کشورهای متخاصم» را تصویب کرد. در این طرح به استارلینک هم اشاره شده است.
مادههای دو و سه این طرح «همکاریهای اقتصادی، رسانهای یا علمی با نهادهای وابسته به دشمنان جمهوری اسلامی» را نیز جرمانگاری میکند.
هرگونه همکاری اطلاعاتی، تحلیلی، عملیاتی یا حتی رسانهای با اسرائیل، آمریکا یا هر کشوری که شورای عالی امنیت ملی آن را «متخاصم» تشخیص دهد، میتواند مصداق «افساد فیالارض» تلقی شود.
ارسال خبر، تحلیل یا تصویر به رسانههایی که «وابسته یا همسو با دشمن» خوانده می‌شوند، تا ۱۰ سال زندان دارد و استفاده از تجهیزات «ارتباطی ماهوارهای» نظیر استارلینک نیز ممنوع شده و مجازات آن شامل شش ماه تا دو سال حبس است.
اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه، هفته پیش اعلام کرد که مقامات قضایی علیه افراد و نهادهایی که از استارلینک استفاده میکنند بهطور قانونی اقدام خواهند کرد.
