روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از گروه‌های حقوق بشری گزارش داد دست‌کم چهار شهروند دوتابعیتی ایرانی-آمریکایی در ایران بازداشت شده‌اند که از این میان، دو نفر پس از جنگ ۱۲ روزه و دو تن دیگر سال ۲۰۲۴ میلادی دستگیر شدند.
روزنامه سازندگی شنبه ۱۱ مرداد در گزارشی با عنوان «رسانه‌ها در آستانه تعطیلی» نوشت در دوره پساجنگ، فشار اقتصادی بر مطبوعات و رسانه‌ها به‌صورت بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش، قیمت هر کیلو کاغذ از حدود ۳۵ هزار تومان پیش از جنگ به ۶۶ هزار تومان رسیده و حتی با این نرخ، کاغذ در بازار نایاب است.
سازندگی دلیل این افزایش قیمت را ماه‌ها کم‌کاری دولت چهاردهم در واردات کاغذ و اجرا نکردن صورت‌جلسه‌های تخصیص ارز دانست.
این روزنامه با بیان اینکه پیش‌تر کاغذ دولتی با قیمت هشت هزار تومان توزیع می‌شد، نوشت اکنون نه‌تنها کاغذ دولتی وجود ندارد، بلکه رسانه‌ها حتی توان خرید نیمی از نیاز سابق خود را ندارند و برخی از رسانه‌ها ناچار به کاهش صفحات، کاهش تیراژ یا حتی توقف انتشار شده‌اند.
حذف حمایت‌های بیمه‌ای و رکود آگهی‌ها
هم‌زمان با تشدید بحران کاغذ، وزارت کار و رفاه اجتماعی معافیت‌های بیمه‌ای خبرنگاران را نیز لغو کرده است.
این تصمیم هزینه‌های بیمه‌ای رسانه‌ها را تقریبا دو برابر کرده و بسیاری از تحریریه‌ها را به تعدیل نیرو واداشته است.
سازندگی با بیان اینکه در چنین فضایی، باشگاه روزنامه‌نگاران ایران و انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران از اخراج دست‌کم ۱۵۰ خبرنگار تنها طی مدت کوتاهی پس از جنگ خبر داده‌اند، هشدار داد این رقم ممکن است با ادامه وضعیت کنونی بسیار بیشتر شود.
افزون بر این مشکلات، یارانه‌های حمایتی مطبوعات به‌طور کامل قطع شده و هیچ برنامه‌ای برای حمایت هدفمند از رسانه‌ها وجود ندارد.
رکود شدید تبلیغات نیز مزید بر علت شده است و بسیاری از کسب‌وکارهایی که تا پیش از جنگ آگهی می‌دادند، دیگر توان مالی برای تبلیغ ندارند.
پیش‌تر در تیرماه، انتشار روزنامه خبر ورزشی، یکی از قدیمی‌ترین رسانه‌های ورزشی ایران، پس از ۲۸ سال متوقف شد.
خبر ورزشی در آن زمان نوشت به‌دلیل «لغو پروازها، تعطیلی چاپخانه‌ها و مشکلات شبکه توزیع» پس از جنگ ۱۲ روزه، این روزنامه از هفتم تیر «به شکل دیجیتال» منتشر می‌شود.
خاموشی رسانه‌ها
سازندگی در گزارش خود با بیان اینکه تداوم این وضعیت، رسانه‌ها را به خاموشی می‌کشاند و فضای عمومی کشور را از حضور صداهای مستقل خالی می‌کند، نوشت کاهش روزنامه‌های چاپی، اخراج خبرنگاران و تضعیف حرفه‌ای‌ترین نهادهای رسانه‌ای، راه را برای انتشار «اخبار و روایت‌های جعلی» باز خواهد کرد.
به نوشته سازندگی، در چنین شرایطی مسئولان وزارت ارشاد و معاونت مطبوعاتی واکنشی نشان نداده‌اند و پیگیری‌ها تنها با «وعده‌های بی‌عمل و جلسات بی‌نتیجه» پاسخ داده شده است.
در نتیجه، رسانه‌هایی که در روزهای جنگ چراغ تحریریه‌ها را روشن نگه داشته بودند، اکنون با بحران «مرگ خاموش» دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
سازندگی این وضعیت را نه صرفا یک بحران اقتصادی، بلکه تهدیدی علیه حیات رسانه‌های مسئول دانست و هشدار داد اگر کاغذ یک ابزار ضروری برای تولید رسانه باشد، نبود آن به‌معنای حذف فیزیکی رسانه‌ها خواهد بود.
سازندگی از واردات فوری کاغذ با قیمت عادلانه، بازگشت معافیت‌های بیمه‌ای خبرنگاران، تخصیص یارانه‌های هدفمند به رسانه‌های مستقل، حمایت از چرخه آگهی‌دهی و کسب‌وکارهای کوچک، و اقدام عملی وزارت ارشاد به جای وعده‌های تکراری، به‌عنوان راهکارهایی برای جلوگیری از فروپاشی مطبوعات نام برد.
نیویورک‌تایمز شنبه ۱۱ مرداد به نقل از برخی منابع مانند سازمان غیرانتفاعی «کمک جهانی به گروگان‌ها» که با خانواده‌ها و دوستان افراد بازداشت‌شده در تماس است، گزارش داد دست‌کم دو مرد و دو زن آمریکایی در ایران بازداشت شده‌اند.
به گفته این منابع، سه نفر از این افراد همچنان در زندان محبوس هستند و یک تن دیگر از خروج از کشور منع شده است.
بر اساس گزارش‌ها، این چهار نفر همگی در آمریکا زندگی می‌کردند و برای دیدار با خانواده‌هایشان به ایران سفر کرده بودند.
خانواده‌های سه نفر از این شهروندان ایرانی-آمریکایی خواسته‌اند که نامشان منتشر نشود، زیرا بیم آن دارند که این اقدام وضعیت آن‌ها را وخیم‌تر کند.
دو مقام ارشد جمهوری اسلامی که نخواستند نامشان فاش شود، در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز تایید کردند تهران اخیرا دو شهروند دوتابعیتی آمریکایی، یک مرد اهل نیویورک و یک زن اهل کالیفرنیا، را بازداشت کرده است.
به گفته آن‌ها، این اقدام بخشی از سرکوب گسترده‌تری است که با هدف شناسایی شبکه‌ای از «عوامل مرتبط با اسرائیل و آمریکا» انجام می‌شود.
یکی از بازداشت‌شدگان پس از جنگ ۱۲ روزه، مردی ۷۰ ساله، یهودی و ساکن نیویورک است که در صنعت طلا و جواهر فعالیت داشته و دارای فرزند و نوه است.
به گفته گروه‌های حقوق بشری و همکاران و دوستان این فرد، او به‌دلیل سفرش به اسرائیل تحت بازجویی قرار گرفته است.
سایت حقوق بشری هرانا ششم مرداد او را یهودا حکمتی معرفی کرد.
یکی دیگر از بازداشت‌شدگان زنی از ایالت کالیفرنیاست که در زندان اوین نگهداری می‌شد، اما پس از حمله اسرائیل به این زندان، به مکانی نامعلوم انتقال یافت.
یک زن ایرانی-آمریکایی دیگر نیز در دسامبر ۲۰۲۴ در ایران بازداشت و ممنوعالخروج شد.
او اکنون در خارج از زندان به سر میبرد، اما گذرنامههای ایرانی و آمریکاییاش توقیف شده است.
به گفته وکیل آمریکایی او که به‌دلیل حساسیت موضوع خواست هویتش فاش نشود، این زن برای یک شرکت فناوری آمریکایی مشغول به کار است و بنیاد خیریهای را برای کودکان محروم در ایران اداره می‌کند.
بر اساس گزارش‌ها، پس از جنگ ۱۲ روزه قوه قضاییه جمهوری اسلامی پرونده این زن را به سطح بالاتری برد و اتهام «جاسوسی» را علیه او مطرح کرد.
رضا ولیزاده، خبرنگار پیشین رادیو فردا، دیگر شهروند ایرانی-آمریکایی محبوس در ایران است. او به اتهام «همکاری با دولت متخاصم» به ۱۰ سال زندان محکوم شده است.
جمهوری اسلامی دهههاست با بازداشت شهروندان خارجی و دوتابعیتی سیاستی را دنبال می‌کنند که در فضای عمومی به «دیپلماسی گروگان‌گیری» مشهور شده است.
در این سیاست از گروگان‌ها برای آزادسازی داراییهای مسدوده شده جمهوری اسلامی یا آزادی ایرانیانی استفاده می‌شود که به‌دلیل دست داشتن در «اقدامات تروریستی» در غرب زندانی شده‌اند.
به گفته نیویورک‌تایمز، این بازداشت‌ها احتمالا فضای سیاسی پرتنش میان تهران و واشینگتن را تشدید خواهد کرد.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، پیش‌تر گفته بود بازداشت ناعادلانه شهروندان ایالات متحده از سوی کشورهای دیگر را تحمل نخواهد کرد و آزادی آن‌ها یکی از اولویتهای اصلی دولت اوست.
نیویورک‌تایمز نوشت دفتر استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، درباره اینکه آیا بازداشت شهروندان دو تابعیتی آمریکایی در گفتوگوها با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، مطرح شده است یا نه، پاسخی نداد.
وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده گزارشهای مربوط به بازداشت شهروندان آمریکایی در ایران را «بهدقت پیگیری می‌کند».
این وزارتخانه ششم مرداد در بیانیهای اعلام کرد: «به دلایل مربوط به حریم خصوصی، امنیت و مسائل عملیاتی، جزییات گفتوگوهای داخلی یا دیپلماتیک خود درباره بازداشت‌شدگان آمریکایی را مطرح نمیکنیم. ما از ایران میخواهیم که فورا تمام این افراد را آزاد کند.»
وزارت خارجه ایالات متحده پس از جنگ هشدار تازهای صادر کرد و از شهروندان آمریکایی خواست «تحت هیچ شرایطی» به ایران سفر نکنند.
