سخنگوی صنعت آب ایران با دادن هشدار درباره وخامت بی‌سابقه بحران آب گفت که ۷۰ درصد دشت‌های ایران در وضعیت «ممنوعه» یا «ممنوعه بحرانی» قرار دارند و بیش از ۳۰۰ دشت، از جمله تهران، با خطر جدی فرونشست زمین مواجه هستند.
رسانه‌ها در ایران، سه‌شنبه ۲۱ مرداد از قول عیسی بزرگ‌زاده ضمن تکذیب خبر «روز صفر آبی برای تهران»، نوشتند که میزان مدیریت مصرف آب در تهران در تیر ماه، ۱۳ درصد و در مرداد ماه و تاکنون، بیش از ۱۴ درصد بوده است.
به گفته بزرگ‌زاده، در صورت ۱۲ درصد صرفه‌جویی بیشتر در تهران، بحران آب به نحو قابل قبولی مدیریت می‌شود.
روز صفر آبی، اصطلاحی است برای توصیف وضعیت اتمام ذخایر آب آشامیدنی یک شهر. این واژه، نمایانگر شرایطی بحرانی است که در آن، یک منطقه شهری تمامی منابع آبی خود را از دست می‌دهد و امکان تامین آب از طریق سیستم‌های معمول توزیع را ندارد.
پیش از این اظهار نظر بزرگ‌زاده، محسن دهنوی، سخنگوی مجمع تشخیص مصلحت نظام، در چند پیام در شبکه اجتماعی ایکس، نوشت که بحران آب در تهران از مرز هشدار گذشته و وارد مرحله‌ای حیاتی شده است.
او تاکید کرد: «ادامه این روند می‌تواند در هفته‌های آینده برخی مناطق پایتخت را به روز صفر برساند؛ روزی که آب آشامیدنی بسیاری از محله‌ها قطع و زندگی روزمره میلیون‌ها شهروند مختل خواهد شد و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی بزرگی دارد.»
هم‌زمان با این اعلام هشدار دهنوی، با ادامه موج گرما و قطع آب و برق در ایران، مسئولان جمهوری اسلامی مجددا تصمیم به اعمال تعطیلی‌های گسترده و کاهش ساعات کاری ادارات در استان‌های مختلف کشور گرفتند.
در اطلاعیه‌هایی که استانداری‌های برخی استان‌های کشور دوشنبه ۲۰ مرداد منتشر کردند، آمده که این کاهش ساعات کاری و تعطیلی‌ها، سه‌شنبه و چهارشنبه ۲۱ و ۲۲ مرداد، با توجه به «روند افزایش دما» و با هدف «کنترل مصرف انرژی» صورت می‌گیرد.
استانداری‌های برخی استان‌ها از جمله سمنان و کردستان از کاهش ساعت کاری ادارات و بانک‌ها در ۲۱ مرداد خبر دادند. طبق اطلاعیه‌های منتشر شده، در برخی استان‌های کشور نیز فعالیت ادارات به‌صورت دورکاری انجام می‌شود.
البرز، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، خوزستان، سمنان، قم، کردستان، کرمانشاه، گلستان، مازندران، مرکزی، هرمزگان و یزد، از جمله استان‌هایی هستند که تعطیل بودن ادارات و بانک‌های آن‌ها در چهارشنبه اعلام شده است.
بحران آب، فقدان مدیریت
سخنگوی مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه پست خود در ایکس نوشت: «پنج سال خشکسالی پیاپی، برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی، رشد پرشتاب مصرف شهری و ضعف ساختاری در مدیریت، ذخایر سدهای اصلی را به سطحی خطرناک رسانده است.»
دهنوی که خود از مدیران جمهوری اسلامی است، تاکید کرد که این بحران حاصل سال‌ها «غفلت، بی‌توجهی به زیرساخت پایدار و سوءتدبیر آشکار در مدیریت منابع حیاتی و آینده کشور و نسل‌های آینده» است.
این موارد سال‌ها از سوی منتقدان حکمرانی جمهوری اسلامی و از تریبون‌های مختلف مطرح شده‌اند، اما حکومت معمولا پاسخی سخت به منتقدان داده و آنان با برخوردهای امنیتی و قضایی روبه‌رو شده‌اند.
از سوی دیگر، هم‌زمان با بحران آب و انرژی در ایران، شرکت مدیریت منابع آب گزارش داد مجموعا ۵۸ درصد مخازن سدهای کشور خالی است.
طبق گزارش این نهاد، در ۲۶ سد بزرگ کشور بیش از ۷۵ درصد ظرفیت مخازن خالی است.
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم نیز هشدار داد: «آب نداریم. نه زیر پایمان آب داریم و نه در پشت سدها.»
دهنوی، راهکار عبور از این وضعیت را «سیاست‌های سختگیرانه صرفه‌جویی، نوسازی شبکه‌های فرسوده، کنترل مصرف صنایع و مدیریت هوشمند منابع» دانست و تاکید کرد: «مشارکت واقعی مردم، جامعه علمی و بخش خصوصی در طرح‌های عملی و بهره‌گیری از فناوری‌های نو، شرط نجات تهران از این بحران تاریخی و زیست‌محیطی است.»
عیسی بزرگ‌زاده در گفت‌و‌گویی با نشریه «پیام ما» گفت: «بحران آب در ایران از دقیقه ۱۱۰ بازی هم عبور کرده است.»
او فرونشست را پیامد مستقیم برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی دانست و گفت بخش قابل توجهی از این برداشت‌ها به‌دلیل «مدیریت ناکارآمد، خلاهای قانونی و نبود هماهنگی میان نهادهای مسئول» رخ داده است.
بزرگ‌زاده تاکید کرد کاهش بارگذاری آبی در بخش کشاورزی، مهم‌ترین راهکار برای مهار این بحران است و بدون کاهش سطح زیرکشت، صرفه‌جویی واقعی ممکن نخواهد شد.
سمیه رفیعی، رییس فراکسیون محیط زیست مجلس، اردیبهشت گذشته هشدار داد برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی باعث بروز فرونشست زمین در ۳۰ استان شده و ۶۶ درصد تالاب‌های کشور به کانون گرد و غبار تبدیل شده‌اند.
برداشت بی‌رویه از چاه‌ها تهران را تهدید می‌کند
سخنگوی صنعت آب کشور با اشاره به برنامه هفتم توسعه، این برنامه را آخرین فرصت برای اصلاح مدیریت منابع آبی در ایران دانست و هشدار داد بی‌توجهی به این فرصت، به از دست رفتن امنیت آبی و تهدید جدی برای زیست‌بوم منجر خواهد شد.
بزرگ‌زاده درباره نقش شهرداری تهران در این بحران گفت حدود ۵۰ حلقه چاه با قابلیت شرب در اختیار شهرداری قرار دارد که باید به شبکه آب شرب متصل شوند و سایر چاه‌ها به‌منظور تعادل‌بخشی به آبخوان، پلمب شوند.
به گفته او، برداشت بی‌رویه از این چاه‌ها یکی از عوامل فرونشست زمین در پایتخت است.
سوده نجفی، رییس کمیته سلامت شورای شهر تهران، ۱۹ اردیبهشت گفته بود: «طبق برآوردها میزان فرونشست در تهران، سالانه به ۲۴ یا ۲۵ سانتیمتر میرسد.»
سخنگوی صنعت آب کشور تاکید کرد حفر و بهرهبرداری از چاههای جدید در شهر تهران باید متوقف شود و استفاده از منابع موجود تنها با هدف شرب یا حفاظت از آبخوان مجاز است.
بزرگ‌زاده افزود: «تعداد چاه‌ها در آبخوان تهران بیش از ظرفیت است و این مساله باعث تشدید فرونشست شده است.»
پیشتر مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران گفته بود: «فرونشست زمین در کشور وجود دارد و روی تونلهای مترو اثرگذار است و به همین دلیل، ما نگران هستیم.»
