علی لاریجانی: حتی به قیمت وقوع جنگی دیگر، خواستههای آمریکا را نمیپذیریم

علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، ضمن تاکید بر ادامه سیاستهای جمهوری اسلامی اعلام کرد حکومت ایران حتی به قیمت وقوع جنگی دیگر، خواستههای آمریکا را نخواهد پذیرفت.

علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، ضمن تاکید بر ادامه سیاستهای جمهوری اسلامی اعلام کرد حکومت ایران حتی به قیمت وقوع جنگی دیگر، خواستههای آمریکا را نخواهد پذیرفت.

نیویورکتایمز در گزارشی تحلیلی نوشت در غیاب مذاکرات، نظارت و شفافیت درباره میزان ذخایر مواد هستهای جمهوری اسلامی، نگرانیها در منطقه از احتمال وقوع جنگی دیگر میان ایران و اسرائیل افزایش یافته است.
نیویورکتایمز یکشنبه ۱۸ آبان گزارش داد مقامهای منطقهای و تحلیلگران درباره نابودی برنامه غنیسازی جمهوری اسلامی در حملات آمریکا تردید دارند و هشدار میدهند که در بروز جنگی دوباره میان اسرائیل و ایران تنها مساله زمان مطرح است.
منابع منطقهای میگویند بنبست خطرناکی شکل گرفته که نه مذاکرهای در جریان است، نه اطمینانی درباره ذخایر اورانیوم غنیشده جمهوری اسلامی وجود دارد و نه نظارت مستقلی انجام میگیرد.
بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس بر این باورند که وضعیت کنونی حمله مجدد اسرائیل به ایران را تقریبا اجتنابناپذیر میکند؛ بهویژه با توجه به موضع دیرینه مقامهای اسرائیلی که برنامه هستهای جمهوری اسلامی را تهدیدی موجودیتی میدانند.
به گزارش نیویورکتایمز، ایران اکنون بیش از هر زمان دیگری در دهههای اخیر به انزوا کشیده شده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ۱۶ آبان اعلام کرد با وجود حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هستهای در ایران، جمهوری اسلامی همچنان بهاندازه کافی اورانیوم غنیشده با درصد بالا و دانش فنی لازم برای ساخت سلاح هستهای را در اختیار دارد.
کشورهای عربی در پی حفظ روابط خود با آمریکا و ایران هستند
نیویورکتایمز در ادامه گزارش خود نوشت کشورهای عربی منطقه، از جمله عربستان سعودی، مصر و امارات متحده عربی، نفوذ خود بر واشینگتن و شخص دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، را افزایش دادهاند.
صنم وکیلی، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتمهاوس، گفت کشورهای عربی همچنین میکوشند روابط خود با تهران را حفظ کنند.
او افزود کشورهای عربی خواهان جنگی تازه در منطقه نیستند و علیرغم تضعیف جمهوری اسلامی، همچنان از توانایی تهران در ایجاد بیثباتی به شکل مستقیم یا از طریق گروههای نیابتیاش در لبنان، عراق، یمن و سایر مناطق بیم دارند.
سوزان مالونی، مدیر برنامه سیاست خارجی در موسسه بروکینگز، در همین رابطه گفت: «ایران در ضعیفترین موقعیت خود از زمان حمله آمریکا به عراق قرار دارد، اما در آن حد ضعیف نیست که بیاهمیت تلقی شود.»
به گفته او، ایرانِ تضعیفشده برای کشورهای خلیج فارس هدفی آسانتر برای تعامل و مهار است، اما همین ضعف میتواند آن را در شرایط ناامیدی به بازیگری خطرناکتر بدل کند.
اچ.اِی.هلیر، پژوهشگر ارشد مرکز پیشرفت آمریکا و موسسه خدمات سلطنتی بریتانیا، نیز گفت: «اسرائیل میخواهد مطمئن شود برنامه هستهای ایران مهار شده، و چون از راه مذاکره به آن نمیرسد، احتمالا قصد دارد دوباره حمله کند.»
او افزود جمهوری اسلامی در حال بازسازی توان خود است، اما اگر از حدی مشخص فراتر رود، اسرائیل مجددا دست به عملیات نظامی خواهد زد.
کشورهای عربی همچنین تمایل دارند با همکاری دولت ترامپ محدودیتهایی برای اسرائیل ایجاد کنند، چرا که اسرائیل پس از ویرانی گسترده در غزه و حملاتش علیه حماس، حزبالله و حکومت ایران، در پی تثبیت جایگاه خود بهعنوان قدرت برتر منطقه است.
مقامهای عربی میگویند هرچند حامی از سرگیری مذاکرات هستهای میان تهران و واشینگتن هستند، اما در حال حاضر امید چندانی به تحقق آن ندارند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ۱۲ آبان اعلام کرد تا زمانی که آمریکا از اسرائیل حمایت میکند و در منطقه پایگاههای نظامی دارد، همکاری تهران و واشینگتن «امکانپذیر نیست».
این اظهارات پس از آن مطرح شد که ترامپ در مصاحبهای، توافق با جبمهوری اسلامی را «کلید صلح در خاورمیانه» خواند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۱۲ آبان بار دیگر تاکید کرد تهران با دولت ترامپ درباره غنیسازی صفر و توان موشکی مذاکره نخواهد کرد.

جان هرلی، معاون وزارت خزانهداری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، گفت جمهوری اسلامی امسال با وجود تحریمها، حدود یک میلیارد دلار برای حزبالله ارسال کرده است.
او در مصاحبهای با خبرگزاری رویترز در استانبول افزود: «آمریکا در تلاش است از فرصت کنونی در لبنان برای قطع منابع مالی حزبالله و خلع سلاح این گروه استفاده کند.»
معاون وزارت خزانهداری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی گفت که کلید خلع سلاح حزبالله قطع پولهای ارسالی ایران است و اگر بتوانیم حزبالله را خلع سلاح کنیم، مردم لبنان میتوانند کشور خود را پس بگیرند.
وزارت خزانهداری آمریکا ۱۵ آبان در اقدامی برای حمایت از خلع سلاح حزبالله، چند عضو فعال این گروه در حوزه مالی را تحریم کرد. آنها در سال ۲۰۲۵ میلادی دهها میلیون دلار از ایران به حزبالله منتقل کردهاند.
بر اساس اعلام این وزارتخانه، از روشهای این افراد فروش نفت و کالاهای ایرانی و انتقال آن به لبنان از راه صرافیهای مجاز و غیرمجاز بود.
نقش تهران در بازسازی حزبالله
اسرائیل میگوید حزبالله در تلاش برای بازسازی تواناییهای خود است و با وجود توافق آتشبس، پنجشنبه حملات هوایی سنگینی را در جنوب لبنان انجام داد.
دولت لبنان متعهد به خلع سلاح همه گروههای غیردولتی، از جمله حزبالله شده که در سال ۱۹۸۲ به دست سپاه پاسداران تاسیس شد.
در حالی حزبالله مانعی برای مصادره انبارهایش از سوی نیروهای دولت در جنوب لبنان ایجاد نکرده، خلع سلاح کامل را رد کرده است.
هرلی در اولین سفر خود به خاورمیانه از زمان روی کار آمدن در دولت دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا، در دیدار با مقامات دولتی، بانکداران و مدیران بخش خصوصی، پرونده ایران را پیش کشیده است.
او گفت: «با وجود همه چیزهایی که ایران از سر گذرانده، حتی با این که اقتصادش در وضعیت خوبی قرار ندارد، آنها هنوز هم پول زیادی را به نیروهای نیابتی تروریست خود پمپاژ میکنند.»

دو مقام بلندپایه سابق ایالات متحده در میزگردی که شبکه تلویزیونی ایراناینترنشنال برگزار کرد، احتمال حمله دوباره اسرائیل به مواضع حکومت ایران را در هفتهها و ماههای آینده، اندک دانستند.
الیوت آبرامز، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران در دولت اول دونالد ترامپ، گفت: «در جریان جنگ ۱۲ روزه و در پی حملات اسرائیل و سپس ایالات متحده، بیشتر سامانههای دفاع هوایی و همچنین بخش زیادی از تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی ایران نابود شدند.»
آبرامز در این میزگرد که بزرگمهر شرفالدین، مدیر بخش دیجیتال ایراناینترنشنال آن را اداره میکرد، تاکید کرد: «به نظر نمیرسد مقامات جمهوری اسلامی ایران وسوسه شوند اسرائیل را تحریک کنند زیرا با نبود دفاع هوایی، میدانند که اسرائیل میتواند آسیب بسیار بیشتری وارد کند.»
این مقام سابق آمریکا با تاکید بر اینکه فکر نمیکند اسرائیلیها هم در حال حاضر دنبال جنگ باشند، گفت با در نظر گرفتن شرایط موجود، واقعا تعجب میکند اگر جنگ دیگری رخ دهد.
آبرامز اضافه کرد: «مقامات اسرائیل پس از آزادی گروگانها از غزه، نیاز دارند که به نیروی نظامی خود استراحت دهند و آن را بازسازی و تجهیز کنند. اکثر واحدهای نظامی اسرائیل از نیروهای ذخیره تشکیل شده است و آنان میخواهند به خانه برگردند، نزد خانواده خود باشند و شغل عادی خود را ادامه دهند.»
دنیس راس، سفیر اسبق ایالات متحده در امور خاورمیانه نیز گفت مقامات جمهوری اسلامی بر اساس روایتی که به منظور اقناع مردم ساختهاند، میگویند جنگ را بردهاند اما: «مردم ایران درک درستی از وضعیت دارند و نگران درگیری جدیدی هستند.»
به گفته این مقام پیشین آمریکا، «اگر مقامات جمهوری اسلامی برای دستیابی به سلاح هستهای شتاب کنند، با واکنش اسرائیل یا آمریکا مواجه خواهند شد».
راس همچنین با اشاره به کشته شدن شمار قابل توجهی از فرماندهان سپاه پاسداران و دانشمندان هستهای در پی حملات اسرائیل گفت: «بعید است جمهوری اسلامی بخواهد ریسک حمله آنها را بپذیرد.»
او در ادامه سخنان خود به مشکلات حکومت ایران در «تولید برق و گاز، کمبود شدید آب، ورشکستگی بانک آینده و بیارزش شدن پول ملی» اشاره و تاکید کرد: «حکومت در تقریبا تمام شاخصها در حال شکست است.»
سخنان «زودهنگام» و «اغراقآمیز» ترامپ در مورد ایران
ایراناینترنشنال نظر آبرامز را در مورد دیدگاه ترامپ درباره حکومت ایران پرسید.
ترامپ ۲۸ مهر گفته بود: «پیش از آنکه ما ایران را هدف قرار دهیم، نمیتوانستیم هیچ توافقی در خاورمیانه بهدست آوریم، چون سایهای تاریک بر منطقه افتاده بود اما زمانی که توانستیم توان هستهای ایران را از بین ببریم، همه چیز تغییر کرد.»
آبرامز این سخنان را «زودهنگام» و «اغراقآمیز» توصیف کرد.
او گفت: «به رغم آنکه نفوذ تهران نسبت به دو یا سه سال پیش بسیار کاهش یافته است، اینکه بگوییم درگیری در منطقه پایان یافته است و صلح برقرار خواهد شد، بسیار اغراقآمیز است.»
آبرامز تاکید کرد: «نیروی نظامی رژیم ایران همچنان قدرتمند است و برنامه موشک بالستیک خطرناکی دارد. بنابراین گفتن اینکه مشکلات حل شدهاند، اشتباه است.»
راس نیز گفت: «حملات موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل به این دلیل انجام شد که حکومت ایران فکر میکرد به نوعی از جانب ما مصونیت دارد ولی حملات آمریکا به ایران نشان داد که آنها دیگر مصونیت ندارند.»
او اضافه کرد که همین موضوع برای کشورهای منطقه اهمیت زیادی داشت: «به این دلیل که دیگر لازم نیست تا این اندازه از جمهوری اسلامی، بهویژه با تضعیف نیروهای نیابتیاش هراس داشته باشند.»
راس تاکید کرد که این «یک تحول استراتژیک و بسیار مهم» است.
به اعتقاد او، «حکومت ایران تمرکز خود را بر بقا گذاشته است» و احساس میکند میتواند اوضاع را کنترل، مدیریت و حفظ کند: «البته به دنبال مشکلآفرینی در خارج از مرزهای ایران نیست.»
راس در این مورد که آیا میتوان تغییر رژیم ایران را از خارج انجام داد، ابراز تردید کرد و گفت: «تغییر رژیم باید از داخل ایران انجام شود ولی پرسش این است که چه نوع کارهایی وجود دارد که میتوانیم از آنها حمایت کنیم؟ یا اگر قرار نیست تغییر رژیم اتفاق بیفتد، چه نوع رفتارهایی از ایران باید ببینیم که باعث شود به روشی عمل کند که قابل قبولتر باشد؟»
حرکت بعدی ترامپ در مورد ایران چیست؟
آبرامز در پاسخ به ایراناینترنشنال مبنی بر اینکه حرکت بعدی ترامپ در قبال جمهوری اسلامی چگونه خواهد بود، اشاره کرد که او و طرفدارانش خواستار «تکرار تجربه آمریکا در افغانستان و عراق نیستند که به بهای کشته و زخمی شدن شمار زیادی از سربازان و تریلیونها دلار هزینه تمام شد».
او افزود ترامپ چنین تجربهای را تکرار نخواهد کرد اما: «این به معنای انزواطلب بودنش نیست به ویژه آنکه میبینیم به سراسر جهان سفر میکند و با رهبران روسیه و چین و کشورهای اروپایی دیدار میکند.»
آبرامز گفت که برخی از طرفداران ترامپ، او را بهخاطر صرف زمان زیاد برای امور بینالمللی - و نه به اندازه کافی برای اقتصاد داخلی - مورد انتقاد قرار دادهاند.
او تاکید کرد که ترامپ میخواهد از این نوع جنگها اجتناب کند اما این خواسته باعث نمیشود از نفوذ آمریکا دست بکشد: «برای او تحلیل هزینه-فایده مطرح است. او ملیگرا است و مسائل را از دید تجارت و معامله میبیند. هدفش این است که آمریکا قویتر، امنتر و ثروتمندتر شود.»
راس در پاسخ به این پرسش که با توجه به شرایطی که ایالات متحده و جمهوری اسلامی برای مذاکره مطرح کردهاند، آیا زمینهای برای دیپلماسی با جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، گفت اگر این شرایط واقعی باشند، پاسخ منفی است: «رهبر جمهوری اسلامی مذاکرات با ما را به عنوان یک فرصت نمیبیند، بلکه تهدید میداند؛ زیرا حتی دستیابی به توافق نیز پرسشهایی را در مورد ماهیت و ایدئولوژی نظام ایجاد میکنند.»
کسانی در ایران مایل به معامله هستند
راس در ادامه سخنانش گفت: «کسانی در ایران هستند که واقعا به انجام معامله با ما تمایل دارند. فقط رهبر جمهوری اسلامی را جزو آنان حساب نمیکنم.»
او با اشاره به این نکته که تمرکز بر مسئله تغییر رژیم در ایران موضوعی نبوده که جذبش کند، افزود: «مدیریت تغییر رژیم از خارج ایران دشوار است و سوابق ما چندان خوب نیست.»
آبرامز هم تاکید کرد: «مردم ایران هرگز رژیم فعلی را در سال ۱۹۷۹ انتخاب نکردهاند و از آن زمان تاکنون علیه آن مبارزه میکنند و هر چند سال یک بار علیه آن قیام کردهاند.»
او گفت ما در خارج، در کشورهای دموکراتیک، وظیفه داریم از مردم ایران حمایت کنیم: «تغییر در ایران اجتنابناپذیر است. ما قادر به تعیین یک جدول زمانی نیستیم ولی دیدیم که اتحاد جماهیر شوروی، یک ابرقدرت بزرگ، در یک جدول زمانی، فروپاشید.»
راس نیز در ادامه سخنان آبرامز گفت شباهتهایی واقعی بین اتحاد شوروی سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲ و ایران امروز میبیند و اضافه کرد: «هیچکس در اتحاد شوروی آن زمان به ایدئولوژی باور نداشت. تنها کسانی که از ایدئولوژی استفاده میکردند، کسانی بودند که برای قدرت خود به آن وابسته بودند.»
او افزود: «نسل بعدی، حتی فرزندان کسانی که در قدرت بودند، به آن ایدئولوژی باور نداشتند و از آن جدا شده بودند. بنابراین شکاف بسیار بزرگی بین رهبری کشور و مردمی که با آن مقابله میکنند، وجود دارد و حجاب بهترین نمونه این وضعیت است.»
پیشتر و در ۱۳ آبان، حساب وزارت خارجه آمریکا به زبان فارسی، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایالات متحده همچنان مصمم به ترویج دیپلماسی، پاسخگویی و آرمانهای مردم ایران برای آیندهای روشنتر است.»

مقامهای آمریکایی و اسرائیلی گزارش دادند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قصد داشته عینات کرانتس-نایگر، سفیر اسرائیل در مکزیک را ترور کند اما این طرح تابستان گذشته بهوسیله نیروهای امنیتی مکزیک خنثی شده است.
یک مقام آمریکایی که نامش فاش نشده جمعه ۱۶ آبان به خبرگزاری رویترز گفت که این تلاش مهار شد و در حال حاضر هیچ تهدیدی وجود ندارد.
او افزود: «این فقط تازهترین مورد از تلاش طولانی ایران در هدفگیری مرگبار دیپلماتها، روزنامهنگاران، مخالفانش و هر کسی در جهان است که با آنها اختلافنظر دارد.»
این مقام آمریکایی تاکید کرد که این موضوع باید هر کشوری را که ایرانیان در آن حضور دارند، بهشدت نگران کند.
او از توضیح درباره چگونگی خنثیسازی طرح ترور یا ارائه جزییات بیشتر درباره عملیات جمهوری اسلامی خودداری کرد.
ایالات متحده و متحدانش بارها گفتهاند که تهران و نیروهای نیابتیاش درصدد انجام حملات خشونتآمیز علیه مخالفان تهران بوده و هستند.
پس از انتشار این خبر، سفارت جمهوری اسلامی در مکزیک در بیانیهای گزارشها درباره طرح سپاه پاسداران برای ترور سفیر اسرائیل در مکزیک را «سراسر کذب» خواند: «ما خیانت به منافع مکزیک را خیانت به منافع خودمان میدانیم و احترام به قوانین مکزیک بالاترین اولویت ماست.»

رد پای واحد نیروی قدس سپاه موسوم به «یگان ۱۱۰۰۰»
به گفته مقامهای آمریکایی، این ماجرا نشاندهنده آن است که جمهوری اسلامی شبکهای گسترده در خارج از کشور، از جمله در آمریکای لاتین، برای طراحی حملات علیه اهداف آمریکایی و اسرائیلی دارد.
منابع مطلع به پایگاه خبری اکسیوس گفتهاند این نقشه از سوی واحد نیروی قدس سپاه موسوم به «یگان ۱۱۰۰۰» طراحی شده که در ماههای اخیر نیز متهم به تلاش برای حمله به اهداف یهودی و اسرائیلی در اروپا و استرالیا بوده است.
طبق این گزارش، طرح ترور در اواخر سال ۲۰۲۴ آغاز شد و فردی از یگان ۱۱۰۰۰ که سالها از طریق سفارت ایران در ونزوئلا مسئول جذب و هدایت عوامل ایرانی در آمریکای لاتین بوده، رهبری آن را برعهده داشت.
این فرد هنگام اجرای طرح به مقر نیروی قدس در تهران بازگشته بود.
واکنش اسرائیل
سخنگوی وزارت خارجه اسرائیل از نیروهای امنیتی و پلیس مکزیک برای خنثی کردن این طرح تشکر کرد.
کانال ۱۲ اسرائیل درباره طرح سپاه پاسداران برای ترور سفیر اسرائیل در مکزیک به نقل از منابع آگاه نوشت پشت این طرح حسن ایزدی قرار داشته است که یکی از اعضای نیروی قدس سپاه پاسداران است.
طبق این گزارش، او در گذشته از طریق سفارت جمهوری اسلامی در ونزوئلا فعالیت میکرده است.
این رسانه افزود که ایزدی در چارچوب شبکهای گسترده که ایران برای حمله به اهداف اسرائیلی و یهودی در آمریکای لاتین ادارهاش میکند، عملیات را هدایت میکرد.

کانال ۱۲ نوشت این طرح از اواخر سال ۲۰۲۴ آغاز شد و ایزدی که سالها در سفارت ایران در ونزوئلا به جذب و هدایت نیروهای ایرانی در منطقه مشغول بود، آن را از تهران و از دفتر نیروی قدس پیش میبرد.
اورن مارمورستاین، سخنگوی وزارت خارجه اسرائیل، گفت: «جامعه اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل با همکاری کامل با نهادهای امنیتی سراسر جهان، بیوقفه برای مقابله با تهدیدهای تروریستی ایران و نیروهای نیابتیاش علیه اهداف اسرائیلی و یهودی تلاش خواهد کرد.»
هشدارهای مکرر کشورهای غربی
سرویسهای امنیتی در بریتانیا و سوئد سال گذشته هشدار داده بودند که تهران از شبکههای جنایی برای انجام حملات خشونتآمیز در آن کشورها استفاده میکند.
لندن گفته بود که از سال ۲۰۲۲ تاکنون ۲۰ طرح مرتبط با ایران را خنثی کرده است.
دستکم ۱۲ کشور دیگر نیز آنچه را «افزایش طرحهای ترور، آدمربایی و آزار و اذیت از سوی سرویسهای اطلاعاتی حکومت ایران» خواندهاند، محکوم کردهاند.

دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در دیدار با رهبران کشورهای آسیای مرکزی گفت جمهوری اسلامی از کاخ سفید پرسیده است که آیا ممکن است تحریمها برداشته شود یا نه. او افزود که مایل است که به این تقاضاها گوش دهد و بهگفته او امکان رفع این تحریمها وجود دارد.
او پنجشنبه ۱۵ آبان در دیدار با روسای جمهوری تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و قزاقستان گفت تهران تحت تحریمهای بسیار سنگین آمریکا قرار دارد و این امر باعث شده است انجام کارهایی که میخواهد، برایش بسیار دشوار شود.
ترامپ گفت: «وقتی که جمهوری اسلامی امکان دسترسی به سلاح هستهای داشت که اکنون ندارد و وقتی ایران قلدر خاورمیانه بود که دیگر نیست، کشورهایی که واقعا میخواستند به پیمان ابراهیم ملحق شوند، به دلیل وضعیت ایران نمیتوانستند.»
قزاقستان پنجشنبه اعلام کرد که آماده پیوستن به توافقهای ابراهیم است.
ترامپ با استقبال از تصمیم قزاقستان گفت:« قزاقستان نخستین کشوری است که در دوره دوم ریاستجمهوری من به پیمان ابراهیم میپیوندد.»
ترامپ در ادامه گفت: «بهدلیل اقداماتی که ما با آن بمبافکنهای زیبای بی–۲ انجام دادیم، اکنون میدانم که جمهوری اسلامی از نظر هستهای و همچنین از نظر توان نظامی متعارف بهشدت تضعیف شده است.»
ترامپ با اشاره به اینکه مایل است تقاضاها برای رفع تحریمهای ایران را بشنود،گفت: «از نظر من امکانش وجود دارد.»
پیشتر نیز ترامپ اعلام کرده بود در صورتی که جمهوری اسلامی رفتار صلحجویانه نشان دهد و از اقدامات تهدیدآمیز دست بردارد، آماده لغو تحریمهای تهران است.
او در مصاحبهای با فاکسنیوز گفت «اگر ایران کار درست را انجام دهد، تحریمها را لغو خواهم کرد.» این سخنان که جمعه ششم تیر ضبط و هشتم تیر منتشر شد، در حالی بیان شد که ترامپ طی ماههای اخیر مواضعی متناقض درباره رفع تحریمها اتخاذ کرده است؛ از یک سو پس از آتشبس ایران و اسرائیل گفت چین میتواند نفت ایران را بخرد، اما چند روز بعد در واکنش به پیام علی خامنهای اعلام کرد لغو تحریمها را متوقف کرده است.
بهگزارش بلومبرگ، پس از حملات آمریکا به تاسیسات اتمی ایران، ترامپ رویکردی ترکیبی از «تهدید و دیپلماسی» را در برابر تهران دنبال میکند.
در تاریخ ۱۱ خرداد، روزنامه والاستریت ژورنال گزارش داد که کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، دستور توقف همه تحریمهای تازه علیه جمهوری اسلامی ایران را صادر کرده است؛ تصمیمی که بهگفته منابع نزدیک به کاخ سفید، بهمنزله تعلیق موقت کارزار «فشار حداکثری» دولت دونالد ترامپ بود.
این دستور ابتدا به شورای امنیت ملی، وزارت خزانهداری و وزارت خارجه ابلاغ شد و از ۳۱ اردیبهشت هیچ تحریم جدیدی علیه ایران اعلام نگردید. اما تنها چند روز بعد، با مخالفت ترامپ این تصمیم لغو شد و روند اعمال فشار اقتصادی دوباره از سر گرفته شد.
گزارش والاستریت ژورنال تاکید داشت که تصمیم اولیه برای تعلیق، تلاشی برای ایجاد فضای تنفس پیش از آغاز گفتوگوهای هستهای بود، اما واکنش تند ترامپ نشان داد اختلافنظرهایی جدی در درون دولت او درباره سیاست ایران وجود دارد.
ماه گذشته، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، مذاکره با آمریکا را «بیفایده و زیانبار» دانست و هرگونه گفتوگو با واشینگتن را ممنوع اعلام کرد. او گفت مذاکرات اتمی به «بنبست کامل» رسیده و تاکید کرد مذاکره با آمریکا به نفع ایران نخواهد بود.
همزمان، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز گفت هیچ مذاکرهای میان تهران و واشینگتن صورت نگرفته و جمهوری اسلامی تنها درباره موضوع هستهای گفتوگو میکند. او افزود ایران هرگز درباره مسائل غیرهستهای، از جمله محور مقاومت — عنوانی که تهران برای گروههای مسلح مورد حمایت خود در منطقه بهکار میبرد — با آمریکا یا هیچ کشور دیگری مذاکره نکرده است.
امکان پیوستن ایران به توافق ابراهیم
ترامپ در مصاحبه با برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه سیبیاس، توافق با جمهوری اسلامی را «کلید صلح در خاورمیانه» خواند و گفت حکومت ایران «خواهان توافق است، هرچند این را نمیگوید؛ احتمالا نباید هم بگوید، چون هیچ مذاکرهکننده خوبی چنین حرفی نمیزند.»
او در این گفتوگو که شامگاه یکشنبه یازده آبان به وقت محلی پخش شد بار دیگر دستیابی خود به «پایان جنگ غزه و برقراری صلح»، آزادی گروگانهای اسرائیلی و صدور دستور حمله به زیرساختهای هستهای ایران را برجسته کرد.
ترامپ همچنین دوشنبه هفتم مهرماه در کنفرانس خبری مشترک با بنیامین نتانیاهو گفت: «شاید روزی ایران هم به توافقهای صلح در خاورمیانه و حتی پیمان ابراهیم ملحق شود؛ امیدوارم آن روز فرا برسد و ایران بتواند با اسرائیل به دوستی و سازش دست یابد.»
رییسجمهوری ایالات متحده توافقهای ابراهیم را ستود و از نقش جرد کوشنر و تیمش در پیشبرد این ابتکار قدردانی کرد. او گفت فکر میکند روند الحاق کشورها به این توافقها ممکن است به پاکستان و حتی روزی به ایران هم برسد و افزود «امیدواریم بتوانیم با ایران کنار بیاییم و روزی ایران عضو این توافق باشد زیرا به نفع آنها خواهد بود.»
از سوی دیگر، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، پیوستن تهران به پیمان ابراهیم را «سازگار با آرمانهای حکومت ایران» ندانست و گفت تهران هرگز به توافقات صلح با اسرائیل نخواهد پیوست.
عراقچی شامگاه شنبه ۱۹ مهر در مصاحبه با شبکه خبر جمهوری اسلامی گفت: «ترامپ معمولا آنچه را که به آن علاقه دارد، در قالبهای مختلف بیان میکند.»
او توافقات ابراهیم را «خائنانه» توصیف کرد و تاکید کرد مقامات جمهوری اسلامی پیشتر نیز این پیمان را رد کردهاند.
لاریجانی دوشنبه ۱۹ آبان در همایشی در تهران، کشورهای غربی را به تلاش برای «استیلا بر ایران» متهم کرد و نگرانی جامعه جهانی از برنامههای موشکی و هستهای جمهوری اسلامی را «بهانه» خواند.
او گفت: «مساله هستهای بهانهای بیش نبود. کاملا روشن است که هدف واقعی آمریکا و غرب مبارزه با ملت ایران است. همانگونه که پس از جنگ اخیر نیز درباره توان موشکی و نقش منطقهای ایران خواستار محدودیتهایی میشوند؛ در حالیکه این موضوع به آنان ارتباطی ندارد.»
دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی اضافه کرد: «ایران حتی اگر به قیمت رویارویی تمامعیار باشد، از مسیر استقلال و عزت خود بازنمیگردد.»
این همایش با عنوان «ما و غرب» با هدف بررسی رویکرد علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در قبال غرب برگزار شده است.
در روزهای گذشته گمانهزنیها درباره برنامههای هستهای و موشکی حکومت ایران و چشمانداز رویارویی میان جمهوری اسلامی و غرب شدت گرفته است.
روزنامه نیویورکتایمز ۱۸ آبان گزارش داد در غیاب مذاکرات، نظارت و شفافیت درباره میزان ذخایر مواد هستهای جمهوری اسلامی، نگرانیها در منطقه از احتمال وقوع جنگی دیگر میان ایران و اسرائیل افزایش یافته است.
انتقاد لاریجانی از شعار «صلح از طریق قدرت» ترامپ
لاریجانی در ادامه سخنان خود، از شعار «صلح از طریق قدرت» دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، انتقاد کرد و گفت او در تلاش است تا «قواعد بینالمللی را برهم زند و قدرت را جایگزین قانون کند».
او ادامه داد: «معنای این تفکر آن است که کشورها یا باید تسلیم شوند یا آماده جنگ باشند... نتیجه این سیاست، گسترش هرجومرج بینالمللی است.»
پیشتر در ۱۲ آبان، خامنهای گفت آمریکا خواستار «تسلیم» جمهوری اسلامی است و «وقتی بتواند حمله مستقیم به کشور هم میکند».
ترامپ در جریان جنگ ۱۲ روزه، بارها خواستار «تسلیم بیقید و شرط» حکومت ایران شده بود.
رییسجمهوری آمریکا اول آبان گفت حملات اخیر به تاسیسات هستهای در ایران و کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران، سبب شد جمهوری اسلامی دیگر «قلدر» منطقه نباشد.
روایت لاریجانی از نقش خامنهای در جنگ با اسرائیل
دبیر شورای عالی امنیت ملی همچنین از عملکرد خامنهای در جریان جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل تمجید کرد و گفت او در آن بازه زمانی «بهطور مستقیم» با فرماندهان نظامی در ارتباط بود.
لاریجانی افزود خامنهای در کنترل «لحظه به لحظه صحنه جنگ» نقش داشت و «دستورات لازم» را صادر میکرد، «بهگونهای که تقریبا همه وقت ایشان مصروف جنگ و تامین نیازهای مردم بود».
او ادامه داد: «سه روز نخست جنگ از پرحادثهترین روزها بود، اما طراحی فرماندهی کل قوا چنان دقیق و هوشمندانه بود که صحنه نبرد تغییر کرد.»
هرچند جمهوری اسلامی در جریان نبرد با اسرائیل متحمل شکستهای گسترده اطلاعاتی و نظامی شد و شمار قابل توجهی از فرماندهان ارشد خود را از دست داد، در ماههای اخیر کوشیده است با ارائه روایتی متفاوت از این رخداد، خود را پیروز میدان نبرد معرفی کند.
اظهارات لاریجانی در شرایطی مطرح میشود که خامنهای در جریان جنگ ۱۲ روزه و مدتی پس از آن در پناهگاهی زیرزمینی مخفی شده و از انظار عمومی دور مانده بود.
