ایران‌اینترنشنال
طرح انتقال آب خلیج فارس به تهران تازه‌ترین نسخه از همان نسخه‌هایی است که در چهار دهه گذشته بارها نوشته شد و هیچ‌وقت درمان نکرد؛ نسخه‌هایی شبیه سدسازی‌های بی‌حساب، انتقال آب به فلات مرکزی، لوله‌کشی از دریای عمان، شیرین‌سازی در مقیاس صنعتی یا آب‌رسانی اضطراری به اصفهان.
سازمان حقوق بشر کارون شنبه ۲۴ آبان نوشت این احکام ۲۱ آبان از سوی دیوان عالی کشور تایید و از طریق وکلای پرونده و سامانه ثنا به آنان ابلاغ شده است.
شعبه اول دادگاه انقلاب اهواز ۲۳ تیر هر یک از این سه زندانی سیاسی محبوس در زندان شیبان اهواز را به اتهام «افساد فیالارض» و «عضویت در گروههای مخالف جمهوری اسلامی» به دو بار اعدام محکوم کرده بود.
دادگاه همچنین برای هر کدام از آن‌ها بابت اتهام «تبلیغ علیه نظام»، حکم یک سال حبس صادر کرده بود.
سازمان حقوق بشر کارون در ادامه نوشت تایید حکم اعدام آن‌ها با «روندی بسیار سریع و ویژه» انجام شده است.
در همین پرونده، دو متهم دیگر به نامهای سامان حرمتنژاد و داوود حرمتنژاد پیشتر بهترتیب به ۱۲ سال و ۱۵ سال حبس محکوم شده بودند.
منابع مطلع به کارون گفتند روند دادرسی متهمان با نقض اصول دادرسی عادلانه از جمله عدم دسترسی موثر به وکیل، فشارهای امنیتی و اعترافات اجباری همراه بوده است.
مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، هشتم آبان به ادامه شکنجه و مجازاتهای بدنی در ایران اشاره کرد و گفت شلاق، قطع انگشتان با گیوتین و اعترافگیری تحت شکنجه، هنوز در زندانهای جمهوری اسلامی جریان دارد.
ماموران وزارت اطلاعات پنج متهم این پرونده را در فاصله خرداد تا مرداد ۱۴۰۲ در اهواز و شهرستان باشت استان کهگیلویه و بویراحمد بازداشت کردند.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، همان زمان با انتشار گزارشی این شهروندان را متهم کرد که به «شبکه منافقان» متصل بودند و قصد اقدام به «عملیات ایذایی» در استانهای خوزستان، فارس و کهگیلویه و بویراحمد را داشتند.
مقامها و رسانههای وابسته به جمهوری اسلامی از عباراتی همچون «منافق» یا «منافقان» برای اشاره به اعضا یا هواداران سازمان مجاهدین خلق استفاده می‌کنند.
در حال حاضر حدود ۷۰ زندانی در زندانهای سراسر کشور با اتهامات سیاسی در خطر تایید یا اجرای حکم اعدام قرار دارند و بیش از ۱۰۰ تن نیز با اتهامات مشابه با خطر صدور حکم مرگ روبهرو هستند.
در این مقاله که شنبه ۲۴ آبان منتشر شد، آمده است تصمیم دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، برای حمله به سه سایت هسته‌ای ایران «پیام بازدارنده مفیدی به دشمنان آمریکا ارسال کرد».
این روزنامه افزود: «با این حال، تحولات اخیر یادآوری می‌کنند که یک کارزار نظامی نمی‌تواند به‌طور دائمی تلاش‌های جمهوری اسلامی برای دستیابی به بمب را متوقف کند.»
در جریان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی، هفت فروند بمب‌افکن بی-۲ در عملیات «چکش نیمه‌شب» از پایگاه وایتمن آمریکا به سمت ایران به پرواز درآمدند و سایت‌های اتمی جمهوری اسلامی را هدف قرار دادند.
ترامپ از آن زمان بارها این عملیات را موفقیت‌آمیز خوانده و اعلام کرده این تاسیسات نابود شده‌اند.
شورای سردبیری واشینگتن‌پست در ادامه نوشت علی‌رغم پافشاری ترامپ بر اینکه حملات اخیر به نابودی کامل برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی انجامیدند، این بمباران‌ها در واقع تنها برنامه تهران را به تاخیر انداخت و برای دولت ترامپ «زمان خرید».
این روزنامه تاکید کرد: «بهترین راه پیش‌رو این است که تهدید واقعی به استفاده از زور [علیه حکومت ایران] حفظ شود، فشار اقتصادی سختگیرانه ادامه یابد و نشانه‌ای از آمادگی برای مذاکره نیز ارسال شود.»
در هفته‌های گذشته گمانه‌زنی‌ها درباره برنامه‌های هسته‌ای و موشکی حکومت ایران و چشم‌انداز رویارویی میان جمهوری اسلامی و غرب شدت گرفته است.
هفتم آبان، شبکه خبری سی‌ان‌ان گزارش داد با وجود بازگشت تحریم‌های سازمان ملل که فروش سلاح و تجهیزات موشکی به ایران را ممنوع می‌کند، تهران با کمک پکن در حال بازسازی برنامه موشکی خود است.
بر اساس این گزارش، در مجموع دو هزار تن پراکلرات سدیم، ماده اصلی تولید سوخت جامد برای موشک‌های میان‌برد، پس از جنگ ۱۲ روزه از چین به بندرعباس ارسال شده است.
شورای سردبیری واشینگتن‌پست در همین رابطه نوشت: «چین باید درک کند که فروش تسلیحات پیشرفته به ایران، روابط پکن را نه‌تنها با اسرائیل و آمریکا بلکه با کشورهای خلیج فارس نیز مختل خواهد کرد.»
این روزنامه افزود: «با گرفتار شدن روسیه در اوکراین، چین برای گسترش دخالت خود در ایران اقدام کرده است. تهران می‌خواهد نفت خود را در ازای باتری‌های موشکی زمین به هوا، رادارهای نظارتی برد بلند و جنگنده‌های چینی معامله کند. این امر می‌تواند به تثبیت یک جمهوری اسلامی لرزان بینجامد و هم‌زمان منطقه را بی‌ثبات کند.»
بحران هسته‌ای ایران همچنان پابرجاست
واشینگتن‌پست در ادامه نوشت گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد مشکل پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی همچنان پابرجاست، زیرا «رژیم ایران مانع دسترسی بازرسان بین‌المللی به سایت‌هایی شده است که پنج ماه پیش از سوی آمریکا و اسرائیل بمباران شدند».
این روزنامه تاکید کرد: «وقوع جنگی دیگر اجتناب‌ناپذیر نیست، اما جلوگیری از آن مستلزم پذیرش این واقعیت است که مشکل همچنان پابرجاست و تنها با دیپلماسی همراه با تهدید واقعی به زور قابل حل است.»
۱۸ آبان روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی تحلیلی نوشت در غیاب مذاکرات، نظارت و شفافیت درباره میزان ذخایر مواد هسته‌ای جمهوری اسلامی، نگرانی‌ها در منطقه از احتمال وقوع جنگی دیگر میان ایران و اسرائیل افزایش یافته است.
اقتصاد متزلزل و ادامه سرکوب در ایران
واشینگتن‌پست با اشاره به مشکلات داخلی جمهوری اسلامی نوشت بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، به اقتصاد متزلزل ایران بیش از پیش آسیب زده است.
این روزنامه به افت ارزش پول ملی ایران، تعطیلی کسب‌وکارها، اخراج کارمندان و «خشکسالی بی‌سابقه‌ای که پس از دهه‌ها سوءمدیریت رخ داده»، پرداخت و افزود: «این فلاکت می‌تواند به شعله‌ور شدن اعتراضات مردمی بینجامد.»
واشینگتن‌پست در عین حال به سیاست‌های سرکوبگرانه حکومت اشاره کرد و نوشت: «مراجع مذهبی کوشیده‌اند تا کمی از فشارها بکاهند؛ برای نمونه، با برخورد ملایم‌تر با زنان در خصوص حجاب و چشم‌پوشی از موتورسواری آن‌ها. اما این نشانه‌های کوچک از باز شدن درها، در حقیقت سرکوب خونین مخالفان را پنهان می‌کند.»
خبرگزاری رویترز ۲۲ آبان گزارش داد در حالی که نشانه‌هایی از کاهش سختگیری‌های اجتماعی در شهرهای مختلف ایران دیده می‌شود، حکومت هم‌زمان دامنه سرکوب سیاسی را گسترده‌تر کرده است.
هر بار یک پروژه عظیم، یک عدد حیرت‌انگیز و یک وعده فوری. و درست پشت همه آن‌ها، همان الگوی تکراری: پروژه‌های میلیاردی، پیمانکاران رانتی و دستاورد نزدیک به صفر.
این طرح تازه هم تفاوتی ندارد. از همان ابتدا معلوم است؛ انتقال آب از هزاران کیلومتر، عبور از رشته‌کوه‌های زاگرس، شیرین‌سازی پرهزینه و مصرف انرژی که خودش ایران را به زانو درمی‌آورد.
کارشناسان، از متخصصان محیط زیست تا مهندسان آب، یک جمله مشترک دارند: این طرح نه اقتصادی است، نه محیط زیستی، نه فنی.
اما برای سیستم پیمانکاری سپاه همه چیز است؛ همان جایی که پروژه‌های شکست‌خورده معمولا آغاز می‌شوند.
در واقع، انتقال آب به تهران طرحی تازه نیست. در دهه‌های گذشته، طرح انتقال آب از دریای خزر با صدها میلیون دلار هزینه مطرح شد و بعد از سال‌ها رفت‌وآمد، حتی به مرحله اجرا هم نرسید.
طرح انتقال آب از خلیج فارس به یزد و کرمان سال‌هاست پول می‌بلعد، اما بحران آب در همان استان‌ها عمیق‌تر شده است.
پروژه انتقال آب به فلات مرکزی که قرار بود نجات‌بخش باشد، بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان بلعید و هیچ‌یک از اهداف آن تحقق پیدا نکرد.
همه این طرح‌ها یک نقطه مشترک دارند: پول‌های عظیم، خروجی‌های ناچیز و انبوهی گزارش محرمانه که نشان می‌دهد پیمانکاران نزدیک به سپاه بیشترین سود را برده‌اند.
در این میان تهران تشنه‌تر می‌شود، تشنه آب و تشنه مدیریت. سال‌ها هشدار درباره مصرف بی‌حد، نبود بازچرخانی صنعتی، فرسودگی ۳۰ تا ۴۰ درصدی شبکه آب‌رسانی و برداشت بی‌ضابطه از سفره‌های زیرزمینی، این شهر را به پایتخت فرونشست تبدیل کرده است.
امروزه دشت تهران با سرعتی فراتر از استانداردهای جهانی فرو می‌رود، اما نسخه‌ای که ارائه می‌شود «پروژه‌های عظیم» است، نه اصلاحات بنیادی.
دقیق‌تر که بنگریم، طرح انتقال آب خلیج فارس به تهران اصلا مرتبط با آب نیست؛ درباره «چپاول» است؛ درباره شبکه‌ای از پیمانکاران است که هر بحران را به فرصت تبدیل می‌کنند.
هر پروژه چندده هزار میلیاردی یک جابه‌جایی ثروت به شمار می‌رود. در همین سال‌ها، پروژه‌هایی از جمله «سامانه گرمسیری»، «سد گتوند»، «چابهار–زاهدان»، «فاضلاب پایتخت»، و حتی پروژه‌های آب اصفهان، میلیاردها دلار هزینه داشتند و بسیاری از آن‌ها یا شکست خوردند یا بحران را تشدید کردند.
نمونه روشن: سد گتوند. ۳ هزار میلیارد تومان هزینه ساخت آن بود، هزاران میلیارد تومان ضرر زد، شوری کارون را بالا برد و حتی امروز هزینه پاکسازیاش از هزینه ساخت اولیه بیشتر است.
نمونه دیگر: انتقال آب اصفهان و یزد؛ پروژه‌هایی که اختلافات اجتماعی و زیستمحیطی ایجاد کردند و حتی یک لیوان آب پایدار هم به مصرفکننده نهایی نرساندند.
با این سابقه، طرح انتقال آب خلیج فارس به تهران نشانه‌ای است از اینکه مدیریت آب در ایران اسیر همان چرخهای شده که اقتصاد، محیط زیست و زیرساختها را به این نقطه رسانده: چرخه بحرانسازی، پروژهسازی، بودجهخواری.
واقعیت این است که اگر همین پولها صرف بازچرخانی صنعتی میشد، تهران امروز یکی از امنترین شهرهای آبی منطقه بود. اگر شبکه فرسوده تعمیر میشد، ۳۰ درصد آب شهری هدر نمیرفت. اگر مصرف سفره‌های زیرزمینی کنترل میشد، تهران شهر فرونشست و ترکهای زیرزمینی نبود.
اما هیچکدام از اینها سودی برای شبکه پیمانکاری نزدیک به قدرت ندارد. جمهوری اسلامی این بار هم صورت مساله را تغییر داده است؛ بحران آب را تبدیل کرده به «پروژهای بزرگ، هیجانانگیز، قابل رانت»، نه به «سیاستی پایدار، علمی، مبتنی بر اصلاح ساختار».
در نهایت، آب به تهران نمیرسد؛ اما بودجه به کسانی که حکومت می‌خواهد برسد، میرسد. و این همان داستان تکراری ایران در ۴۵ سال گذشته است.
کشوری که میتوانست با مدیریت علمی، امروز صاحب بهترین سیستم آب‌رسانی خاورمیانه باشد، گرفتار سیستمی است که بحران را مصرف می‌کند.
آب هم مانند برق، هوا، آموزش، سلامت و اقتصاد، تبدیل شده به منطقه اختصاصی شرکتهای شبهدولتی و نیروهای امنیتی. پس مساله تنها انتقال آب نیست؛ مساله انتقال «ثروت» است.
تا زمانی که حکومتی تشنه پول، تشنه رانت و تشنه پروژه‌های بی‌حساب است، ایران همیشه تشنه خواهد ماند.
