وزارت دفاع روسیه: هواپیمای ترابری نظامی روسیه در مرز اوکراین سقوط کرد و خدمه آن کشته شدند

جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا، روز پنج‌شنبه در جمع خبرنگاران گفت که تحریم‌های جدید ایالات متحده علیه روسیه به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تاثیر بلندمدتی بر مسکو داشته باشند و تاثیر آن بر آمریکا و متحدانش، حداقلی باشد.بابدن افزود که واشینگتن برای اقدامات بیشتر آماده است.

به گفته بایدن، تحریم‌های جدید آمریکا توانایی روسیه را برای تجارت با دلار، یورو، پوند و ین محدود خواهد کرد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا پس از اظهارات جو بایدن اعلام کرد واشینگتن تحریم‌‌‌هایی را بر دو موسسه مالی بزرگ روسیه و چندین شخص که با کرملین در ارتباطند اعمال کرده است.

بر اساس بیانیه این وزارتخانه، مجموعه تحریم‌های آمریکا به‌دنبال حمایت بلاروس از حمله روسیه، صنایع دفاعی و امنیتی بلاروس، مقام‌های دفاعی این کشور و حلقه نزدیک به رییس‌جمهوری بلاروس را هدف قرار می‌دهد.

وزارت بازرگانی آمریکا نیز تحریم‌های صادراتی گسترده‌ای را علیه روسیه اعمال کرد. این تحریم‌ها شرکت‌هایی را که در تولیدات خود از فناوری آمریکایی استفاده می‌کنند، ملزم می‌کند پیش از صادرات به روسیه از آمریکا مجوز بگیرند.

جو بایدن طرح تحریم شخص ولادیمیر پوتین را یک احتمال خواند و گفت: «این یک بلوف نیست، [این طرح] روی میز است.»

بایدن به سوال خبرنگار که پرسید چرا تحریمی علیه پوتین در مجموعه تحریم‌های جدید آمریکا گنجانده نشده است، پاسخ نداد.

او همچنین در بخش دیگری از اظهار نظر به سوالی درباره احتمال درخواست از چین برای کمک به انزوای روسیه، خودداری کرد.

رییس‌جمهوری آمریکا بار دیگر تاکید کرد که وارد جنگ با روسیه نمی‌شود و نخواهد شد اما به تعهدات خود برای دفاع از شرکای ناتو عمل خواهد کرد.

او افزود که ناتو روز جمعه برای ترسیم اقدامات بیشتر تشکیل جلسه خواهد داد.

بایدن در ادامه گفت که این لحظه خطرناکی برای تمام اروپاست و او به نیروهایی که در حالت آماده‌باش قرار گرفته بودند اجازه اعزام به آلمان را داده است.

یک مقام ارشد دفاعی آمریکا پس از اظهارات بایدن به خبرگزاری رویترز گفت که ایالات متحده هفت هزار سرباز را به آلمان اعزام می‌کند تا به متحدان ناتو اطمینان خاطر دهد.

رییس‌جمهوری آمریکا گفت که ولادیمیر پوتین بلند‌پروازی‌هایی بسیار بزرگ‌تر از اوکراین دارد و می‌خواهد اتحاد جماهیر شوروی را احیا کند.

بایدن گفت :«تجاوزهای ولادیمیر پوتین به اوکراین به قیمت گزافی برای روسیه تمام خواهد شد. رییس‌جمهوری روسیه در صحنه بین‌المللی یک منحوس خواهد بود.»

او در ادامه گفت که هیچ برنامه‌ای برای گفت‌وگو با پوتین درباره بحران اوکراین ندارد.

رییس‌جمهوری آمریکا در بخش دیگری از اظهاراتش به حملات سایبری روسیه در اوکراین اشاره کرد و گفت آمریکا ماه‌ها است که با بخش خصوصی برای تقویت امنیت خود کار می‌کند و آماده پاسخگویی به حملات سایبری روسیه است.

جو بایدن در اوایل روز پنج‌شنبه با همتایان خود از متحدان گروه هفت دیدار کرد تا پس از حمله پوتین، اقدامات شدیدتری را علیه روسیه ترسیم کند.

آمریکا پیشتر در روز چهارشنبه تحریم‌هایی را علیه شرکت مسئول ساخت خط لوله گاز نورداستریم ۲ روسیه اعمال کرد و در روز سه‌شنبه نیز دو موسسه مالی بزرگ روسیه و بدهی‌های دولتی روسیه را به همراه برخی از اشخاص روسی و اعضای خانواده آنها را تحریم کرده بود.

دولت بریتانیا اعلام کرد که دارایی‌های برخی از بانک‌های بزرگ روسیه از جمله بانک دولتی وی‌تی‌بی، دومین بانک بزرگ این کشور را مسدود خواهد کرد و همچنین چندین شرکت مربوط به صنعت هوایی، موشکی، کشتی‌سازی و جنگ‌افزار از جمله بزرگ‌ترین شرکت دفاعی روسیه که سالانه ۱۰ میلیارد پوند تسلیحات صادر می‌کند، تحریم خواهند شد.

بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، روز پنجشنبه در نشست پارلمان این کشور گفت که پوتین به خاطر این حمله از سوی جهان و تاریخ محکوم خواهد شد و هرگز نمی‌تواند «خون اوکراین» را از دستان خود پاک کند.

او هنگام اعلام تحریم‌های جدید علیه روسیه، به پارلمان گفت: «این اقدام وحشیانه پوتین باید با شکست پایان یابد.»

از سویی دیگر، مقام‌های اروپایی گفتند که رهبران اتحادیه اروپا تحریم‌های جدید را علیه روسیه اعمال خواهند کرد. بنا بر گزارش‌ها آنها قرار است دارایی‌های مسکو را مسدود کنند، دسترسی بانک‌هایش را به بازارهای مالی اروپا را متوقف سازند و به «منافع کرملین» به‌دلیل حمله اوکرایل ضربه بزنند.

این اتحادیه همچنین می‌خواهد تجارت، انرژی و حمل و نقل روسیه و سایر بخش‌ها از جمله صادرات را هدف قرار دهد.

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اقدامات این اتحادیه را که قرار است در شامگاه پنجشنبه مورد بررسی قرار بگیرد، «سخت‌ترین بسته تحریم‌ها» علیه روسیه توصیف کرد.

بورل با محکوم کردن حمله روسیه به عنوان یکی از «تاریک‌ترین لحظات برای اروپا از زمان پایان جنگ جهانی دوم» گفت که رهبری روسیه پس از اعمال این تحریم‌ها با انزوای بی‌سابقه‌ای مواجه خواهد شد.

در پیش‌نویس نشست اتحادیه اروپا که توسط رویترز مشاهده شده، آمده است که دور جدید تحریم‌ها «در هماهنگی نزدیک با شرکا و متحدان ما، پیامدهای سنگین و شدیدی را برای اقدامات روسیه تحمیل خواهد کرد.»

دیگر بسته تحریمی اتحادیه اروپا علیه بلاروس خواهد بود که از حمله روسیه به اوکراین حمایت می‌کند. سرویس گارد مرزی اوکراین گفت که نیروهای روسی از بلاروس به‌عنوان یکی از نقاط ورودی خود به اوکراین استفاده کردند.

اتحادیه اروپا همچنین بسته کمکی جدیدی را برای اوکراین و کمک به عملیات تخلیه از جمله کارکنان اتحادیه اروپا، آماده خواهد کرد.

مشاور رییس دفتر رییس‌جمهوری اوکراین گفت که ارتش این کشور حمل و نقل تجاری در بنادر خود را پس از حمله نیروهای روسی به حالت تعلیق در آورده است، اقدامی که به هراس از اختلال در عرضه غلات و دانه‌های روغنی از سوی صادرکنندگان پیشرو دامن می‌زند.

مقام‌های اوکراینی گفتند روسیه پیشتر دستور داده بود دریای آزوف تا اطلاع ثانوی برای تردد کشتی‌های تجاری بسته شود، اما بنادر روسیه در دریای سیاه برای کشتیرانی باز نگه داشته شد.

اوکراین صادرکننده عمده ذرت در جهان است که مقصد اصلی محصولات آن چین و اتحادیه اروپا است. این کشور همچنین برای تامین گندم خریداران عمده‌ای مانند مصر و ترکیه با روسیه رقابت می‌کند.

در حال حاضر برآوردها از صادرات غلات اوکراین حدود ۵ تا ۶ میلیون تن در ماه را نشان می‌دهد که شامل حدود ۴/۵ میلیون تن ذرت، ۱ میلیون تن گندم و سهم باقی‌مانده عمدتا جو است.

پیش از آن ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه روز دوشنبه دوم اسفند استقلال مناطق شورشی تحت حمایت مسکو در شرق اوکراین را به رسمیت شناخته بود. اقدامی که باعث تشدید تنش‌ها و به باور برخی کارشناسان زمینه تهاجم روسیه به شرق اوکراین را فراهم کرد.

نیروهای اوکراین در شرق این کشور در یک درگیری هشت ساله با جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه قرار دارند. درگیری‌هایی که ۱۴ هزار کشته و بیش از ۱/۴ میلیون آواره بر جای گذاشته است.

چرا این مناطق برای روسیه مهم‌اند؟

هنگامی که رییس جمهور متمایل به سیاست‌های مسکو در اوکراین در فوریه ۲۰۱۴ با تظاهرات گسترده از سمت خود برکنار شد، روسیه با الحاق شبه جزیره کریمه به اوکراین به آن پاسخ داد. سپس روسیه با حمایت از شورشیان در منطقه شرقی اوکراین، معروف به دنباس، که عمدتاً روسی زبان‌ هستند، حضورش را در این منطق گسترده‌تر کرد.

در آوریل سال ۲۰۱۴ شورشیان تحت حمایت روسیه ساختمان‌های دولتی را در مناطق دونتسک و لوهانسک تصرف کردند، و با اعلام خودمختاری در این دو منطقه خود را «جمهوری خلق» نامیده و با سربازان اوکراینی و گردان‌های داوطلب وارد جنگ شدند.

یک ماه پس از اعلام خودمختاری، مناطق جدایی‌طلب برای اعلام استقلال و تلاش برای پیوستن به روسیه رای‌گیری کردند. مسکو تاکنون از پذیرش خواسته مردم این دو جمهوری برای به رسمیت شناخته شدن سرباز زده بود و از این مناطق فقط به عنوان ابزاری برای نگه داشتن اوکراین در مدار خود و جلوگیری از پیوستن آن به ناتو استفاده کرده است.

اوکراین و غرب روسیه را به حمایت نظامی شورشیان متهم کردند؛ اما مسکو این موضوع را رد کرد و گفت روس‌‌هایی که در این جنگ حضور داشتند، داوطلبانه در آن شرکت کرده بودند.

در میان نبردهای سنگین میان دو طرف که در آن تانک‌، توپخانه سنگین و هواپیماهای جنگی به کار برده می‌شد، در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۴ پرواز شماره ۱۷ خطوط هوایی مالزی بر فراز شرق اوکراین سرنگون شد و همه ۲۹۸ سرنشین آن کشته شدند. یک کمیته بین‌المللی در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که این هواپیمای مسافربری با یک موشک روسی از منطقه تحت کنترل شورشیان در اوکراین سرنگون شده بود اما مسکو باز هم هرگونه دخالت در این موضوع را رد کرد.

پس از شکست گسترده نیروهای اوکراینی در اوت ۲۰۱۴ ، نمایندگانی از کی‌یف، شورشیان و سازمان امنیت و همکاری اروپا در سپتامبر ۲۰۱۴ در مینسک،، پایتخت بلاروس، آتش بس امضا کردند.

مفاد این قرارداد طرفین را به موارد زیر متعهد می‌کرد:

آتش‌بس تحت نظارت سازمان امنیت و همکاری اروپا

عقب‌نشینی همه جنگجویان خارجی

مبادله اسیران و گروگان‌ها و عفو شورشیان

مناطق جدایی‌طلب می‌توانند میزانی از خودمختاری داشته باشند

اما این قرارداد دیری نپایید و به سرعت درگیری‌های گسترده‌ای از سر گرفته شد که منجر به شکست بزرگ دیگری برای نیروهای اوکراینی در دبالتسوه (یکی از شهرهای دونتسک) در فاصله بین ژانویه تا فوریه ۲۰۱۵ شد.

با میانجیگری فرانسه و آلمان در فوریه ۲۰۱۵ توافقنامه صلح دیگری در مینسک بین نمایندگان اوکراین، روسیه و شورشیان امضا شد. چشم انداز این آتش بس جدید، عقب‌نشینی تسلیحات نظامی سنگین و مجمو‌عه‌ای از اقدامات به سمت یک راه حل سیاسی بود. رهبران روسیه، اوکراین، فرانسه و آلمان بیانیه حمایت از آن را امضا کردند.

توقف درگیری‌ها در اوکراین

توافق صلح ۲۰۱۵ یک کودتای دیپلماتیک بزرگ برای کرملین به حساب می‌آمد. این توافق اوکراین را موظف می‌کرد به مناطق جدایی‌طلب وضعیت ویژه اعطا کند و به آنها اجازه می‌داد نیروی پلیس مستقل تشکیل دهند و در انتصاب دادستان‌ها و قضات محلی نقش داشته باشند.

بر اساس این توافق اوکراین تنها پس از به دست آوردن خودمختاری و برگزاری انتخابات محلی تحت نظارت سازمان امنیت و همکاری اروپا می‌تواند کنترل حدود ۲۰۰ کیلومتری مرز با روسیه را در مناطق شورشی پس بگیرد. رای‌گیری که به احتمال قریب به یقین شورشیان طرفدار مسکو را در قدرت حفظ می‌کرد.

بسیاری از مردم اوکراین این توافق را خیانت به منافع ملی می‌دانند و به همین دلیل اجرای آن متوقف شده است.

توافق مینسک به پایان درگیری‌های تمام عیار کمک کرد، اما وضعیت همچنان متشنج و درگیری‌های منظم ادامه یافت.

مسکو همچنین با اعطای بیش از ۷۲۰ هزار پاسپورت روسی به تقریبا یک پنجم جمعیت حدود ۳/۶ میلیون نفری آنها، تلاش کرده تا کنترل خود بر مناطق شورشی را تضمین کند. روسیه کمک‌های اقتصادی و مالی به مناطق جدایی طلب ارائه کرده است، اما این کمک‌ها برای کاهش خسارات عظیم جنگ و تقویت اقتصاد کافی نبوده است. منطقه دونباس پیش از آغاز درگیری‌ها حدود ۱۶ درصد از تولید ناخالص داخلی اوکراین را بر عهده داشت.

تلاش برای احیای صلح در اوکراین

تا پیش از حمله روسیه به اوکراین، کشورهای آلمان و فرانسه برای احیای مفاد توافقنامه مینسک در سال ۲۰۱۵ تلاش‌های بسیاری کردند. اما این تلاش‌ها با انتقادهای شدید مقام‌های اوکراینی روبرو شد و هشدار دادند که اجرای این توافق می‌تواند به نابودی کشور منجر شود. دو دور مذاکرات در پاریس و برلین بین نمایندگان ریاست جمهوری روسیه، اوکراین، فرانسه و آلمان هیچ پیشرفتی نداشت.

به رسمیت شناختن استقلال مناطق تحت کنترل شورشیان توسط پوتین عملا توافقنامه‌‌های صلح مینسک را بی‌اثر کرد. اندکی پس از به رسمیت شناختن مناطق شرقی اوکراین توسط روسیه، مسکو گفت پیمان دوستی با مناطق شورشی تحت حمایت خود امضا خواهد کرد؛ همانطور که پیش‌بینی شده بود این اقدام راه را برای حمایت آشکار نظامی روسیه هموار کرد.

رهبران کشور‌های اروپایی در پی تهاجم گسترده روسیه به اوکراین، از عزم خود برای تحریم روسیه خبر داده‌اند.

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روز پنجشنبه پنجم اسفند در واکنش گفت که مسکو «به تحریم‌های اروپا و آمریکا با اقدامات تلافی جویانه پاسخ خواهد می‌دهد.»

طبق گزارش‌ها، روسیه به ۲۰۳ هدف در اوکراین حمله کرده و پلیس اوکراین اعلام کرده که درگیری به کل کشور گسترش یافته است.

وزارت خارجه اوکراین در واکنش به حملات روسیه  ضمن اعلام قطع روابط دیپلماتیک با این کشور از متحدان خود خواست دست به اقدام مشابهی برای قطع روابط با مسکو بزنند.

او گفت: «با این گام ملموس نشان خواهید داد کنار اوکراین ایستاده‌اید و آشکارترین اقدام تجاوزکارانه در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم را قاطعانه رد می‌کنید.»

رهبران اروپایی هنوز پاسخ مثبتی به درخواست اوکراین برای قطع روابط دیپلماتیک با روسیه نداده‌اند ولی بر تحریم‌های شدید علیه این کشور تاکید کرده‌اند.

اتحادیه اروپا همچنین روز پنجشنبه سفیر روسیه در این اتحادیه را احضار و بر توقف فوری عملیات نظامی و خروج بی قید و شرط همه نیروها و تجهیزات نظامی از کل خاک اوکراین تاکید کردند.

بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانی هم درباره اقدام‌های تحریمی علیه روسیه گفت: «غرب تحریم‌های گسترده‌ای را برای تضعیف اقتصاد روسیه اعمال خواهد کرد.»

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نیز گفت تحریم‌های غرب تضمین می‌کند روسیه برای حمله به اوکراین «بهایی سنگین» پرداخت می‌کند و روشن می‌کند که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه «اشتباهی جدی» مرتکب شده است.

دبیرکل ناتو هم حمله روسیه به اوکراین را  وحشیانه خواند و گفت «ما اکنون در اروپا جنگ در مقیاسی داریم که فکر می‌کردیم به تاریخ سپرده شده است.»

در همین حال سخنگوی دفتر بوریس جانسون گفت او به صدراعظم آلمان گفته «انفعال یا واکنش سطح پایین» غرب در برابر حمله روسیه به اوکراین عواقب غیرقابل تصوری خواهد داشت.