وقت تنفس برای شهر سوخته؛ گزارش وضعیت یکی از شهرهای اوکراین پس از عقبنشینی روسیه
جسد دو سرباز روس در جنگل رها شده است. نیروهای اوکراین بالای تانکی جمع شدهاند و علامت پیروزی نشان میدهند. مردم شهر بهتزده در میان ساختمانهای سوخته میچرخند و دنبال کمک میگردند. این تصویر تروستیانتس است. شهری در شمالشرق اوکراین که خود را از تصرف نیروهای روسیه رهانده است.
در حالیکه برخی کشورهای آفریقایی مانند غنا، نیجریه، کنیا نسبت به حملات به غیرنظامیان اوکراینی و شهروندان آفریقایی که از منطقه جنگی فرار کردند انتقاد کردند، برخی کشورهای کلیدی آفریقایی واکنش بسیار آرامتری از خود نشان دادند.
شبکه سیانان در مقالهای به دلایل مواضع نه چندان انتقادی برخی کشورهای آفریقایی علیه جنگ روسیه پرداخته است.
وقتی سالها پیش از نلسون ماندلا پرسیده شد چرا با رهبرانی مانند یاسر عرفات و فیدل کاسترو که از سوی غرب به عنوان تروریست شناخته میشدند هنوز رابطه دارد او در پاسخ گفت: «اشتباه است که فکر کنیم دشمن آنها باید دشمن ما نیز باشد.»
این موضع تا حد زیادی نمونهای است از واکنش برخی کشورهای آفریقایی به جنگ روسیه علیه اوکراین. به نظر میرسد کشورهای آفریقایی درباره حمایت از یکی از طرفهای درگیر در این جنگ به دلیل به خطر انداختن امنیت، سرمایهگذاری خارجی و تجارت خود مرددند.
یک خط مشی سیاسی قوی در دیپلماسی آفریقا وجود دارد که میگوید کشورهای آفریقایی باید اصل عدم مداخله را حفظ کنند و نباید مانند دوران جنگ سرد درگیر جنگهای نیابتی بین شرق و غرب شوند.
رمی آدکویا، استادیار دانشگاه یورک انگلستان میگوید کشورهای قاره آفریقا در موقعیت حساسی قرار دارند و نمیخواهند به جنگهای نیابتی کشیده شوند.
یکی از شخصیتهای تأثیرگذار که به وضوح نشان داده ولادیمیر پوتین، رهبر روسیه را با خود دشمن نخواهد کرد، سیریل رامافوزا، رییس جمهور آفریقای جنوبی است.
او اخیرا هنگام سخنرانی در پارلمان کشورش گفت: «موضع ما کامل روشن است... کسانی هستند که اصرار دارند ما باید موضعی بسیار خصمانه در برابر روسیه اتخاذ کنیم. اما رویکردی که ما با صراحت انتخاب کردهایم این است که ما بر لزوم گفتوگو بین طرفین پافشاری میکنیم.»
آفریقای جنوبی در ابتدا با انتشار بیانیهای خواستار خروج فوری نیروهای روسیه از اوکراین شد اما از آن زمان مقصر اصلی بروز این جنگ را ناتو میداند که از نظر او قصد دارد اوکراین در همسایگی روسیه را به عضویت خود درآورد.
جیکوب زوما، رییسجمهوری سابق آفریقای جنوبی نیز پیشتر بیانیهای صادر کرد و گفت: «روسیه احساس کرد تحریک شده است.»
آفریقای جنوبی روابط قوی با روسیه دارد و رامافوزا با توجه به عضویتش در گروه بریکس، پیشنهاد داده نقش یک میانجی را در این مناقشه بازی کند. (بریکس گروهی از کشورهای نوظهور اقتصادی متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است.)
روابط بین دو کشور همچنین به دوران آپارتاید برمیگردد، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی سابق از آفریقای جنوبی و حزب کنگره ملی آفریقا در مبارزات آزادیبخش آنها حمایت میکرد. آدکویا گفت: «این لطفها فراموش نشدهاند.»
آفریقای جنوبی یکی از ۱۷ کشور آفریقایی بود که به قطعنامه سازمان ملل مبنی بر خروج فوری روسیه از اوکراین در ۲ مارس رای ممتنع داد. این کشور در زمان الحاق کریمه توسط پوتین در سال ۲۰۱۴ نیز موضع مشابهی اتخاذ کرد.
نیجریه و مصر جزو ۲۸ کشور آفریقایی بودند که به محکومیت روسیه رای دادند، در حالی که هشت کشور دیگر رای ندادند. اریتره تنها کشور آفریقایی بود که صراحتا به این قطعنامه رای منفی داد.
وزارت خارجه زیمبابوه در بیانیهای اعلام کرد که مطمئن نیست قطعنامه سازمان ملل راه را برای گفتوگو هموار کند بلکه «هیزم بیشتری به آتش ریخته و در نتیجه وضعیت را پیچیدهتر میکند».
رهبری یک مرد مستبد
یک تحلیلگر سیاسی و استاد کالج ایالتی فارمینگ دیل نیویورک در گفتو گو با سیانان گفت: «بسیاری از کشورهایی که به قطعنامه سازمان ملل رای ممتنع دادند ، رژیمهای خودکامه هستند. آنها تصمیم یکجانبه پوتین برای حمله به اوکراین را نمایشی از قدرت میدانند که آنها به آن ارج می نهند و میتوانند با آن همسو و همدل باشند.»
یکی از کسانی که به طور برجسته در حمایت از پوتین رهبر روسیه صحبت کرده است، سپهبد موهوزی کاینروگابا، پسر بانفوذ رییس جمهور اوگاندا، یووری موسوینی است.
پدر او ۳۶ سال بر اوگاندا حکومت کرده و بسیاری بر این باورند که وقتی پدر ۷۸ ساله او از قدرت کنارهگیری کند او جانشینش خواهد شد. کاینروگابا در توییتی نوشت: «اکثر انسانهایی (که سفید نیستند) از موضع روسیه در اوکراین حمایت میکنند. پوتین کاملا درست می گوید!»
آدکویا در ادامه گفت: برخی از کشورهای آفریقایی نیز به این دلیل در مخالفت با روسیه تردید دارند که میخواهند «گزینههای خود را در صورت مواجهه با اعتراضات داخلی یا نوعی انقلاب در کشور خود در آینده باز نگه دارند.»
او افزود: « این کشورها دیدند که پوتین اسد را در سوریه در قدرت نگه داشت و اگر مداخله روسیه نبود، رژیم اسد مدتها پیش سقوط میکرد».
آدکویا همچنین خاطرنشان کرد که مواضع خاموش برخی از این کشورها از طرز تلقی آنها نسبت به آنچه ریاکاری غربی میدانند، ناشی میشود.
مارتین کیمانی، نماینده کنیا در شورای امنیت سازمان ملل، سخنرانی قدرتمندی در آستانه حمله روسیه به اوکراین ایراد کرد.
کیمانی ظهور اوکراین به عنوان یک کشور مستقل پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تجربه کشورهای پسااستعماری در آفریقا را با هم تشبیه کرد و از تلاش روسیه برای باز رسم مرزهای اوکراین با به رسمیت شناختن مناطق دونتسک و لوهانسک انتقاد کرد.
اما او در این سخنرانی به کشورهای دیگر عضو شورای امنیت نیز اشاره کرد که قوانین بینالمللی را زیر پا گذاشته و با هیچ تحریمی مواجه نشدهاند. آدکویا گفت: «او نام آنها را ذکر نکرد، اما درباره آمریکا و بریتانیا صحبت میکرد که در سال ۲۰۰۳ به عراق حمله کردند... و هرگز واقعا مورد بازخواست قرار نگرفتند.»
تحکیم بیشتر روابط بین طرفین
روسیه در سالهای اخیر روابط تجاری بسیار قوی با کشورهای آفریقایی برقرار کرده است.
روسیه با تبدیل شدن به یک تامینکننده اصلی سختافزار نظامی برای اتحادهای کلیدی در نیجریه، لیبی، اتیوپی و مالی در سالهای اخیرخود را بهعنوان یکی از با ارزشترین شرکای تجاری آفریقا تثبیت کرده است.
بر اساس گزارش اندیشکده تحقیقات صلح بینالمللی استکهلم (SIPRI) بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، آفریقا ۱۸ درصد از صادرات تسلیحات روسیه را به خود اختصاص داده است.
برخی تحلیلگران میگویند حمایت و یا عدم انتقاد برخی کشورهای آفریقایی از روسیه بیانگر این احساس گسترده در بخشهایی از آفریقاست که سیاستهای غرب همیشه به نفع آنها عمل نمیکند.
یک تحلیلگر مسائل روسیه-آفریقا در گفتوگو با سیانان گفت: «پیامی که مسکو میدهد این است که اگر از رویکرد پدرانه غرب نسبت به خود خسته شدهاید، ما شرکای امنیتی شما خواهیم بود و این یک رابطه برابر خواهد بود.»
بر خلاف بسیاری از همتایان اروپایی خود، روسیه یک قدرت استعماری سابق در آفریقا نیست و از این رو فرصتهای بیشتری برای استفاده از قدرت نرم با هدف به چالش کشیدن سلطه غرب در این قاره دارد.
اتحاد جماهیر شوروی همچنین در طول جنگ سرد با بسیاری از کشورهای آفریقایی روابط تجاری داشت و مسکو به دنبال احیای برخی از این روابط بوده است.
پیش از تهاجم روسیه به اوکراین، رسانه دولتی روسی آرتی به دنبال راهاندازی یک مرکز در کنیا بود.
آفریقا اغلب در قلب رقابتهای سیاسی بین قدرتهای بزرگ و بازیگران کلیدی آن مانند آمریکا، چین و روسیه برای نفوذ در این منطقه بوده است.
در حالیکه برخی کشورهای آفریقایی مجبورند شوک اقتصادی ناشی از جنگ روسیه علیه اوکراین را تحمل کنند برخی دیگر از کشورهای آفریقایی مانند تانزانیا آن را فرصتی برای سودآفرینی در صنعت گاز خود میبینند.
ملکه زیبایی ایرلند اخیرا از تجربه ناخوشایند خود در مورد ابتلا به کیست تخمدان و اینکه چگونه دردهای شدید او را روانه بخش اورژانس کرد، صحبت کرد.
چلسی فارل پس از بیش از دو سال و نیم که از علائم این بیماری رنج میبرد، متوجه شد که به اندومتریوز، سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) و کیست تخمدان مبتلاست. او در حین رابطه جنسی دچار درد میشد، پریودهای نامنظم و نفخ و درد داشت، اما فکر میکرد همه اینها طبیعی است.
تجربه فارل فقط مختص او نیست. بسیاری از زنان در تشخیص، مراقبت و درمان برای چنین بیماریهایی با مشکلات روبرو هستند و حتی برخی از زنان بنا به گزارشها تا ۱۲ سال منتظر میمانند تا درمان لازم را دریافت کنند.
دلایل پیچیده زیادی برای این تعلل و کمکاری و اینکه چرا زنان مبتلا به این نوع بیماریها مدت زیادی برای دریافت کمک و درمان مناسب منتظر میمانند وجود دارد. اما بخشی از این معضل به این برمیگردد که دردها و بیماریهای زنان اغلب در سیستم مراقبتهای پزشکی و حتی جامعه به طور گستردهتر عادی و نادیده گرفته میشود.
در سال ۲۰۲۰ وقتی یکی از مدارس آکسفورد اعلام کرد دختران نباید به دلیل درد پریود از مدرسه غیبت کنند، جنجال به پا شد. بنابر برخی گزارشها این مدرسه گفته بود: «یادگیری مقابله با یک ناراحتی ماهانه همه بخشی از زن بودن است.»
این پیام نه تنها نشاندهنده نبود درک کافی در مورد تاثیر شدید درد قاعدگی در ناتوان کردن زنان و دختران است، بلکه نشان میدهد که چگونه به دختران آموزش داده میشود که در مراحل اولیه بیماری به جای رفتن سراغ کمک یا مشاوره پزشکی باید درد را تحمل کنند.
این همچنین میتواند به این معنا باشد که دخترانی که با علائم احتمالی آندومتریوز یا تخمدان پلیکیستیک زندگی میکنند، به دنبال درمانهای مورد نیاز خود نمیروند. در واقع بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک یا آندومتریوز گزارش میدهند که از آنها انتظار میرود از درد شکایت نکنند و «با آن کنار بیایند» و بپذیرند که «این درد و رنج یک زن است».
این نگرش به این معنی است که زنان اغلب در فرآیند درمان و مراقبت از خود نقشی ندارند و شکایات آنها اغلب به عنوان «مشکلات زنانه» نادیده گرفته میشود. دههها رسوایی پزشکی، آسیبهای قابل پیشگیری به بیماران زن و درد و رنجهایی که بیهوده بر آنها تحمیل شده نتیجه «فرهنگ ناروای» جدی نگرفتن دغدغههای زنان بوده است.
تاخیر غیر ضروری در تشخیص و درمان
در دهه گذشته میانگین انتظار برای تشخیص در بریتانیا هشت سال بوده است. بیماران اغلب پیش از تشخیص، تا ۱۰ بار به پزشک مراجعه میکنند.
تشخیص تخمدان پلیکیستیک اغلب بیش از ۲ سال و پس از دیدن حدود ۳ پزشک طول میکشد. هم آندومتریوز و هم تخمدان پلیکیستیک بیماریهای پیچیدهای هستند که علائم مختلفی دارند که در عین حال ممکن است شبیه به علائم سایر بیماریها باشند. بنابراین، فرآیند تشخیص نیز پیچیده است، که تا حدودی گویای کند بودن روند آن است.
اما پیچیدگی در مورد تشخیص فقط مربوط به علائم بیماریها نیست. یک نظرسنجی اخیر دولت بریتانیا درباره سلامت زنان نشان میدهد زنان همچنان وقتی به سراغ درمان جدی میروند از کار اخراج میشوند و یا کنار زده میشوند. بیان دردهای زنان در قالب کلمات برای آنها دشوار است و آنها میگویند که حرف آنها مورد قبول قرار نمیگیرد.
نادیده گرفتن درد زنان بسیاری از آنها را به این سوق میدهد تا راهی برای قبولاندن درد خود به دیگران پیدا کنند به این امید که دیگران باور کنند که این دردها تلقینی نیست. وقتی پزشکان تجربه زنان از این نوع دردها را باور نمیکنند، این امر منجر به کاهش عزت نفس و حتی افسردگی در آنها میشود.
مشکلاتی که بسیاری از زنان برای تشخیص این نوع بیماریها تجربه میکنند، بخشی از یک مشکل بزرگتر در مورد سلامت زنان است. تجربه تبعیض علیه زنان در سیستم مراقبتهای بهداشتی و درمانی سابقه تاریخی دارد و به عنوان شکاف سلامت شناخته میشود.
شکاف سلامت میتواند دلیل نتایج ضعیفتر درمان زنان به دست پزشکان مرد باشد. شکاف سلامت همچنین ممکن است دلیل این باشد که زنان بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از حملات قلبی قرار دارند، زیرا علائم آنها میتواند با علائم مردان متفاوت باشد. علائم بیماریهای قلبی در مردان هنوز بر کتابهای درسی پزشکی و پیامهای مربوط به کمکهای اولیه چیرگی دارد.
درد زنان با سرعت کمتری نسبت به مردان درمان میشود، حتی زمانی که درد زنان بیشتر طول میکشد یا بیشتر اتفاق میافتد و آنها آن را شدیدتر ارزیابی میکنند.
شکاف سلامت برای زنان سیاه ساکن آمریکا و بریتانیا حتی بیشتر است. احتمال تشخیص آندومتریوز در زنان سیاه نسبت به زنان سفید کمتر است. زنان سیاه همچنین بیشتر در معرض ابتلا به فیبرومهای رحمی قرار دارند و به همین دلیل به طور قابل توجهی علائم ناتوان کنندهای دارند.
زنان سیاه همچنین ممکن است به طور نامتناسبی در معرض ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک قرار گیرند. اگرچه دلایل این امر به طور کامل شناخته نشده است، اما ممکن است تا حدی به دلیل دسترسی کمتر به مراقبتهای بهداشتی باشد.
با اینکه شناسایی مشکلات مربوط به سلامت زنان رو به افزایش است، درخواستهای مکرر در گذشته برای افزایش آگاهی و آموزش دختران، زنان و متخصصان مراقبتهای بهداشتی منجر به تغییراتی که شدیدا مورد نیاز است نشده. تهیه منابع بهتر و مبتنی بر شواهد علمی هم برای زنان و هم برای متخصصان سلامت ضروری است تا همه زنان بدون توجه به نیازهای بهداشتی یا تجربیاتشان بتوانند مراقبت و درمان مناسب را دریافت کنند.
اما سادهاندیشی است که تصور کنیم مشکلاتی که زنان در دسترسی به مراقبتهای بهداشتی برابر و تشخیص درست و به موقع با آن مواجه هستند تنها با اطلاعات بیشتر حل میشود.
در کنار گسترش دانش در این زمینه، باید به مسائل اجتماعی بزرگتر در مورد قبحزدگی و بی اولویت کردن سلامت زنان، بودجه ناکافی برای تحقیقات سلامت زنان و تعصبات جنسی و نژادی که زیربنای نابرابریهای فعلی در سیستم سلامت و درمان است، رسیدگی کنیم.
بعید است که تغییرات قابل توجهی در نحوه ارائه مراقبتهای بهداشتی زنان به این زودی اتفاق بیفتد. بنابراین در حال حاضر، مهم است که زنان همچنان خود برای سلامت خود تلاش کنند.
اگر مشکوک به آندومتریوز یا سندرم تخمدان پلیکیستیک هستید، به دنبال درمان آن باشید. علائم و دردهای خود را رصد و ثبت کنید تا بتوانید آنها را با پزشک خود در میان بگذارید. فراموش نکنید که درد چیزی نیست که باید با آن کنار بیایید و آن را تحمل کنید.
با تهاجم روسیه علیه اوکراین، افزایش دوباره موارد ابتلا به کرونا و بحران آب وهوایی، کودکان با دنبال کردن اخبار در این زمینه در رسانههای اجتماعی نگرانی و مضطرب میشوند. اما بهترین راه برای مدیریت اضطراب کودکان چیست؟
به نوشته گاردین، کودکان هنگام صرف غذا یا در مدرسه، در لحظات بیپرده درست قبل از خاموش شدن چراغها و رفتن به رختخواب اغلب آنچه را که واقع آنها را آزار میدهد فاش میکنند و بسیاری از والدین اکنون با پرسشهایی روبرو میشوند که پاسخ به آنها برایشان دشوار است.
در حالیکه اضطراب در میان کودکان غیر اوکراینی در مقایسه با آنچه که همسالان آنها در اوکراین زیر بمباران موشکهای روسیه متحمل میشوند کمتر است، اما همهگیری ویروس کرونا که منجر به افزایش مشکلات سلامت روان در میان کودکان و نوجوانان شده است، بسیاری از والدین را در مورد تاثیر زندگی این دوران آخرالزمانی بر کودکان دچار سردرگمی کرده است.
هنوز بسیاری از والدین مطمئن نیستند که باید در مورد اخبار و واقعیت جنگ اوکراین با کودکان حرف بزنند و یا در شرایطی که دنیا به آرامی از بحران همهگیری بیرون میآید باید به کودکان خود اطمینان خاطر دهند که جهان قرار نیست دوباره با بحران دیگری دست و پنجه نرم کند.
به نوشته روزنامه گاردین، لیز، نویسنده و مادر سه فرزند ۱۲، ۱۴ و ۱۶ ساله، میگوید: «من به دروغ گفتن به بچهها اعتقاد راسخ دارم. ما در طول دوران همهگیری به فرزندان خود گفتیم که حال همه ما خوب است و نگران نباشند، همانطور که حال ما واقعا خوب بود. من با خود گفتم اگر اتفاق وحشتناکی بیفتد، همانموقع در مورد آن کاری میکنم و لازم نیست پیش از اتفاق نگران آن باشم. من بار نگرانی در مورد آینده را روی دوش بچهها نمیگذارم.»
اما جولیا، مادر سه نوجوان ۱۴، ۱۷ و ۱۹ ساله، پشیمان است که وقتی کرونا برای اولین بار در چین ظاهر شد به آنها اطمینان داد که جای نگرانی نیست. به فاصله چند هفته، پسرهای نوجوان او مجبور شدند در قرنطینه باشند و مادربزرگشان در خانه سالمندان درگذشت. او میگوید در چنین شرایطی «یاد گرفتم که وقتی مطمئن نیستم، هرگز اطمینان خاطر ندهم. اما من نگرانم که پس از دو سال همهگیری، ما بلافاصله وارد دنیای ترسناکتری شده باشیم.[ما در دنیایی زندگی میکنیم] که پدر و مادر بودن دشوار است.»
دکتر جین گیلمور، مشاور روانشناس بالینی و نویسنده کتاب چگونه با کودک خود گفتوگوهای باورنکردنی داشته باشیم، صداقت را توصیه میکند. «اگر چیزی بگویید که برای فرزندتان قابل باور نیست، ممکن است به حس اعتماد او آسیب برساند، و وقتی ما در یک دوره زمانی هستیم که اوضاع ناپایدار است، حفظ احساس ثبات و امنیت دقیقا همان چیزی است که کودکان به آن نیاز دارند.»
اما او تاکید میکند که صادق بودن به این معنا نیست که هر آنچه را میدانید به کودکان بگویید. به عنوان مثال، برای یک کودک خردسال، میتوانید از یک قیاس از زندگی روزمره استفاده کنید تا توضیح دهید که چرا جنگ شروع شده است. مثلا به آنها بگویید اگر کسی چیزی را که به او تعلق ندارد بردارد، اشکال دارد. توضیح شما لازم نیست طولانی باشد.
در مورد سوالاتی که خود والدین نیز با آنها مشکل دارند، مانند اینکه آیا این آغاز جنگ جهانی سوم است، او پیشنهاد میکند که وارد جزئیات نشوید. او میگوید به بیان یک سری حرفهای کلی معتقد است؛ مثلا بگویید: «بله، این یک موضوع نگرانکننده است، اما کشورها با هم کار میکنند تا بفهمند چه کاری باید انجام دهند. توجه داشته باشید که زندگی روزمره در کشور ما مانند همیشه خواهد بود.»
او همچنین به والدین توصیه میکند قبل از شروع بحث با بچهها از آنچه آنها شنیده و میدانند آگاهی پیدا کنند و بر اساس آن با آنها صحبت کنند. اولین سوالات این باشد که: «چه چیزی میخواهید بدانید؟» نه اینکه بپرسید: «نگران چه چیزی هستید؟» برخی کودکان که بزرگترند شاید علاقمند به دانستن فکتها در مورد جنگ باشند مانند اینکه تحریم چیست؟ برخی دیگر شاید فقط بخواهند در مورد امنیت اوضاع اطمینان حاصل کنند و پرسش آنها شاید این باشد که «آیا خطری مرا تهدید میکند؟»
گاردین در ادامه مینویسد با بچههای کوچکتر میتوانید اخبار را با هم تماشا کنید. اگر نوجوانان در مورد چیزی که در شبکههای اجتماعی دیدهاند حرف بزنند آنها را مسخره نکنید، بلکه پیشنهاد کنید آن مطلب یا ویدئو را با آنها ببینید. شاید محتوی درست باشد اما مهم است که به آنها مهارتهای ارزیابی انتقادی برای تایید صحت محتوی را یاد بدهیم. اگر ترشرویی کنید و بگویید: «چیزی را که در شبکههای اجتماعی دیدهاید برای من نیاورید، فرصت گفتوگو را از دست دادهاید.»
در مورد کودکانی که مستعد مضطرب شدن هستند، گیلمور میگوید همه چیز به این بستگی دارد که چگونه این موضوع را ارائه کنید. «نحوه ارائه بحث، لحن صدایتان، سرعتی که با آن صحبت میکنید همه به کودکان کمک میکند تا درک بهتری نسبت به اتفاقاتی که در جهان در حال وقوع است داشته باشند و بدانند چه احساسی باید داشته باشند. اگر والدین آرام به نظر برسند، فرزندانشان بیشتر احساس آرامش میکنند.»
وقتی کودکان را به این وا میدارید که احساسات خود را شناسایی کنند و یا احساسات آنها را دوباره برایشان بازگو میکنید (مثلا بگویید: من فکر میکنم شما اضطراب دارید...) میتواند به آنها کمک کند احساس کنترل بیشتری داشته باشند.
برای کودکانی که مدام از یک سناریو به سناریوی بعدی میروند و برای هر کدام سوالی دارند او پیشنهاد میکند که آنها را تشویق کنید تا نگرانیهای خود را در طول روز یادداشت یا ثبت کنند و سپس یک ساعت مشخص در روز برای بحث در مورد آنها تعیین کنید. به آنها کمک کنید تشخیص دهند که کدام ترس از زمان نوشتن آن محو شده است، کدام ترس هنوز بزرگ و کدام نسبتا کوچک است. نگرانیها اغلب در لحظه شدید هستند اما با گذشت زمان از بین میروند.
والدین همچنین میتوانند برای کودکان توضیح دهند که اگرچه اخبار ممکن است تاریک به نظر برسند، اما زندگی همیشه این گونه نخواهد بود و برخی مانند استیون پینکر روانشناس معتقدند که روند کلی پیشرفت بشر از خشونت دور است.
برخی خانوادهها با سوالات پیچیدهتری روبرو میشوند. ناتاشا دو دهه پیش از روسیه به بریتانیا مهاجرت کرد. دو پسر ناتاشا در بریتانیا به دنیا آمدهاند اما پدر و مادرش هنوز در مسکو زندگی میکنند. او تصاویری از تظاهرات ضد جنگ در روسیه به فرزند ۱۴ ساله خود نشان میدهد و توضیح میدهد که بسیاری از مردم عادی روسیه از این تهاجم بیزارند، و آن دسته از مردم روسیه که از جنگ حمایت میکنند فقط به این دلیل است که تحت تاثیر تبلیغات دولت روسیه قرار دارند.
آنچه همهگیری در دو سال گذشته برای بسیاری از والدین به ارمغان آورده رسیدن به این باور تلخ است که نمیتوان از کودکان در مقابل همه چیز محافظت کرد. وقتی در دوران قرنطینه پارکهای بازی بسته شده بود و کودکان نمیتوانستند دوستان و پدربزرگ و مادربزرگ خود را ببینند، دیگر راهی برای پنهان کردن باقی نمانده بود. وقتی رسانههای اجتماعی مانند تیک تاک پر است از ویدئوهایی از کییف، محافظت از نوجوانان در برابر جنگ دشوار میشود.
گیلمور میگوید زندگی در شرایط سخت میتواند به کودکان کمک کند ابزارهای مقابله با شوکهای بزرگ در بزرگسالی را به دست آورند. او میگوید: «یکی از چیزهایی که ما به عنوان والدین باید یاد بگیریم روشهای مدیریت بحران است. من نمیگویم که این دوره آسانی در زندگی خانوادگی است. اما این فرصتی است برای خانوادهها که به خود بگویند ما در شرایط نگرانکنندهای قرار داریم، اما آرامش خود را حفظ میکنیم و ادامه میدهیم.»
برنامهنویسان کامپیوتری و «جنگجویان اطلاعاتی» از نقاط مختلف جهان داوطلبانه به میدان آمدهاند تا با تبلیغات کرملین مقابله کنند و در مورد این جنگ بیرحمانه حقیقت را بدون سانسور به مردم عادی روسیه ارائه دهند.
این گروهها و داوطلبان به مقابله پرده آهنین جدیدی رفتهاند که روسیه با محدودتر کردن اینترنت به راه انداخته است. آنها ابزارهایی ساختهاند که به هر کسی اجازه میدهد حقایق را در اختیار شهروندان روسیه قرار دهد؛ از ارسال پیامک حاوی آمار تلفات غیرنظامیان در جنگ گرفته تا ویدئوهای ضد جنگ و ایجاد وبسایتهای خبری برای دور زدن ممنوعیتهای دولت روسیه.
داوطلبان حتی پایگاههای اطلاعاتی حاوی اطلاعات شخصی پرسنل نظامی روسیه را نیز جمعآوری کردهاند. واشینگتن پست در مقالهای به جزییات این ابتکارات پرداخته است.
پس از جنگ سرد که رسانههای تحت حمایت دولت آمریکا مانند رادیو اروپای آزاد پیامهای ضدکمونیستی را در سراسر کشورهای شوروی پخش میکردند، غرب، هرچند اغلب بیثمر، تلاش کرده حباب تبلیغاتی که مردم روسیه را احاطه و منزوی میکند بشکند.
اما دنیای امروز و دسترسی به اینترنت جنگ اطلاعاتی را بیش از هر زمان دیگری به جریان انداخته است و این امکان را فراهم کرده که با طراحی ابزارهای هوشمند به دورترین مردم دنیا نیز دسترسی پیدا کرد.
داوطلبانی که امروزه پشت این تلاشها هستند میگویند امیدوارند بتوانند با سرکوب و فجایع انسانی که دولت روسیه در این جنگ به راه انداخته مقابله کنند. برخی گروههای حقوق بشری روسیه میگویند از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، هزاران نفر از مردم روسیه در اعتراضات ضد جنگ دستگیر شدهاند.
از طرفی قدرت و سرعتی که کرملین برای دور کردن میلیونها نفر از مردم روسیه از اینترنت آزاد به کار برده، ممکن است این تلاشها را بیثمر کند.
دولت روسیه با انتقاد از سانسور کشورهای غربی، دسترسی به شبکههای اجتماعی فیسبوک، توییتر و اینستاگرام و همچنین وبسایتهای پخشکنندههای متکی به بودجه عمومی مانند بیبیسی در کشور بریتانیا، دویچه وله در آلمان و رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی و صدای آمریکا و سایتهای خبری مستقل که برای مخاطبان روسی جذاب است را یا مسدود یا محدود کرده است.
بر اساس قانون جدیدی که «اخبار جعلی» نام دارد و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه آن را امضا کرد، روزنامهنگارانی که با اقدامهایی مانند جنگ خواندن تهاجم روسیه به اوکراین با ماشین تبلیغاتی دولت مخالفت میکنند با حکم ۱۵ سال زندان روبرو خواهند شد. این امر واشنگتن پست و سایر سازمانهای خبری را مجبور به توقف گزارش در داخل روسیه کرد. شبکههای تلویزیونی و رادیویی مستقل و پرطرفدار در روسیه تعطیل یا ممنوع شدهاند.
اما اینترنت نشان داده چقدر چنین خفقانهای سنتی میتوانند ناکارآمد باشند و پیامهای سیاسی با چه سرعتی میتوانند در فضای مجازی منتشر شوند. پس از اینکه یک تهیهکننده تلویزیون دولتی روسیه به نام مارینا اووسیانیکوا با پلاکارد «نه به جنگ» در یک برنامه خبری دولتی ظاهر شد، این لحظه تقریباً بلافاصله در اینترنت روسیه پخش شد و صفحه فیس بوک او با هزاران کامنت مثبت که برخی از آنها به زبان روسی بودند بمباران شد.
او در یک پیام ویدیویی که قبل از دستگیریاش در تلگرام پست و به طور گسترده به اشتراک گذاشته شد گفت: « من از اینکه اجازه دادم دروغ روی صفحه تلویزیون برود و اجازه دادم مردم روسیه زامبی شوند شرمنده هستم.» یک سایت خبری مستقل روسی زبان که روسیه اخیرا آن را ممنوع کرده، روز سه شنبه گزارش داد کارکنان برخی شبکههای دولتی برای دسترسی و درک اخبار جنگ رسانههای غربی را دنبال میکنند.
بیبیسی، دویچهوله و توییتر لینکهایی روی سایتهای تور خود که با یک مرورگر رایگان قابل دسترس هستند و همچنین راهنماهایی به زبان روسی در مورد نحوه مشاهده آنها منتشر کردهاند.
دادههای بازار نشان میدهد برنامههای وی پی ان یا شبکه خصوصی مجازی که به مردم در روسیه امکان دسترسی به سایتهای ممنوعه را میدهند، در هفتههای اخیر میلیونها بار در اپلیکیشن اپل و گوگل دانلود شدهاند.
دولت آمریکا همچنین از حضور مداوم شرکتهایی مانند کلود فلر (Cloudflare)، که یک شرکت امنیت سایبری است برای آنلاین نگه داشتن وب سایتها در اینترنت استفاده میشود حمایت میکند. این شرکت با درخواستهایی برای حذف سایتهایی که سیاستهای کرملین را تبلیغ میکنند، مواجه شده است، اما به دلیل نگرانی از اینکه این اقدام منجر به آفلاین شدن سایر مشتریانش از جمله رسانههای مستقل که اخبار واقعی را به مردم روسیه میرسانند شود مقاومت کرده است.
وزارت امور خارجه آمریکا از این شرکت حمایت کرده، به طوری که سخنگویی به واشنگتن پست گفت: « حفظ جریان اطلاعرسانی به مردم روسیه تا حد امکان حیاتی است.»
نیویورک تایمز و واشنگتن پست کانالهایی را در تلگرام که پیامرسان بدون سانسور و محبوب در روسیه است، راهاندازی و دسترسی به برخی پوششهای جنگ را در روسیه و اوکراین رایگان کردهاند.
بیبیسی نیز که از تلگرام استفاده میکند، میگوید موج مخاطبانش در پلتفرمهای دیجیتال روسی زبان این رسانه افزایش یافته است. تنها در اولین هفته جنگ نزدیک به ۱۷ میلیون نفر به این پلتفرمها روی آرودهاند. اما این غول خبری بریتانیایی همچنین برای دسترسی به شنوندگان روسی به یکی از نخستین شگفتیهای رسانه یعنی رادیو موج کوتاه، روی آورد و گفت در این ماه پخش با فرکانسهای جدیدی را آغاز میکند که «به خوبی در کیف و بخشهایی از روسیه قابل دریافت هستند.»
توماس کنت، رئیس سابق رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، هفته گذشته در مقالهای نوشت که استراتژیستهای غربی باید گزینههای ابتکاری بیشتری برای دامن زدن به نارضایتیها در داخل روسیه، مانند سازماندهی کارزارهایی برای ایمیل فایلهای صوتی، برگزاری جلسههای بحث به صورت بسته در شبکههای اجتماعی کوچک و قاچاق فلش مموری در نظر بگیرند.
کنت نوشت: «رهبران کرملین نمیتوانند برای همیشه نارضایتی عمومی را نادیده بگیرند، حتی اگر فعلاً حاضر باشند هر کسی را که جرأت اعتراض در خیابانها را دارد مورد خشونت قرار دهند. جهان غرب باید نشان دهد که به مردم روسیه احترام میگذارد، حتی اگر رژیم این کار را نکند. این به معنای نشان دادن تعهد به این اصل است که روسها حق دارند به اطلاعات و اخبار دسترسی داشته باشند.»
رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی و بیبیسی میگویند که از زمان تهاجم روسیه و سرکوب رسانههای مستقل، شاهد رشد چشمگیر مخاطبان سرویسهای روسی زبان خود بودهاند.
وب سایت رادیو آزادی در دو هفته اول جنگ شاهد افزایش ۸۶ درصدی بازدیدکنندگان منحصر به فرد خود از روسیه بود. در یوتیوب، بسیاری از آخرین ویدیوهای آن بیش از۱ میلیون بازدید شده است. جیمی فلای، رئیس و مدیر اجرایی رادیو آزادی گفت مردم همچنین با ارسال خبرها از طریق تلگرام و ایمیل، سانسور در روسیه را دور میزنند. او گفت مانند دوران جنگ سرد مردم همواره راهی برای دستیابی به خبار و اطلاعات پیدا میکنند.
فراتر از تلاشهای رسمی، تیمهایی از برنامه نویسان رایانه نیز اقدامهایی را برای برانگیختن خشم عمومی در روسیه آغاز کردهاند. یکی از این گروهها وبسایتی راهاندازی کردهاند که آدرس ایمیل، تلفن یا شماره واتساپ یک شهروند روسی با یک پیام از پیش نوشته شده را منتشر میکند که بازدیدکنندگان میتوانند از آن طریق با آن شهروندان تماس بگیرند.
به گفته یکی از برنامهنویسان، دهها میلیون شماره تلفن و ایمیل ار شهروندان روسی که از پایگاههای دادههای در این کشور هک شده در اختیار این گروه است. او گفت میلیونها پیام، که برخی از آنها عکسهای جنگ یا آمار کشتههای غیرنظامی را نشان میدهد، در کمتر از دو هفته به شماره شهروندان روسی ارسال شده است. این تیم به سرعت در حال توسعه زیرساختهای خود است و سرورهای آنها از یک عدد در اوایل ماه مارس به ۱۶ سرور رسیده و سایر عملیات توزیع انبوه نیز در دست انجام است.
گروه دیگری موتور جستجوگری ساختهاند که اطلاعات شخصی نظامیان روسی از جمله نام و آدرس محل زندگی و شماره تلفن و مشخصات پاسپورت آنها را در اختیار قرار میدهد. یکی از مهندسان نرمافزار در این گروه میگوید میتوان از این دادهها برای آگاه کردن مردم روسیه در مورد اقدامهای جنگی دولت روسیه و تحقیق و در مورد جرایم جنگی که روسیه مرتکب میشود استفاده کرد. او میگوید: « نمیدانم این کار چقدر طول میکشد و یا اصلا انجام میشود یا خیر اما همینقدر میدانم که هر کدام از ما در یک جبهه می جنگیم و من هم در جبهه خودم میجنگم.»
ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه، روز ۲۷ اسفند در تجمع میان مردمی که پرچم روسیه را تکان میدادند، از سربازان روسی که پایتخت و غرب اوکراین را در هم میکوبند، قدردانی کرد.
جنگ اوکراین وارد هفته چهارم شده و ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین از پوتین درخواست گفتوگوی مستقیم کرده است.
زلنسکی همچنین روز ۲۷ اسفندماه گفت در ویدیویی شبهنگام خطاب به مردم اوکراین گفت که بیش از ۹ هزار تن در روز پنجشنبه قادر به فرار از شهر ماریوپل شدهاند و بیش از ۱۸۰ هزار نفر توانستهاند از راه کریدورهای بشردوستانه این شهر را ترک کنند.
بر اساس آمار آژانس مهاجرت سازمان ملل، جنگ حدود ۶/۵ میلیون نفر را در داخل اوکراین آواره کرده و دستکم ۳/۲ میلیون پناهنده از اوکراین به دیگرکشورها گریختهاند. اوکراین میگوید که هزاران نفر کشته شدهاند.
جنگ چطور پیش میرود؟
روز ۲۷ اسفند موشکها و آتشبار اطراف کییف را نشانه گرفت و در غرب اوکراین در شهر لویو هم رگبار موشک روسیه یک کارخانه تعمیر هواپیما را هدف گرفت. دستکم یک نفر در حمله به لویو کشته شد.
لویو به گذرگاهی برای مردمی که از باقی مناطق اوکراین میگریزند و آنانی که برای امداد و یا پیوستن به جنگ وارد این کشور میشوند تبدیل شده است.
مقامهای اوکراین پیشتر گفتند که شهر محاصرهشده ماریوپل در جنوب دسترسی خود را به دریای آزوف که متصل به دریای بسیار بزرگتر «سیاه» است را از دست داده است.
بیمارستانها، مدارس و ساختمانهایی که مردم در آنها پناه گرفتهاند در سراسر اوکراین موردحمله قرار گرفتهاند.
در فضا چه میگذرد؟
در همین حال سه فضانورد روس به ایستگاه بینالمللی فضایی رسیدند. این کیهاننوردان لباسهای زرد با تکهدوزی آبی داشتند که دو رنگ پرچم اوکراین است.
این کیهاننوردان بعدتر موفق به تماس خانوادههایشان بر روی زمین شدند و هنگامی که از اولگ آرتمیف، یکی از آنها درباره لباس کیهاننوردان پرسیده شد او گفت که هر گروه از فضانوردان رنگ لباس خودش را انتخاب میکند و در حقیقت آنها مقدار زیادی مواد اولیه برای تهیه لباس داشتهاند که رنگشان زرد بوده و باید مصرف میشده پس آنها زرد پوشیدهاند.
از زمان آغاز جنگ، بسیاری افراد از رنگ پرچم اوکراین برای نشان دادن همبستگی با این کشور استفاده کردهاند. مشخص نیست که لباس زردرنگ متحدالشکل فضانوردان روس قرار بوده چه پیامی در بر داشته باشد.
جشن الحاق شبهجزیره کریمه در مسکو جشن بزرگی بود؟
بنا بر آمار پلیس مسکو بیش از ۲۰۰ هزار نفر در تجمع و کنسرتی بهمناسبت هشتمین سال الحاق شبهجزیره کریمه اوکراین به روسیه در مسکو، پایتخت، شرکت کردند. اما بسیاری کانالهای تلگرام منتقد کرملین، گزارش دادند که به دانشآموزان و کارکنان موسسات دولتی دستور داده شده بود که برای بزرگداشت سالگرد الحاق شبهجزیره کریمه، در این راهپیماییها و کنسرتها شرکت کنند.
پوتین چند روز پیش از این تجمع، مخالفان جنگ در داخل روسیه را به پشههایی تشبیه کرد که از سوی غرب فرستاده شدهاند تا روسیه را تضعیف کنند. صدها معترض به جنگ در روسیه دستگیر شدهاند. مقامهای روسیه همچنین به سرکوب خبرگزاریهای مستقل در این کشور ادامه میدهند.
آرنولد شوارتزرنگر، بازیگر آمریکایی، در پیامی ویدیویی، مردم روسیه را که در خیابانها علیه جنگ تظاهرات میکنند را قهرمانهای جدید زندگیاش خواند و گفت که کرملین درباره جنگ اوکراین به مردم روسیه دروغ میگوید.
رهبران جهان چه میکنند؟
جو بایدن، رییسجمهور آمریکا و شی جینپینگ، رییسجمهور چین روز ۲۷ اسفندماه نزدیک به دو ساعت تماسی ویدیویی داشتند. ایالات متحده در این تماس کوشید تا پکن را از فراهم آوردن سلاح نظامی یا کمک اقتصادی به حمله روسیه به اوکراین منصرف کند. بایدن تبعات چنین اقداماتی برای چین را به جینپینگ یادآور شد. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، از صحبت کردن درباره جزئیات تبعات احتمالی برای چین خودداری کرد اما یک مقام ارشد کاخ سفید گفت که بایدن در گفتوگو با جینپینگ به انزوای اقتصادی که روسیه با آن مواجه شده است، اشاره کرده است.
شی جینپینگ نیز در گفتوگو با بایدن بر مذاکرات میان ایالات متحده و روسیه تاکید کرد و آمریکا را مقصر بحران اوکراین دانست.
امانوئل مکرون، رییسجمهور فرانسه هم خواستار آتشبس فوری شده است.
شمار تلفات غیرنظامیان تا به اینجا چقدر است؟
بنا بر اعلام دفتر حقوقبشر سازمان ملل، از زمان آغاز جنگ حدود ۱۰۰۰ غیرنظامی در اوکراین جان خود را از دست دادهاند. اما به نظر میرسد این ارقام بسیار کمتر از عدد اصلی باشد. مقامهای اوکراینی میگویند که هزاران نفر کشته شدهاند.
واکنش جهان به جنگ اوکراین چگونه بوده است؟
آمریکا و متحدانش مقادیر زیادی تحریم وضع کردهاند تا اقتصاد روسیه را فلج کنند. صدها شرکت بینالمللی هم اعلام کردهاند که فعالیتهای خود در روسیه را متوقف میکنند و شرکتهایی که از روسیه خارج نشدهاند هم برای توقف فعالیت در این کشور تحتفشارند.
پاپ فرانسیس با تقبیح حمله روسیه به اوکراین، خواستار کمک به اوکراینیهایی شده که هویت، تاریخ و سنتشان آماج حمله قرار گرفته است. پیام پاپ فرانسیس در زمره تندترین سخنان او و در حمایت از حق اوکراین برای وجود بهعنوان کشوری مستقل بود.
سازمانهای امدادی نیز تلاشهایشان برای رساندن کمکهای اضطراری به غیرنظامیان و پناهجویانی که اوکراین را ترک کردهاند افزایش دادهاند. شهر زسزو در لهستان که حدود ۱۰۰ کیلومتر با مرز اوکراین فاصله دارد به کانون کمکهای بشردوستانه منطقه تبدیل شده است.
خبرنگار آسوشیتدپرس که کمی پس از آزادی تروستیانتس به این شهر رسیده در گزارشی به چهره و وضعیت این شهر پرداخته است.
تروستیانتس، هممرز با روسیه است و نیروهای اوکراینی از رهاسازی شهر، پس از هفتهها بودن در تصرف نیروهای روسیه خبر دادند.
بیمارستان شهر ویران و پنجرهها به شیشهشکستههایی با لبه تیز تبدیل شده بود. ایستگاه قطار بسته بود. مردم شهر با احتیاط گام برمیداشتند، مبادا پایشان روی مین برود. ساکنان دوچرخههایشان را در خیابانهایی که چالههایی در آنها دهانبازکرده میراندند و از جلوی آوار خانهها میگذشتند. اطلاعاتی از شمار جانباختگان در دست نبود.
تانکهای روسی، مثل جسد سربازان روس در جنگل، سوخته رها شده بودند. یکی از سربازان کش قرمزی به دور پایش بسته بود و بازوی دیگر چنان در بالای سر رها شده بود گویی که در روشنای بعدازظهری تابستانی روی چمن به خواب فرو رفته باشد. سربازی اوکراینی با پنجه کفش بهآرامی به او زد.
جعبهجعبه مهمات اینسو و آنسوی شهر بود. ساکنان شهر کنجکاوانه داخل یک جعبه باز سرک کشیدند.
معلوم نیست که سربازان روس کجا رفتند و یا تحت چه شرایطی فرار کردند و یا اینکه شهر از دستدرازی آنان در روزهای آینده در امان خواهد ماند یا نه. ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین، در پیام اخیرش تاکید کرد که وضعیت در شمال شرق و در محدوده خارکیف، نزدیکترین شهر بزرگ به تروستیانتس، همچنان بغرنج است.
اما بازگشت نیروهای اوکراین به تروستیانتس موجب آسودگی خاطر برای کشوری است که امید دارد برخی نیروهای روسیه، با مقاومت سرسختانه اوکراین، عقبنشینی کنند.
یک مقام ارشد وزارت دفاع آمریکا که نخواست نام او افشا شود گفت نیروهای اوکراینی تروستیانتس را از تصرف نیروهای روسیه درآوردهاند. او افزود که بنا بر اطلاعات آمریکا، نیروهای روسیه در نزدیکی کییف، پایتخت، بیشتر در وضعیت دفاعی به سر میبرند و در باقی نقاط اوکراین هم پیشروی کمی داشتهاند.
روسیه چند روز پیش و با مشاهده بازایستادن نیروهایش از پیشروی در نقاط مختلف اوکراین، اهدافی که در جنگ با اوکراین به دنبال آن بود را بهگونهای تغییر داد و گفت که هدف اصلی این کشور در دست گرفتن کنترل منطقه شرقی دونباس، محل دو جمهوری خودخوانده لوهانسک و دونتسک است.
زندگی عادی از تروستیانتس، پس از هفتهها جنگ، رخت بربسته است.
یکی از ساکنان شهر گفت که «شخصا» آنقدرها از جنگ متاثر نشده و این در حالی است که سه موشک تنها به خانه خود او اصابت کرده بود. او گفت که خانههای پشت ایستگاه همه ویران شدهاند.
او و چند نفر دیگر در سرمای سوزان بیرون زده بودند تا در شهر بچرخند و ببینند از آن چه باقی مانده است.
مهمات منفجرنشده در میدان روبهروی ایستگاه قطار تلنبار شده بود. صف سنگرها و شیارها گواهی بر آن بود که نیروهای روسیه تلاش کرده بودند سنگرهایشان را حفظ کنند. در سنگری زیر ایستگاه، با دیوارها و درهای محکم، اتاقها پر از لباسهای متحدالشکل و جفتجفت چکمه نظامی بود.
روی دیوارها، پیامهای میهنپرستانه نوشته شده بود و نقاشیهایی از کودکان با پیامی به زبان روسی چسبانده شده بود: «بهخاطر صلح ممنونیم سرباز». اتاق دیگر بهشکل یک کلینیک درآمده بود. میزها تبدیل به تخت شده بود و سرمها حاضروآماده بود. هیچجا نشانی از خون دیده نمیشد.
بستههای جیره غذای سربازان روس در میان آوار دیده میشد. اما ساکنان شهر گفتند که نیروهای روسیه گرسنه مانده بودند.
یکی از شهرنشینان گفت که نیروهای روسیه عصرها به خانه مردم و زیرزمین خانهها میرفتند و موادغذایی مثل خیار، سیبزمینی و ترشی میدزدیدند.
او گفت که شبهنظامیان لوهانسک و دونتسک هم همراه نیروهای روسیه بودهاند و تمام شهر در دست آنها بود.
پس از ترک نیروهای روسیه، مردم شهر توانستند نفسی بکشند. آنها همانطور که برای کمک گرفتن صف بسته بودند برای تانکهای اوکراینی دست تکان میدادند.
یکی از اعضای خدمات اورژانس گفت که ماه گذشته تروستیانتس صحنه جنگ بوده است. پرتابهها از بالای سر مردم پرواز میکرد و آنها میگفتند که میترسند. او گفت که مردم بیآب و غذا مانده بودند و وضعیت انسانی هولناک بود. او افزود که وضعیت احتمالا کمکم بهتر میشود.