در پی سفر بایدن به خاورمیانه، عربستان سعودی آسمان خود را به روی اسرائیل باز می کند
درپی سفر جو بایدن به خاورمیانه، عربستان سعودی حریم هوایی خود را به روی همه پروازهای تجاری به مبدا و مقصد اسرائیل باز خواهد کرد.
درپی سفر جو بایدن به خاورمیانه، عربستان سعودی حریم هوایی خود را به روی همه پروازهای تجاری به مبدا و مقصد اسرائیل باز خواهد کرد.
سی‌ان‌ان به نقل از منابع آگاه گزارش داد احتمالا عربستان سعودی در هفته جاری این خبر را اعلام کند.
طبق این گزارش، ریاض همچنین قرار است به مسلمانان اسرائیل اجازه دهد تا برای شرکت در مراسم حج با پروازهای چارتر مستقیما به عربستان سعودی سفر کنند.
همچنین قرار است جو بایدن که به اسرائیل سفر کرده، با یکی از این پروازها به عربستان سعودی برود.
جو بایدن در مصاحبه‌ای که چهارشنبه از کانال ۱۲ اسرائیل پخش شد نسبت به آغاز برقراری روابط نزدیک‌تر بین عربستان سعودی و اسرائیل ابراز امیدواری کرد، اما گفت که عادی‌سازی روابط کامل بین این دو کشور «مدت زمان زیادی طول خواهد کشید.»
ماه گذشته روزنامه جروزالم‌پست از توافق عربستان سعودی و اسرائیل بر سر موضوع دو جزیره استراتژیک تیران و صنافیر و همچنین عبور پروازهای اسرائیل از فراز آسمان عربستان خبر داده بود.
طبق این گزارش، قرار است حاکمیت جزیره استراتژیک تیران و صنافیر در دریای سرخ از مصر به عربستان سعودی منتقل شود و در مقابل عربستان سعودی به خطوط هوایی اسرائیل اجازه پرواز بر فراز حریم هوایی این کشور را بدهد.
جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا، ضمن تاکید بر حفظ نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا، گفت از سرگیری مذاکرات احیای برجام به تصمیم ایران بستگی دارد، اما توسل به زور علیه جمهوری اسلامی آخرین گزینه خواهد بود.
جو بایدن در گفتوگو با کانال ۱۲ اسرائیل، که پیش‌تر در واشینگتن ضبط شده و روز چهارشنبه از این شبکه پخش شد، در پاسخ به این پرسش که آیا دولت او به حفظ سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی، «حتی به قیمت نابودی برجام»، متعهد است گفت: «بله».
او خاطرنشان کرد از سرگیری مذاکرات احیای برجام به ایران بستگی دارد و گفت که آمریکا به‌عنوان «آخرین راه حل» برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای، از زور استفاده خواهد کرد.
بایدن در عین حال از پاسخ به اینکه آیا آمریکا در صورت انجام احتمالی عملیات نظامی علیه ایران با اسرائیل همکاری خواهد کرد خودداری کرد، اما گفت: «ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد.»
رییس‌جمهوری آمریکا خروج دولت پیشین این کشور از برجام را «یک اشتباه بزرگ» خواند و گفت: «ایران نسبت به قبل به سلاح هسته‌ای نزدیک‌تر شده و هنوز فکر می‌کنم که پیوستن دوباره به برجام منطقی باشد.»
جو بایدن همچنین از آغاز برقراری روابط نزدیک‌تر بین عربستان سعودی و اسرائیل ابراز امیدواری کرد، اما گفت که عادی‌سازی روابط کامل بین این دو کشور «مدت زمان زیادی طول خواهد کشید.»
پیش‌تر، جک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، در مسیر سفر به تل‌آویو به همراه جو بایدن گفت که اسرائیل دیدگاه متفاوتی نسبت به آمریکا درباره توافق اتمی با ایران دارد، اما دولت بایدن معتقد است دیپلماسی بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.
سالیوان گفت: توافقی روی میز وجود دارد و بایدن معتقد است ایران باید آن را بپذیرد.
سفر بایدن به اسرائیل اولین مرحله از سفر او به خاورمیانه است. او پس از ورود به تل‌آویو اعلام کرد با مقام‌های اسرائیل درباره سیستم دفاعی یکپارچه این کشور و کشورهای عربی، که برای مقابله با تهدید ایران مورد نظر قرار گرفته، گفتوگو خواهد کرد.
روز چهارشنبه، بنی گنتس، وزیر دفاع اسرائیل، در دیدار با بایدن گفت: «اتحاد بین ما و آمریکا قوی‌تر از همیشه است و مطمئن هستیم که جو بایدن به اقدامات لازم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای ادامه خواهد داد.»
از سوی دیگر، سخنگوی دفتر نخست‌وزیری اسرائیل در گفتوگو با شبکه العربیه با تاکید بر تعهد ویژه اسرائیل به مقابله با تهدیدهای ایران گفت این کشور سامانه موشکی پیشرفته جدیدی را برای رهگیری پهپادها و موشک‌ها ساخته که معادلات را تغییر می‌دهد.
سخنگوی دفتر نخست‌وزیری اسرائیل خاطرنشان کرد این سامانه دفاعی به گروه‌هایی که اسرائیل را هدف قرار می‌دهند، ضربه سختی وارد خواهد کرد.
همزمان با سفر بایدن به اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر پیشین این کشور، گفت: «برای متوقف کردن حکومت‌هایی مانند ایران، تحریم‌های اقتصادی و دیپلماتیک کافی نیست و این حکومت‌ها فقط با تهدید نظامی متوقف می‌شوند.»
جیم ریش، سناتور جمهوری‌خواه آمریکا، نیز به الشرق الاوسط گفت: «جو بایدن برای مقابله با تهدیدهای ایران باید همکاری با متحدان آمریکا در منطقه را تقویت کند.»
در همین حال، لوان‌جاگاریان، سفیر روسیه در تهران هدف از سفر جو بایدن به خاورمیانه را تشکیل ائتلاف عربی-اسرائیلی علیه ایران دانست.
سفیر روسیه در تهران با انتقاد از رویکرد واشینگتن در گفت‌وگوهای احیای برجام گفت: «آمریکا درباره توافق اتمی با ایران دچار تناقض است، از یک طرف علاقه خود برای احیای توافق را اعلام می‌کند، اما از طرف دیگر هر کاری انجام می‌دهد تا مطمئن شود این اتفاق نمی‌افتد.»
خبرگزاری فرانسه به نقل از وزارت دادگستری بلژیک گزارش داد نشست بحث و رای‌گیری پارلمان بلژیک درباره توافق استرداد مجرمین بین این کشور و ایران به روز سه‌شنبه ۲۸ تیر موکول شد.
این معاهده جنجالی که قرار بود پنج‌شنبه در صحن علنی پارلمان بلژیک بررسی شود، هفته گذشته در کمیته روابط خارجی پارلمان این کشور تصویب شده بود.
پیش‌تر در روز چهارشنبه، هفده نماینده پارلمان اروپا از ۱۳ کشور در نامه‌ای به پارلمان بلژیک با ابراز نگرانی جدی نسبت به پیامدهای توافق استرداد زندانیان ایران و بلژیک هشدار دادند که این توافق بلژیک را به مامنی برای تروریست‌های ایران تبدیل خواهد کرد.
این نمایندگان خاطرنشان کردند چنین توافقی به امنیت اروپا و وجهه بلژیک آسیب می‌زند و از پارلمان بلژیک خواستند با این طرح مخالفت کند.
روز سه‌شنبه نیز یازده سازمان حقوق بشری ایرانی در بیانیه‌ای از نمایندگان پارلمان بلژیک خواستند با توافق تبادل زندانیان با ایران مخالفت کنند.
سازمان‌های حقوق بشری ایرانی با ابراز نگرانی شدید از پیامدهای این توافق، آن را باعث تقویت سیاست گروگان‌گیری جمهوری اسلامی و تضعیف تلاش‌ها برای پاسخگو کردن مقام‌های ایرانی محکوم به اقدام‌های تروریستی دانستند.
محافل حقوق بشری هشدار داده‌اند این طرح ممکن است به استرداد اسدالله اسدی، دیپلمات جمهوری اسلامی، که در دادگاه بلژیک به جرم فعالیت تروریستی به ۲۰ سال زندان محکوم شده، منجر شود.
اسدالله اسدی، دبیر سوم سفارت جمهوری اسلامی در وین، تیر ماه سال ۹۷ به اتهام تلاش برای بمب‌گذاری در گردهمایی سازمان مجاهدین خلق در فرانسه بازداشت و در دادگاه بلژیک به ۲۰ سال زندان محکوم شد. او پس از صدور این حکم، درخواست تجدیدنظر نکرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی روز چهارشنبه گفت تهران امیدوار است با تلاش‌هایی که انجام داده، «به زودی» شاهد آزادی اسدالله اسدی در بلژیک باشد.
وزارت خارجه آمریکا بازداشت فعالان مدنی و سیاسی، فیلمسازان و همچنین زنان معترض به حجاب اجباری در ایران را سرکوب شرم‌آور مخالفان مسالمت‌جو خواند و محکوم کرد.
دفتر دموکراسی، حقوق بشر و حقوق کار در وزارت خارجه تاکید کرد که بازداشت‌های اخیر در ایران، سرکوب شرم‌آور مخالفان مسالمت‌جو از جمله فعالان سیاسی، فیلمسازان و زنان شجاع معترض به حجاب اجباری است.
بیانیه دفتر دموکراسی، حقوق بشر و حقوق کار در وزارت خارجه آمریکا که در توییتر نیز منتشر شد، افزود که ایالات متحده اقدامات مستمر جمهوری اسلامی برای سرکوب آزادی بیان در ایران را محکوم می‌کند.
دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی در چند روز گذشته تعدادی از مادران دادخواه کشته شدگان اعتراضات آبان سال ۹۸ از جمله ناهید شیرپیشه مادر پویا بختیاری ایران الهیاری مادر مهرداد معین‌فر، محبوبه رمضانی مادران پژمان قلی‌پور و رحیمه یوسف‌زاده مادر نوید بهبودی را بازداشت کردند.
تعدادی از بستگان کشته‌شدگان اعتراضات آبان از جمله مهرداد بختیاری عموی پویا بختیاری و سعید دامور برادر وحید دامور نیز بازداشت شده‌اند.
در جریان این بازداشت‌ها همچنین برخی فعالان سیاسی از جمله مصطفی تاج‌زاده از چهره‌های اصلاح طلب منتقد سیاست‌های علی خامنه‌ای، و دو فیلمساز ایرانی محمد رسول‌اف و مصطفی آل احمد را به دلیل همدردی با مردم آبادان بازداشت کردند.
جعفر پناهی، فیلمساز سرشناس ایرانی، نیز وقتی به همراه شماری از سینماگران برای پیگیری سرنوشت رسول‌اف و مصطفی آل احمد به دادسرای مستقر در زندان اوین مراجعه کرد، بازداشت شد.
پیش از این نیز نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی شماری از معلمان و کارگران معترض و فعالان حقوق کارگران را در هفته‌های گذشته بازداشت کرده بودند.
موج جدید بازداشت‌ها در ایران با تداوم اعتراضات و پس از آن اوج گرفت که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، شرایط فعلی جمهوری اسلامی را مشابه سال ۱۳۶۰ خواند و گفت: «ما در سال ۶۰، در مقابل این همه حادثه و شدت عمل توانستیم روی پای خودمان بِایستیم و دشمن را ناامید کنیم، امروز هم می‌توانیم؛ خدای سال ۶۰، همان خدای امسال است.»
یاهونیوز بر اساس یک گزارش اطلاعاتی نوشت دولت آمریکا معتقد است که ایران ممکن است جهت انتقام مرگ قاسم سلیمانی، برای ترور مقام‌های ارشد کنونی یا پیشین آمریکا تلاش کند.
این گزارش محرمانه که در نیمه ماه ژوئن از سوی مرکز ملی مقابله با تروریسم آمریکا تهیه شده، خاطرنشان کرد جمهوری اسلامی برای انتقام مرگ قاسم سلیمانی به کارزاری چند لایه روی آورده که شامل تهدید کشتن، اقدام حقوقی بین‌المللی و صدور قرار بازداشت مقام‌های آمریکایی و تحریم آنها است.
این گزارش افزود جمهوری اسلامی به صورت مداوم، دونالد ترامپ، مایک پمپئو، وزیر خارجه پیشین، و کنت مکنزی، فرمانده پیشین ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، سنتکام، را به عنوان هدف‌های احتمالی انتقام‌جویی خود عنوان کرده است.
طبق ارزیابی مرکز ملی مقابله با تروریسم آمریکا، جمهوری اسلامی احتمالا به دنبال هدف قرار دادن یک مقام آمریکایی است که از نظر مقام و نفوذ هم‌تراز قاسم سلیمانی باشد.
گزارش مرکز ملی مقابله با تروریسم آمریکا در تاریخ ۲۶ خرداد، یعنی دو روز پس از آنکه کاخ سفید به صورت رسمی سفر بایدن به خاورمیانه را اعلام کرد، ارائه شده است.
رئیس‌جمهوری آمریکا پس از ورود به تل‌آویو اعلام کرد با مقام‌های اسرائیل درباره سیستم دفاعی یکپارچه این کشور و کشورهای عربی و همچنین سیستم دفاع لیزری جدید این کشور گفتوگو خواهد کرد. اسرائیل امیدوار است با حمایت واشینگتن، سیستم دفاع لیزری خود را گسترش دهد.
جو بایدن در سخنرانی خود در فرودگاه بن‌گوریون گفت: «در این سفر درباره سیستم دفاعی متحد اسرائیل و کشورهای منطقه، حمایت آمریکا از گنبد آهنین و سیستم لیزری جدید برای دفاع در برابر موشک‌ها گفتوگو خواهیم کرد.»
او با اشاره به سفرهای سابق خود به تل‌آویو گفت که با همه نخست‌وزیران اسرائیل دیدار کرده و این سفر دهمین دیدارش از اسرائیل است.
بایدن تنها رئیس جمهوری آمریکا و احتمالاً تنها رهبر جهان است که در ۵۰ سال گذشته با همه نخست‌وزیران اسرائیل دیدار کرده است؛ از گلدا مئیر گرفته تا بنیامین نتانیاهو، نفتالی بنت و اکنون یائیر لاپید.
یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل نیز در مراسم استقبال از جو بایدن گفت که در این سفر یک معماری جدید امنیتی برای منطقه طراحی خواهد شد.
اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهوری اسرائیل نیز در مراسم استقبال از بایدن گفت که در این دیدار درباره ایران و نیروهای نیابتی آن گفتوگو خواهیم کرد.
پیش از سفر بایدن، رسانه‌ها خبر دادند که با حضور رئیس‌جمهوری آمریکا از سیستم لیزرهای ضد پهپاد اسرائیل برای مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی رونمایی خواهد شد.
پیش از ورود بایدن به تل‌آویو، خبرگزاری فرانسه نیز خبر داده بود که اسرائیل در این سفر از تجهیزات جدید لیزرهای ضد پهپاد رونمایی می‌کند.
منابع اسرائیلی اعلام کرده‌اند قدرت دفاعی این سیستم بیشتر از موشک و راکت است و استفاده از آن برای مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی ضروری است.
نفتالی بنت، نخست‌وزیر سابق اسرائیل هم پیش از این گفته بود این تجهیزات معادلات را تغییر خواهند داد.
پیش از این کاخ سفید اعلام کرده بود همزمان با سفر بایدن به اسرائیل و عربستان سعودی، مقام‌های آمریکایی و کشورهای خاورمیانه در حال بررسی طرح یکپارچه‌سازی پدافند هوایی کشورهای منطقه برای مقابله با تهدیدهای ایران هستند.
در همین حال یک مقام اسرائیلی که نامش ذکر نشده، به رویترز گفت بر اساس این طرح، کشورها به جای استفاده از امکانات فیزیکی مشابه، سیستم‌های دفاع هوایی خود را از طریق ارتباطات الکترونیکی از راه دور هماهنگ می‌کنند.
روز ۱۹ شهریور ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، این طرح را «تحریک‌آمیز» خوانده بود و حساب توئیتری سایت نور نیوز، نزدیک به شورای عالی امنیت ملی، تهدید کرده بود که: «اگر اجرای چنین طرح‌هایی امنیت جمهوری اسلامی ایران را به هر شکل به خطر بیندازد، قطعا با پاسخ قاطع اولیه به نزدیک‌ترین و در دسترس‌ترین اهداف روبه‌رو خواهد شد.»
بایدن که بعدازظهر چهارشنبه ۲۲ تیر به اسرائیل رسید، در ادامه سفر خود در کرانه باختری رود اردن با محمود عباس، رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین هم ملاقات خواهد کرد.
همزمان با این سفر، آمریکا خواستار پاسخگویی در مورد مرگ شیرین ابوعاقله، روزنامه‌نگار فلسطینی-آمریکایی شد که در جریان درگیری در کرانه باختری کشته شد.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد روز سوم تیر اعلام کرده بود بر اساس تحقیقات این دفتر، شلیک گلوله از طرف نیروهای اسرائیلی موجب کشته شدن ابوعاقله، خبرنگار با سابقه شبکه الجزیره شده است.
با این حال بنی گنتس، وزیر دفاع اسرائیل ادعاها مبنی بر اینکه ارتش این کشور عمداً روزنامه‌نگاران را هدف قرار می‌دهد، «دروغی آشکار» خواند.
رئیس‌جمهوری اسرائیل اما سفر بایدن به این کشور و عربستان سعودی را «سفر صلح» خواند.
در مقابل تایمز اسرائیل نوشت مقام‌های این کشور از عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی سخن گفته‌اند اما مقام‌های دولت بایدن اعلام کرده‌اند عادی‌سازی یک فرآیند طولانی خواهد بود.
۱۳ خرداد ۱۴۰۱ نیز روزنامه جروزلم‌پست از توافق عربستان سعودی و اسرائیل بر سر موضوع دو جزیره استراتژیک تیران و صنافیر و همچنین عبور پروازهای اسرائیل از فراز آسمان عربستان خبر داده بود.
قرار است حاکمیت جزیره استراتژیک تیران و صنافیر در دریای سرخ از مصر به عربستان سعودی منتقل شود و در مقابل عربستان سعودی به خطوط هوایی اسرائیل اجازه بدهد از فراز حریم هوایی این کشور پرواز کنند.
