در دومین روز از کنفرانس امنیتی مونیخ، ریشی سوناک نخست‌وزیر بریتانیا و آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان به تنش هسته‌ای جمهوری اسلامی و تلاش رهبران این رژیم برای تضعیف نظم جهانی اشاره کردند.معاون اول رییس‌جمهوری آمریکا هم گفت ایران و کره‌شمالی از روسیه در جنگ با اوکراین حمایت کردند.
روز ۲۵ اسفند ۱۴۰۰، تنها چند هفته پس از آغاز حمله روسیه به اوکراین، هکرها به کمک یک بدافزار مخرب که برای حذف داده‌های حافظه‌های کامپیوتری طراحی شده بود به یک سازمان اوکراینی حمله کردند.
در همان روز، گروهی از مهاجمان مظنون روسی به یک شرکت رسانه‌ای اوکراینی نفوذ کردند تا خبر ساختگی تسلیم کیف به مسکو را منتشر کنند.
کمی بعد از این اتفاقات، یک ویدیوی ساختگی از ولادیمیر زلنسکی، رییس جمهور اوکراین در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن می‌گفت این کشور به‌زودی دست از مبارزه برمی‌دارد.
توالی این رویدادها که با تشدید درگیری‌ها افزایش پیدا کرد، چگونگی رویکرد جنگ ترکیبی روسیه در یک سال گذشته را نشان می‌دهد؛ جنگ وحشیانه‌ای که با استفاده از سلاح‌های دیجیتال و پروپاگاندای آنلاین در کنار عملیات سنتی نظامی به دنبال آن است تا شاید برای این کشور برتری کسب کند.
بر اساس گزارش گروه تحلیل تهدیدات گوگل که وظیفه نظارت و خنثی‌سازی عملیات هک دولتی علیه کاربران این شرکت را به عهده دارد، بررسی‌ها از وجود الگویی از حملات مخرب، جاسوسی و عملیات اطلاعاتی حکایت می‌کند. احتمالا این اولین بار است که هر سه این موارد به طور همزمان توسط عوامل دولتی در یک جنگ متعارف به کار گرفته می‌شود.
گوگل در این گزارش که با همکاری شرکت امنیت سایبری «ماندیانت» (Mandiant) تهیه شده است، هزاران حمله دیجیتال روسیه طی سال گذشته را تحت بررسی قرار داده که نتایج متفاوتی برای این کشور به ارمغان آورده است.
شین هانتلی، مدیر ارشد گروه تحلیل تهدیدات گوگل می‌گوید با وجود آنکه فعالیت قابل توجهی از سوی روسیه در حال انجام است و در همه جبهه‌ها حملات رگباری وجود دارد اما این‌ها به معنی موفقیت قابل توجه و یا پیروزی‌های بزرگ و مهم نیست.
با این حال طبق بررسی گوگل تعداد این حملات سایبری به شدت افزایش پیدا کرده است. سال گذشته کارزارهای حملات فیشینگ روسیه علیه کشورهای ناتو بیش از ۳۰۰ درصد بیشتر شده است. اهداف اوکراینی نیز شاهد افزایش ۲۵۰ درصدی حملات فیشینگ بوده‌اند. از طرفی در چهار ماهه ابتدای سال ۲۰۲۲ تعداد حملات مخرب بدافزاری نسبت به هشت سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
شین هانتلی خاطر نشان می‌کند ثبت و واکاوی این حملات کمک می‌کند درباره شیوه استفاده قدرت‌های سایبری از حملات آنلاین در زمان جنگ یک درک کلی پیدا کنیم.
با این حال هنوز پرسش‌های کلیدی زیادی در خصوص این حملات وجود دارد که بی‌پاسخ مانده‌اند. به عنوان مثال هنوز مشخص نیست عملیات سایبری روسیه چقدر با عملیات نظامی این کشور یکپارچه و هماهنگ عمل می‌کند. برخی از بررسی‌ها شواهدی از ناهماهنگی این دو جبهه را نشان می‌دهد.
تعداد فعالیت‌های مستند شده روسیه در این نبرد سایبری بسیار گسترده است. به عنوان نمونه، گزارش گوگل نشان می‌دهد گروه‌های هکری وابسته به روسیه در طول سال ۲۰۲۱ علیه اوکراین و اهدافی در دیگر کشورها کارزارهای بزرگ فیشینگ راه انداخته‌اند.
یک گروه که گوگل آن‌ها را «فروزن ویستا» (Frozen Vista) می‌نامد، در یک کارزار یازده روزه بین بازه سپتامبر و اکتبر ۲۰۲۱ بیش از ۱۴ هزار ایمیل فیشینگ به اهدافی در نقاط مختلف جهان ارسال کرده است.
در حالی که برخی گروه‌های هکری روسیه در سال ۲۰۲۲ حملات قبلی خود علیه اوکراین را تشدید کردند، برخی از گروه‌های دیگر مانند «کلد ریور» (ColdRiver) این کشور را به عنوان هدف اصلی و تازه خود انتخاب کردند. نهادهای دولتی و نظامی در کنار زیرساخت‌های حیاتی، خدمات عمومی، رسانه‌ها و فضای اطلاعاتی از جمله اهداف انتخابی برای گروه‌های سایبری تحت حمایت روسیه بوده‌اند.
هکرهای روسیه سابقه طولانی در هدف قرار دادن اوکراین با بدافزارهای مخرب دارند. حمله موسوم به «نات‌پتیا» (NotPetya) در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۰ میلیارد دلار در جهان خسارت به بار آورد اما در جنگ فعلی عمدتا شاهد حملاتی با این سطح خسارت نبوده‌ایم.
با وجود آنکه حملات روسیه از نظر تعداد و گستردگی قابل توجه بوده و موجب ایجاد اختلال در برخی از شبکه‌های زیرساختی اوکراین شده اما این حملات سایبری به اندازه نمونه‌های پیشین علیه این کشور تاثیرگذار نبوده‌اند.
گزارش گوگل خاطر نشان کرده است که جنگ روسیه علیه اوکراین وفاداری مجرمان سایبری با انگیزه‌های مالی را نیز به ورطه آزمایش کشانده است. در حالی که برخی از آن‌ها از همان ابتدای جنگ، طرفداری خود را از دولت روسیه اعلام کردند، گروهی از آن‌ها ترجیح دادند بی‌طرفی بمانند.
کارشناسان همچنین تاکید کرده‌اند که ترس از حملات باج‌افزاری علیه ایالات متحده و کشورهای عضو ناتو در واکنش به تحریم‌های روسیه و حمایت‌ها از اوکراین تا حد زیادی برآورده نشده است.
آن‌ها عقیده دارند همه چیز به این بستگی دارد که جنگ در آینده چه مسیری را طی کند و روسیه چقدر به حمله به ناتو یا متحدان آن تمایل نشان دهد. در کوتاه‌مدت اما احتمال گسترده‌تر شدن فعالیت‌های سایبری نسبت به فعالیت‌های نظامی در میدان جنگ به مراتب بیشتر خواهد بود.
جمهوری اسلامی نباید در تلاش برای تضعیف نظم جهانی موفق شود
ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا، روز شنبه ۲۹ بهمن (۱۸ فوریه) در کنفرانس امنیتی مونیخ با اشاره به تهدید‌های چین و جمهوری اسلامی گفت: «از آسمان آمریکای شمالی (اشاره به بالن چینی بر فراز آمریکا) تا تهران، برخی بازیگران در تلاش برای تضعیف نظم جهانی هستند که ۸۰ سال وجود دارد، آنان نباید موفق شوند.»
او همچنین تاکید کرد اروپا باید اطمینان حاصل کند که روسیه پس از پایان جنگ، هزینه بازسازی اوکراین را پرداخت می‌کند و گفت که جامعه جهانی باید بداند که چارچوب جدیدی برای حفظ امنیت طولانی مدت لازم است.
بریتانیا تاکنون از ارسال جت‌های جنگنده به اوکراین برای دفاع در برابر روسیه خودداری کرده است، اما سوناک گفت که کشورش می‌‌تواند از راه‌های دیگری کمک کند. او تاکید کرد: «بریتانیا به کشورهایی که مایل به ارسال هواپیمای جنگنده به اوکراین هستند، کمک خواهد کرد.»
باید از تشدید تنش هسته‌ای ایران جلوگیری شود
آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان هم در نشست امنیتی مونیخ گفت باید از تشدید تنش هسته‌ای ایران جلوگیری شود.
او به خبرنگاران گفت: «تمرکز و تلاش‌های دیپلماتیک ما، جلوگیری از تشدید تنش هسته‌ای ایران است.»
یواف گالانت، وزیر دفاع اسرائیل هم روز جمعه در این کنفرانس با اشاره به اقدامات جنگ‌طلبانه مقامهای ایران گفت: «جمهوری اسلامی در یک سال گذشته به صادر کننده سلاح‌های کشنده تبدیل شده و با وجود تحریم‌ها در حال مذاکره برای فروش تسلیحات به ۵۰ کشور جهان است.»
گالانت تاکید کرده بود «همه ابزارهای ممکن» برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای روی میز است و از جامعه بین‌المللی می‌خواهد تا اقدامات بیشتری برای جلوگیری از تکثیر سلاح‌های پیشرفته توسط تهران انجام دهد.
نباید اشتباه روسیه درباره چین تکرار شود
بحران اوکراین هم مورد توجه مقامهای کشورهای غربی در کنفرانس امنیتی قرار گرفت.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، در سخنرانی کنفرانس امنیتی مونیخ درباره وابستگی اروپا به حکومت‌های خودکامه به دلیل جنگ اوکراین هشدار داد و گفت که نباید اشتباه روسیه درباره چین تکرار شود.
توقف حمایت تسلیحاتی غرب از اوکراین باعث صلح نمیشود
وزیران خارجه آمریکا، آلمان و اوکراین هم در یک پنل در کنفرانس امنیتی مونیخ درباره حمله روسیه به اوکراین صحبت کردند.
آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان، در این پنل گفت: «توقف حمایت تسلیحاتی ما از اوکراین باعث صلح نخواهد شد و روسیه به توسعهطلبی خود ادامه می‌دهد.»
دیمیتری کولبا، وزیر خارجه اوکراین هم در همین پنل یادآور شد: «امنیت پایدار در اروپا باید هدف نهایی باشد و برای این هدف باید رفتار روسیه تغییر کند.»
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا هم در این پنل تاکید کرد صلح در اوکراین باید پایدار و بر اساس پرنیسیبها باشد که «باعث تحریک تجاوز به کشورهای دیگر نشود».
ایران از روسیه در جنگ با اوکراین حمایت کرد
کاملا هریس، معاون اول رییس‌جمهوری آمریکا، هم اقدامات روسیه در حمله به اوکراین را «جنایت علیه بشریت» خواند.
هریس همچنین تاکید کرد: «ما شاهد حمایت ایران و کره‌شمالی از روسیه بودهایم.»
معاون اول رییس‌جمهوری آمریکا در این کنفرانس گفت: «در مورد اقدامات روسیه در اوکراین، ما شواهد را بررسی کردهایم، استانداردهای قانونی را میدانیم و شکی نیست که این‌ها جنایت علیه بشریت هستند.»
اقدامات روسیه در اوکراین «جنایت علیه بشریت» است
هریس با تاکید بر اینکه «از اوکراین تا هر زمان که لازم باشد، حمایت خواهیم کرد»، خطاب به «همه کسانی که این جنایات را مرتکب شدهاند و مافوق آن‌ها که در این جنایات شریکاند» گفت: «شما بازخواست خواهید شد.»
او با اشاره به اینکه روسیه اکنون «تضعیف» شده، درباره ولادیمیر پوتین گفت: «اوضاع بر وفق مرادش نیست.»
واشنگتن قبلا هم اعلام کرده بود نیروهای روسی در حمله به اوکراین به دلیل اقداماتشان از قتل تا تجاوز جنسی، با عنوان «جنایات جنگی» مجرم هستند اما هنوز سازمان ملل از این اقدامات به طور رسمی با عنوان «جنایت علیه بشریت» یاد نکرده است.
موضع چین در بحران اوکراین: نه بیکار ایستادیم نه نفت روی آتش ریختیم
یکی از مواضع متفاوت با کشورهای غربی را دولت چین در کنفرانس مونیخ داشت.
وانگ یی، دیپلمات ارشد چینی در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت چین در رابطه با بحران اوکراین «نه بیکار ایستاده و نه سوخت روی آتش ریخته است» و همچنان خواستار صلح و گفتوگو است.
همزمان با برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ اما، کییف هشدار دارد نیروهایش که برای جلوگیری از حمله روسیه به شهر کوچک باخموت در شرق اوکراین میجنگند، به سرعت به تدارکات بیشتری نیاز دارند.
اتحادیه اروپا به دنبال این هشدار، در حال بررسی راههایی است که کشورهای عضو برای خرید مهمات به منظور کمک به اوکراین متحد شوند.
ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین هم در کنفرانس مونیخ گفته بود «معلوم است» که اوکراین آخرین ایستگاه تهاجم ولادیمیر پوتین نخواهد بود و غرب برای کمک به عقب راندن نیروهای روسی، تحویل تسلیحات را به تاخیر نمیاندازد.