خانه آزادی: ایران شدیدترین سقوط را در زمینه آزادی‌های اینترنت داشته است
گزارش سالانه تازه‌ای که از سوی خانه آزادی (Freedom House) منتشر شده نشان می‌دهد ایران در میان ۷۰ کشور مورد بررسی، شاهد بیشترین کاهش در شاخص آزادی‌های اینترنت بوده است.
گزارش سالانه تازه‌ای که از سوی خانه آزادی (Freedom House) منتشر شده نشان می‌دهد ایران در میان ۷۰ کشور مورد بررسی، شاهد بیشترین کاهش در شاخص آزادی‌های اینترنت بوده است.
در این مطالعه که کشورهای مختلف را در بازه ژوئن ۲۰۲۲ تا می ۲۰۲۳ در زمینه‌هایی مانند موانع دسترسی به اینترنت، محدودیت محتوا و نقض حقوق کاربران بررسی کرده، ایران با پنج پله سقوط نسبت به سال گذشته در جایگاه سومین کشور محدود از نظر دسترسی آزاد به اینترنت قرار دارد.
فیلیپین، بلاروس، کاستاریکا و نیکاراگوئه پس از ایران شاهد بیشترین سقوط در این شاخص بوده‌اند.
در این رتبه‌بندی، چین در جایگاه اول کشورهای دارای اینترنت محدود قرار دارد و میانمار و روسیه در رده دوم و چهارم قرار گرفته‌اند.
چین نهمین سال است که در قعر فهرست آزادی‌های اینترنت قرار می‌گیرد.
خانه آزادی تاکید کرده است حکومت‌های خودکامه ایران و میانمار از جمله معدود کشورهایی هستند که شهروندان خود را به دلیل فعالیت‌های آن‌ها در فضای اینترنت به اعدام محکوم می‌کنند.
وضعیت خاورمیانه در قیاس با دیگر مناطق جهان در این رابطه بحرانی‌تر است.
بررسی رفتار حکومت‌های مستبد نشان می‌دهد سرکوب آزادی بیان در فضای آنلاین به یک روال عادی در مرزهای جغرافیایی و دیجیتال آن‌ها بدل شده است.
تمام کشورهای حاضر در قعر این فهرست، سابقه‌ای تیره و طولانی در زمینه بازداشت و حبس شهروندان به دلایلی مانند اظهارنظر عادی در محیط آنلاین دارند.
در مقابل اما دو کشور ایسلند و استونی به‌عنوان بهترین کشورها در زمینه آزادی‌های اینترنت در صدر فهرست خانه آزادی قرار گرفته‌اند.
این پنجمین سالی است که ایسلند بیشترین امتیاز را در این زمینه به خود اختصاص می‌دهد.
نویسندگان گزارش خانه آزادی همچنین نسبت به سوءاستفاده از ابزارهای هوش مصنوعی از سوی حکومت‌هایی با فضای سیاسی بسته ابزار نگرانی کردند.
به گفته آن‌ها، مقرون به صرفه بودن و دسترسی ساده به این ابزارها باعث می‌شود گروه‌های طرفدار حکومت بتوانند با آسودگی بیشتری به تولید محتوای دروغ در شبکه‌های اجتماعی بپردازند.
رییس این سازمان مردم‌نهاد از دولت‌های دموکراتیک درخواست کرده تا با بهبود مقررات فعلی در زمینه هوش مصنوعی، مکانیسم‌های بهتری را برای نظارت بر این حوزه ایجاد کنند.
آبرام پیلی، قائم مقام نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، گزارش‌های منتشر شده درباره آرمیتا گراوند را «شوکه‌کننده» خواند و با ابراز نگرانی گفت که آمریکا خبرها درباره وضعیت آرمیتا را دنبال می‌کند.
پیلی افزود: «ما همچنان در کنار مردم شجاع ایران می‌‌ایستیم و برای پاسخگو کردن رژیم [ایران] در قبال خشونت‌هایش با جهان همکاری می‌کنیم.»
سناتور كلر چندلر، ریيس كميته مراجع امور خارجى، دفاع و تجارت مجلس سناى استراليا، با بازنشر خبر ايران‌اينترنشنال درباره وضعیت آرمیتا گراوند، در حساب ايكس خود نوشت: «برخی گزارش‌های بسیار نگران‌کننده از تهران»
در حالی که آرمیتا گراوند تحت تدابیر شدید امنیتی در بخش آی‌سی‌یوی بیمارستان فجر نیروی هوایی تهران در کما به سر می‌برد، بسیاری از کاربران فضای مجازی با اشاره به پیشینه جمهوری اسلامی در ضرب و شتم زنان و معترضان، خودداری حکومت از انتشار ویدیوی داخل واگن مترو، ایجاد فضای امنیتی و جلوگیری از اطلاع‌رسانی و بازداشت خبرنگاری که قصد تحقیق در این مورد را داشت، حکومت را مسئول وضعیت این نوجوان دانستند.
ویدیوهای رسیده به ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهد که شهروندان در واکنش به وضعیت بحرانی آرمیتا گراوند، در حمایت از او در مکان‌های عمومی شعارنویسی می‌کنند.
حامد اسماعیلیون از چهره‌های سرشناس مخالف جمهوری اسلامی، با اشاره به وضعیت آرمیتا گراوند در شبکه‌های اجتماعی نوشت که «سابقه جنایات جمهوری اسلامی به ما یادآوری می‌کند با تردید به وقایع بنگریم و مطمئن باشیم مشغول تحریف حقیقت و خاک پاشیدن بر جنایت تازه خود هستند.»
نازنین بنیادی در پستی در اینستاگرام با اشاره به اینکه آرمیتا گراوند به دلیل رعایت نکردن حجاب اجباری به کما رفته، گفت: «در حالی که جهان در حال مذاکره با رژیم ظالم ایران و مشروعیت بخشیدن و تریبون دادن به آن است، تاریخ دارد تکرار می‌شود.»
غزل رنجکش، از آسیب‌دیدگان چشمی در خیزش انقلابی، در واکنش به در کما رفتن آرمیتا گراوند در اینستاگرام نوشت: وقتی درسی را یاد نگیریم و آن را فراموش کنیم، تاریخ آن را تکرار می‌کند.
کمیته حمایت از خبرنگاران با ابراز نگرانی درباره وضعیت آرمیتا گراوند، آن را یادآور «سرنوشت تلخ مهسا امینی» خواند و نوشت: «از مقام‌های جمهوری اسلامی می‌خواهیم با بازداشت و آزار خبرنگارانی که به پوشش این حادثه مهم می‌پردازند، ماشین شرور سانسور خود را دوباره راه‌اندازی نکنند.»
مجله فرانسوی «لو پوئن» در گزارشی درباره آرمیتا گراوند، ضمن اشاره به عجله رسانه‌های ایران در تکذیب درگیری در مترو، نوشت: «بازداشت روزنامه‌نگار در بیمارستان نشانگر حساسیت فوق‌العاده این موضوع است.» این مجله افزود: «مقام‌ها برای جلوگیری از اعتراضات در صورت مرگ او در حالت آمادهباش هستند.»
سازمان حقوق‌بشری هه‌نگاو اعلام کرد در پی رسانه‌ای شدن خبر به کما رفتن آرمیتا گراوند، «هیچ‌یک از حجاب‌بان‌های شیفت روز حادثه» در محل کار حضور نیافته‌اند.
با این حال، روزنامه همشهری، ارگان مطبوعاتی شهرداری تهران، با اشاره به وضعیت آرمیتا گراوند در متروی تهران نوشت: «ماموران مترو در بحث تذکرات حجاب هیچ‌گونه دخالتی ندارند و مسئولیت آن برعهده ماموران انتظامی است.» این در حالی است که پیش‌تر خبرهایی درباره حضور «حجاب‌بان» در مترو منتشر شده بود.
هه‌نگاو همچنین گزارش داد نیروهای حراست آموزش و پرورش همراه ماموران امنیتی به هنرستان آرمیتا گراوند رفته و دانشآموزان و دوستان او را تهدید کرده‌اند هیچ اطلاع‌رسانی نکنند. ماموران امنیتی به دانشآموزان گفته‌اند در صورت اطلاع‌رسانی شدیدا با آن‌ها برخورد خواهد شد.
بر اساس اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، آرمیتا گراوند در بخش آی‌سی‌یوی بیمارستان فجر نیروی هوایی تهران در حالت کما قرار دارد و پدر و مادرش تنها چند بار از پشت شیشه او را دیده‌اند.
یک منبع نزدیک به خانواده گراوند به ایران‌اینترنشنال گفت در همان روز ۹ مهر که آرمیتا به بیمارستان منتقل شده است، پدر و مادرش دست‌کم سه ساعت به یک نهاد امنیتی منتقل و تحت فشار و تهدید قرار گرفتند.
همچنین دو دوست همراه آرمیتا گراوند در مترو، دست‌کم پنج ساعت در بازداشت بوده‌اند و هم اکنون نیز برای سکوت درباره علت اصلی آسیب وارد شده به آرمیتا و تکرار روایت حکومت مقابل دوربین تحت فشار هستند.
بهمن گراوند، پدر آرمیتا، کارگر ساختمانی است و یک دختر بزرگ‌تر دارد. خواهر بزرگ‌تر هنوز اجازه دیدار با آرمیتا در بیمارستان را پیدا نکرده است.
همچنین روز چهارشنبه علاوه‌بر ممانعت از ملاقات تعدادی از نزدیکان خانواده گراوند، جلوی بعضی مراجعان بیماران دیگر را هم گرفته‌اند.
آرمیتا گراوند در حالی همچنان تحت تدابیر امنیتی در بیمارستان نظامی فجر تهران بستری است که طی دو روز گذشته بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی درباره وضعیت این دختر ۱۶ ساله ابراز نگرانی کردند.
وزیر امور خارجه آلمان نیز جدال او را با مرگ به دلیل بیرون بودن موهایش، «غیرقابل تحمل» دانست.
روز یک‌شنبه نهم مهر گزارش‌هایی منتشر شدند مبنی بر اینکه یک دختر دانش‌آموز به دلیل بر سر نداشتن مقنعه در ایستگاه متروی شهدای تهران هدف آزار نیروهای موسوم به «حجاب‌بان» قرار گرفته و طی درگیری به وجود آمده، ماموری او را هل داده است که باعث شده سرش به میله آهنی واگن برخورد کند و بی‌هوش شود.
آرمیتا اندکی بعد با حضور ماموران اورژانس به بیمارستان نظامی فجر، متعلق به نیروی هوایی ارتش در تهران منتقل شد که فاصله چندانی با ایستگاه متروی شهدا ندارد.
خبرهای مربوط به بی‌هوشی او بر اثر ضرب و جرح از سوی ماموران، از روز دوشنبه در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. همان روز مریم لطفی، خبرنگار روزنامه شرق در حالی که مشغول مصاحبه با مادر آرمیتا در بیمارستان بود برای ساعاتی بازداشت و سپس آزاد شد.
با شدت گرفتن واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی به اتفاقی که برای این دختر نوجوان رخ داده، تدابیر امنیتی در بیمارستان محل بستری او نیز تشدید شده است. با این‌حال شامگاه سه‌شنبه عکسی منتسب به او از بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان فجر منتشر شد.
در پی این اتفاق، سازمان حقوق بشری هه‌نگاو گزارش داد ماموران امنیتی گوشی‌های همراه تمامی اعضای خانواده گراوند را به دلیل «ظن ارسال هر گونه تصویر» ضبط کرده‌اند.
برخی گزارش‌ها نیز حاکی از آن است که روز سه‌شنبه ملاقات‌های بخش آی‌سی‌یو در طبقه اول بیمارستان فجر لغو شده و این بخش در محاصره کامل نیروهای امنیتی است.
به کما رفتن آرمیتا گراوند واکنش‌هایی را در سطح جهانی به همراه داشته است.
سازمان حقوق بشر ایران خواستار تحقیقات بین‌المللی درباره آسیب‌های وارد شده به این دختر نوجوان شد.
بر اساس اطلاعیه این سازمان، از آن‌جا که جمهوری اسلامی سابقه‌ای طولانی در پنهان‌کاری جنایت مامورانش دارد، آغاز تحقیقات مستقل بین‌المللی درباره این ماجرا ضروری است.
این سازمان حقوق بشری مستقر در نروژ همچنین از جامعه جهانی خواست تا جمهوری اسلامی را برای پذیرش هیات حقیقت‌یاب سازمان ملل تحت فشار بگذارد.
آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «زن جوانی در ایران دوباره برای زنده ماندن می‌جنگد؛ فقط به این دلیل که در مترو موهایش بیرون بود. این غیرقابل تحمل است.»
او همچنین به گرفتن مصاحبه اجباری از پدر و مادر آرمیتا اشاره کرد و گفت آن‌ها نباید جلوی دوربین حرف بزنند بلکه «حقشان این است که بر بالین دخترشان باشند».
هانا نویمن، نماینده پارلمان اروپا هم با اشاره به در کما بودن آرمیتا گراوند برای حجاب نوشت: «روزنامه‌نگار دیگری به خاطر گزارش این موضوع تهدید شد. یکی دیگر از اعضای خانواده به دلیل صحبت کردن زندانی شده است. چقدر دیگر زمان نیاز است تا جوزپ بورل در سیاست اتحادیه اروپا درباره ایران تجدیدنظر کند؟»
حساب کاربری ایکس «دیده‌بان سازمان ملل» نیز با انتشار عکسی از آرمیتا گراوند یادآوری کرد جمهوری اسلامی قرار است دوم نوامبر امسال ریاست شورای حقوق بشر سازمان ملل را بر عهده بگیرد و در ادامه از آنتونیو گوترش، دبیر‌کل سازمان ملل پرسید: «چرا؟»
فرزاد صیفی‌کاران، خبرنگار و عضو تحریریه «زمانه مدیا» هم با انتشار یک نقاشی کشیده شده به وسیله آرمیتا گراوند، درباره او نوشت که آرمیتا «تکواندوکار حرفه‌ای و دان ۳» است: «عاشق نقاشی است و از دو سال پیش به‌صورت جدی نقاشی را شروع کرده. او اصالتا اهل کوهدشت در استان لرستان است، خانواده‌اش اوایل دهه ۸۰ به کرمانشاه مهاجرت کردند و سپس به تهران. پدر و مادرش از ایل گراوند و فامیل هستند.»
از سوی دیگر از روز ۱۱ مهر تاکنون، کاربران بسیاری در شبکه‌های اجتماعی نام «آرمیتا گراوند» را تکرار کرده و هشتگ آن را با حدود ۳۰۰ هزار پست (تا لحظه تنظیم این گزارش) به ترند اول شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) تبدیل کردند.
تعداد زیادی از این پست‌ها آرزوی بهبودی و بیداری برای آرمیتا و تکرار نشدن فاجعه دیگری مانند مهسا ژینا امینی هستند.
برخی نیز تصاویر جدید منتسب به آرمیتا روی تخت بیمارستان و در حالت بی‌هوشی را با عکس‌های مهسا ژینا امینی در کما مقایسه و به هم تشبیه کرده‌اند.
کاربری در همین زمینه نوشت: «تا جمهوری اسلامی سقوط نکند این شکنجه و کشتار و ظلم تمام نمی‌شود. تا حکومت آخوندی سقوط نکند، ایران، رنگ آزادی و شکوفایی اقتصادی و سیاسی را نمی‌بیند ... تا آخوند کفن نشود/ این وطن وطن نشود.»
شاهزاده رضا پهلوی نیز در پستی در شبکه اجتماعی ایکس، به کما رفتن آرمیتا را تاییدی دگرباره بر این مساله دانست که با وجود «این رژیم ضدایرانی، جان فرزندان ایران هر روز و هر لحظه در خطر است».
او در ادامه به روندی که حکومت در «دروغ‌پراکنی و پنهان‌کاری» مانند ماجرای مهسا ژینا امینی در پیش گرفته اشاره و تاکید کرد که مانند یک سال پیش، اکنون نیز نباید به جمهوری اسلامی اجازه «لاپوشانی خشونت و جنایت» را داد.
در همین راستا برخی کاربران نیز به مصاحبه اجباری مادر و پدر آرمیتا با خبرگزاری جمهوری اسلامی و پخش فیلم‌های تقطیع‌شده از لحظه بی‌هوشی او در ایستگاه مترو اشاره کردند و آن را تاییدی بر «عمدی بودن» اتفاقی دانستند که برای آرمیتا رخ داده است.
روز سه‌شنبه ۱۱ مهر خبرگزاری ایرنا ویدیویی از صحبت‌های مادر و پدر این دانش‌آموز منتشر کرد که گفتند «حادثه پیش آمده "یک اتفاق" بوده» است.
مادر این نوجوان در بخشی از این مصاحبه با بغض و لکنت زبان گفت: «فکر کنم افتاده ... فکر کنم گفتند فشارش افتاده، خورده زمین، سرش به لبه مترو خورده و دوستانش او را بیرون آوردند ....»
این خبرگزاری روز دوشنبه هم ویدیویی کوتاه منتشر کرد که در آن دختری بی‌هوش از داخل واگن بیرون کشیده می‌شود اما تصویری از ورود او به مترو، وارد شدنش به داخل واگن و لحظه بی‌هوش شدنش منتشر نشده است که این مساله با توجه به وجود دوربین در نقاط مختلف ایستگاه مترو از جمله درون واگن‌ها، پرسش‌برانگیز است.
ایرنا به نقل از مسعود درستی، مدیر عامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران مدعی شد که آرمیتا ساعت هفت صبح روز یک‌شنبه به دلیل «افت فشار» بی‌هوش شده است.
درستی روز چهارشنبه ۱۲ مهر هم به رسانه‌ها گفت «بر حسب وظیفه سازمانی» به عیادت آرمیتا در بیمارستان رفته و «این فرد در بیمارستان تحت فرآیند درمانی قرار دارد».
او روز گذشته «درگیری عوامل مترو» با این نوجوان را «شایعه» خواند و مدعی شد «فیلم‌های مداربسته مترو این ادعا را رد می‌کنند».
اما کاربری با اشاره به پخش ویدیوهای تقطیع شده از آرمیتا، آن را با حمله به شاهچراغ شیراز مقایسه کرد و نوشت: «در آن حادثه حکومت برای تکمیل پروپاگاندا، دو ساعت بعد از حادثه، تصاویر دوربین‌های مداربسته را از زوایای مختلف پخش کرد اما چرا حالا تصاویر داخل واگن، ورودی مترو و جایی که ماموران حجاب‌بان مستقر هستند پخش نمی‌کند؟»
اشاره او و دیگر کاربران به استقرار ۴۰۰ نیروی یگان حفاظت شهرداری تهران در مترو با عنوان حجاب‌بان است.
اواسط مرداد نشریه اینترنتی فراز خبر داد که این نیروها با حقوق ۱۲ میلیون تومان در ماه قرار است برای تحمیل حجاب اجباری به زنان تذکر داده، از ورود آن‌ها جلوگیری کرده و آن‌ها را به نیروی انتظامی تحویل دهند.
در هفته‌های اخیر به موازات برنامه حکومت برای اجرای لایحه «حجاب و عفاف»، گزارش‌های متعددی از شدت یافتن برخورد با زنان بدون حجاب اجباری در متروی تهران منتشر شده است.
