سفیر کانادا در سازمان ملل در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال با اشاره به اینکه مسیر کنونی در جنگ اسرائیل و حماس صرفا به افزایش یهودستیزی و تقویت جذب نیرو از سوی حماس منجر خواهد شد، تاکید کرد رسیدن به توافق آتش‌بس برای نجات جان افراد ضروری است.
در این مقاله که روز چهارشنبه ۱۶ خرداد منتشر شد، آمده است با توجه به نزدیکی روابط تهران و حزب‌الله و تسلط این گروه بر معادلات قدرت در لبنان، حکومت ایران برای تثبیت جایگاه خود در این کشور کار سختی پیش رو ندارد.
یافته‌های اندیشکده «شورای اروپایی روابط خارجی»، موسوم به ECFR، اوضاع در سوریه برای جمهوری اسلامی به اندازه لبنان اطمینان‌بخش نیست و تحکیم قدرت بشار اسد، رییس حکومت سوریه، و برقراری مجدد روابط میان دمشق و سایر کشورهای عربی منطقه ممکن است از نفوذ ایران در این کشور بکاهد.
در نتیجه حکومت ایران در طول سالیان اخیر کوشیده بر روی ایجاد و حفظ قابلیت‌های مدنظر خود در سوریه مستقل از حکومت این کشور متمرکز باشد و خود را برای سناریوهای مختلفی از جمله احتمال سرنگونی اسد یا تصمیم دمشق برای کم‌رنگ کردن نقش ایران، آماده کند.
«شورای اروپایی روابط خارجی» می‌افزاید با توجه به حمایت گسترده جمهوری اسلامی از سوریه در جریان درگیری‌های این کشور، بعید به نظر می‌رسد حتی در صورت گرمی روابط دمشق و کشورهای عربی، اسد بخواهد از شراکت با تهران صرف نظر کند.
جنگ داخلی سوریه که با تظاهرات مسالمت‌آمیز مردم این کشور علیه حکومت اسد در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، بیش از ۵۰۰ هزار نفر کشته و میلیون‌ها آواره بر جای گذاشته است.
ورود داعش از یک سو و نیروهای حامی حکومت اسد، نظیر سپاه پاسداران و حزب‌الله لبنان از سوی دیگر به مناقشه سوریه، علاوه بر تلفات جانی، اقتصاد این کشور را به ویرانی کشانده و زیرساخت‌های آن را به شکل گسترده‌ای تخریب کرده است.
«شورای اروپایی روابط خارجی» در ادامه مقاله خود راهبرد جمهوری اسلامی در سوریه و لبنان را «دفاع رو به جلو» توصیف کرد و نوشت تهران می‌کوشد از این طریق، قدرت بازدارندگی خود را در برابر تهدیدات اسرائیل حفظ کند.
مقام‌های نظامی ایران از راهبرد «دفاع رو به جلو» به عنوان روشی برای افزایش «عمق استراتژیک» جمهوری اسلامی در خاورمیانه استفاده کرده‌اند.
این راهبرد به‌ویژه پس از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل برجسته‌تر شده و جمهوری اسلامی کوشیده است با حمایت از گروههای متحد خود، از جمله حزب‌الله، اسرائیل را تحت فشار قرار دهد، اما هم‌زمان، از رویارویی مستقیم با اسرائیل خودداری کند.
به گفته این اندیشکده، راهبرد «دوگانه» حکومت ایران را حتی می‌توان در حمله اخیر جمهوری اسلامی به اسرائیل مشاهده کرد.
حکومت ایران شامگاه ۲۵ فروردین با بیش از ۳۰۰ موشک کروز، موشک بالستیک و پهپاد به اسرائیل حمله کرد. به گفته ارتش اسرائیل، ۹۹ درصد از پرتابه‌های جمهوری اسلامی از سوی سامانه‌های دفاعی اسرائیل و متحدان آن ساقط شدند.
«شورای اروپایی روابط خارجی» افزود این حمله به گونه‌ای صورت گرفت که مانع از «رویارویی آشکار» دو کشور شود.
در چارچوب راهبرد «دوگانه» تهران در قبال اسرائیل، نقش سوریه و لبنان پس از تهاجم هفتم اکتبر حماس برجسته‌تر از قبل شده است.
بنا بر آمار ارائه شده در مقاله «شورای اروپایی روابط خارجی»، از زمان آغاز مناقشه کنونی، حزب‌الله حدود هزار راکت و موشک ضدتانک را به سوی شمال اسرائیل شلیک کرده که در جریان این حملات، دست‌کم ۲۲ نظامی و غیرنظامی اسرائیلی جان خود را دست دادند.
۶۰ هزار اسرائیلی نیز بر اثر حملات حزب‌الله، خانه‌های خود را در شمال این کشور ترک کرده و بی‌جا شده‌اند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل روز ۱۶ خرداد در واکنش به تشدید حملات حزب‌الله به مناطق شمالی این کشور گفت اسرائیل خود را برای پاسخی «بسیار محکم» به حزب‌الله آماده کرده است.
روزنامه الاخبار، نزدیک به حزب‌الله روز ۱۵ خرداد گزارش داد اسرائیل احتمالا اواخر خرداد به لبنان حمله می‌کند.
بر اساس این گزارش، در روزهای اخیر پیام‌هایی درباره خطر جدی حمله اسرائیل به لبنان از مجاری دیپلماتیک و از طریق کشورهایی مانند بریتانیا به بیروت رسیده است.
نتانیاهو روز سه‌شنبه ۱۶ خرداد در بازدید از کیبوتص کیریات شمونا در شمال اسرائیل تاکید کرد: «هر کسی که گمان می‌کند می‌تواند به ما آسیب برساند و ما دست روی دست خواهیم گذاشت، سخت در اشتباه است.»
از زمان آغاز مناقشه کنونی در روز ۱۵ مهر (هفتم اکتبر) سال گذشته، حزب‌الله لبنان که وابستگی‌های عمیقی با جمهوری اسلامی دارد، بارها شمال اسرائیل را هدف قرار داده است.
بر اثر این حملات، حدود ۶۰ هزار نفر از ساکنان مناطق شمالی اسرائیل، از جمله منطقه کیریات شمونا تخلیه شده‌اند.
حملات حزب‌الله در روزهای گذشته منجر به ایجاد آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای در شمال اسرائیل شد.
ساعاتی پیش نیروهای آتش‌نشانی اسرائیل پس از دو روز تلاش توانستند این حریق را مهار کنند.
نتانیاهو در سفر به کیریات شمونا ضمن قدردانی از اقدامات آتش‌نشانان، هشدار داد اسرائیل در برابر حملات حزب‌الله سکوت نخواهد کرد.
او در این سفر با نیروهای تیپ ۷۶۹ «حیرام» ارتش اسرائیل نیز دیدار و درباره راه‌های مقابله با حزب‌الله گفت‌وگو کرد.
در تحولی دیگر، ارتش اسرائیل صبح ۱۶ خرداد از ورود یک «هدف هوایی مشکوک» از آسمان لبنان به حریم هوایی اسرائیل خبر داد و گفت این پرتابه بر فراز منطقه متولا رهگیری و سرنگون شده است.
ارتش اسرائیل همچنین اعلام کرد چندین «پرتابه» شلیک شده از لبنان، منطقه حرفيش را هدف قرار دادند.
به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، در پی حمله پهپادی به این منطقه، ۱۱ نفر زخمی شدند که حال یکی از آنها وخیم گزارش شده‌است.
در پی تشدید تنش‌ها در مرز لبنان، برخی از ساکنان شمال اسرائیل و تعدادی از اعضای دولت ائتلافی این کشور خواستار اقدام نظامی علیه حزب‌الله شدند.
روزنامه الاخبار، نزدیک به حزب‌الله روز ۱۵ خرداد گزارش داد اسرائیل احتمالا اواخر خرداد به لبنان حمله می‌کند.
بر اساس این گزارش، در روزهای اخیر پیام‌هایی درباره جدی بودن خطر حمله اسرائیل به لبنان از مجاری دیپلماتیک و از طریق کشورهایی مانند بریتانیا به بیروت رسیده است.
آمریکا: اسرائیل به طرح پیشنهادی آتش‌بس متعهد است
کشمکش میان اسرائیل و حزب‌الله در حالی در جریان است که تلاش‌های جامعه بین‌المللی برای توقف درگیری‌های مرگبار در نوار غزه همچنان ادامه دارد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز ۱۶ خرداد در مصاحبه با شبکه اِن‌بی‌سی گفت اسرائیل بار دیگر بر تعهد خود به طرح پیشنهادی آتش‌بس تاکید کرده است.
سالیوان با اشاره به انتقادات مطرح شده علیه این طرح در کابینه نتانیاهو افزود اسرائیل «یک دموکراسی پر سر و صدا» است و در نتیجه گفت‌وگوها و بحث‌های فراوانی در آن به گوش می‌رسد.
به گفته این مقام کاخ سفید، اکنون این حماس است که باید درباره توافق پیشنهادی آتش‌بس تصمیم‌گیری کند.
این اظهارات چند روز پس از آن مطرح می‌شود که جو بایدن، رییس‌جمهوری ایالات متحده از طرح سه مرحله‌ای اسرائیل برای توقف درگیری‌ها در غزه خبر داد و گفت این توافق می‌تواند زمینه را برای آزادی گروگان‌های در بند حماس و پایان جنگ فراهم آورد.
این در حالی است که وزیران راست‌گرای کابینه نتانیاهو، از جمله ایتمار بن‌گویر و بزالل اسموتریچ، با انتقاد از طرح پیشنهادی آتش‌بس تهدید کرده‌اند در صورت نهایی شدن این توافق، از دولت ائتلافی خارج خواهند شد.
این طرح با ۲۴۷ رای موافق در مقابل ۱۵۵ رای مخالف تصویب شد. ۴۲ دمکرات نیز به این طرح رای مثبت دادند.
این طرح که چیپ روی، نماینده جمهوری‌خواه از تگزاس با عنوان «قانون مقابله با دادگاه نامشروع» به مجلس نمایندگان ارائه داد، از دولت آمریکا می‌خواهد علیه دادستان دیوان بین‌المللی کیفری و دیگر اعضای این دیوان که در تلاش برای تعقیب قضایی مقام‌های اسرائیلی یا آمریکایی دست دارند، تحریم مالی و محدودیت‌های ویزایی وضع کند و به آنها اجازه ورود به خاک ایالات متحده را ندهد.
رای‌گیری برای این طرح قانونی، چند هفته پس از آن صورت گرفت که کریم خان، دادستان ارشد دیوان بین‌المللی کیفری، درخواست‌هایی به منظور صدور حکم بازداشت برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل و همچنین اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس، محمد ضیف، فرمانده نظامی گردان‌های قسام و یحیی سنوار، از رهبران ارشد حماس در غزه به قضات دیوان ارائه داد.
بر اساس درخواست کریم خان، بنیامین نتانیاهو و یوآو گالانت به «کشتار، ایجاد گرسنگی به عنوان یک ابزار جنگی، ممانعت از دسترسی به کمک‌های بشردوستانه و هدف قرار دادن عمدی غیرنظامیان در درگیری‌ها» متهم شده‌اند.
به گفته دادستان ارشد دیوان بین‌المللی کیفری، «دلایل قابل قبولی» وجود دارد که نشان می‌دهد این دو مقام اسرائیلی دست‌کم از هشتم اکتبر ۲۰۲۳ در «جنایات جنگی» و «جنایات علیه بشریت» در نوار غزه دست داشته‌اند.
سه مقام حماس هم به ارتکاب «جنایات جنگی» و «جنایات علیه بشریت»، از جمله کشتار، قتل، گروگان‌‌گیری، تجاوز و خشونت جنسی، شکنجه، رفتار ظالمانه و توهین به کرامت انسانی در خاک اسرائیل و نوار غزه متهم شده‌اند.
او تصمیم خود را «نتیجه یک تحقیق مستقل و بی‌طرف» توصیف کرده بود اما این قضات دیوان بین‌المللی کیفری هستند که باید درباره درخواست دادستان تصمیم بگیرند، هرچند مشخص نیست اتخاذ این تصمیم چه مدت به طول خواهد انجامید.
طرح قانونی که در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شده است در صورت قانونی شدن علاوه بر ممنوع کردن ورود اعضای دیوان بین‌المللی کیفری به خاک آمریکا، ویزای آن دسته از اعضای این دیوان را هم که اجازه ورود به آمریکا را دارند باطل و همه آنها را از خرید خانه و معاملات ملکی در این کشور محروم می‌کند.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، سه‌شنبه هشتم خرداد اعلام کرده بود جو بایدن با تحریم‌هایی که جمهوری‌خواهان در کنگره علیه دیوان بین‌المللی کیفری تدوین کرده‌اند، مخالف است و به طور کلی تحریم‌ها را «پاسخ درستی» به رسیدگی به حکم بازداشت صادر شده از سوی این دیوان نمی‌داند.
به این ترتیب، به نظر نمی‌رسد مصوبه مجلس نمایندگان در مجلس سنا که دموکرات‌ها کنترل آن را در دست دارند تصویب شود و به همین دلیل، مصوبه تحریم دیوان احتمالا بیشتر جنبه نمادین دارد و به اقدامی قانونی ختم نخواهد شد.
آمریکا عضو دیوان بین‌المللی کیفری نیست اما در گذشته از برخی اقدامات این دیوان حمایت کرده است؛ از جمله سال گذشته، هنگامی که دیوان بین‌المللی کیفری برای ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه به‌دلیل جنگ در اوکراین حکم بازداشت صادر کرد، آمریکا از این اقدام حمایت کرد.
در میان دمکرات‌ها اما تنها چند چهره همچون برنی سندرز از درخواست دادستان دیوان بین‌المللی کیفری برای صدور حکم بازداشت نتانیاهو استقبال کرده‌اند.
در سال ۲۰۲۰، پس از آنکه دیوان کیفری بین‌المللی مجوز تحقیق درباره جنایات جنگی انجام شده در افغانستان را صادر کرد، دونالد ترامپ این دیوان را به نقض حاکمیت ملی ایالات متحده متهم کرد و از جمله دادستان وقت این دیوان را تحریم کرد.
بایدن در آوریل ۲۰۲۱، اندکی پس از رسیدن به ریاست جمهوری تحریم‌ها علیه دیوان کیفری بین‌المللی را لغو کرد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در آن زمان گفت: «ارزیابی ما نشان می‌دهد که اقدامات انجام گرفته، نامناسب و ناکارآمد بوده است.»
با این حال، مشخص نیست در صورتی که قضات دیوان بین‌المللی کیفری درخواست دادستان دیوان را بپذیرند و برای مقام‌های اسرائیل حکم جلب صادر کنند، ایالات متحده چه واکنشی نشان خواهد داد.
پیش‌تر و در ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲، وب‌سایت آکسیوس گزارش داده بود اعضایی از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا به دیوان بین‌المللی کیفری هشدار داده‌اند صدور هر نوع حکم بازداشت مقام‌های ارشد اسرائیلی با واکنش متقابل ایالات متحده مواجه خواهد شد و قوانین مربوط به چنین واکنشی در حال آماده شدن است.
