وزیر ارتباطات در دیدار با پزشکیان: دلیل کندی اینترنت، تحریم و استفاده از فیلترشکن است

ترامپ پیش از این، از زمستان ۱۳۹۷ تا زمستان ۱۳۹۹ رییس‌جمهوری آمریکا بود. هم‌زمان با او در جمهوری اسلامی، اصلاح‌طلبان با حسن روحانی در قدرت بودند. در دهه نود شمسی، اصلاح‌طلبان در پیوند با کارگزاران و اعتدالیون (جریان هاشمی رفسنجانی) در اوج قدرت بودند. آنها سرپرستی مذاکرات هسته‌ای را که تا زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد در شورای عالی امنیت ملی- و تحت نظر علی خامنه‌ای بود، به وزارت امور خارجه برده بودند.

در دولت حسن روحانی، مثلث محمدجواد ظریف، عباس عراقچی و علی اکبر صالحی، موفق شدند تنش قدیمی هسته‌ای جمهوری اسلامی را به برجام ختم کنند. همه چیز خوب پیش می‌رفت تا اینکه ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا شد. او اردیبهشت سال ۱۳۹۷ از برجام خارج شد و با آنکه اروپایی ها هنوز به برجام پایبند بودند، اما اعمال تحریم‌های مجدد و پیگیری سیاست فشار حداکثری از سوی آمریکا عملا برجام را به کما برد.

از بخت بد اصلاح‌طلبان، بعد از آن کرونا هم شایع شد. در این دوره، یعنی سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰،‌ وضعیت اقتصادی ایران به‌طرز کم سابقه‌ای دچار بحران شد. بحران اقتصادی تبعات سیاسی و اجتماعی هم داشت؛ برجسته‌ترین نمونه این تبعات، اعتراضات گسترده آبان ۱۳۹۸ بود.

تورم

نرخ تورم در پایان سال ۱۳۹۶، حدود ۹/۶ درصد بود، سال ۱۳۹۷ و در پایان اولین سالی که ترامپ از برجام خارج شد، نرخ تورم به ۲۶/۹ درصد رسید. سال ۱۳۹۸، تورم ۳۴/۸ درصد بود؛ در همین سال بود که دولت حسن روحانی بنزین را سه برابر گران کرد. افزایش نرخ تورم در آخرین سال دولت روحانی یعنی ۱۳۹۹ به ۳۶/۴ درصد رسید.

در پایان سال ۱۴۰۲، نرخ تورم ایران طبق اعلام بانک مرکزی ۵۲/۳ درصد بود. اگر همین روند با آمدن مجدد ترامپ تکرار شود، نرخ تورم در پایان سال ۱۴۰۳ باید با افزایش ۱۷/۳ واحد درصد به ۶۹/۶ درصد، در پایان سال ۱۴۰۴ با افزایش ۷/۹ واحد درصد به ۷۷/۵ و در پایان سال ۱۴۰۵ به ۷۹/۱ درصد برسد. البته در شرایطی که ریال در این وضعیت قدرت خود را از دست بدهد و در صورتی که جلو فروش نفت جمهوری اسلامی گرفته شود، بروز ابرتورم دور از ذهن نیست.

نرخ دلار

قیمت دلار، اسفند ۱۳۹۶ در بازار آزاد حدود ۴/۸ هزار تومان بود. در اسفند سال ۱۳۹۷ قیمت دلار به ۱۲/۹ هزار تومان رسید. دلار در اسفند ۱۳۹۸ حدود ۱۵/۴ و در اسفند ۱۳۹۹ حدود ۲۵/۲ تومان معامله شد. اگر همین نسبت بعد از آمدن ترامپ تکرار شود، دلار در پایان سال ۱۴۰۳ باید به حدود ۱۵۴ هزار، در پایان سال ۱۴۰۴ به حدود ۱۸۴ هزار و در پایان سال ۱۴۰۵ به حدود ۳۰۱ هزار تومان برسد.

فروش نفت

جمهوری اسلامی به درآمدهای نفتی وابسته است. در سال ۱۳۹۶، و پیش از خروج ترامپ از برجام جمهوری اسلامی به طور متوسط روزانه ۲/۱۴ میلیون بشکه نفت می فروخت. سال ۱۳۹۷ و پس از برجام این عدد به ۱/۵۴ میلیون بشکه در روز رسید. سال ۱۳۹۸، یکی از بدترین سال‌های جمهوری اسلامی رقم خورد و فروش نفت به ۴۲۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت. سال ۱۳۹۹، هم‌زمان با پایان دولت اول ترامپ و آغاز ریاست جمهوری بایدن، فروش نفت ایران دو برابر و به ۹۰۰ هزار بشکه رسید.

اعداد متناقضی از صادرات نفت جمهوری اسلامی منتشر شده است، اما به‌طور میانگین در سال ۱۴۰۲، جمهوری اسلامی توانسته به طور متوسط روزانه ۱/۴ میلیون بشکه نفت بفروشد. اگر شرایط سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ دوباره تکرار شود، فروش نفت جمهوری اسلامی امسال به حدود یک میلیون بشکه، سال ۱۴۰۴ به روزی ۲۷۰ هزار بشکه و سال ۱۴۰۵ به روزی ۵۸۷ هزار بشکه خواهد رسید.

چه چیزهایی فرق کرده است؟

بازگشت ترامپ به قدرت در آمریکا هم‌زمان با بر سر کار بودن دولت ابراهیم رئیسی، می‌توانست شرایط بغرنجی را رقم بزند، اما مرگ ابراهیم رئیسی در سقوط هلی‌کوپتر و تعیین مسعود پزشکیان به عنوان رئیس دولت، کورسوی امیدی برای جمهوری اسلامی گشوده است.

در این شرایط پر بیراه نیست که هم‌زمان با سریال حضور پزشکیان در هیات‌های عزاداری و سینه‌زنی، ظریف مشغول چیدن کابینه دولت آینده شده باشد؛ هرچند ظریف سابقه معامله با غرب را در دولت روحانی در کارنامه دارد، اما شرایط امروز با آن زمان تفاوت‌هایی دارد.

از یک طرف، در دولت اول ترامپ، شیوع کرونا نه تنها ایران، بلکه همه کشورهای جهان را متاثر کرد؛ امروز دیگر خبری از کرونا نیست. اما اتفاقی دیگر رخ داده است: «حملات ۷ اکتبر» و «وعده صادق».

در پانزدهم مهر ماه ۱۴۰۲، حماس به اسرائیل حمله بی سابقه‌ای انجام داد، حدود شش ماه بعد از آن هم جمهوری اسلامی برای اولین بار از داخل خاک ایران در روز ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ به خاک اسرائیل حمله کرد. حمله‌ای با عنوان وعده صادق.

این شرایط دشوار و پیچیده‌ای است که پزشکیان با آن روبرو خواهد بود. هرچند پزشکیان اذعان کرده که با کمک علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نامش از صندوق رای بیرون آمده، اما او حسن روحانی، شیخ دیپلماتی که سال‌ها سابقه دبیری شورای عالی امنیت ملی و مذاکره داشت، نیست.

در سوی دیگر هم نه تنها ترامپ و جی‌دی ونس، گزینه او برای سمت معاون اولی رییس‌جمهوری آمریکا و چهره‌های سرشناس حزب جمهوری‌خواه آشکارا از ضرورت برخورد محکم‌تر با جمهوری اسلامی سخن گفته‌اند، بلکه دست کم در حرف نیز شماری از مقام‌های بلندپایه دولت جو بایدن، مواضع سرسختانه‌تری را در قبال رژیم حاکم بر ایران اتخاذ کرده‌اند.

مجموع این شرایط، و افزایش احتمال هم‌سویی اروپا با ترامپ در صورت پیروزی او در انتخابات، شرایط را برای جمهوری اسلامی بسیار دشوارتر از زمانی خواهد کرد که جو بایدن در کاخ سفید می‌کوشید از راه دادن امتیازاتی به جمهوری اسلامی از جمله چشم پوشیدن بر صادرات و فروش نفت ایران و یا آزاد کردن منابع مالی مسدود شده، به توافقی با حکومت ایران دست یابد.

این فعال حقوق زنان، روز پنج‌شنبه ۲۸ تیرماه، با انتشار مطلبی در اینستاگرام خود نوشت صبح چهارشنبه قاضی اجرای احکام، او و یاسمین هشدری را به پزشکی قانونی ارجاع داد و هومن طاهری را برای انتقال به زندان لاکان رشت بازداشت کرد.

او که روز چهارشنبه برای اجرای حکم حبس خود را به دایره اجرای احکام رشت معرفی کرد، اعلام کرد:‌ «به قاضی برای چندمین بار از بازداشت رعب‌آور، بازجویی‌های وحشیانه و وضعیت هولناک لاکان گفتم. من بیماری زمینه‌ای نداشتم. دچارش شدم.»

نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی روز ۲۵ مرداد ۱۴۰۲، دست‌کم ۱۱ فعال حقوق زنان را در شهرهای رشت،‌ فومن، انزلی و لاهیجان بازداشت کردند.

این افراد پس از گذراندن حدود دو ماه در فواصل زمانی متفاوت، با تودیع قرارهای وثیقه به‌ صورت موقت از زندان لاکان رشت آزاد شدند و فروردین امسال در پرونده‌ای مشترک در دادگاه انقلاب رشت مجموعا به بیش از ۶۰ سال و شش ماه حبس محکوم شدند.

از میان آنها احکام زهره دادرس، زهرا دادرس، جلوه جواهری، آزاده چاوشیان، نگین رضایی، فروغ سمیع‌نیا، شیوا شاه‌سیاه و هومن طاهری در روزهای گذشته اجرا شد و احکام متین یزدانی، سارا جهانی و یاسمین حشدری تا زمان اعلام نظر پزشکی قانونی درباره وضعیت جسمی آنها به تعویق افتاد.

ماجرای بیماری‌های مشکوک پس از آزادی از زندان صرفا به جهانی ختم نمی‌شود و در ماه‌های گذشته تعدادی از زندانیان سیاسی سابق از ابتلای خود به بیماری‌های خودایمنی و زمینه‌ای، پس از از زندان خبر دادند.

در خردادماه امسال، زینب (بهار) خنیاب‌پور، شهروند ساکن بهبهان، در استوری اینستاگرام خود خبر داد پس از آزادی از زندان سپیدار اهواز به بیماری خودایمنی مبتلا شده است.

پیش از آن، مریم کیان‌ارثی، وکیل دادگستری، در رسانه اجتماعی ایکس نوشت که موکلش ساسان چمن‌آرا، مانند دیگر معترضان زندانی پس از آزادی از زندان، مدت‌هاست به نوعی بیماری خودایمنی (پسوریازیس) مبتلا شده است.

این وکیل دادگستری، تکرار این بیماری‌ها برای معترضان زندانی را سوال‌برانگیز خواند و تاکید کرد این رخداد موجب نگرانی جامعه مدنی شده است.

مطهره گونه‌ای، دانشجوی تعلیقی دانشگاه علوم پزشکی تهران هم با اشاره به ابتلای چمن‌آرا به بیماری خودایمنی اعلام کرد بعد از بازداشت ۱۴۰۱، «بیماری خودایمنی» او عود کرده و پس از احضار و بازجویی‌های مکرر و بازداشت، به «ام اس خفیف» مبتلا شده است.

سوم اردیبهشت امسال نیز خبر بیماری ناشناخته ترانه علیدوستی، بازیگر مخالف حجاب اجباری، تنها چند ماه پس از آزادی از زندان منتشر شد.

جمال عاملی، جعفر ابراهیمی، مصطفی آل احمد، لیلا حسین‌زاده، مسعود محمودی، مهدی رجبیان و حسین رونقی شماری از زندانی سیاسی فعلی و سابق هستند که به بیماری خودایمنی مبتلا شده‌اند.

از زمان آغاز خیزش انقلابی ۱۴۰۱ موارد مشکوکی از بیماری و مرگ شهروندان بازداشت‌شده پس از آزادی از زندان مشاهده شد.

در یکی از آخرین نمونه‌های این رخدادها، سارا تبریزی، زندانی سیاسی سابق بود که در تعطیلات نوروز ۱۴۰۳ به شکل مشکوکی درگذشت و مقامات پزشکی قانونی علت مرگ او را «بلعیدن قرص» اعلام کردند.

نام‌های بسیاری را می‌توان به این فهرست افزود: عرشیا امام‌قلی‌زاده، میلاد (آرش) فروزنده، یلدا آقافضلی و علیرضا خاری، تنها چند تن از این نام‌ها هستند.

برخی زندانیان سیاسی سابق پیش از این در واکنش به مرگ‌های مشکوک بازداشتی‌ها و زندانیان، با یادآوری خاطرات خود گفته‌اند در بازداشتگاه‌ها و زندان‌های جمهوری اسلامی، آنان را وادار به خوردن داروهای مشکوک، مخرب و روان‌گردان کرده‌اند.

همچنین آمپول‌هایی به آنان تزریق می‌شده که وضعیت جسمی و روانی زندانیان را مخدوش می‌کرده است.

او روز پنج‌شنبه ۲۸ تیر در گفت‌وگو با انتخاب، نقدینگی را بزرگ‌ترین چالش کنونی حوزه داروسازی و داروخانه خواند و گفت بیمه طلب چند ده میلیونی داروخانه‌داران را نمی‌دهد.

صبور با تاکید بر اینکه کمبود نقدینگی، عدم ثبت سفارش دارو را در پی دارد، به مشکل نبود شفافیت در واریزی‌های «ارز شیرخشک» اشاره کرد و گفت هیچ‌کس در این زمینه پاسخگو نیست.

به گفته صبور، اکنون تمام واردکننده‌های مواد اولیه دارو، طبق اعلام بانک مرکزی باید معادل ریالی یورو و دلار را واریز کنند تا به آن‌ها ارز بدهند، اما ریالی وجود ندارد؛ بانک‌ها در زمینه وام کمک نمی‌کنند و نقدینگی لازم برای ثبت سفارش نیست.

او یارانه‌ای شدن شیرخشک را تصمیمی نادرست خواند و گفت: «تجربه ما می‌گوید این روش بازار را با کمبود مواجه می‌کند. دولت باید روش دیگری را برای شیرخشک جایگزین کند.»

فروش شیرخشک در ایران از مهر سال گذشته سهمیه‌ای و تنها با نام‌نویسی خریداران در سامانه تیتک، تحت نظر سازمان غذا و دارو امکان‌پذیر شد.

از ۲۰ مهر ۱۴۰۲ داروخانه‌های سراسر ایران موظف شدند هر نوعی از شیرخشک را تنها با ارائه کد ملی و تاریخ تولد کودک بفروشند.

کمبود شیرخشک، دارو و برخی اقلام بهداشتی در سال‌های گذشته تبدیل به بحرانی جدی در ایران شده است.

هانی تحویل‌زاده، رییس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک، دی ماه سال گذشته گفت که این کالا به‌دلیل غفلت سازمان غذا و عدم تخصیص ارز به تولیدکنندگان، با «کمبود شدید» مواجه شد و وزارت بهداشت برای رفع کمبودها ۱۰ میلیون قوطی شیرخشک را با قیمت چندبرابری وارد ایران کرد.

تحویل‌زاده همان زمان از هفت برابر شدن هزینه تولید کارخانه‌های تولیدکننده شیرخشک نوزاد خبر داد و گفتقیمت هر قوطی از حدود ۷۰ هزار تومان به ۱۴۰ هزار تومان رسیده است.

محمد منفرد، نایب رییس انجمن داروسازان ایران، نیز اواسط آبان سال گذشته با انتقاد از «مدیریت غلط و مدیران ناتوان» گفت ایران اکنون برای واردات «شیرخشک‌های درجه دو و سه» به کشورهای همسایه دست دراز کرده است.

نظام توزیع دارو در ایران مشکلات فراوانی دارد و با آنکه دولت‌های مختلف در جمهوری اسلامی هنگام آغاز کار خود وعده حل این مشکلات را داده‌اند اما وضعیت در این زمینه تغییر خاصی نکرده است.

عمده‌ترین مشکل، کمبود و نبود برخی داروها در داروخانه‌ها و فروخته شدن آن‌ها در بازار آزاد است.

در دو سال گذشته انجمن‌ها و اصناف پزشکی و دارویی و حتی نمایندگان مجلس بارها درباره کاهش نگران‌کننده ذخایر استراتژیک دارو در ایران هشدار داده‌اند.