کوشکی، استاد دانشگاه: بهتر است ظریف برود از بازنشستگی خود لذت ببرد
به گفته سه منبع مستقل در ایران که به دلیل حساسیت موضوع، نامشان نزد ایران‌اینترنشنال محفوظ است، جمهوری اسلامی با ایجاد تغییرات ساختاری در سازمان پژوهش‌های نوین دفاعی (سپند)، ابقای محمد اسلامی در ریاست سازمان انرژی اتمی ایران و از سرگیری آزمایش‌ها برای تولید چاشنی انفجار بمب هسته‌ای، برنامه سری تسلیحات هسته‌ای خود را پیش می‌برد.
آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا در گزارش‌های سالانه خود همواره تاکید می‌کردند که «ایران به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست» اما در گزارش امسال خود که هفته پیش منتشر شد، این عبارت را حذف کردند و به جایش نوشتند: «جمهوری اسلامی فعالیت‌هایی را دنبال می‌کند که این کشور را در موقعیت بهتری برای تولید تسلیحات هسته‌ای قرار می‌دهد.»
اطلاعاتی که به تازگی به دست ایران‌اینترنشنال رسیده نشان می‌دهد جمهوری اسلامی اقدامات خود را برای تکمیل چرخه تولید تسلیحات هسته‌ای، شامل غنی‌سازی با غلظت بالا، تولید چاشنی مولد انفجار هسته‌ای و توسعه موشک‌های قادر به حمل کلاهک هسته‌ای شدت بخشیده است.
تغییر ساختار سپند
کمتر از یک ماه پیش از مرگ ابراهیم رئیسی، لایحه تشکیل سازمان پژوهش‌های نوین دفاعی (سپند) در مجلس شورای اسلامی تصویب و به قانون تبدیل شد.
سپند که در سال ۱۳۸۹ تاسیس شده است، از زیرمجموعه‌های وزارت دفاع بود اما طبق قانونی که یک هفته پیش از مرگ ابراهیم رئیسی به سرعت تصویب و ابلاغ شد، به یک سازمان مستقل تبدیل شد.
محسن فخری‌زاده، از برجسته‌ترین چهره‌های برنامه هسته‌ای نظامی ایران، پیشتر مدیریت سپند را برعهده داشت. او در آذر ماه سال ۱۳۹۹ در منطقه آبسرد به ضرب گلوله کشته شد. حذف محسن فخری‌زاده به موساد نسبت داده شده است.
در قانون جدید، سپند به یک سازمان مستقل تبدیل شده است که قرار است با دو ویژگی منحصر به فرد در جهت تثبیت و تداوم دستاوردهای فخری‌زاده فعالیت کند.
در ماده دو این قانون آمده است که سازمان جدید، دارای استقلال مالی خواهد بود و الزامی به رعایت قانون دیوان محاسبات کشوری ندارد و در واقع قرار است به کسی جواب ندهد که با بودجه اختصاصی‌اش چه می‌کند.
در بند هفت این قانون نیز آمده که سپند بر اساس اساسنامه ابلاغی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی اداره می‌شود.
چرا تشکیل سازمان مستقل سپند مهم است؟
۳۰ دی ماه سال گذشته، جمهوری اسلامی با استفاده از یک ماهواره‌بر سه‌مرحله‌ای سوخت جامد به نام قائم-۱۰۰، ساخت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ماهواره‌ای به نام ثریا را به مدار زمین پرتاب کرد.
چند روز بعد، آلمان، بریتانیا و فرانسه در بیانیه‌ای مشترک این اقدام را محکوم کردند و گفتند موشک قائم-۱۰۰ که سوخت جامد دارد از تکنولوژی موشک‌های بالستیک دوربرد ایران استفاده می‌کند.
جمهوری اسلامی پس از خروج آمریکا از برجام، غنی‌سازی اورانیوم را تا ۶۰ درصد افزایش داده است و مقدار زیادی اورانیوم غنی‌سازی شده دارد که برای ساخت چندین بمب هسته‌ای کفایت می‌کند.
توانایی ساخت سلاح هسته‌ای، چرخه‌ای پیچیده است که سه وجه اساسی دارد: اورانیوم غنی‌سازی شده با غلظت بالا، ساخت چاشنی انفجاری و تولید و آزمایش وسیله‌ای که بتواند کلاهک هسته‌ای حمل کند.
گفته می‌شود تلاش‌های تهران برای پرتاب ماهواره‌های سپاه پاسداران در راستای ساخت موشک‌هایی است که بتواند کلاهک هسته‌ای حمل کند.
سازمان سپند نیز ادامه‌دهنده تولید یکی دیگر از اجزای اصلی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی یعنی تلاش‌ها برای ساخت چاشنی انفجاری است که پس از افشای «پروژه آماد» در سال ۲۰۰۳ ظاهرا متوقف شد.
به گفته منابع ایران‌اینترنشنال، پس از آن سال، این پروژه مخفیانه و در قالب پروژه ۱۱۰ ادامه پیدا کرد.
بر اساس اسناد فاش شده، تهران پس از سال ۲۰۰۳ هم در سایت آباده، جایی که ایران قبلا چاشنی‌های انفجاری را تست کرده بود، روی چاشنی‌های نوترونی قابل استفاده در کلاهک هسته‌ای کار می‌کرده است.
منابع ایران‌اینترنشنال می‌گویند از سال ۲۰۱۱، سپند، پروژه‌ای به نام «متفاض» را در تاسیسات آباده با یکی از سه چهره کلیدی برنامه فعلی هسته‌ای نظامی ایران آغاز کرده است. جمهوری اسلامی قبلا ادعا می‌کرد که این برنامه را متوقف کرده است.
تصویری که متعلق به سال ۲۰۱۸ است نشان می‌دهد تهران در دو سال منتهی به این تاریخ، یعنی زمانی که برجام برقرار بود، مشغول تست چاشنی انفجاری مورد نیاز برای کلاهک هسته‌ای بوده است.
سعید برجی کیست؟
سعید برجی، دانش‌آموخته دانشگاه مالک اشتر، وابسته به وزارت دفاع و کارشناس مواد منفجره و فلزات گروه «شهید کریمی» سپند، مدتی در پوشش شرکت آذر افروز سعید، به نام ساخت مخازن کروی برای صنایع پتروشیمی، به برنامه هسته‌ای نظامی تهران کمک می‌کرد.
پس از سرقت اسناد هسته‌ای جمهوری اسلامی به دست موساد، وقتی تهران متوجه شد که سایت آباده لو رفته است، این سایت را بلافاصله تخریب کرد اما آثارش در تصویرهای ماهواره‌ای پیداست.
طبق اطلاعات اختصاصی رسیده به ایران‌اینترنشنال، سعید برجی در پوشش شرکت آروین کیمیا ابزار، اخیرا با پوشش پتروشیمی، دوباره فعالیت‌هایش را از سر گرفته است.
او بخشی از سهامش در این شرکت را در شهریور سال ۱۴۰۱ به مرکز رشد واحدهای فن‌آور نوین دفاعی متعلق به سپند واگذار کرد.
شریک او، اکبر مطلبی‌زاده، که پیشتر مشاور محسن فخری‌زاده و رییس گروه «شهید کریمی» سپند بود، نیز این کار را انجام داده است.
سعید برجی و اکبر مطلبی زاده که هر دو تحت تحریم آمریکا هستند در حال حاضر، برنامه ساخت چاشنی انفجاری را زیر نظر سردار رضا مظفر‌نیا پیش می‌برند.
رضا مظفری‌نیا، رییس پیشین دانشگاه مالک اشتر متعلق به وزارت دفاع و معاون پیشین تحقیقات صنعتی این وزارت‌خانه است که از سه سال پیش، جانشین محسن فخری‌زاده در سپند شد.
او از سال‌ها قبل جزو ساختار برنامه هسته‌ای نظامی جمهوری اسلامی بوده است.
یک منبع مطلع در وزارت دفاع به ایران‌اینترنشنال گفت تشکیل سازمان مستقل سپند با بودجه‌ای مستقل و بدون نظارت، بخش مهمی از برنامه اخیر جمهوری اسلامی برای ساخت سلاح هسته‌ای است.
چرا محمد اسلامی ابقا شد؟
این برنامه یک بازیگر کلیدی دیگر هم دارد.
اول همین هفته مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری جدید ایران، محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی را در سمت خود ابقا کرد.
اسلامی، چهره‌ای مهم در برنامه هسته‌ای نظامی ایران و کاملا متفاوت با روسای پیشین سازمان انرژی اتمی است.
او با مسوولیت معاونت طرح‌های توسعه سازمان صنایع دفاعی، ماموریتی حساس را در فاصله سالهای ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸ مدیریت می‌کرد.
اسلامی از طرف جمهوری اسلامی تیمی را به دبی فرستاد تا دیداری محرمانه با عبدالقدیرخان، دانشمند هسته‌ای پاکستان داشته باشند.
عبدالقدیرخان بعدها پذیرفت که دانش هسته‌ای و تجهیزات غنی‌سازی را به ایران فروخته است.
در چارت یکی از اسناد هسته‌ای به سرقت رفته جمهوری اسلامی، نقش اسلامی پررنگ دیده شده است.
او در مقام رییس موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی بر تمام ابعاد برنامه هسته‌ای نظامی ایران احاطه داشت؛ از جمله پروژه آماد که زیر نظر فخری‌زاده انجام می‌شد.
اسلامی تا دو سال پس از برجام هم معاون امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع بود.
یک منبع در وزارت دفاع و یک منبع نزدیک به سپند به ایران‌اینترنشنال گفتند ابقای اسلامی با دستور خامنه‌ای و برای حفظ تیم سه نفره جدید برنامه هسته‌ای نظامی ایران شکل گرفته است.
تلاش برای تغییر در سیاست بازدارندگی جمهوری اسلامی
یک دیپلمات غربی به ایران‌اینترنشنال گفت بخش‌های مشکوک فعالیت‌های هسته‌ای ایران، موجب نگرانی آمریکا، اسرائیل و کشورهای اروپایی شده است.
پس از فعل و انفعالات رخ داده در خاورمیانه و آخرینش، ترور اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس در تهران، سیاست بازدارندگی جمهوری اسلامی که با اتکا به نیروهای نیابتی طراحی شده بود، کارایی خود را از دست داده است و خامنه‌ای و دیگر کارگزاران نظام به آن واقف‌اند.
این واقعیت شاید جمهوری اسلامی را به این نتیجه رسانده باشد که سراغ یک عامل بازدارنده دیگر برود.
محمدرضا صباغیان، نماینده مهریز در مجلس شورای اسلامی، در روزی که پزشکیان لیست وزیران پیشنهادی خود را به مجلس فرستاد، گفت: «کدام عقل و قانون می‌گوید زورگویان باید سلاح هسته‌ای داشته باشند اما ایران نه؟»
او افزود: «از شورای عالی امنیت ملی می‌خواهیم شرایط جدید را بررسی کند و به رهبر انقلاب پیشنهاد دهد با توجه به فقه پویای اسلامی، راه را برای ساخت سلاح هسته‌ای باز کنند.»
این موضوع آخرین و شاید خطرناک‌ترین تیر ترکش خامنه‌ای باشد.
در شرایطی که منابع معتبر می‌گویند علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، برای تلافی ترور هنیه دستور حمله مستقیم سپاه پاسداران به اسرائیل را صادر کرده، سخنگوی ارتش اسراییل گفته است: «ما تحولات مربوط به ایران را همراه با آمریکا و دیگر شرکای خود با به‌کار‌گیری تمام ظرفیت‌ها زیر نظر داریم.»
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز سه‌شنبه ۲۳ مرداد درخواست آلمان، بریتانیا و فرانسه از تهران برای امتناع از حمله به اسرائیل را «وقیحانه و زیاده‌خواهانه» خواند.
علی باقری کنی، سرپرست وزارت امور خارجه ایران نیز گفت جمهوری اسلامی قطعا پاسخ اسرائیل را خواهد داد.
تاکید جمهوری اسلامی بر «ریخته شدن خون»
سوالی که در روزهای اخیر پیش روی بسیاری از شهروندان ایران و اسرائیل قرار گرفته، این است که حمله احتمالی جمهوری اسلامی به اسرائیل چگونه خواهد بود؟
مقام‌های دولت اسرائیل پیش‌بینی می‌کنند چنین حمله‌ای متفاوت از همیشه باشد.
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل اعلام کرده است: «دشمنان ما را تهدید می‌کنند که به ما جوری آسیب می‌زنند که سابقه نداشته. ما این پیام‌ها را از سمت ایران و حزب‌الله می‌شنویم.»
چهره‌های سیاسی نزدیک به حکومت ایران از همان اولین ساعات انتشار خبر کشته شدن هنیه گفتند تهران واکنشی متفاوت از حمله موشکی و پهپادی خود به اسرائیل در فروردین ماه نشان خواهد داد.
یک کارشناس صداوسیمای جمهوری اسلامی پس از کشته شدن هنیه گفت که در حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل قطعا باید «خونی ریخته شود».
روزنامه کیهان، وابسته به خامنه‌ای هم پیشتر در یادداشتی وعده داد جمهوری اسلامی این بار حمله‌ای گسترده‌تر از دفعه قبل و غیرقابل رهگیری‌تر انحام خواهد داد؛ با شلیک موشک‌های مافوق صوت به سمت تلآویو و حیفا و به طور مشخص اقامتگاه برخی از مقامات اسرائیلی.
کیهان تاکید کرد که در عملیاتی ویژه، تلفات دردناکی به اسرائیل تحمیل شود.
سه هدف احتمالی جمهوری اسلامی
منابع مطلع می‌گویند جمهوری اسلامی برای حمله، سه هدف عمده را در اسرائیل زیر نظر دارد.
کیریا در شهر تلآویو، جایی که خانواده گروگان‌های اسرائیلی دائما تجمع اعتراضی برگزار می‌کنند و خواهان آزادی گروگان‌ها هستند، یکی از اهداف جمهوری اسلامی است.
کیریا، مرکز بسیاری از اماکن استراتژیک نظامی اسرائیل است که مهم‌ترینش وزارت دفاع و ستاد عملیات ارتش اسرائیل به شمار می‌رود.
کمپ رابین که قبلا کمپ ۱۲۸ نام داشت، ستاد نیروی هوایی، ستاد نیروی دریایی، فرماندهی عمق و ستاد فرماندهی خاخام‌های نظامی از جمله مراکز حساسی هستند که در کیریا قرار دارند.
علاوه بر این، یک مرکز زیرزمینی در تونلی در کیریا وجود دارد که نخست‌وزیر و مقامات ارشد نظامی، جلسات برای تصمیم‌گیری‌های مهم را آنجا برگزار می‌کنند.
دومین هدف شناسایی شده در اسرائیل، مرکز نیروی دریایی این کشور در شهر بندری حیفاست.
دو ماه پیش، تصویربرداری پهپاد جاسوسی حزب‌الله از این بندر حساس در اسرائیل جنجال‌آفرین شد.
تهران در نظر دارد با پشتیبانی حزب‌الله به این هدف حمله کند.
سومین هدف، رکن اطلاعات ارتش اسرائیل در منطقه گیلی لوت در مرکز این کشور است. مکانی استراتژیک که در ارزیابی‌ها یکی از اهداف مورد نظر جمهوری اسلامی به شمار می‌رود.
اما همه این‌ها یک پیش‌شرط مهم دارد: اینکه جمهوری اسلامی بتواند از سامانه پدافند هوایی موسوم به گنبد آهنین عبور کند.
اگرچه در حمله فروردین ماه تهران تعداد محدودی از بیش از ۳۰۰ پهپاد و موشک پرتاب شده توانستند به این دیوار محکم نفوذ کنند اما نتوانستند مکان مهمی را هدف قرار دهند.
پاسخ اسرائیل چه خواهد بود؟
هر گونه حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل بی‌پاسخ نمی‌ماند.
روز سه‌شنبه ۲۳ مرداد رادیو ارتش اسرائیل خبر داد که این کشور به اروپایی‌ها پیام داده حتی اگر حمله احتمالی جمهوری اسلامی تلافاتی هم نداشته باشد، باز اسرائیل به ایران حمله خواهد کرد.
منابع مطلع می‌گویند مخازن گازی در نزدیکی یکی از شهرهای جنوبی ایران، احتمالا یکی از اهداف احتمالی اسرائیل خواهد بود یا یک مخزن گازی دیگر در نزدیکی مراکز هسته‌ای.
اسرائیل در حال بررسی است تا چند نفت‌کش ایران را نیز هدف قرار دهد؛ در واقع حمله مشترک اسرائیل و آمریکا به بندر حدیده در یمن، پیش‌درآمدی بوده است بر چنین حمله احتمالی‌ای.
از طرف دیگر، اسرائیل مرکز اصلی هدایت پدافند هوایی ایران در بیابانی بین شاهرود و سمنان را به عنوان هدفی بالقوه زیر نظر دارد.
حمله به این مرکز از لحاظ پدافندی ایران را زمین‌گیر می‌کند. به همین دلیل جمهوری اسلامی در روزهای اخیر واحدهای متعددی از «سامانه پدافند هوایی مجید» را در اطراف مراکز مهم در کشور مستقر کرده است؛ سامانه‌ای متحرک و سبک که روی ماشین سوار می‌شود.
این واکنش‌ها در صورتی است که حمله جمهوری اسلامی تلفاتی نداشته باشد اما اگر آن‌طور که امام جمعه قم گفته، به درخواست خامنه‌ای در خاک اسرائیل خونی ریخته شود، آن‌وقت مراکز اداری هسته‌ای جمهوری اسلامی هدف اسرائیل خواهند بود.
ارزیابی‌ها نشان می‌دهند نه اسرائیل و نه جمهوری اسلامی دنبال جنگی دامنه‌دار نیستند اما کنترل میدان پس از شلیک تیر و موشک وپهپاد، آسان نیست.
اکنون بار دیگر سایه جنگ بر سر ایران افتاده و «خوانخواهی مهمان» ممکن است آتش آن را شعله‌ور کند.
