رضا علیجانی، تحلیل‌گر: سیاست خارجی شعارزده خامنه‌ای به بن‌بست رسیده است

بمب‌افکن‌های اسرائیلی پس از پیمودن مسافتی بالغ بر ۱۸۰۰ کیلومتر به سمت جنوب و پرواز بر فراز دریای سرخ، به بندر حدیده رسیدند و تاسیسات برق و انبارهای سوخت این بندر را هدف قرار دادند. این حمله پس از حملات سنگین به حزب‌الله نشان می‌دهد که ارتش اسرائیل، به‌ویژه نیروی هوایی، به‌طور کامل برای جنگ در چندین جبهه آماده است.

بر اساس سوابق و تجربیات ۷۶ ساله اسرائیل در جنگ‌های مختلف، انتظار می‌رفت که این کشور از نبرد در جبهه‌های مختلف هراسی نداشته باشد. ارتش اسرائیل از زمان تاسیس این کشور در سال ۱۹۴۸ به مبارزه در چندین جبهه به عنوان یک ضرورت و نه یک انتخاب عادت کرده است.

در ماه می ۱۹۴۸ زمانی‌که اسرائیل تشکیل دولت خود را اعلام کرد، بلافاصله با حمله شش ارتش عربی روبه‌رو شد، اما در نهایت توانست پیروز شود. در جنگ سال ۱۹۶۷ نیز اسرائیل با پنج کشور عربی جنگید و پیروزی را به دست آورد، به گونه‌ای که در مدت شش روز مساحت این کشور تقریبا سه برابر شد.

ارتش اسرائیل در آن جنگ صحرای سینا و نوار غزه را از مصر، کرانه باختری و اورشلیم را از اردن و بلندی‌های جولان را از سوریه تصرف کرد و به جز صحرای سینا، هیچ‌یک از این مناطق را بازنگرداند.

در جنگ سال ۱۹۷۳، معروف به جنگ یوم کیپور یا رمضان نیز با وجود غافل‌گیری اولیه، اسرائیل شکست نخورد و مناطق اشغالی قبلی را حفظ کرد. بنابراین، ارتش اسرائیل با اتکا به تجربیات گذشته خود، به جنگ در جبهه‌های متعدد عادت کرده است.

امروزه، ارتش اسرائیل همزمان با جنگ در نوار غزه با گروه‌های حماس و جهاد اسلامی، در مرزهای شمالی مشغول نبرد با حزب‌الله لبنان است. در مرزهای جولان نیز همواره مراقب تحرکات احتمالی از سوی سوریه است.

علاوه بر این، اسرائیل به مقابله با حملات موشکی و پهپادی از سوی حشد شعبی عراق در مرزهای شرقی خود می‌پردازد و در کرانه باختری نیز با گروه‌های مسلح، از جمله بخش‌هایی از حماس، درگیر است. در جبهه جنوب نیز، همزمان با دفع حملات حوثی‌ها، بمباران‌های بیشتری را در فاصله ۱۸۰۰ کیلومتری از مرزهای جنوبی خود در یمن انجام می‌دهد.

با همه این‌ها، اسرائیل آمادگی خود را هم برای پاسخ به هرگونه حمله احتمالی از سوی جمهوری اسلامی حفظ کرده است، چنان‌که در فروردین گذشته نیز به سایت‌های پدافندی اس-۳۰۰ جمهوری اسلامی در اصفهان حمله کرد. این اقدامات نشان از آمادگی بالای ارتش اسرائیل برای جنگ در چندین جبهه دارد، توانایی که کمتر ارتشی در منطقه خاورمیانه از خود نشان داده است.

در چنین شرایطی؛ جرد کوشنر داماد دونالد ترامپ در توییتی طولانی گفته است که روز کشته شدن حسن نصرالله، مهم‌ترین روز خاورمیانه پس از توافق ابراهیم بوده است. خلاصه حرف داماد ترامپ این است که دولت بایدن بی‌دلیل بر اسرائیل برای آتش‌بس فشار می‌آورد. او معتقد است که حالا که جمهوری اسلامی و حزب‌الله به شدت ضعیف شده‌اند، باید به اسرائیل اجازه داد کار را به پایان برساند. کوشنر همچنین گفته هیچ کارشناسی پیش‌بینی نمی‌کرد که اسرائیل چنین ضربه‌ای به حزب‌الله وارد کند.

به اعتقاد کوشنر، تا به حال تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی به رغم ضعف پدافند ایران نابود نشده، زیرا حزب‌الله مثل یک تفنگ آماده به سمت اسرائیل نشانه رفته بود و این عامل بازدارندگی برای ایران در ۴۰ سال گذشته بوده است اما اکنون با تضعیف حزب‌الله، این سپر از دست جمهوری اسلامی افتاده است. او گفته است با کشته شدن ۱۶ فرمانده ارشد حزب‌الله تنها در ۹ روز، ایران دیگر چنین تهدیدی علیه اسرائیل ندارد. کوشنر تأکید کرده که چنین فرصتی که اکنون وجود دارد ممکن است دیگر برای اسرائیل پیش نیاید و به همین دلیل باید از آن استفاده کامل کند و کار را تمام کند.

دو نکته مهم در مورد صحبت‌های کوشنر وجود دارد. اول اینکه کوشنر به عنوان فردی بسیار نزدیک به دونالد ترامپ، به دولت بایدن می‌گوید که نباید این میزان به اسرائیل برای آتش‌بس فشار بیاورد و باید اجازه دهد اسرائیل کار خود را انجام دهد.

او معتقد است که با این فشارها برای آتش‌بس، دولت بایدن دارد کار را خراب می‌کند. در تایید این مسئله، جان کربی، یکی از سخنگویان ارشد دولت بایدن گفته است که باید برای کاهش تنش‌ها تلاش کنیم، در حالی که کوشنر معتقد است که آمریکا نباید مزاحم اسرائیل شود و باید بگذارد کارش را انجام دهد.

نکته دوم و مهم‌تر این است که کوشنر نماینده تفکری است که ممکن است ۴۰ روز دیگر انتخابات آمریکا را ببرد و تصمیم‌گیری در کاخ سفید را به دست گیرد. کوشنر در دولت قبلی ترامپ از مشاوران اصلی او بوده و پیش‌بینی می‌شود که در صورت پیروزی ترامپ و بازگشت جمهوری‌خواهان به کاخ سفید، بار دیگر به عنوان یکی از اعضای بانفوذ تیم ترامپ در زمینه معادلات خاورمیانه، به‌ویژه در قبال اسرائیل و ایران، نقش داشته باشد.

در این میان، تحولات اخیر نشان داده است که محاسبات علی خامنه‌ای درباره اسرائیل به‌طور چشمگیری اشتباه بوده است. حزب‌الله، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گروه نیابتی جمهوری اسلامی، به دلیل بمباران‌های شدید اسرائیل به شدت تضعیف شده است.

این بمباران‌ها نه تنها بخش قابل توجهی از تسلیحات و انبارهای موشکی حزب‌الله را نابود کرده‌اند، بلکه با کشته شدن بخش عمده‌ای از فرماندهان شاخه نظامی، شبکه فرماندهی این گروه نیز از هم پاشیده و حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، نیز کشته شده است.

این خسارات سنگین به حزب‌الله، پس از تلفات مشابه به حماس و کشته شدن اسماعیل هنیه، رهبر حماس، در تهران، بار دیگر اشتباهات راهبردی علی خامنه‌ای را نشان داد. خامنه‌ای پس از حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر، اعلام کرده بود که اسرائیل شکست خورده و این شکست جبران‌ناپذیر است اما اکنون، با وضعیت وخیم حماس و حزب‌الله و احتمال تکرار این وضعیت برای حوثی‌ها، مشخص شده است که محاسبات راهبردی خامنه‌ای چقدر اشتباه بوده است.

خامنه‌ای تصور نکرده بود که اسرائیل قادر است ضربات سنگینی به حماس و حزب‌الله وارد کند. حتی با وجود این که اسرائیل به شدت به حماس ضربه زد، تحلیلگران تصور می‌کردند که حزب‌الله تهدید بزرگ‌تری نسبت به حماس است و به راحتی قابل سرکوب نیست اما اسرائیل نه تنها حزب‌الله را در مدت زمانی کوتاه‌تر، بلکه با ضربات بسیار سنگین‌تر از حماس مواجه کرد، ضرباتی که در تاریخ ۴۲ ساله حزب‌الله بی‌سابقه بوده‌اند.

اکنون، جمهوری اسلامی نه تنها دستاوردی از حمله حماس به اسرائیل نداشته است، بلکه وارث حماسی شده که به شدت تضعیف شده و حزب‌اللهی که حتی بیشتر از حماس آسیب دیده است. این نشان می‌دهد که محاسبات خامنه‌ای و فرماندهان سپاه پاسداران اشتباه از آب درآمده است. جمهوری اسلامی بدون یک حزب‌الله قوی، اکنون در مقابل اسرائیل و آمریکا تقریبا بی‌دفاع به نظر می‌رسد.

............................................................................................

مراد ویسی در برنامه روزانه‌اش در ایران اینترنشنال، خبرهای مهمی را که در لابه‌لای اخبار دیده، همراه با نکات تحلیلی و سوابقی که هر خبر ممکن است داشته باشد، گردآوری می‌کند تا اگر کسی فرصت پیگیری اخبار را نداشته باشد، بتواند با دیدن این برنامه از مهم‌ترین اخبار روز مطلع شود

این متن خلاصه مطالب مطرح شده در برنامه سیاست با مراد ویسی است که روزهای شنبه تا چهارشنبه اینجا به اشتراک گذاشته خواهد شد.

هوشنگ حسن‌یاری، کارشناس مسائل نظامی، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت حملات اخیر اسرائیل به لبنان، سوریه و یمن نشان داد این کشور می‌تواند به‌صورت هم‌زمان در چند جبهه مهم بجنگد.

او افزود جمهوری اسلامی در طول چند دهه گذشته میلیاردها دلار برای تجهیز گروه‌های نیابتی خود و نابودی اسرائیل هزینه کرده است و اسرائیل می‌داند بقای آن در گرو پیروزی در تمامی مناقشه‌های کنونی است.

به گفته این تحلیل‌گر، اسرائیل تنها زمانی روی آرامش را خواهد دید که گروه‌های نیابتی تهران نابود شده یا از شدت ناتوانی، به مرحله تسلیم رسیده باشند.

شهیر شهیدثالث، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت جمهوری اسلامی تا زمانی که مستقیما از سوی اسرائیل هدف حمله قرار نگیرد، وارد جنگ با این کشور نمی‌شود و تمام ظرفیت‌های حزب‌الله را به کار نخواهد گرفت.

او افزود برای جمهوری اسلامی، حزب‌الله نقش یک نیروی بازدارنده را مقابل اسرائیل ایفا می‌کند.

به گفته شهیدثالث، «حزب‌الله هیچ‌گاه گمان نمی‌کرد کار در برابر اسرائیل به اینجا کشیده شود».

حسین آقایی، پژوهش‌گر روابط بین‌الملل و امور استراتژیک، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت جمهوری اسلامی در ماه‌های اخیر واکنشی متناسب و موثر به حملات اسرائیل نشان نداده است و این موضوع موجب شده اسرائیل همچنان به حملات خود ادامه دهد.

او افزود: «جمهوری اسلامی از تله زنجیره واکنش می‌ترسد زیرا می‌داند حلقه آخر زنجیره واکنش، یعنی زدن سر مار در تهران، حمله به تاسیسات اتمی و مراکز نظامی جمهوری اسلامی و ایجاد شورش و بحران در داخل ایران است.»

کامبیز غفوری، روزنامه‌نگار، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال به نقش سازمان‌های جاسوسی و اطلاعاتی اسرائیل در مقابله با جمهوری اسلامی پرداخت.

غفوری گفت: «اشراف اطلاعاتی اسرائیل بر تحولات ایران نشان می‌دهد ماموران مرتبط با اسرائیل در رده‌های بالای جمهوری اسلامی مشغول به کار هستند.»