برنج به‌عنوان دانه‌ای خوش‌عطر و محبوب، نه تنها در سفره ایرانیان بلکه در کشورهای مختلف جهان از جمله انگلیس، جایگاه ویژه‌ای یافته است. با افزایش محبوبیت غذاهای آسیایی مانند تایلندی، هندی و چینی، مصرف برنج در اروپا نیز به‌طور چشم‌گیری رشد کرده است.
با وجود محبوبیت برنج، اگر پلوپز شما به طور پیوسته مورد استفاده قرار می‌گیرد، شاید وقت آن رسیده باشد که در میزان و شیوه مصرف خود تجدید نظر کنید.
بر اساس گزارش تلگراف، مصرف سرانه برنج در بریتانیا از دهه ۱۹۷۰ تاکنون ۵۳۰ درصد افزایش یافته است. امروزه ۸۸ درصد از خانوارهای بریتانیایی برنج خریداری می‌کنند و یک شهروند بریتانیایی به طور متوسط سالانه ۵/۶ کیلوگرم برنج مصرف می‌کند. این آمار نشان‌دهنده جایگاه مهم برنج در رژیم غذایی مردم این کشور است.
پرسش اینجاست که آیا این ماده غذایی محبوب و پرمصرف می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل باشد؟ آیا این روند صعودی می‌تواند پیامدهای منفی برای سلامت مصرف‌کنندگان داشته باشد؟
نیکولا لودلام-رین، متخصص تغذیه و نویسنده کتاب «چگونه غذاهای فرآوری شده بخوریم»، توضیح می‌دهد که برنج سفید در واقع یک دانه تصفیه شده است که طی فرآیند تولید، بسیاری از مواد مغذی خود را از دست می‌دهد. این فرآیند باعث می‌شود که فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در برنج به میزان قابل توجهی کاهش یابد.
میزان مصرف در هر وعده
یکی از مشکلات اصلی در مصرف برنج سفید، تمایل افراد به خوردن مقادیر بیش از حد آن در یک وعده غذایی است.
به توصیه متخصصان، برای بیشتر بزرگسالان، یک وعده مناسب برنج، ۷۰ تا ۸۰ گرم برنج خام (معادل ۱۸۰ تا ۲۰۰ گرم پس از پخت) است.
این میزان تقریبا برابر با یک مشت برنج است.
ارزش غذایی
ناتالی باروز، متخصص دیگر تغذیه، به نکته مهمی اشاره می‌کند: حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد برنج سفید از نشاسته تشکیل شده است که پس از هضم، به قند تبدیل می‌شود و می‌تواند تاثیر منفی بر سطح قند خون داشته باشد.
باروز توصیه می‌کند: «از دیدگاه سلامتی، مصرف برنج سفید را بیش از یک بار در هفته پیشنهاد نمی‌کنم. بدن ما روزانه به ۳۰ گرم فیبر نیاز دارد در حالی که اکثر انواع برنج سفید در هر ۱۰۰ گرم کمتر از یک گرم فیبر دارند. مصرف فیبر بالا با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، دیابت نوع دو و سرطان روده ارتباط دارد. به طور کلی، برنج سفید از نظر پروتئین، مواد معدنی و ویتامین‌ها بسیار فقیر است و ارزش غذایی چندانی ندارد.»
در صورت تمایل به مصرف برنج سفید، بهتر است انواع دانه بلند را انتخاب کنید. این نوع برنج نسبت به انواع دانه کوتاه، شاخص گلیسمی (GI) پایین‌تری دارد. برخی از آن‌ها مانند باسماتی، دارای آمیلوز بیشتری هستند که روند هضم و آزادسازی قند در خون را کندتر می‌کند.
لودلام-رین اضافه می‌کند که دانه‌های بلندتر چسبندگی کمتری دارند و زمان بیشتری برای هضم نیاز دارند. این ویژگی باعث تعدیل واکنش گلوکز در بدن می‌شود.
راه‌هایی برای افزایش سلامت برنج سفید
افزودن فیبر: برنج سفید را با برنج قهوه‌ای، کینوا یا برنج وحشی ترکیب کنید. این کار نه تنها میزان فیبر غذا را بالا می‌برد بلکه مواد مغذی بیشتری نیز به آن می‌افزاید.
گنجاندن چربی‌های سالم: برای افزایش مصرف چربی‌های مفید، یک قاشق غذاخوری روغن بذر کتان یا روغن زیتون به برنج اضافه کنید.
استفاده از دانه‌ها: دانه‌هایی مانند چیا، کدو تنبل یا بذر کتان را به برنج بیفزایید. این دانه‌ها سرشار از فیبر، پروتئین و اسیدهای چرب امگا-۳ هستند.
افزودن سبزیجات: میزان سبزیجات را نسبت به برنج دو برابر کنید. سبزیجات خرد شده مانند نخود فرنگی، اسفناج یا کلم بروکلی را به برنج اضافه کنید تا ویتامین‌ها و فیبر غذای شما افزایش یابد.
نکته مهم دیگر در مورد مصرف برنج، روش پخت آن است. خیساندن برنج قبل از پخت می‌تواند به کاهش سطح آرسنیک، یک آلاینده طبیعی موجود در برخی انواع برنج، کمک کند. همچنین، روش بخارپز کردن نسبت به جوشاندن می‌تواند مواد مغذی بیشتری را حفظ کند.
بر اساس گزارش دیلی میل، به تازگی مطالعه‌ای که در آزمایشگاه کُلداسپرینگ (CSHL) در نیویورک انجام شده، یافته‌های قابل توجهی را در مورد ارتباط احتمالی بین عفونت‌های ویروسی در دوران بارداری و اوتیسم ارائه کرده‌است.
این پژوهش که بر روی موش‌ها انجام شده، نشان می‌دهد ابتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزای شدید در دوران بارداری ممکن است نقش مهمی در بروز اوتیسم داشته باشد.
محققان در این مطالعه، واکنش سیستم ایمنی مادر به ویروس‌های سرماخوردگی یا آنفولانزا را شبیه‌سازی کردند. این واکنش که به عنوان فعال‌سازی ایمنی مادر (MIA) شناخته می‌شود، منجر به افزایش سریع سطح سایتوکین‌ها و کیموکاین‌ها می‌شود. این مولکول‌های ایمنی قادرند از جفت و سد خونی-مغزی جنین عبور کنند و بر رشد مغز تاثیر بگذارند.
تاثیر بر جنین‌های نر و ماده
یکی از نکات کلیدی این پژوهش تفاوت تاثیر این واکنش ایمنی بر جنین‌های نر و ماده است. مشاهدات نشان می‌دهد که جنین‌های ماده ظاهرا در برابر این اثرات محافظت می‌شوند، در حالی که حدود یک سوم جنین‌های نر تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
این یافته با آمار موجود در مورد شیوع بیشتر اوتیسم در پسران همخوانی دارد.
طبق آمار در آمریکا از هر ۱۰۰ پسر، چهار کودک و از هر ۱۰۰ دختر، یک کودک به اوتیسم مبتلا هستند.
ایرنه سانچز مارتین، دانشجوی فوق دکتری در این پروژه، رویکرد متفاوتی را در مقایسه با مطالعات قبلی اتخاذ کرد. او به جای بررسی رفتار افراد در بزرگسالی، تاثیرات احتمالی بر روی رشد مغز جنین را ۲۴ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض التهاب مادر مورد مطالعه قرار داد. این رویکرد امکان مشاهده تغییرات اولیه در رشد مغز جنین را فراهم کرد.
واکسیناسیون و اوتیسم
در بحث راجع به عوامل احتمالی مرتبط با اوتیسم، موضوع واکسیناسیون همواره یکی از بحث‌‌برانگیزترین موارد بوده‌است.
مطالعات گسترده و معتبر جهانی، هیچ ارتباطی بین واکسیناسیون و افزایش خطر ابتلا به اوتیسم پیدانکرده‌اند.
سانتوش گیریراجان، استاد دانشیار دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا که در حوزه مبانی ژنتیکی اختلالات عصبی تحقیق می‌کند، در این‌باره گفت: «سال‌هاست که با اطمینان کامل می‌دانیم واکسن‌ها هیچ نقشی در بروز اوتیسم ندارند.»
برخلاف نگرانی‌های موجود، تحقیقات نشان داده‌اند که بسیاری از واکسن‌ها در واقع با انتقال آنتی‌بادی‌ها از طریق مادر به جنین قبل از تولد، محافظت در برابر بیماری‌های نوزاد را فراهم می‌کنند. این امر به ویژه در مورد واکسن آنفولانزا صادق است.
واکسن آنفولانزا به روشی متفاوت از بیماری واقعی عمل می‌کند. این واکسن بدن را تحریک می‌کند تا آنتی‌بادی‌هایی تولید کند که سیستم ایمنی را برای مقابله با ویروس آماده می‌کنند، بدون اینکه باعث التهاب شدید یا سایر علائم مرتبط با عفونت واقعی شوند.
با وجود این یافته‌های امیدوارکننده، محققان تاکید می‌کنند که این مطالعه هنوز در مراحل اولیه است و برای اثبات ارتباط قطعی بین ویروس‌های سرماخوردگی و آنفولانزا با اوتیسم، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
نکته قابل توجه دیگر در این زمینه، نقش عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز اوتیسم است. تخمین زده می‌شود که ۴۰ تا ۸۰ درصد موارد اوتیسم به عوامل ژنتیکی مرتبط باشند. این بدان معناست که ۲۰ تا ۶۰ درصد موارد می‌تواند ناشی از عوامل محیطی باشد، که اهمیت مطالعاتی مانند پژوهش آزمایشگاه کُلداسپرینگ را دوچندان می‌کند.
در این تحقیق، سایر عواملی که ممکن است باعث فعال شدن بیش از حد سیستم ایمنی مادران شوند، از جمله واکسیناسیون، چاقی یا بیماری‌های زمینه‌ای، مورد بررسی قرار نگرفته‌اند.
در حال حاضر، بیش از پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در ایالات متحده با اوتیسم زندگی می‌کنند.
با توجه به اینکه هنوز درمان قطعی برای اوتیسم وجود ندارد، تشخیص زودهنگام از اهمیت بسزایی برخوردار است.
محققان امیدوارند که یافته‌های این مطالعه و تحقیقات آتی بتواند به پزشکان در تشخیص علائم هشداردهنده اولیه اوتیسم، حتی قبل از تولد، کمک کند.
لازم به ذکر است که افزایش آمار تشخیص اوتیسم در طول زمان را نمی‌توان تنها به افزایش واقعی موارد ابتلا نسبت داد.
بهبود توانایی پزشکان در تشخیص این اختلال و افزایش آگاهی عمومی نسبت به آن نیز می‌تواند در این افزایش آماری نقش داشته باشد.
سوچینشان-اطلس در سال ۲۰۲۳ از سوی رصدخانه کوه بنفش چین و سیستم هشدار برخورد سیارکها، «اطلس» کشف شد.
در حال حاضر، این دنبالهدار در نزدیکی خورشید در صورت فلکی دوشیزه یا ویرگو است و در روزهای آینده ساکنان نیمکره شمالی میتوانند آن را دقایقی پس از غروب آفتاب در نزدیکی محل غروب مشاهده کنند.
انتظار میرود درخشندگی دنبالههای این دنبالهدار پس از عبور از نزدیکی خورشید با تغییراتی مواجه شود و منظرهای خیرهکننده از خود ارائه دهد. تاکنون عکاسان نجومی در ایران و دیگر نقاط جهان تصاویر زیبایی از این دنبالهدار ثبت کردهاند.
دنبالهدار یا ستاره دنبالهدار؟
گرچه بسیاری به غلط به این اجرام ستاره دنبالهدار میگویند اما دنبالهدارها اجرام آسمانی کوچک و یخیاند که از سنگ، گرد و غبار و یخ تشکیل شدهاند و عموما در مدارهای باز یا بسته به دور خورشید حرکت می‌کنند.
زمانی که دنبالهدارها به خورشید نزدیک می‌شوند، حرارت خورشید باعث گرم شدن سطح آن‌ها می‌شود و گازها و ذرات یخ را به فضا منتشر می‌کنند. این فرآیند به دلیل تابش خورشید و بادهای خورشیدی منجر به تشکیل یک جو موقت و درخشنده به نام «کما» و یک دنباله طولانی از غبار و گاز به می‌شود.
دنبالهدارها بیشتر از مناطق بیرونی منظومه شمسی، مانند کمربند کویپر و ابر اورت، سرچشمه می‌گیرند و گاهی به سمت خورشید حرکت می‌کنند.
ابر اورت کجاست؟
ابر اورت یک منطقه وسیع و کروی در لبه بیرونی منظومه شمسی است که تصور می‌شود محل تجمع تریلیونها جرم یخی و سنگی باشد. این اجرام یخی شامل دنبالهدارهایی هستند که ممکن است گاهی اوقات به دلیل تداخلات گرانشی، به سمت داخل منظومه شمسی حرکت کنند.
درخشش دنبالهدار سوچینشان-اطلس
دنبالهدار سوچینشان-اطلس طی چند سال گذشته با نزدیکتر شدن به خورشید، حدود یک میلیون برابر درخشانتر شده است. با این حال، پیشبینی دقیق اینکه دنبالهدارها دقیقا چه شکلی خواهند بود، بسیار دشوار است.
این دنبالهدار، احتمالا یکی از درخشانترین دنبالهدارهای دهه یا شاید قرن باشد. برخی پیشبینیها حاکی از آن است که روشنایی آن حتی ممکن است از سیاره زهره نیز پیشی بگیرد؛ زهره پس از ماه و خورشید درخشان ترین جرم آسمانی است.
همزمان برخی از ستارهشناسان مانند زدنک سکانینا معتقدند که این دنبالهدار ممکن است در نزدیکترین نقطه به خورشید (حضیض خورشیدی) تجزیه شود و روشنایی آن کاهش یابد.
اما بر اساس تصاویر ثبت شده از سوی رصدخانه خورشیدی سوهو در حال حاضر هیچ نشانهای از تکه تکه شدن دنبالهدار سوچینشان-اطلس وجود ندارد.
سوهو یک رصدخانه فضایی است که برای مطالعه خورشید و بخشهایی از فضای بین سیارهای طراحی شده و هدف آن بررسی ساختار داخلی خورشید، اتمسفر آن (کرونا)، و بادهای خورشیدی است.
رصدخانه فضایی سوهو با استفاده از ابزاری به نام کورونوگراف قادر به ایجاد خورشید گرفتگی مصنوعی در میدان دید خود است.
در تصویر زیر که روز پنجشنبه ۱۹ مهر و با استفاده از کروناگراف سوهو ثبت شده، لکه طولانی سفید رنگ گستردهای دیده می‌شود که همان دنبالهدار سوچینشان-اطلس است.
حرکت سوچینشان-اطلس در آسمان
دنبالهدار سوچینشان-اطلس هماکنون در فاصله کمی از خورشید در صورت فلکی دوشیزه یل ویرگو قرار داد و در روزهای آتی از خورشید دورتر و دورتر می‌شود. این دنبالهدار به تدریج ارتفاع بیشتری در آسمان پیدا می‌کند و تشخیص آن آسانتر می‌شود.
بهترین زمان و مکان برای مشاهده دنبالهدار
در صورتی که اتفاق خاصی نیافتد طبق پیشبینیها از ۲۰ مهر تا چهارم آبان مشاهده این دنبالهدار امکان پذیر است. دنباله دار سوچینشان-اطلس در ۲۲ مهر به کمترین فاصله خود از زمین میرسد و از ساعت ۱۸:۱۷ تا ۱۸:۴۵ به وقت تهران با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است.
هرچند استفاده از دوربین دوچشمی یا تلسکوپ با میدان دید وسیع می‌تواند مشاهده آن را جذابتر کند اما انتظار میرود این دنبالهدار به اندازه کافی درخشان شود تا با چشم غیرمسلح قابل مشاهده باشد.
