از الیز استفانیک، گزینه ترامپ برای نمایندگی آمریکا در سازمان ملل چه میدانیم؟
دونالد ترامپ، رییسجمهوری منتخب آمریکا، در بیانیهای اعلام کرد الیز استفانیک، نماینده جمهوریخواه کنگره را بهعنوان سفیر بعدی این کشور در سازمان ملل متحد برگزیده است. در این مطلب نگاهی به پیشینه و مواضع استفانیک خواهیم انداخت.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، در واکنش به اتهام تلاش جمهوری اسلامی برای ترور دونالد ترامپ اعلام کرد که این اتهامات «کاملا مشکوک، شرورانه و بیاساس» هستند. او از آنچه اتهام خواند، با عنوان «مینگذاری در روابط پیچیده ایران و آمریکا» یاد کرد.
بقایی تاکید کرد که نمونه مشابه این اتهامات پیشتر هم مطرح شده و جمهوری اسلامی «با صراحت» دخالت در این موضوع را رد کرده است.
جدیدترین توطئه ترور دونالد ترامپ
وزارت دادگستری ایالات متحده، جمعه ۱۸ آبان با انتشار بیانیهای با اشاره به کیفرخواست دادگاه فدرال منهتن، خبر داده بود یک مقام ناشناس در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سپتامبر گذشته به یک رابط به نام فرهاد شاکری، دستور داده است تا طرحی را برای کشتن ترامپ تهیه کند.
در بیانیه وزارت دادگستری گفته شده است شاکری پیشتر در این زمینه به افبیآی گفته بوده قصد ندارد در مهلت هفت روزهای که مقام سپاه پاسداران به او داده، طرحی برای کشتن ترامپ ارائه کند.
قمار خطرناک یا زمین مینگذاری شده؟
به گفته وزارت دادگستری ایالات متحده، این مقام سپاه پاسداران به شاکری گفته بود که اگر تا پیش از انتخابات نتواند ترامپ را ترور کند، این اقدام تا پس از انتخابات ریاست جمهوری به تعویق خواهد افتاد زیرا به گفته او، ترامپ در انتخابات شکست خواهد خورد و ترور او آسانتر خواهد شد.
از اظهارات شاکری این طور به نظر میرسد که جمهوری اسلامی انتظار پیروزی ترامپ را در این دور از انتخابات نداشته و «به قماری بیمهابا برای حذف او» دست زده است.
ترامپ در حالی به زودی در کاخ سفید مستقر میشود که در ماههای گذشته بارها با گزارشهایی از سوی نهادهای امنیتی آمریکا مبنی بر قصد جمهوری اسلامی برای ترورش مواجه شده است.
پلیس آمریکا روز ۲۳ مهر در بیانیهای خبر داد که سومین تلاش احتمالی برای سوءقصد به جان ترامپ را خنثی کرد. پلیس اعلام کرد یک مرد ۴۹ ساله را که سلاح و مدارک شناسایی جعلی بههمراه داشته، در نزدیکی ستاد انتخاباتی ترامپ در کوچلا در کالیفرنیا دستگیر کرد.
ترامپ روز چهارشنبه چهارم مهر، با اشاره به تلاش جمهوری اسلامی برای کشتن او، از حضور مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی در نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و مراقبت نیروهای امنیتی آمریکا از او ابراز تعجب کرد و در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «شرایط خوبی برای کسی نیست. من با مردان، تفنگها و سلاحهایی بیش از آنچه تا به حال دیدهام، احاطه شدهام.»
محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه جمهوری اسلامی و چهره نزدیک به پزشکیان، همان روز در مصاحبهای در آمریکا، گزارشها مبنی بر نقش جمهوری اسلامی در توطئههای ترور ترامپ را تکذیب و ارتباط هکرهای دخیل در سرقت اطلاعات از کارزار ترامپ را با دولت جمهوری اسلامی رد کرد.
پیش از این ستاد انتخاباتی ترامپ در بیانیهای اعلام کرده بود مقامهای اطلاعاتی آمریکا سوم مهر به ترامپ درباره «تهدیدهای واقعی و مشخص» جمهوری اسلامی برای ترور او گزارش دادهاند.
چه کسی مینها را کاشته؟
مراجعه به مجموعه موضعگیریهای مقامهای رسمی جمهوری اسلامی نشان میدهد پس از کشتهشدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در عراق به دست نیروهای آمریکایی، گرفتن انتقام از ترامپ در دستور کار نهادهای امنیتی تهران قرار گرفته است.
آذر ماه سال ۱۳۹۹، اواخر دوران ریاست جمهوری ترامپ، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در یک سخنرانی وعده داد که «انتقام از آمر و قاتل قاسم سلیمانی» حتمی است.
پس از این اظهارات، حساب توییتر خامنهای پوستری تهیه و منتشر کرد که در آن ترامپ در زمین گلف، زیر سایه یک پهپاد قرار داشت که تلویحا اشارهای به قصد ترور او بود.
این پست اکنون از حساب ایکس (توییتر سابق) خامنهای پاک شده است.
وبسایت رسمی خامنهای نیز انیمیشنی با همین موضوع تهیه و منتشر کرد که نشان میدهد نیروهایی که لباس سپاه پاسداران به تن دارند، به وسیله یک ربات با اشاره به وعده خامنهای، ترامپ را ترور میکنند.
قاآنی: سبک زندگی سلمان رشدی را یاد بگیرید
اسماعیل قاآنی، جانشین سلیمانی در سپاه قدس، دی ماه سال ۱۳۹۹ و در سالروز مرگ سلیمانی گفت: «عوامل آمریکایی دخیل در ترور شهید سلیمانی باید سبک زندگی مخفی سلمان رشدی را یاد بگیرند چرا که جمهوری اسلامی انتقام خون به ناحق ریخته شهید سلیمانی را خواهد گرفت.»
سلمان رشدی، نویسنده بریتانیایی است که فتوای ترور او از سوی روحالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی صادر شده و بنیاد ۱۵ خرداد برای قتل او جایزه تعیین کرده است.
رشدی در سال ۱۴۰۱ هدف حمله قرار گرفت و بینایی یک چشم و کارایی یک دست خود را از دست داد.
حاجی زاده: اگر بتوانیم میخواهیم ترامپ را بکشیم
اسفند سال ۱۴۰۱، امیرعلی حاجیزاده، فرمانده هوافضای سپاه پاسداران، در یک برنامه تلویزیونی مدعی شد: «کشتن اینها (سربازان آمریکایی) هدف ما نبود. ما انشاالله بتوانیم ترامپ، پمپئو، [فرانک] مکنزی و فرماندهان نظامی که این دستور (کشتن قاسم سلیمانی) را دادند بکشیم. اما بالاخره یک کار نظامی کرده بودند و ما هم باید پاسخ نظامی میدادیم.»
در این میان علی باقری کنی، سرپرست پیشین وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در گفتوگو با فرید زکریا در سیانان گفت تهران پس از کشته شدن سلیمانی «فقط» از طریق ظرفیتهای حقوقی داخلی و بینالمللی به دنبال پیگرد عاملان کشتن سلیمانی بوده است.
استیون منوچین، وزیر خزانهداری در دولت پیشین دونالد ترامپ، روز یکشنبه ۲۰ آبان اعلام کرد قصد ندارد به دولت دوم او بپیوندد اما آماده است در خصوص تشدید تحریمها علیه جمهوری اسلامی و روسیه و همچنین کنترل بدهی ایالات متحده، به وزیر بعدی خزانهداری این کشور مشاوره دهد.
منوچین در گفتوگو با خبرگزاری رویترز تاکید کرد برای قطع درآمدهای نفتی جمهوری اسلامی و روسیه، آمریکا باید «اجرای قویتر تحریمهای مالی» را در دستور کار قرار دهد.
او افزود تحریمهای اعمال شده علیه روسیه به دلیل مناقشه اوکراین، بیشتر از آنکه موثر باشد، «جنبه خبری» داشته است.
به گفته این مقام پیشین دولت ترامپ، اقدام هفت کشور صنعتی جهان، موسوم به گروه جی-۷، برای تعیین سقف قیمت ۶۰ دلار برای هر بشکه نفت خام روسیه ممکن است درآمدهای این نفتی این کشور را کاهش دهد، اما «روسیه همچنان نفت و گاز زیادی میفروشد».
منوچین همچنین اضافه کرد برای جبران کاهش عرضه نفت و گاز ناشی از تحریمهای تهران و مسکو و ثابت نگه داشتن قیمتها، آمریکا و کشورهای خاورمیانه باید تولید خود را افزایش دهند.
ترامپ در دوران پیشین حضور خود در کاخ سفید بین سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، سیاست فشار حداکثری را در برابر جمهوری اسلامی در پیش گرفت و از توافق بر سر برنامه هستهای حکومت ایران، موسوم به برجام، خارج شد.
این سیاست با کاهش قابل توجه صادرات نفتی جمهوری اسلامی همراه بود و اقتصاد ایران را به شدت تحت تاثیر قرار داد.
با این حال از زمان روی کار آمدن بایدن و پایان یافتن سیاست فشار حداکثری، درآمدهای نفتی ایران رشد قابل ملاحظهای داشته است.
ترامپ: در دولت جدید خود از پمپئو و نیکی هیلی استفاده نخواهم کرد
دونالد ترامپ پیشتر در شبکه اجتماعی تروث سوشال اعلام کرد در دولت دوم خود از حضور مایک پمپئو، وزیر خارجه پیشین، و نیکی هیلی، سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل، استفاده نخواهد کرد.
ترامپ از نقش پمپئو و هیلی در دولت قبلی خود و خدمات آنها به آمریکا قدردانی کرد.
این اعلام نظر ترامپ در حالی صورت میگیرد که پیشتر بسیاری از گمانهزنیها پمپئو و هیلی را دو گزینه کلیدی در کابینه جدید ترامپ میدانستند و در بسیاری از گمانهزنیها، نام پمپئو به عنوان گزینه اصلی تصدی پست وزارت دفاع مطرح شده بود.
نیکی هیلی در دوران کمپین انتخاباتی ترامپ از او اعلام حمایت کرده بود. او که در عین حال در ارتباط با ترامپ موضعی انتقادی نیز داشت، هفته گذشته در مطلبی در حمایت از ترامپ در والاستریت ژورنال نوشته بود: «من صد درصد با ترامپ موافق نیستم، اما در بیشتر مواقع با او توافق دارم. در مقابل بهطور کامل با کامالا هریس مخالفم.»
پمپئو نیز که در دولت قبلی ترامپ یکی از مهرههای کلیدی او در طراحی کارزار فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی بود، در کارزار انتخاباتی ترامپ از او اعلام حمایت کرده بود.
در ماه اکتبر، در نامه سرگشاده ۴۰۰ شخصیت آمریکایی در حمایت از نامزدی ترامپ، نام پمپئو نیز در میان امضاکنندگان دیده میشد.
این نامه با اشاره به تشدید درگیریهای نظامی در نقاط مختلف جهان، ورود گسترده مهاجران غیرقانونی به آمریکا و قدرت گرفتن بازیگران نامطلوب همچون چین در عرصه سیاست بینالمللی، دولت بایدن و هریس را بابت به وجود آمدن چنین وضعیتی به شدت مورد انتقاد قرار داده بود.
آغاز چینش تیم جدید با سوزان وایلز و برایان هوک
ترامپ اولین انتصاب خود را روز پنجشنبه ۱۷ آبان انجام داد. او در حکمی سوزان وایلز، مشاور ارشد کمپین انتخاباتی خود را به عنوان رییس دفتر کاخ سفید منصوب کرد.
وایلز اولین زنی خواهد بود که رییس دفتر رییسجمهور در کاخ سفید خواهد شد. بسیاری از ناظران سیاسی در آمریکا وایلز را یکی از عوامل اصلی موفقیت حرفهای کمپین انتخاباتی ترامپ میدانند.
از سوی دیگر، برایان هوک، نماینده آمریکا در امور ایران در دولت پیشین ترامپ، رهبری تیم انتقالی ترامپ را در وزارت امور خارجه آمریکا بر عهده گرفته است.
هوک که نقش قابل توجهی در روند تشکیل کابینه آتی رییسجمهوری منتخب ایالات متحده ایفا خواهد کرد، از مهرههای کلیدی ترامپ در کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی بود. ناظران معتقدند این موضوع میتواند بیانگر ادامه رویکرد سختگیرانه ترامپ در ارتباط با تهران باشد.
گزینههای احتمالی دیگر در تیم جدید ترامپ
وزیر خارجه: رسانههای آمریکا از بیل هگرتی، سناتور جمهوریخواه، به عنوان یکی از گزینههای اصلی برای تصدی این پست یاد میکنند.
هگرتی که در سالهای اخیر در تهیه بسیاری از طرحهای کنگره علیه جمهوری اسلامی نقشی کلیدی داشته است، از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ سفیر آمریکا در ژاپن بود، اما برای ورود به سنا از این سمت کنارهگیری کرد.
وزیر خزانهداری: اسکات بسنت، مدیر صندوق پوشش ریسک «کی اسکوئر گروپ»، گزینه احتمالی اصلی برای تصدی این پست است. به گزارش رسانههای آمریکایی، بسنت در روزهای اخیر تلاش گستردهای را برای معرفی شدن برای این سمت آغاز کرده است.
رابرت لایتهایزر، نماینده تجاری پیشین ترامپ، از دیگر گزینههایی است که رسانههای آمریکا نامش را برای تصدی این پست مطرح کردهاند.
وزیر امنیت داخلی: تام هومان، سرپرست اداره مهاجرت و گمرگ در دولت اول ترامپ، یکی از نامهایی است که رسانههای آمریکا برای تصدی این پست مطرح کردهاند.
چاد ولف، سرپرست پیشین وزارت امنیت داخلی در دولت اول ترامپ، از دیگر گزینههای مطرح شده برای این پست است.
وزارت بهداشت و درمان: ترامپ وعده داده است در دولت او رابرت اف کندی جونیور در زمینه مسائل بهداشت و درمان تصمیمگیر اصلی باشد. کندی که از منتقدان واکسیناسیون است و آن را عامل اوتیسم میداند، در کتابی آنتونی فائوچی، مدیر موسسه ملی آلرژی و بیماریهای واگیردار آمریکا، را متهم کرده که با همکاری بیل گیتس و شرکتهای داروسازی موفق به فروش واکسنهای کرونا شده است.
رابرت اف کندی جونیور وعده داده است با ایجاد جنبشی به نام «آمریکا را دوباره سالم کنیم» مقامهای آژانسهای بهداشت و درمان را که آنها را «عوامل صنایع داروسازی» خوانده، با افرادی جدید جایگزین خواهد کرد و به اقدامهایی همچون حذف افزودنیهای سمی از غذاها، توقف افزودن فلوراید به آب و گسترش راههای درمانی جایگزین روی خواهد آورد.
سهشنبه ۱۵ آبان، در روز انتخابات ریاستجمهوری، موضوع حق پایان خودخواسته به بارداری هم در ده ایالت آمریکا به رفراندوم گذاشته شد. در این انتخابات، کامالا هریس، کاندیدای حزب دموکرات، مدافع این حق بود و در طرف مقابل، دونالد ترامپ و حزب جمهوریخواه مخالف آن بودند.
این رفراندوم از آن رو ضرورت یافته بود که دیوان عالی آمریکا در سال ۲۰۲۲ حکم داد که پایان خودخواسته به بارداری یک حق قانونی فدرال نیست و دست ایالتها برای محدودکردن بازگذاشته شد.
فلوریدا: در این ایالت، رفراندوم برای دادن حق پایان خودخواسته به بارداری تا هفته ۲۵ و یا بعد از آن اگر به تشخیص پزشک جان مارد در خطر باشد، رای نیاورد.
این رفراندوم برای تصویب به ۶۰ درصد آرا نیاز داشت اما تنها ۵۶ درصد رایدهندگان با آن موافق بودند. اکنون در فلوریدا، پایان خودخواسته به بارداری تنها تا هفته ششم بارداری مجاز است.
آریزونا: در آریزونا اکثریت به پرسش این رفراندوم پاسخ مثبت دادند و حق پایان خودخواسته به بارداری تا زمان قابلیت بقا جنین خارج از رحم مادر (معمولا تا ۲۵ هفتگی) در قانون اساسی ایالت درج شد.
تا پیش از این، پایان خودخواسته به بارداری بعد از هفته پانزدهم در ایالت آریزونا ممنوع بود.
میسوری: در این ایالت هم با رای مثبت مردم به حق پایان خودخواسته به بارداری در روز سهشنبه، «حق آزادی باروری» در قانون اساسی این ایالت ثبت شده و تضمین خواهد شد.
تا پیش از این رفراندوم، حق پایان خودخواسته به بارداری در میسوری با استثناهایی محدود، به کلی ممنوع بود.
نوادا: در این ایالت هم پاسخ رایدهندگان به رفراندوم تضمین حق پایان خودخواسته به بارداری در قانون اساسی ایالت، مثبت بود، اما بر اساس قوانین نوادا، رایدهندگان باید در دو رفراندوم جداگانه به فاصله دو سال در مورد این موضوع اظهارنظر کنند و اگر در سال ۲۰۲۶ هم اکثریت رایدهندگان همین نظر سال ۲۰۲۴ را تکرار کنند، حق حق پایان خودخواسته به بارداری در قانون اساسی ایالت قید میشود.
گفتنی است که در حال حاضر هم، بر اساس قوانین جاری حق پایان خودخواسته به بارداری در نوادا تا ۲۴ هفتگی مجاز است.
مونتانا: در این ایالت هم که در حال حاضر، پایان خودخواسته به بارداری قانونی است، اکثریت شرکتکنندگان در رفراندوم به اینکه حق پایان خودخواسته به بارداری در قانون اساسی ایالت قید شود، رای مثبت دادند.
کلرادو: در کلرادو هم پایان خودخواسته به بارداری در حال حاضر قانونی است و رفراندوم برای این انجام شد که این حق در قانون اساسی ایالت ثبت شود. اینجا هم رفراندوم رای مثبت آورد و حق پایان خودخواسته به بارداری، به قانون اساسی ایالت کلرادو اضافه شد.
داکوتای جنوبی: در این ایالت در حال حاضر، پایان خودخواسته به بارداری با استثناهایی بسیار کم، ممنوع است و رفراندوم برای این برگزار شد که این محدودیتها لغو شده و حق پایان خودخواسته به بارداری وارد قانون اساسی این ایالت شود که با رای منفی اکثریت رای دهندگان مواجه شد و این رفراندوم رای نیاورد.
نبراسکا: رایدهندگان نبراسکا با دو طرح اصلاحی متضاد د رفراندوم روبهرو بودند. طرح اول، افزودن حق پایان خودخواسته به بارداری به قانون اساسی این ایالت بود که اکثریت به آن رای منفی دادند و تصویب نشد.
اما رای دهندگان در این ایالت به طرح دوم رای مثبت دادند. بر اساس این طرح دوم، ممنوعیت قانونی پایان خودخواسته به بارداری پس از ۱۲ هفتگی در قانون اساسی ایالت قید شد. بر اساس این قانون، بارداری ناشی از تجاوز، زنای با محارم و خطر جانی برای مادر، به عنوان استثنا در نظر گرفته شده و این محدودیت زمانی شامل این موارد نمیشود.
نیویورک: حق پایان خودخواسته به بارداری در این ایالت قانونی است و این رفراندوم برای تثبیت این حق در قانون اساسی این ایالت بود و رای اکثریت رای دهندگان به آن مثبت بود و در نتیجه از این پس قانون اساسی ایالت نیویورک، خودمختاری افراد بر مراقبتهای بهداشتی تولیدمثل را تضمین کند.
مریلند: در این ایالت هم پایان خودخواسته به بارداری، قانونی است و با توجه به اینکه اکثریت رای دهندگان این ایالت در روز سهشنبه به رفراندوم تضمین حق پایان خودخواسته به بارداری رای مثبت داند، «حق آزادی باروری» در قانون اساسی ایالت درج خواهد شد.
پیروزی تاریخی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، به احتمال فراوان معادلات سیاسی و اقتصادی جهان را دستخوش تغییرات اساسی خواهد کرد. در این میان، چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان با چشماندازی مبهم و غیرقابل پیشبینی روبهرو شده است.
بازگشت ترامپ به کاخ سفید میتواند هم فرصتهای بیسابقهای برای پکن فراهم کند و هم چالشهای جدی برای این کشور به همراه داشته باشد.
بر اساس گزارش سیانان، شی جینپینگ، رییسجمهوری چین، در پیام تبریک خود به ترامپ، بر ضرورت یافتن «راه درست» برای همزیستی در «دوران جدید» تاکید کرده است.
این لحن محتاطانه نشان میدهد پکن به خوبی از پیچیدگیهای پیش روی خود آگاه است.
اگرچه ترامپ در دوره قبلی ریاست جمهوریاش بارها از پینگ به عنوان «دوست بسیار خوب» یاد کرده اما سیاستهای عملی او در قبال چین، روابط دو کشور را به پایینترین سطح در دهههای اخیر رسانده است.
بازگشت ترامپ احتمالا با وضع تعرفههای سنگین ۶۰ درصدی بر کالاهای چینی همراه خواهد بود که این اقدام میتواند به رشد اقتصادی چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان آسیب جدی وارد و تنشهای موجود میان این دو ابرقدرت را بیش از پیش تشدید کند.
از سوی دیگر، رویکرد معاملهگرایانه ترامپ در عرصه سیاست خارجی، میتواند به تضعیف پیمانهای آمریکا و جایگاه رهبری این کشور در جهان بینجامد.
این وضعیت میتواند فرصتی در اختیار پکن قرار دهد تا خلاء ناشی از عقبنشینی آمریکا را پر کرده و نظم جهانی جدیدی را پایهگذاری کند.
شن دینگلی، تحلیلگر سیاست خارجی مستقر در شانگهای، در این باره به سیانان میگوید: «بازگشت ترامپ به قدرت بیتردید هم فرصتهای بیشتر و هم خطرات بزرگتری را برای چین به همراه خواهد داشت. این که کدام یک از این دو، خطرات یا فرصتها، غالب شود، به چگونگی تعامل دو کشور با یکدیگر بستگی دارد.»
تعرفههای سر به فلک کشیده
در دوره نخست ریاستجمهوری ترامپ، او که وعده «شکوه دوباره آمریکا» را داده بود، جنگ تجاری شدیدی علیه چین به راه انداخت.
ترامپ، هوآوی، غول مخابراتی چینی را به بهانه امنیت ملی تحریم کرد و چین را مسئول همهگیری کووید-۱۹ دانست.
در پایان دوره چهار ساله ریاست جمهوری او، روابط دو کشور به پایینترین سطح خود در چند دهه اخیر رسید.
اکنون ترامپ در کارزار انتخاباتیاش تهدید کرده تعرفههای ۶۰ درصدی بر کالاهای چینی وضع خواهد کرد که این اقدام میتواند ضربه سنگینی به اقتصاد چین وارد کند که هماکنون با بحران مسکن، کاهش مصرف، روند نزولی قیمتها و افزایش بدهیهای دولتهای محلی دستوپنجه نرم میکند.
بانک سرمایهگذاری مککواری تخمین میزند که تعرفههای ۶۰ درصدی، رشد اقتصادی چین را تا دو درصد، چیزی کمتر از نصف نرخ رشد پنج درصدی فعلی این کشور، کاهش خواهد داد.
لری هو، اقتصاددان ارشد چین در مککواری میگوید: «جنگ تجاری جدید میتواند به الگوی رشد چین که متکی بر صادرات و تولید است، پایان دهد.»
تعرفهها که در واقع نوعی مالیات بر واردات هستند، نه تنها به مصرفکنندگان کشور وضعکننده آسیب میزنند، بلکه به کسبوکارهایی که برای تولید محصولات نهایی به مواد اولیه و کالاهای واسطهای وارداتی نیاز دارند نیز ضربه میزنند.
تشدید تنشهای تجاری جهانی فراتر از چین و آمریکا، به همه کشورهای درگیر در زنجیره تامین جهانی، آسیب خواهند رساند.
دانیل راسل، معاون امنیت بینالملل و دیپلماسی موسسه سیاست جامعه آسیا میگوید: «ترامپ دوره نخست ریاستجمهوری خود را با ستایش شی جین پینگ آغاز کرد اما در ادامه به وضع تعرفهها و تحقیر پکن در دوران همهگیری پرداخت.»
راسل که پیشتر مشاور ارشد باراک اوباما، رییسجمهوری اسبق آمریکا در امور آسیا بوده، میافزاید: «از این رو، پکن احتمالا با احتیاط به رییسجمهوری منتخب [آمریکا] نزدیک خواهد شد تا از خواستههای ترامپ و فرصتهای احتمالی آگاه شود.»
چالشها و فرصتها
با این حال، سیاست خارجی معاملهمحور ترامپ میتواند فرصتهای استراتژیک مهمی را برای پکن فراهم کند.
تانگ ژائو، پژوهشگر ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بینالمللی، معتقد است که اگرچه پکن عمیقا نگران غیرقابل پیشبینی بودن سیاستهای ترامپ است اما این چالشها میتوانند فرصتهای جدیدی را نیز به همراه داشته باشند.
به گفته او، با وجود نگرانی از آغاز دوباره جنگ تجاری، پکن بر این باور است که سیاستهای سختگیرانه تعرفهای ترامپ در اروپا با مخالفت شدید روبهرو خواهد شد.
این موقعیتی است برای چین تا روابط اقتصادی خود را با اروپا تقویت کند و با تلاشهای آمریکا برای محدودسازی فنآوری و جداسازی زنجیره تامین بین چین و کشورهای غربی مقابله کند.
موضع منفی ترامپ نسبت به ناتو و نهادهای بینالمللی نیز میتواند به نفع پکن تمام شود.
در شرایطی که جو بایدن، رییسجمهوری فعلی، تلاش گستردهای برای تقویت اتحادهای آمریکا در مقابله با چین انجام داده، رویکرد انزواگرایانه ترامپ میتواند این دستاوردها را تضعیف کند. این امر برای چین که از استراتژی واشینگتن در ایجاد «ناتوی آسیایی» نگران است، میتواند خبر خوشایندی باشد.
مساله تایوان و روابط با روسیه
مساله تایوان نیز یکی از محورهای اصلی روابط چین و آمریکا در دوره جدید خواهد بود. حزب کمونیست چین، با وجود آن که هرگز بر این جزیره حکومت نکرده، آن را بخشی از خاک خود میداند.
اظهارات اخیر ترامپ در مورد تایوان، از جمله متهم کردن این جزیره به «دزدیدن» صنعت تراشه از آمریکا و موضع مبهم او در خصوص حمایت نظامی از تایوان، نشاندهنده رویکرد معاملهگرایانه او نسبت به این موضوع است.
ژائو میگوید: «با توجه به بیمیلی نسبی ترامپ به دفاع از تایوان، پکن ممکن است با استفاده از مشوقها و اهرمهای فشار، به دنبال امتیازگیری از واشینگتن باشد تا حمایت نظامی و سیاسی آمریکا را از تایوان کاهش دهد.»
در عرصه روابط بینالمللی، بازگشت ترامپ میتواند پیچیدگیهای جدیدی در روابط سهجانبه چین، روسیه و آمریکا ایجاد کند.
روابط نزدیک ترامپ با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه و احتمال پایان جنگ اوکراین میتواند معادلات موجود را تغییر دهد.
لیو دونگشو، استادیار امور بینالملل در دانشگاه سیتی هنگکنگ، معتقد است که بهبود روابط آمریکا و روسیه میتواند به کاهش وابستگی مسکو به پکن و شکاف میان روسیه و چین بینجامد.
از گفتههای ترامپ پیداست که او چین را دشمن اصلی میداند، نه روسیه.
روز پنجشنبه ۱۷ آبان، پوتین پیروزی ترامپ را تبریک گفت و برای تعامل با آمریکا، اعلام آمادگی کرد.
او در نشستی سیاسی در سوچی گفت که سخنان ترامپ درباره پایان جنگ اوکراین و بهبود روابط با روسیه «شایان توجه است» و در پاسخ به پرسش مجری درباره تمایل به گفتوگو با ترامپ گفت: «بله، این کار را خواهیم کرد. ما آمادهایم.»
با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، گمانهزنیها درباره ترکیب کابینه او افزایش یافته است. اگرچه ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتیاش گفتوگوهایی رسمی درباره اعضای کابینه نداشت اما در حین سفرهای انتخاباتی و تماشای رسانهها، از نامزدهای احتمالی سخن میگفت.
به گزارش پولیتیکو، رقابت برای دستیابی به مناصب کلیدی کابینه ترامپ از سوی نزدیکان او آغاز شده و برخی از آنها حتی تیمهای روابط عمومی مخصوص به خود را برای این هدف بهکار گرفتهاند.
روند کند تایید و تغییرات زیاد در کابینه اول
در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ، تایید اعضای کابینه به دلیل مخالفتهای دموکراتها با کندی صورت گرفت و در طول چهار سال، تغییرات زیادی در سمتهای کلیدی رخ داد.
در دوره جدید انتظار میرود ترامپ گزینههای خود را از میان چهرههای وفادار و همراه انتخاب کند اما ممکن است در فرآیند تایید همچنان با چالشهایی مواجه شود.
وزارت امور خارجه
ترامپ در دوره اول خود رابطهای پرتنش با وزیر خارجهاش، رکس تیلرسون داشت. بعد از تیلرسون، مایک پمپئو به این سمت رسید و به یکی از نزدیکترین مشاوران ترامپ تبدیل شد و حالا ریک گرنل، بیل هگرتی، رابرت اوبراین و مارکو روبیو، به عنوان گزینههای احتمالی مطرح میشوند.
ریچارد گرنل، دیپلمات صریح و شفاف
ریچارد گرنل، سفیر پیشین آمریکا در آلمان و مدیر موقت اطلاعات ملی در دولت ترامپ، به عنوان یکی از وفادارترین و تاثیرگذارترین مشاوران دیپلماتیک ترامپ شناخته میشود.
گرنل در فروردین ۱۴۰۱ اعلام کرد جمهوری اسلامی او را به خاطر کارزارهایش در حمایت از افراد متعلق به گروههای مختلف جنسی و لغو مجازات علیه همجنسگرایی تحریم کرده است.
او سیاستهای دولت جو بایدن را ریاکارانه دانسته و گفته بود: «آنها تظاهر میکنند که در مورد حقوق بشر صحبت میکنند اما حقوق بشر در محاسباتشان جایی ندارد.»
او در آبان ۱۴۰۱ در واکنش به کشته شدن مهسا ژینا امینی نوشت: «با خانواده مهسا امینی و همه زنان و مردان قهرمان ایران که در مقابل رژیم [علی] خامنهای ایستادگی میکنند اعلام همبستگی میکنم. مردم آمریکا لحظه لحظه وقایع ایران را دنبال و از جنبش شما حمایت میکنند.»
گرنل با صراحت لهجه و سبک برخورد خاص خود، اغلب موجبات نگرانی دیپلماتهای اروپایی را فراهم کرده و از سیاستهای ضد چین و ضد ناتو (سازمان پیمان نظامی آتلانتیک شمالی) ترامپ، به شدت حمایت میکند.
بیل هگرتی، سناتور جمهوریخواه و حامی سیاستهای محافظهکارانه
بیل هگرتی، سناتور ایالت تنسی و سفیر سابق آمریکا در ژاپن، یکی از گزینههای جدی برای وزارت امور خارجه دولت بعدی آمریکا است. این عضو کمیته روابط خارجی سنا، سابقهای طولانی در حمایت از سیاستهای محافظهکارانه بهویژه در برابر چین دارد.
او ۳۰ شهریور امسال با اشاره به این که هکرهای وابسته به جمهوری اسلامی به دنبال ارائه اطلاعات هک شده از ستاد انتخاباتی ترامپ به ستاد کامالا هریس بودهاند، گفت تهران میخواهد که هریس در انتخابات آمریکا رای بیاورد.
هگرتی اسفند سال گذشته هم استراتژی بایدن را در برابر جمهوری اسلامی سازشکارانه خواند و گفت او با این کار جان آمریکاییها را به خطر انداخته است.
هگرتی آبان سال گذشته هم سفر حسین امیرعبداللهیان، وزیر سابق و کشته شده امور خارجه جمهوری اسلامی به نیویورک را «شرمآور» توصیف کرد و با اشاره به کشته شدن دستکم ۳۳ آمریکایی به دست حماس، گفت: «دولت بایدن به وزیر امور خارجه ایران، بزرگترین حامی تروریسم در جهان که تروریستهای فلسطینی را تعلیم، مسلح و حمایت مالی کرده، ویزا داده است.»
او از معدود سناتورهایی بود که به بسته کمک امنیتی به اوکراین رای مخالف داد و دلیل آن را عدم توجه به امنیت مرزی آمریکا عنوان کرد.
رابرت اوبراین، گزینهای محبوب در ناتو و حامی اوکراین
رابرت اوبراین که به عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ بدون علنی کردن اختلافات داخلی به کار خود پایان داد، از دیگر گزینههای احتمالی برای وزارت امور خارجه است.
او به تازگی در یک مصاحبه با شبکه فاکسنیوز، جمهوری اسلامی را بیشتر تهدیدی نمادین توصیف کرد و گفت که آنها فاقد توان نظامی واقعی برای مقابله با اسرائیل هستند.
او اشاره کرد که نیروی هوایی ایران قدیمی و محدود است و حملات موشکی این کشور هم خسارات جدی به همراه نداشته است.
اوبرایان انتقاد کرده که تحریمها علیه جمهوری اسلامی بهدرستی اجرا نشدهاند و در صورت جدی بودن تهدید تهران، باید این تحریمها بهطور کامل اعمال میشدند.
این مقام آمریکایی به دلیل روابط خوب با ناتو و حمایت قوی از اوکراین در میان جمهوریخواهان، مورد توجه کشورهای اروپایی قرار دارد.
او سابقهای خاص در دیپلماسی دارد و با اقداماتی همچون کمک به آزادی آساپ راکی، رپر آمریکایی که در سوئد زندانی بود، توجهها را به خود جلب کرد
مارکو روبیو، سناتور سرسخت در برابر جمهوری اسلامی و کوبا
مارکو روبیو، سناتور ایالت فلوریدا، با مواضع سختگیرانه خود در سیاست خارجی بهویژه در برابر کوبا و جمهوری اسلامی شناخته میشود.
او ۱۰ مهر ماه در شبکه ایکس بر لزوم «تهدید بقای رژیم از طریق فشار حداکثری و اقدامهای مستقیم و نامتناسب» تاکید کرد و نوشت: «رژیم جمهوری اسلامی میخواهد اسرائیل را نابود کند تا به قدرت مسلط در خاورمیانه تبدیل شود. سیاست مماشات رفتار آنها را تغییر نخواهد داد.»
روبیو، ۲۷ تیر در سخنرانی در گردهمایی ملی جمهوریخواهان گفت: «در زمان ترامپ، جمهوری اسلامی ورشکسته بود اما در زمان بایدن برای حمایت از تروریسم پول دارد.»
او سال گذشته پس از ارائه طرح «قانون مهسا امینی» به سنای آمریکا، «نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران به دست آیتاللهها را وحشیانه» خواند و گفت: «رژیم تهران به عنوان یک حامی تروریسم دولتی، به صورتی فعالانه در حال به خاک و خون کشیدن مردم این کشور و ملتهای متعدد دیگر است.»
روبیو، هر چند حامی ترامپ است اما سابقه همکاری با دموکراتها را برای تصویب قانونی دارد که خروج آمریکا را از ناتو سختتر میکند.
روبیو با حمایت از اوکراین سعی کرده موضع میانهرویی در مقابل دموکراتها داشته باشد اما همواره بر لزوم مذاکره اوکراین با روسیه برای پایان دادن به جنگ تاکید کرده است.
مایک والتز، کهنهسرباز و نماینده حامی امنیت ملی
مایک والتز، کهنهسرباز ارتش و نماینده کنگره از فلوریدا، از حامیان سرسخت سیاستهای ضد چین و حامی کمکهای نظامی به اوکراین است.
او زمستان سال گذشته خواهان تغییر ۱۸۰ درجهای سیاستهای بایدن در قبال جمهوری اسلامی شد و آن را بزرگترین کاری توصیف کرد که دولت آمریکا میتواند برای کمک به اسرائیل انجام دهد.
به گفته والتز، آمریکا باید به موضع فشار حداکثری برگردد و مانع از پر شدن خزانه کسانی شود که به «تروریسم در سراسر منطقه» دامن میزنند.
والتز همچنین یکی از منتقدان خروج شتابزده آمریکا از افغانستان از سوی بایدن بوده و در میان جمهوریخواهان بهعنوان یکی از گزینههای کلیدی برای پستهای وزارت امور خارجه و دفاع مطرح شده است.
وزارت دفاع و چهرههای آشنا با رویکردهای قاطع و وفادار به ترامپ
ترامپ برای وزارت دفاع به دنبال شخصی است که ضمن وفاداری کامل، دیدگاههای انزواطلبانه او را در برابر دستگاه امنیت ملی و ارتش ایالات متحده، نمایندگی کند.
چهرههایی مانند مایک والتز، تام کاتن و مایک پمپئو از گزینههای احتمالی برای این سمت در دولت ترامپ هستند.
مایک پمپئو، دیپلمات باسابقه و حامی سیاستهای ترامپ در امور بینالمللی
مایک پمپئو، رییس سابق سیآیای و وزیر امور خارجه دوران ترامپ، از گزینههای برجسته برای وزارت دفاع است.
پومپئو از سال ۲۰۱۵ یکی از منتقدان اصلی توافق هستهای «برجام» بود.
او در ۲۶ آوریل ۲۰۱۸ به کابینه ترامپ پیوست و در کمتر از ۱۰ روز، در هشت ماه می، دولت آمریکا خروج یکطرفه خود را از برجام اعلام کرد.
پمپئو در سال ۲۰۱۶ به همراه دو نماینده دیگر جمهوریخواه برای نظارت بر انتخابات و بازدید از تاسیسات هستهای ایران، از جمهوری اسلامی درخواست روادید کردند اما درخواست آنها از سوی تهران رد شد.
در دوره وزارت پمپئو، تحریمهای تسلیحاتی علیه تهران افزایش یافت و فشارها بر جمهوری اسلامی به بالاترین حد خود رسید.
در همین دوره، ترامپ دستور کشتن قاسم سلیمانی را صادر کرد و آن را یک حمله بازدارنده و بخشی از راهبرد تازه آمریکا برای مقابله با تهدیدات جمهوری اسلامی عنوان کرد.
واشینگتن فریبیکن در هشتم آبان در گزارشی به نقل از وزارت امور خارجه آمریکا نوشت جمهوری اسلامی همچنان فعالانه در حال توطئه برای ترور دو مقام ارشد دولت ترامپ، از جمله پمپئو، وزیر سابق امور خارجه ایالات متحده است.
وزیر خزانهداری، آماده برای نبردهای مالی حساس در واشینگتن
وزیر خزانهداری نقشی کلیدی در مواجهه با چالشهایی همچون سقف بدهی و قانون مالیات جمهوریخواهان ایفا خواهد کرد و مسیر سیاستهای اقتصادی آمریکا را تحت تاثیر قرار میدهد.
ترامپ برای اجرای سیاستهای اقتصادی خود احتمالا به یک چهره آشنا و وفادار از میان هاوارد لاتنیک، رابرت لایتهایزر و لری کودلو تکیه خواهد کرد.
هاوارد لاتنیک، گزینهای مطمئن با تجربهای طولانی
هاوارد لاتنیک، مدیر یک شرکت سرمایهگذاری و یکی از نزدیکترین افراد به ترامپ، بهعنوان یکی از گزینههای اصلی برای هدایت تیم اقتصادی مطرح شده است.
لاتنیک که سابقهای طولانی در حمایت مالی از ترامپ دارد، بیش از ۱۰ میلیون دلار به کمپین او کمک کرده و برای جمعآوری بیش از ۷۵ میلیون دلار نیز نقشی کلیدی ایفا کرده است.
رابرت لایتهایزر، معمار تغییرات تجاری
رابرت لایتهایزر، مسئول سابق تجاری ترامپ در دوره اول ریاستجمهوری، گزینهای جدی برای پستهای کلیدی اقتصادی دولت بعدی بهشمار میرود.
او در دوره اول ترامپ با سیاستهای تجاری حمایتگرایانه خود و اعمال تعرفههای سنگین، تغییرات بزرگی در تجارت جهانی ایجاد کرد.
لایتهایزر به ترامپ نزدیک است و به دلیل موضع سختگیرانهاش بر تجارت بینالمللی، احتمال میرود در دولت بعدی به ریاستجمهوری ترامپ نیز نقش پررنگی داشته باشد.
جی کلیتون، آرامشبخش برای والاستریت
جی کلیتون، رییس پیشین کمیسیون بورس و اوراق بهادار، گزینهای است که انتخاب او میتواند نگرانیهای بازارهای مالی را در دوره دوم قدرت ترامپ کاهش دهد.
کلیتون که بهعنوان وکیل باسابقه در والاستریت شناخته میشود، میتواند انتخابی مطمئن برای مدیریت اقتصاد ناپایدار و هدایت وزارت خزانهداری و در دولت بعدی آمریکا باشد.
ترامپ در بیانیه خود استفانیک را «یک مبارز فوقالعاده قوی، سرسخت و باهوش» از جنبش «اول آمریکا» معرفی کرد.
«اول آمریکا»، شعار و گفتمانی است که ترامپ در دوران پیشین حضور خود در کاخ سفید آن را ترویج داد. هدف این گفتمان تمرکز بر مسائل داخلی آمریکا، میهنپرستی و عدم مداخله مستقیم در مناقشههای بینالمللی عنوان شده است.
استفانیک یکی از متحدان سرسخت ترامپ و همچنین اسرائیل به شمار میرود. او پیشتر با انتقاد از سازمان ملل گفته بود این نهاد به اندازه کافی از اسرائیل در جنگ با حماس حمایت نکرده است.
در صورت تایید گزینه ترامپ از سوی مجلس سنا، استفانیک جایگزین لیندا توماس گرینفیلد، نماینده کنونی ایالات متحده در سازمان ملل، خواهد شد. توماس گرینفیلد یک دیپلمات حرفهای است که در ۳۵ سال گذشته در وزارت امور خارجه این کشور مشغول به کار بوده است.
لیندا توماس گرینفیلد، نماینده کنونی آمریکا در سازمان ملل
استفانیک با انتشار بیانیهای اعلام کرد از نامزدی برای این سمت در دولت ترامپ «بسیار مفتخر» است و «مشتاقانه» در انتظار رای سنای آمریکا در خصوص پذیرش این مسئولیت به سر میبرد.
او افزود: «آمریکا همچنان چراغ راه جهان است، اما ما انتظار داریم و باید از دوستان و متحدان خود تقاضا کنیم که شرکای قدرتمندی در صلحی باشند که ما به دنبال تحقق آن هستیم.»
استفانیک از سال ۲۰۱۵ تاکنون بهعنوان نماینده نیویورک در مجلس نمایندگان ایالات متحده حضور دارد.
استفانیک تاکنون در کمیته نیروهای مسلح و کمیته دائمی اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکا خدمت کرده است. با این حال بیبیسی نوشت او تجربه کمی در «سیاست خارجی و امنیت ملی» دارد.
پس از حمله هفتم اکتبر حماس، استفانیک به یکی از برجستهترین حامیان اسرائیل در کنگره بدل شد و توجهات را در آمریکا به سوی خود جلب کرد.
او همچنین رهبری جلسات استماع کنگره را درباره نحوه برخورد روسای دانشگاهها با اعتراضات دانشجویان در حمایت از فلسطین بر عهده داشت.
پس از آنکه تشکیلات خودگردان فلسطین خواستار اخراج اسرائیل از سازمان ملل به اتهام نقض حقوق بشر در نوار غزه شد، استفانیک تاکید کرد واشینگتن باید حمایت مالی خود را از این سازمان، مورد «بازنگری کامل» قرار دهد.
استفانیک همچنین عالیرتبهترین نماینده زن جمهوریخواه در مجلس نمایندگان محسوب میشود.
او در سال ۱۹۸۴ در نیویورک به دنیا آمد و در شمال این ایالت بزرگ شد. استفانیک در سال ۲۰۰۶ مدرک خود را از دانشگاه هاروارد اخذ کرد و بدین ترتیب، به اولین عضو خانواه خود بدل شد که موفق به کسب مدرک دانشگاهی میشود.
اندکی بعد استفانیک وارد عرصه سیاست شد و بهعنوان مشاور سیاست داخلی کاخ سفید در دوران ریاستجمهوری جورج بوش پسر فعالیت کرد. او پس از چندی، به سمت مشاور ارشد جاشوا بولتِن، رییس دفتر بوش، برگزیده شد.
او سپس در کارزار انتخاباتی میت رامنی و پال رایان در انتخابات ۲۰۱۲ حضور یافت و در نقش یکی از مشاوران ارشد کارزار رایان فعالیت کرد.
استفانیک پس از شکست رامنی در برابر باراک اوباما، به نیویورک بازگشت و در حالی که تنها ۳۰ سال سن داشت، از یکی از حوزههای نیویورک به نمایندگی از حزب جمهوریخواه برای انتخابات کنگره نامزد شد و توانست این کرسی را که پیش از این در اختیار دموکراتها بود، با اختلاف ۲۰ درصد آرا از آن خود کند.
استفانیک در جریان اولین استیضاح دونالد ترامپ، در مقام یکی از حامیان سرسخت او وارد عمل شد و از آن زمان تاکنون، به پشتیبانی از ترامپ ادامه داده است.
او پیشتر گفته بود از اینکه بهعنوان یکی از نمایندگان برجسته حامی ترامپ شناخته میشود، «مفتخر» است. او تاکید کرده بود: «با افتخار در دولت آتی او خدمت خواهم کرد.»
سخنرانی الیز استفانیک در تجمع حامیان دونالد ترامپ در نیویورک، ششم آبان
در صورت انتخاب او به عنوان نماینده آمریکا در سازمان ملل، یکی از کرسیهای نیویورک در مجلس نمایندگان خالی خواهد ماند و باید تکلیف آن در دور دیگری از انتخابات مشخص شود.
برخی متحدان ترامپ، از جمله ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیساکس و مالک شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق)، هشدار دادهاند از دست رفتن کرسی استفانیک در کنگره میتواند برای جمهوریخواهان گران تمام شود.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سیانان، تاکنون جمهوریخواهان در انتخابات مجلس نمایندگان ۲۱۴ کرسی و دموکراتها ۲۰۵ کرسی کسب کردهاند.
جمهوریخواهان برای پیروزی در این رقابت نزدیک و تنگاتنگ و دستیابی به اکثریت مجلس نمایندگان، تنها به چهار کرسی دیگر نیاز دارند.
جمهوریخواهان، در انتخابات هفته گذشته علاوه بر ریاستجمهوری، توانستند اکثریت مجلس سنا را هم به دست بیاورند.