قیمت دلار که پس از رکوردشکنی دو هفته اول آبان ۱۴۰۳، به زیر ۷۰ هزار تومان بازگشته بود، روز شنبه سوم آذر، دوباره به کانال ۷۰ هزار تومان رسید. صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و واکنش متقابل تهران، از جمله دلایل این افزایش قیمت است.
ارزش پول ملی ایران نسبت به ۹ سال پیش، زمانی که ایران توافق هسته‌ای را با قدرت‌های جهانی امضا کرد، بیش از ۲۰ برابر کاهش یافته است.
رکوردشکنی نرخ ارز در کنار افزایش قیمت سکه طلا، حاکی از بالا رفتن تورم در ماه‌های آینده خواهد بود.
سال گذشته در چنین روزی، قیمت دلار حدود ۵۰ هزار تومان بود. از ابتدای سال ۱۴۰۳، تنش بی‌سابقه نظامی بین جمهوری اسلامی و اسرائیل، روی بازار ارز تاثیر گذاشت.
۲۵ فروردین، هم‌زمان با اولین حمله موشکی و پهپادی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از داخل خاک ایران به اسرائیل، قیمت دلار به بیش از ۶۷ هزار تومان رسید.
پس از آن در روندی کاهشی، یک بار در اواخر تیر ماه و بار دیگر در اواخر مرداد ماه، قیمت دلار به کف قیمتی از ابتدای امسال و محدوده ۵۷ هزار تومان بازگشت.
این روند کاهشی خیلی زود در مهر ماه ۱۴۰۳، متوقف و دوباره رو به افزایش گذاشت، تا جایی که روز پنجم آبان ۱۴۰۳، هم‌زمان با حمله هوایی ارتش اسرائیل به اهداف نظامی جمهوری اسلامی در خاک ایران، قیمت دلار به ۶۹ هزار تومان رسید.
این روند با اعلام خبر پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تقویت شد و صبح پانزدهم آبان، اولین واکنش بازار به این پیروزی، گشایش قیمت دلار آزاد روی رقم ۷۰ هزار تومان بود.
بازار ارز تا بیستم آبان تا حدی کنترل شد، به طوری که قیمت دلار به زیر ۶۷ هزار تومان هم رسید اما پس از آن با انتشار اخبار پیش‌بینی صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه علیه تهران، روند قیمت دلار در بازار ایران دوباره افزایشی شد و سوم آذر ۱۴۰۳، باز به کانال ۷۰ هزار تومان بازگشت.
در پاسخ به قطعنامه شورای حکام، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد غنی‌سازی اورانیوم «به شکل قابل ملاحظه‌ای» افزایش خواهد یافت.
فعال شدن مکانیسم ماشه به معنای بازگشت تحریم‌های پیش از برجام و ارجاع دوباره پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت است. چیزی مشابه دوره دوم ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد.
لاریجانی در ادامه در اشاره به موقعیت تازه‌ای که دو کشور در مساله هسته‌ای در آن قرار دارند در رابطه با آمریکا نوشته است «آمریکا توافق قبلی(برجام) را بهم زد و از آن خارج شد و از این طریق به ایران خسارت وارد کرد.»
او در ادامه نوشته ایران غنی‌سازی خود را آغاز کرده و درجه‌ی خلوص اورانیوم را به بالای ۶۰ درصد رسانده است.
علی لاریجانی این متن را با عنوان «برداشت درست» منتشر کرده که اشاره‌ای به برداشت‌ها از صحبت‌هایش درباره برنامه هسته‌ای در مصاحبه‌اش با سایت علی خامنه‌ای است.
لاریجانی که گفته میشود ممکن است به زودی از طرف خامنه‌ای به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، جایگزین علی‌اکبر احمدیان شود، هم اکنون به عنوان مشاور علی خامنه‌ای فعالیت می‌کند و اخیرا از طرف او به سوریه و لبنان سفر کرد.
خط قرمزی که دیگر قرمز نیست
پیش از این مقامات جمهوری اسلامی بارها گفته بودند گفتگو و مذاکره با ترامپ که دستور کشتن قاسم سلیمانی را صادر کرد، خط قرمز جمهوری اسلامی است.
اما در گفتگوی لاریجانی با وب‌سایت خامنه‌ای دات آی‌آر (khamenei.ir) که مواضع رسمی رهبر جمهوری اسلامی را منتشر می‌کند، او بدون اشاره به هیچ پیش‌شرطی، از مذاکره با آمریکا سخن گفت و تاکید کرد اگر غربی‌ها، برجام را قبول ندارند، جمهوری اسلامی آماده توافقی جدید است.
او در این گفتکو با اشاره به این‌که «به هر حال ما غنی‌سازی را بالای ۶۰ درصد بردیم» گفت کشورهای غربی دو راه بیشتر ندارند؛ بازگشت به برجام یا انجام توافقی جدید.
مشاور رهبر جمهوری اسلامی تاکید کرد اگر طرف‌های غربی برجام را قبول ندارند، برجام «وحی منزل» نبوده و اگر آمریکایی‌ها احساس می‌کنند سرشان کلاه رفته است، بیایند سر موضوعات جدیدی مذاکره کنند.
لاریجانی تصریح کرد: «شما می‌گویید ایران هسته‌ای را ما قبول داریم. به سمت بمب نرود، عیب ندارد!؛ ما غنی‌سازی در این حد داریم، خُب بیایید توافق کنید، که ایران یک شروطی دارد برای این امر با توجه به تجربه گذشته، ما به سمت بمب نمی‌رویم، شما هم شروط ما را بپذیرید. توافق بعدی بکنید»
بیشتر بخوانید: پیام لاریجانی از تهران به ترامپ: برای توافقی جدید و بهتر از برجام آماده‌ایم
لاریجانی در روزهای اخیر بار دیگر به متن سیاست جمهوری اسلامی بازگشته است. او اواخر آبان ماه به عنوان نماینده ویژه رهبر جمهوری اسلامی، به سوریه سفر و با بشار اسد دیدار کرد. لاریجانی از دمشق راهی بیروت شد و با مقام‌های لبنانی به گفت‌وگو نشست.
قطعنامه شورای حکام علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی
اما علاوه بر تغییر دولت در آمریکا، در شرایطی صحبت مذاکره مطرح میشود که احتمال ارجاع دوباره پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی به شورای امنیت سازمان ملل افزایش یافته است.
پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، جمهوری اسلامی روز ۲۱ آبان به طور رسمی از رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی اتمی برای سفر به ایران دعوت کرد.
پس از سفر گروسی به ایران، با وجود دیدارهای او با رییس قوه مجریه، وزیر امور خارجه و رییس سازمان انرژی اتمی ایران، به دنبال ارائه گزارشش درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شورای حکام قطعنامه‌ای علیه تهران تصویب کرد.
پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی که در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شده بود، در دولت حسن روحانی با توافق برجام، از شورای امنیت خارج شد اما با رخدادهای اخیر، به ویژه پس از پیروزی ترامپ، رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی احتمال فعال شدن مکانیزم ماشه که به معنی ارجاع دوباره پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی به شورای امنیت است، مطرح شده است.
بیشتر بخوانید: بخش‌های مهم قطعنامه شورای حکام علیه برنامه هسته‌ای جمهوری‌اسلامی
وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی در بیانیه‌ای مشترک، که تقریبا بلافاصله پس از انتشار خبر تصویب قطعنامه منتشر شد، تصویب قطعنامه شورای حکام را اقدامی «سیاسی، غیرواقع‌بینانه و مخرب» توصیف کردند.
در این بیانیه گفته شده است که رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در پاسخ به قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دستوری برای اتخاذ اقدامات مؤثر صادر کرده است که از جمله شامل راه‌اندازی مجموعه‌ای قابل توجه از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته از انواع مختلف میشود.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد در واکنش به تصویب قطعنامه جدید شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، غنی‌سازی اورانیوم «به شکل قابل ملاحظه‌ای» افزایش خواهد یافت.
کمالوندی، روز جمعه دوم آذر ، به رسانه‌های حکومتی ایران گفت که این تصمیم در چارچوب «اقدامات جبرانی ایران در واکنش به قطعنامه جدید شورای حکام» گرفته شده و «بلافاصله شروع شده است.»
