امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه، خواستار گفت و گوی راهبردی کشورهای اروپایی با دونالد ترامپ درباره جمهوری اسلامی شد و از احتمال تصمیم‌گیری درباره اجرای مکانیسم ماشه سخن گفت.
ترودو دوشنبه در اوتاوا به خبرنگاران گفت: «قصد دارم به محض اینکه حزب [لیبرال] رهبر بعدی خود را انتخاب کند، از رهبری حزب و نخست‌وزیری کناره‌گیری کنم.»
پیشتر رسانهها اعلام کرده بودند که ترودو در روز دوشنبه کناره‌گیری خود از مقام نخست‌وزیری را اعلام خواهد کرد.
ترودو همچنین با اعلام تعلیق فعالیت پارلمان تا ۲۴ مارس، افزود: «این کشور سزاوار یک انتخاب واقعی در انتخابات بعدی است و برای من روشن شده که اگر مجبور به جنگ داخلی در حزب باشم، نمیتوانم بهترین گزینه در آن انتخابات باشم.»
نزدیک به ده سال پس از به قدرت رسیدن، ترودو در هفتههای گذشته تحت فشار نمایندگان حزب لیبرال در پارلمان کانادا برای برکناری بود.
محبوبیت او طی دو سال گذشته به‌دلیل گرانیها و کمبود مسکن روند نزولی داشته است.
از زمانی که کریستیا فریلند، وزیر مالیه او در ماه گذشته میلادی استعفا کرد، درخواستها برای کناره‌گیری ترودو نیز تشدید شد.
پیشتر افراد مطلع به بلومبرگ نیوز گفتند که پس از استعفای فریلند، برخی از نزدیکترین مشاوران ترودو معتقد بودند که نخست‌‌وزیر نمیتواند از پیامدهای سیاسی جان سالم به در ببرد.
بیش از ۲۰ نماینده لیبرال پارلمان علنا خواستار کناره‌گیری ترودو شدهاند و حتی تعداد بیشتری نیز در جلسات خصوصی گفتهاند که نخست‌‌وزیر چارهای جز استعفا ندارد. لیبرال ها ۱۵۳ کرسی در مجلس عوام کانادا دارند.
از زمانی که فریلند نامه استعفای تند خود را منتشر کرد، نخست‌‌وزیر تا حد زیادی از دید عموم ناپدید شد. ترودو بیشتر تعطیلات آخر سال را در یک پیست اسکی در غرب کانادا گذراند و از زمان بازگشت به اتاوا با خبرنگاران صحبت نکرده است.
فرآیند انتخاب رهبر جدید حزب لیبرال بهطور معمول ماهها به طول میانجامد و ترودو تا آن زمان، همچنان قدرت را در کانادا در دست خواهد داشت.
این موضوع ممکن است موجبات ناخشنودی احزاب مخالف و منتقدان ترودو را فراهم آورد.
این سیاستمدار ۵۳ ساله در حالی رهبری حزب لیبرال را در سال ۲۰۱۳ بر عهده گرفت که این حزب در شرایط بحرانی قرار داشت و برای اولین بار به جایگاه سوم در مجلس عوام کانادا تنزل پیدا کرده بود.
پیشبینی می‌شود اکنون شمار زیادی از احزاب و فعالان سیاسی کانادا خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام باشند تا دولتی در این کشور روی کار بیاید که بتواند در چهار سال آینده با دولت دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری منتخب آمریکا، تعامل کند.
ترامپ تهدید کرده که تعرفههایی وضع خواهد کرد که اقتصاد کانادا را فلج می‌کند.
بر اساس برخی گزارشها، ترودو در مورد امکان بر عهده گرفتن رهبری موقت حزب لیبرال و نخست‌وزیری کانادا با دومینیک لوبلان، وزیر دارایی، صحبت کرده است.
با این حال، این گزینه در صورتی که لوبلان قصد رقابت برای رهبری حزب را داشته باشد، قابل اجرا نخواهد بود.
بر اساس نتایج برخی نظرسنجیها، حزب لیبرال در انتخابات آتی کانادا که باید تا اواخر اکتبر ۲۰۲۵ برگزار شود، رقابت را با اختلاف به محافظهکاران واگذار خواهد کرد.
اسرائیل هیوم در همین رابطه نوشت: «مساله ایران تنها به خاورمیانه محدود نمی‌شود. علاوه بر تهدید آمریکایی‌ها از طریق حملات سایبری و برنامه‌ریزی برای ترور مقام‌های ایالات متحده، به نظر می‌رسد ایران حضور خود را در آمریکای لاتین گسترش داده است.»
این روزنامه یک‌شنبه ۱۶ دی همچنین خبر داد ونزوئلا یک میلیون هکتار زمین کشاوزی را در اختیار جمهوری اسلامی قرار داده است.
ونزوئلا یکی از متحدان اصلی حکومت ایران به شمار می‌رود و در سال‌های اخیر، مواضع سیاسی تهران و کاراکاس و همچنین تحریم‌های نفتی آمریکا علیه این دو کشور، موجبات نزدیکی بیش از پیش آن‌ها را فراهم آورده است.
مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، سوم آبان در حاشیه اجلاس سازمان بریکس در کازان روسیه با نیکولاس مادورو، رییس‌جمهوری ونزوئلا، دیدار و بر لزوم تقویت روابط دوجانبه تهران و کاراکاس تاکید کرد.
خرداد ماه سال گذشته و در جریان سفر ابراهیم رئیسی، رییس دولت کشته شده جمهوری اسلامی به کاراکاس، دو طرف یادداشت تفاهمی برای گسترش همکاری‌ها در حوزه پتروشیمی با هدف انجام پروژه‌های مشترک امضا کردند.
رئیسی در آن زمان اعلام کرد جمهوری اسلامی قصد دارد تجارت با ونزوئلا را از سالانه سه میلیارد دلار به ۲۰ میلیارد دلار افزایش دهد.
آذر ماه ۱۴۰۱، منابع دیپلماتیک غربی به ایران‌اینترنشنال اطلاع دادند جمهوری اسلامی هم‌زمان با سرکوب خیزش «زن، زندگی، آزادی»، با ونزوئلا وارد مذاکره شده تا در صورت حادتر شدن وضعیت کشور و افزایش احتمال سرنگونی، به مقام‌های حکومت و خانواده آن‌ها پناه دهد.
اسرائیل هیوم در ادامه گزارش خود نوشت ونزوئلا همچنین به مکانی برای فعالیت‌های حزب‌الله لبنان، مهم‌ترین گروه نیابتی جمهوری اسلامی، تبدیل شده است.
بر اساس این گزارش، حزب‌الله در برخی مناطق ونزوئلا «مراکز آموزش نظامی» دایر کرده است و جمهوری اسلامی از این طریق می‌تواند «منافع ایالات متحده را هدف بگیرد» و «نفوذ خود را در سراسر آمریکای لاتین گسترش دهد».
اسرائیل هیوم هشدار داد: «ایران با استقرار نیروهای نیابتی خود در فاصله‌ای نزدیک‌تر به مرزهای آمریکا، نفوذ خود را فراتر از خاورمیانه گسترش داده و تهدیدی ملموس‌تر و گسترده‌تر ایجاد کرده است.»
گرم‌تر شدن روابط تهران و کاراکاس در حالی است که نیکولاس مادورو، رییس‌جمهوری کنونی ونزوئلا، با بحران مشروعیت بین‌المللی دست و پنجه نرم می‌کند و بسیاری از کشورهای غربی و آمریکای لاتین، پیروزی اعلام شده او را در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر ونزوئلا به رسمیت نشناخته‌اند.
مادورو از سال ۲۰۱۳ و پس از مرگ هوگو چاوز، قدرت را در ونزوئلا در دست دارد.
این کشور در دوران ریاست‌جمهوری مادورو شاهد فروپاشی اقتصادی و مهاجرت حدود یک-سوم از جمعیت ۲۸ میلیونی خود بوده است.
روابط دیپلماتیک کاراکاس با غرب در دوره مادورو رو به وخامت گذاشت و آمریکا و اتحادیه اروپا ونزوئلا را تحریم کرده‌اند.
در نتیجه تحریم‌های بین‌المللی، صنعت نفت این کشور به‌شدت آسیب دیده و این موضوع به تورم گسترده و تشدید روند مهاجرت انجامیده است.
مکرون دوشنبه ۱۷ دی، در یک سخنرانی در جمع تعدادی از سفیران این کشور گفت که برنامه هسته‌ای ایران به نقطه بی‌بازگشت نزدیک می‌شود.
رییس‌جمهوری فرانسه تاکید کرد که رهبران کشورهای اروپایی باید از خود بپرسند که آیا ضرورت دارد که پیش از اکتبر ۲۰۲۵ مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه تهران را فعال کنند یا خیر.
او رسیدگی به موضوع ایران را اولین و مهم‌ترین اولویت و چالش امنیتی فرانسه، کشورهای اروپایی، کل منطقه و فراتر از آن خواند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان ۱۵ آذر در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرده بودند که در صورت لزوم آماده هستند تا برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای، مکانیسم ماشه را فعال کنند تا همه تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران از سر گرفته شود.
بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، اگر جمهوری اسلامی از اجرای تعهدات برجامی خود سر باز زند، امکان بازگرداندن تمامی تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد را فراهم می‌آورد که با توافق اتمی موسوم به برجام به حالت تعلیق درآمده است.
این بند اجازه می‌دهد که تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به صورت خودکار بازگردند، بدون آنکه اعضای شورای امنیت برای جلوگیری از آن امکان استفاده از حق وتو داشته باشند.
با این حال، فعال کردن مکانیسم ماشه تنها تا ۱۸ اکتبر سال آینده ممکن است، زیرا قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که سال ۲۰۱۵ صادر شد، اعتباری ۱۰ ساله دارد.
مقامات جمهوری اسلامی پیش از این تهدید کرده‌اند که فعال شدن مکانیسم ماشه، «پاسخ قاطع» خواهد گرفت.
از جمله مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، تهدید کرده بود که در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی، جمهوری اسلامی از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) خارج خواهد شد.
جمهوری اسلامی مهم‌ترین چالش استراتژیک و امنیتی برای اروپا
رییس جمهور فرانسه در سخنرانی خود همچنین جمهوری اسلامی را مهم‌ترین چالش استراتژیک و امنیتی برای فرانسه، اروپا و منطقه دانست و افزود که محدود نشدن جمهوری اسلامی یک ریسک بزرگ است.
به گفته مکرون، برنامه هسته‌ای و موشکی جمهوری اسلامی، حمایت نظامی از روسیه در جنگ اوکراین، نیروهای نیابتی در منطقه و اعزام نیروهای نیابتی به آفریقا و تروریسم، از جمله مواردی است که نگرانیهای جدی ایجاد کرده است.
مکرون گفت که ایران یکی از مباحث کلیدی در گفتوگوهایش با دولت جدید دونالد ترامپ خواهد بود.
دونالد ترامپ ۲۰ ژانویه (اول بهمن) رسما قدرت را در کاخ سفید به دست خواهد گرفت و احتمال بازگشت سیاست فشار حداکثری در دوره او مطرح شده است.
در روزهای گذشته برخی مقامات دولت پزشکیان و چهرههای سیاسی نزدیک به او خواستار مذاکره با ترامپ شدهاند.
در همین حال عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، اعلام کرده که تهران برای مذاکرات «سازنده و بدون تاخیر» بر سر برنامه هسته‌ای خود آمادگی دارد.
در مقابل حسین شریعتمداری، نماینده علی خامنهای در روزنامه کیهان، در سرمقاله شنبه ۱۵ دی این روزنامه نوشته بود که مطرح کنندگان موضوع مذاکره با آمریکا یا خواب هستند یا مستاند یا دیوانه.
