پیام شهبانو فرح پهلوی به مادران دادخواه ایران: دادخواهی شما را می‌ستایم
یک منبع مطلع از وضعیت این زندانیان در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال گفت اعمال تبعیض‌ها علیه این افراد از سوی اداره کل اطلاعات استان البرز و حسن مددی، دادستان این استان، تحت عنوان برخورد با «مجرمین خاص و امنیتی» صورت می‌گیرد.
این منبع آگاه اضافه کرد که دادستانی و وزارت اطلاعات با این قید خاص و امنیتی قلمداد کردن زندانیان، آن‌ها را از حق و حقوق اولیه خود از جمله مرخصی، آزادی با پابند الکترونیکی، مرخصی پایان حبس و عفو مشروط محروم می‌کنند.
طبق اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، در حال حاضر حدود ۳۰ زندانی سیاسی و عقیدتی در سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج به‌سر می‌برند.
به گفته منبع نزدیک به خانواده‌های این افراد، مسئولان همواره تلاش کرده‌اند با استفاده از شیوه ذکر شده، جوابگوی نهادهای بین‌المللی و مقام‌های حقوقی و قضایی سازمان ملل نباشند و بگویند در ایران زندانی سیاسی وجود ندارد.
یک منبع مطلع دیگر نیز با تایید این موضوع به ایران‌اینترنشنال گفت این مساله درباره زندانیان سیاسی و عقیدتی در حالی صورت می‌گیرد که در دیگر سالن‌های زندان مرکزی کرج، زندانیان با «جرائم خطرناک» و حبس‌های طولانی به راحتی از این حق و حقوق برخوردار می‌شوند.
زندانیان سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج
مهرداد بختیاری، مهدی بیرامی، مهدی پناهی، علی پورمدحجی، مهدی ثابتی، آرش حدادی، محمد حسنی، حسین دبیر، مهران دربازی، امین قربانزاده، علی‌نظر کاظمی، ماشاالله کرمی، سرین کرتیس (بدیعی) معروف به «شاهزاده سرین»، شهروند دو تابعیتی ایرانی-نیوزیلندی، عیسی کریمی، قدیر کوهستانی، حسین میرزایی و سیامک نصیری، از جمله زندانیان سیاسی محبوس در این بند هستند.
سامان استوار، کامیار حبیبی، عفیف نعیمی و پیام ولی، زندانیان بهائی، قاسم شمس و مهدی شهنی، زندانیان مسیحی و ابوالفضل پورحسینی، از اعضای گروه عرفان حلقه نیز از جمله زندانیان عقیدتی محبوس در این بند هستند.
در این بند دست‌کم سه زندانی تبعه افغانستان که از سوی نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شده‌اند نیز نگهداری می‌شوند.
ایران‌اینترنشنال مهر ماه امسال نیز در گزارشی به محرومیت زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در این زندان پرداخت و نوشت که نقض مداوم حقوق این افراد، تحمل حبس را برایشان دشوارتر کرده است.
فضای بند سیاسی
طبق اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج دارای چهار اتاق است و در هر اتاق شش تا هشت تخت وجود دارد.
به گفته خانواده‌های کسانی که حبس در این بند را تجربه کرده‌اند و می‌کنند، در بسیاری از مواقع دست‌کم سه تن از زندانیان به دلیل تراکم جمعیت و کمبود امکانات اولیه، حتی از جای خواب محروم مانده‌اند و «کف‌خواب» محسوب می‌شوند.
محبوسان در این سالن از داشتن امکانات حداقلی محروم‌اند و تنها یک تلویزیون در بند وجود دارد که آن هم راس ساعت ۹ شب خاموش می‌شود.
در این بند یک سالن با نام «سالن در بسته» وجود دارد که زندانیان معترض به سیاست‌های زندان، برای تنبیه به آن‌جا منتقل می‌شوند.
مهرداد بختیاری، مهدی بیرامی، محمد حسنی، مهدی ثابتی، فرهاد شیخی، سیامک نصیری و پرهام وردل، برخی از زندانیانی هستند که در ماه‌های اخیر با دستور مدیر داخلی و حفاظت اطلاعات زندان به این سالن دربسته منتقل شده‌اند.
از میان این افراد، در حال حاضر، بختیاری، بیرامی، ثابتی، حسنی و نصیری در سلول‌های انفرادی این سالن دربسته به‌سر می‌برند.
سالن ۱۵ دارای دو حمام و دو سرویس بهداشتی است که در وسط اتاق‌ها قرار گرفته است.
در این بند یک زندانی با اتهامات عمومی نیز نگهداری می‌شود و به همین واسطه باعث عدم رعایت اصل تفکیک جرائم شده است.
به گفته خانواده‌های برخی زندانیان، این زندانی که با اتهام «خیانت در امانت و کلاهبرداری» زندانی شده، با دستور حفاظت اطلاعات زندان و برای آزار و اذیت زندانیان سیاسی به این بند منتقل شده است.
فعالان حقوق بشر در سال‌های گذشته بارها نسبت به رعایت نشدن اصل تفکیک جرائم در برخی زندان‌های ایران و خطرات احتمالی که متوجه امنیت جانی زندانیان سیاسی شده، به قوه قضاییه و سازمان زندان‌ها هشدار داده‌اند.
محدودیت تماس تلفنی و ملاقات
در سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج دو دستگاه تلفن وجود دارد که زندانیان در روزهای زوج هر کدام ۱۰ دقیقه در شیفت صبح و ۱۰ دقیقه در شیفت عصر، برای ارتباط با خانواده‌هایشان حق استفاده از آن‌ها را دارند.
زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در این زندان هر دو هفته یک بار به مدت ۲۰ دقیقه حق برخورداری از ملاقات کابینی را دارند.
ملاقات حضوری هر دو ماه یک بار آن هم برای حدود نیم ساعت و در صورت تشخیص و صلاحدید رییس اندرزگاه و مدیر داخلی زندان انجام می‌شود.
ملاقات‌های «شرعی» نیز در هر ماه یک بار آن هم به مدت دو ساعت انجام می‌شود.
وضعیت نامناسب فروشگاه، تغذیه و بهداشت
خرید فروشگاهی زندانیان سیاسی و عقیدتی سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج از سالن‌های دیگر این زندان انجام می‌شود و در خود این سالن هیچ فروشگاهی وجود ندارد.
طبق اطلاعات رسیده، یک فرد به عنوان مسئول خرید، خریدهای زندانیان شامل برنج، تخم‌مرغ، تن ماهی، قهوه، خودکار، دفتر و میوه و سبزی را با نرخی گران‌تر از بیرون زندان از سالن‌های دیگر انجام می‌دهد.
غذای زندان که ترکیبی از غذای دولتی و غذای شخصی است نیز از کیفیت کافی برخوردار نیست و تمامی مواد مصرف شده در آن از اقلام بی‌کیفیت و گاه ناسالم تهیه می‌شود.
آشپزخانه زندان که با عنوان «چراغ خانه» در میان زندانیان شناخته می‌شود، تنها یک گاز سه‌شعله رومیزی بسیار کوچک دارد که ۳۰ زندانی سیاسی، نوبتی از آن استفاده می‌کنند و هیچ امکانات دیگری در آن وجود ندارد.
آب زندان به‌شدت بی‌کیفیت است و قابل شرب نیست و زندانیان سیاسی و عقیدتی به ناچار آب مورد نیاز خود را از فروشگاه خریداری می‌کنند. آب در زندان با قیمت هر بطری هفت تا ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشال حاکی از آن است که آب حمام نیز آبی ناسالم است و در برخی موارد، زندانیان به واسطه مصرف این آب با بیماری پوستی و خارش‌های مداوم مواجه شده در نقاط مختلف بدنشان جوش‌های سرخ ظاهر شود.
عدم رسیدگی پزشکی
زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در این بند در بحث رسیدگی پزشکی و اعزام به مراکز درمانی نیز با مشکلات بسیاری مواجه هستند.
این زندانیان تحت هیچ شرایطی در زندان به پزشک متخصص دسترسی ندارند و بهداری زندان تنها دارای یک پزشک داخلی است که به بیماری های معمولی همچون سرماخوردگی آن‌ها رسیدگی می‌کند.
زندانیان برای دسترسی به پزشک متخصص در موارد خاص و در موارد بسیار بحرانی، نیازمند نامه‌نگاری‌های پی‌درپی و مشروط به موافقت زندان هستند.
این پیگیری‌ها برای به سرانجام رسیدن بعضا تا یک ماه به طول می‌انجامد و زندانی تنها در صورت موافقت زندان و دادگاه، همراه با مامور و با شرط زدن دست‌بند و پابند و پوشیدن لباس زندان و بدون رعایت مسایل بهداشتی، به بیمارستان خارج از زندان اعزام می‌شود.
به گفته برخی زندانیان آزاد شده از زندان مرکزی کرج، دسترسی به مددکاری حقوقی و قضایی برای زندانیان در این زندان وجود دارد اما به هیچ عنوان کارایی لازم را ندارد و به اقدامی نمایشی شبیه است.
در سالن ۱۵ این زندان چند زندانی داروهایی نظیر قرص خواب یا اعصاب دریافت می‌کنند.
به زندانیانی که سابقه اعتیاد داشته‌اند نیز قرص‌های «بوپرنورفین» یا «ب۲» به صورت روزانه داده می‌شود.
در سال‌های گذشته گزارش‌های متعددی درباره عدم رسیدگی پزشکی به زندانیان سیاسی در ایران و زیر پا گذاشته شدن حق دسترسی آنان به درمان مناسب از سوی مسئولان زندان‌ها منتشر شده است.
امکانات فرهنگی و ورزشی
از میان زندانیان سیاسی و عقیدتی یک نفر به عنوان «مسئول کتاب» معرفی می‌شود و می‌تواند از لیست کتاب‌های ارائه شده، کتاب‌هایی را انتخاب و درخواست ورود آن‌ها را به سالن ارائه کند.
دیگر امکانات فرهنگی برای زندانیان سیاسی محبوس در این زندان به صورت کلی در نظر گرفته نشده است.
این زندانیان در طول یک سال اخیر تنها یک بار آن هم به مدت یک ساعت به سالن ورزشی منتقل شده‌اند.
زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج حق کار کردن در بند را ندارند و برای کار به واحدهای تولیدی نیز فرستاده نمی‌شوند.
این در حالی است که در سالن‌های دیگر این زندان، زندانیان جرائم عمومی به صورت داوطلبانه با دستمزدی ناچیز در واحدهای نجاری و الکتریکی زندان مشغول کار هستند.
فلاح‌میری، یک‌شنبه ۱۶ دی گفت که علت طولانی شدن این ماجرا، اشکال در انتقال یکی از املاک این خانواده بوده است.
بی‌اطلاعی از این گروگان‌گیری پس از حدود سه سال و آزاد بودن این افراد با وثیقه با وجود سابقه گروگان‌گیری قبلی در هشتگرد، پرسش‌های مختلفی را ایجاد کرده و روایت دادستان رشت و رسانه‌ها از نحوه لو رفتن این موضوع نیز متفاوت است.
به گفته دادستان رشت، گروگان‌گیرها دو برادر مجرد و یک زن هستند که به دلیل گروگان‌گیری در شهرستان هشتگرد به هشت سال زندان محکوم شده و مخفیانه در رشت زندگی می‌کردند.
مرتضی علم‌خواه، وکیل دادگستری، پیش از این گفته بود همراه هشت تن از اعضای خانواده‌اش، از بهمن ۱۴۰۰ به مدت ۲۹ ماه گروگان گرفته شده بودند و گروگان‌گیران پس از شکنجه‌های فراوان، تمام اموال آن‌ها را تصاحب کردند.
علم‌خواه، همسرش، سه فرزند ۷/۵ ساله، ۱۴/۵ ساله و ۱۹ ساله، برادر همسر، خواهر همسر و پدر و مادر همسر او، کسانی بودند که در ۲۹ ماه گروگان گرفته شده بودند.
زن گروگان‌گیر با خانواده آشنا بوده
به گفته دادستان رشت، زن گروگان‌گیر از چند سال قبل با مادر خانواده ارتباط داشته و با ترفندی، همسر و مادر زن وکیل را به خانه دو گروگان‌گیر برده و آن‌ها را با ریختن دارو در آبمیوه، بی‌هوش کرده است.
فلاح‌میری توضیح نداد که این زن پیش از این به چه دلیلی با مادر این خانواده ارتباط داشته است.
علم‌خواه گفته بود: «زن سرکرده گروگان‌گیران آشنا بود. مادر همسرم سال‌ها در همین خانه‌ای که ساکن هستیم مراسم مذهبی در اعیاد و سوگواری‌ها برگزار می‌کرد واین زن هم حدود ۱۳ سال همراه مادرش در این مراسم حاضر می‌شد.»
رسانه‌ها نیز نوشتند که زن گروگان‌گیر حسابدار شرکتی در هشتگرد بوده که صاحب کارخانه‌ای را که در آن کار می‌کرده، (همراه سایر اعضای باند) به گروگان گرفته، آن‌ها حدود ۱۲ روز بعد نجات پیدا کرده‌اند و گروگان‌گیران نیز دستگیر اما با قرار وثیقه آزاد شدند.
به گفته دادستان رشت، گروگان‌گیرها به این وکیل و خواهر و برادر همسر او پیام داده‌اند که حال مادر همسر او بد شده است و با همین ترفند، خواهر و برادر همسر را نیز به آن جا کشانده، بی‌هوش می‌کنند و گروگان می‌گیرند.
او گفت که این زن سپس به منزل این خانواده مراجعه می‌کند و به بهانه پیشگیری از کرونا به سه فرزند آن‌ها نیز قرص بی‌هوشی می‌دهد و بعد از بی‌هوش شدن آن‌ها، بقیه اعضای خانواده را نیز به منزل خودشان که یک خانه دو طبقه است، منتقل می‌کنند.
به این ترتیب این خانواده در تمام مدت ۲۹ ماه در خانه دو طبقه خودشان در محله منظریه رشت به گروگان گرفته شده بودند.
علم‌خواه گفته است که گروگان‌گیرها آن‌ها را جداگانه با تسمه کمربندی و زنجیر می‌بستند و به آن‌ها دارو داده و هر وقت به هوش می‌آمدند کمی غذا به ایشان می‌دادند.
دادستان رشت نیز گفت که گروگان‌گیرها در تمام بخش‌های خانه دوربین نصب کرده بودند و تمام حرکات افراد خانواده را رصد می‌کردند.
گزارش‌های متناقض درباره نحوه اطلاع از گروگان‌گیری
بی‌اطلاع ماندن نیروهای انتظامی و دیگر نهادها از سرنوشت این خانواده به مدت حدود سه سال، ابهامات زیادی را درباره این پرونده ایجاد کرده است؛ به خصوص این که کودکان این خانواده دو سال به مدرسه نرفته‌اند.
با این حال دادستان رشت گفت که این خانواده از قبل تصمیم به مهاجرت داشته‌اند و پس از تماس فامیل، گروگان‌گیرها آن‌ها را تهدید جانی می‌کردند که به اقوام خود اعلام کنند مهاجرت کرده‌اند.
فلاح‌میری درباره نحوه اطلاع از موضوع گروگان‌گیری گفت که فردی «در جریان ملاقات مردمی دستگاه قضایی استان»، مراجعه و اعلام کرد اعضای یک خانواده چند وقتی است گروگان گرفته شده‌اند.
پیش از این برخی رسانه‌ها نوشته بودند که درگیری بین گروگان‌گیران باعث رفتن یکی از آن‌ها به بیمارستان شده و با لو رفتن فیلم‌های موبایل او، این جریان آشکار شده است.
علم‌خواه گفته بود که شش یا هفت نفر در جریان این پرونده دستگیر شده‌اند که همگی به جرم خود اعتراف کرده و خواستار بخشش شده‌اند.
دادستان رشت تعداد دقیق افراد بازداشت شده را اعلام نکرد و تنها گفت: «عقبه تیم گروگان‌گیری با دو نفر در کرج در ارتباط بوده‌اند که این افراد هم با دستور قضایی دستگیر شدند.»
او افزود که دستور بازبینی دوربین‌های نصب شده در محل گروگان‌گیری صادر شده تا مشخص شود چند نفر با گروگان‌گیرها در ارتباط بوده‌اند.
مرگ مادربزرگ در مدت گروگان‌گیری
به گفته دادستان رشت، گروگان‌گیرها سال ۱۴۰۱ به پسر کوچک این خانواده داروهایی می‌داده‌اند که غش کند و به والدین او می‌گفتند که مادربزرگش او را جادو کرده است.
او گفت که به همین دلیل بین والدین کودک و مادربزرگ او درگیری ایجاد می‌شود و در پی این درگیری، مادربزرگ خانواده فوت می‌کند.
همسر مرتضی علم‌خواه درباره مرگ مادرش در دوران گروگان‌گیری گفت: «[گروگان‌گیرها] گفتند ما یک تیم مجهز هستیم و این اورژانس هم در اختیار ماست. بنابراین زمانی که اورژانس آمد ما از ترس نتوانستیم حرفی بزنیم.»
