رییس سازمان صداوسیما: اسرائیل یک خبرنگار ما را اسیر کرده است
پیمان جبلی، رییس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی از بازداشت یکی از خبرنگاران این سازمان به دست اسرائیل خبر داد.
جبلی سهشنبه نهم بهمن گفت که یک خبرنگار صداوسیما در اسرائیل «زندانی شده است» و هنوز هم «در داخل سرزمینهای اشغالی در اسارت است و در غزه نیست».
رییس سازمان صداوسیما بدون اشاره به نام و هویت این خبرنگار یا زمان بازداشتش، اظهار امیدواری کرد که او هرچه زودتر از «اسارت رهایی یابد».
به گفته جبلی، خانواده این خبرنگار «تمایل نداشتهاند موضوع مطرح شود».
دولت یا ارتش اسرائیل تاکنون درباره بازداشت یک خبرنگار ایرانی اظهارنظری نکردهاند.
اسرائیل از آغاز جنگ غزه محدودیتهایی را برای ورود خبرنگاران خارجی به این منطقه اعمال کرده است.
در حدود ۱۶ ماه گذشته آمار متفاوتی از تعداد خبرنگاران کشته شده در جنگ غزه که با حمله حماس در ۱۵ مهر سال گذشته آغاز شد، منتشر شده است.
منابع فلسطینی میگویند اسرائیل تاکنون ۲۰۵ روزنامهنگار و خبرنگار را کشته است.
سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش سالانه خود تعداد روزنامهنگاران کشته شده در غزه تا پایان سال ۲۰۲۴ میلادی (اواسط دی) را ۱۴۵ نفر اعلام و از این منطقه بهعنوان «قتلگاه خبرنگاران» یاد کرده بود.
بر اساس گزارش کمیته حفاظت از خبرنگاران (CPJ)، دستکم ۱۶۶ خبرنگار فلسطینی در این جنگ کشته شدهاند.
اسرائیل شبکه الجزیره را به پخش بیانیههای حماس بهطور مستقیم و «تحریک به ترور» متهم کرد و اعلام کرد که برخی از خبرنگاران این شبکه با گروههای مسلح مرتبط هستند.
طی ماههای گذشته، نیروهای اسرائیلی دفاتر الجزیره را در کرانه باختری تعطیل و در ماه می، تجهیزات الجزیره را در اورشلیم شرقی ضبط کردند و مانع پخش برنامههای این شبکه در اسرائیل شدند.
کارزار «سهشنبههای نه به اعدام» با اعتصاب غذای زندانیان سیاسی و جرایم عمومی در ۳۴ زندان سراسر ایران به اولین سالگرد خود رسید. وریشه مرادی، زندانی سیاسی محکوم به اعدام، این کارزار را بخشی از «پیکاری ارزشمند» برای دستیابی به حیاتی انسانی خواند.
وریشه مرادی، سهشنبه در بیانیهای به مناسبت سالگرد این کارزار نوشت: «یا باید زندگی را نزیست و یا باید با معنا و متعالی زیست ... هر گام در راه آزادی میتواند یک آزمون باشد و ما با فدا کردن جانمان در راه آزادی از این آزمون سربلند بیرون میآییم.»
کارزار «سهشنبههای نه به اعدام» که با هدف اعتراض به اعدامهای گسترده در ایران شکل گرفته، اکنون به پنجاه و سومین هفته خود رسیده است.
زندانیان در این کارزار، سهشنبه هر هفته دست به اعتصاب غذا میزنند تا صدای خود را در دفاع از حقوق بشر و ضرورت برچیدن اعدامها، به گوش مردم ایران و نهادهای بینالمللی برسانند.
مرادی در بیانیه خود تاکید کرد که به جای تمرکز بر حکم اعدام خود، «به مبارزه، خلقها و روزهای پیش روی منطقه» میاندیشد.
او حمایت از زندانیان سیاسی و مخالفت با حکم اعدام را بخشی از «پیکاری ارزشمند» خواند که «انسانیت برای دستیابی به حیاتی انسانی، صحیح، آزاد، زیبا و نیک» انجام میدهد.
پنجاه و سومین هفته کارزار «سهشنبههای نه به اعدام» در شرایطی آغاز شد که از شروع سال ۱۴۰۳ تاکنون، ۹۵۰ نفر از محکومان زندانی با حکم اعدام در زندانهای مختلف ایران، به دار آویخته شدند.
فعالان کارزار با انتشار بیانیهای یادآوری کردند که تنها در ماه دی، بیش از ۱۱۰ نفر در ایران به دار آویخته شدهاند.
در این بیانیه آمده است که بهروز احسانی و مهدی حسنی، دو زندانی سیاسی محکوم به اعدام، هفتم بهمن و در آستانه دومین سالگرد کارزار، «با خشونت از زندان اوین ربوده» و به زندان قزلحصار منتقل شدند.
این دو زندانی هماکنون در سلولهای «بند امن» زندان قزلحصار محبوس هستند که محل نگهداری زندانیان در آستانه اجرای حکم اعدام است.
این بیانیه به حمایتهای داخلی از جمله حمایت دانشجویان، معلمان، کارگران و زنان از کارزار اشاره و از اعتصاب عمومی در کردستان بهعنوان نقطه عطفی یاد کرد که باید به تمام ایران گسترش یابد.
گرافیتی در اعتراض به صدور و اجرای احکام اعدام
مغازهداران و بازاریان چندین شهر کردنشین ایران، سوم بهمن در پی فراخوان احزاب کرد برای اعتراض به صدور احکام اعدام وریشه مرادی و پخشان عزیزی، اعتصاب کردند و مغازههای خود را بسته نگه داشتند.
فعالان کارزار «سهشنبههای نه به اعدام» تاکید کردند در ایران تحت حاکمیت دیکتاتوری دینی، اعدام به ابعاد غیر قابل باوری رسیده و به «ابزاری برای ارعاب مردم» بدل شده است و عموم شهروندان را به این وسیله، گروگان گرفتهاند.
به گفته آنها، جمهوری اسلامی از حکم اعدام نه بهعنوان مجازاتی قانونی، بلکه به شکل ابزاری سیاسی برای «سرکوب و گرفتن انتقام از مردم ایران» استفاده میکند.
کارزار چگونه شکل گرفت؟
اعتصاب غذای زندانیان عضو کارزار «سهشنبههای نه به اعدام» از نهم بهمن ۱۴۰۲ با شدت گرفتن موج اعدامها در ایران، با درخواست توقف صدور و اجرای این احکام، از سوی زندانیان سیاسی محبوس در زندان قزلحصار آغاز شد.
در ابتدای موج اعدامها، نامهای تظلمخواهانه از زندانیان عادی زیر حکم اعدام منتشر شد که خواهان کمک همه زندانیان و مردم ایران برای نجات جان خود و انبوه محکومان در صف اعدام شدند.
شروع کارزار «سهشنبههای نه به اعدام» با هفتمین روز اعدام محمد قبادلو و فرهاد سلیمی، زندانیان سیاسی و عقیدتی قزلحصار مصادف شد.
اعضای اولیه کارزار به این دلیل سهشنبه را برای اعتصاب غذا انتخاب کردند که محکومان به اعدام را معمولا روزهای دوشنبه به سلول انفرادی منتقل کرده و در سحرگاه چهارشنبه اعدام میکنند.
در هفتههای پیدرپی بعدی، زندانهای دیگری نیز به این کارزار پیوستند و اکنون در آغاز دومین سال «سهشنبههای نه به اعدام»، زندانیان محبوس در ۳۴ زندان سراسر ایران دست به اعتصاب غذا زدهاند.
بندهای زنان، چهار و هشت زندان اوین، واحدهای دو و چهار قزلحصار، مرکزی کرج، تهران بزرگ، خورین ورامین، اراک، خرمآباد، اسدآباد اصفهان، دستگرد اصفهان، شیبان اهواز، سپیدار اهواز، نظام شیراز، بندهای زنان و مردان عادلآباد شیراز، برازجان، رامهرمز، بم، کهنوج، طبس، جوین، وکیلآباد مشهد، قائمشهر، بندهای مردان و زنان لاکان رشت، رودسر، حویق تالش، اردبیل، تبریز، ارومیه، سلماس، خوی، نقده، سقز، بانه، مریوان و کامیاران، ۳۴ زندانی هستند که به این کارزار پیوستهاند.
این حرکت اعتراضی با حمایت نهادهای حقوق بشری، فعالان حقوق بشر و سازمانهای بینالمللی روبهرو شده است.
در ماههای گذشته جاوید رحمان، گزارشگر ویژه پیشین سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، از این کارزار تقدیر کرد و مای ساتو، گزارشگر ویژه فعلی، آن را «تعهدی تزلزلناپذیر به عدالت و حقوق بشر» دانست.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در واکنش به اظهارات دونالد ترامپ درباره مالکیت گرینلند و همچنین تخلیه فلسطینیها از غزه، گفت: «پیشنهاد من این است که به جای فلسطینیها، اسرائیلیها را اخراج کنید و به گرینلند بفرستید تا با یک تیر دو نشان بزنند.»
ایالات متحده آمریکا در جریان چهل و هشتمین نشست بررسی دورهای جهانی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو، برای اولین بار از انتقاد از کارنامه حقوق بشری جمهوری اسلامی خودداری کرد.
این اقدام بیسابقه از سوی فعالان حقوق بشر بسیار مهم و بهعنوان نشانهای از بیتوجهی دولت جدید آمریکا به نقض گسترده حقوق بشر در ایران قلمداد شده است.
بر اساس سوابق ثبتشده، ایالات متحده از سال ۲۰۱۰ همواره با انتقاد از نقض حقوق بشر در ایران، در خصوص جمهوری اسلامی ایران توصیههایی ارائه داده بود، اما امسال از انجام چنین کاری خودداری کرد.
در حالی که حکومت ایران از سوی ایالات متحده مورد انتقاد قرار نگرفت، دیگر کشورهای عضو مانند بریتانیا، سوئد، سوئیس و پاراگوئه رفتار ایران با زنان، آمار بالای اعدامها و سرکوب مخالفان را محکوم کردند. اوکراین نیز جمهوری اسلامی را بهدلیل ارسال پهپاد و موشک به روسیه برای جنگ در اوکراین مورد انتقاد قرار داد. آلمان هم با محکوم کردن تبعیض جنسیتی و سرکوب آزادیهای اساسی در ایران، خواستار لغو مجازات اعدام شد.
بررسی دورهای جهانی چیست؟
بررسی دورهای جهانی ( Universal Periodic Review -UPR) یکی از سازوکارهای مهم شورای حقوق بشر سازمان ملل است که با هدف بهبود وضعیت حقوق بشر در کشورهای عضو عمل میکند. ایران یکی از ۱۴ کشوری بود که در این نشست تحت بررسی قرار گرفت.
فعالان حقوق بشر از بررسی دورهای جهانی برای جلب توجه بینالمللی به نقض حقوق بشر در ایران استفاده میکنند.
به گفته نازنین افشین جم، فعال حقوق بشر ایرانی- کانادایی، خودداری ایالات متحده از انتقاد از نقض گسترده حقوق بشر در ایران از سوی جمهوری اسلامی، ضربهای به تلاشهای حقوق بشری است.
او به ایراناینترنشنال گفت: «از شنیدن این خبر شوکه و ناراحت شدم. ما به کشورهای دموکراتیک غربی، بهویژه ایالات متحده که همواره از حقوق بشر و آزادیها دفاع میکند، بهعنوان یک قطب اخلاقی برای پاسخگو کردن رژیمها وابسته هستیم.»
افشینجم که بنیانگذار «جنبش عدالت برای ایران» است، پیشتر در سازمانی به نام «توقف اعدام کودکان» فعالیت داشت و یافتههای خود را به نشستهای بررسی دورهای جهانی ارائه میداد.
او تاکید کرد: «اینکه آمریکا یافتههای خود درباره نقض آشکار حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی را ارائه نکرده، اقدامی بیسابقه است. اکنون نه زمان عقبنشینی، بلکه زمان پیشروی برای تضمین پاسخگویی است.»
«نشانهای نگرانکننده»
تیمور الیاسی، نماینده انجمن حقوق بشر کردستان در شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو، نیز به ایراناینترنشنال گفت که ایالات متحده با شکستن سنت دیرینه خود در حمایت از حقوق بشر، جامعه حقوق بشری را ناامید کرده است.
او گفت: «این اقدام نشانه خوبی برای حقوق بشر نیست. وضعیت حقوق بشر و حقوق اقلیتها در ایران بدتر شده و تعداد اعدامها بهطرز چشمگیری افزایش یافته است. ایالات متحده اگر واقعا قصد تعامل با ایران و حمایت از مردم ایران را دارد، باید این مسئله را در نظر بگیرد،»
پیش از نشست بررسی دورهای جهانی در ژنو، شادی امین، مدیر شبکه ششرنگ و فعال در حوزه حقوق افراد همجنسگرا و تراجنسیتی، از کشورهای عضو خواسته بود از حقوق جامعه الجیبیتیکیو در ایران حمایت کنند.
در حالی است که همجنسگرایی در ایران جرمی است که مجازات مرگ در پی دارد، ۹ کشور عضو از جمهوری اسلامی خواستند همجنسگرایی را جرمانگاری نکند.
امین گفت: «جامعه حقوق بشری ایران نباید دیگر روی دولت آمریکا حساب باز کند. جوامع مردمی باید خود دست به کار شوند، زیرا آنچه دولت آمریکا انجام داده غیرقابلقبول است.»
واکنش جمهوری اسلامی به انتقادها
هیئت نمایندگی ایران به سرپرستی کاظم غریبآبادی، معاون امور بینالملل و حقوقی وزارت امور خارجه، در این نشست گفت که پیشرفتهای قابل توجهی در بهبود زندگی ایرانیان انجام شده است.
غریبآبادی همچنین هرگونه انتقاد از وضعیت حقوق بشر در ایران را سیاسی قلمداد کرد.
در سال ۲۰۲۴، هیئت حقیقتیاب سازمان ملل متحد اعلام کرد شواهدی از قتل، شکنجه و تجاوز در ایران یافته و جمهوری اسلامی را به ارتکاب جنایت علیه بشریت متهم کرد.
رییسجمهور اسرائیل در مراسم سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی یادبود هولوکاست گفت «رهبری افراطی» حکومت ایران باعث شده این کشور «به مرکزی برای یهودستیزی، نفرت و ترور» تبدیل شود.
اسحاق هرتزوگ افزود: «این کشور در حال توسعه سلاحهای کشتار جمعی است که هدف آن نابودی تنها خانه ملی مردم یهود است. جهان نمیتواند به تهدید جهانی که ایران ایجاد کرده، همچنان بیتوجه بماند.»
پدر مهرشاد شهیدی، جوان کشتهشده در خیزش انقلابی، در شبکه ایکس نوشت مقامهای قضایی و امنیتی اراک با طولانی و امنیتی کردن روند پرونده قتل پسرش، در مطالعه پرونده از سوی وکلا کارشکنی کردهاند. او افزود «صبرم اشتباه بوده» و در صورت ادامه این روند «حقایقی» را منتشر خواهم کرد.