یک مقام ارشد سازمان ملل متحد در جریان سفر به نوار غزه اعلام کرد کمک‌های بشردوستانه وارد شده به این منطقه، از زمان برقراری آتش‌بس طی بیش از دو هفته اخیر، «افزایش گسترده‌ای» داشته و به بیش از ۱۰ هزار کامیون رسیده است.
ترامپ که پیش از این از رد استقرار نیروهای آمریکایی در غزه خودداری کرده بود، پنج‌شنبه ۱۸ بهمن، در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «نوار غزه در پایان جنگ از سوی اسرائیل به ایالات متحده واگذار خواهد شد.»
به گفته رییس‌جمهوری آمریکا، فلسطینی‌ها «در جوامع بسیار امن‌تر و زیباتر با خانه‌های جدید و مدرن در منطقه اسکان داده خواهند شد».
او با بیان این‌که ایالات متحده به آرامی و با دقت، ساخت یکی از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین پروژه‌های توسعه‌ای را آغاز خواهد کرد، افزود: «هیچ سربازی از سوی ایالات متحده [در این طرح] وجود نخواهد داشت.»
کمی پیش از این اظهارات ترامپ، یسرائیل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل، در بیانیه‌ای گفت که به ارتش این کشور دستور داده است طرحی را آماده کند که «به هر ساکن نوار غزه اجازه می‌دهد تا به هر نقطه از جهان که موافقت می‌کند آنها را بپذیرد»، برود.
او گفت که این طرح شامل «گزینه‌های خروج از گذرگاه‌های زمینی و همچنین مقررات ویژه برای خروج از طریق دریا و هوا» خواهد بود.
بیشتر بخوانید: ایالات متحده نوار غزه را تصرف خواهد کرد
ساکنان نوار غزه که در حال حاضر تحت محاصره اسرائیل است، قادر به ترک این منطقه نیستند.
مناطق مختلف غزه عمدتا بر اثر جنگ اسرائیل و حماس که با حمله این گروه مسلح اسلام‌گرای فلسطینی به خاک اسرائیل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، ویران شده‌اند.
آتش‌بس در نوار غزه از بیش از دو هفته پیش اجرایی شده و همچنان ادامه دارد.
ترامپ سه‌شنبه ایده تسلط آمریکا بر این سرزمین را مطرح و اعلام کرد می‌توان جمعیت ساکن در نوار غزه را به مصر و اردن منتقل کرد.
پس از موجی از انتقادات بین‌المللی به این اظهارات ترامپ، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا گفت که هر گونه انتقال ساکنان غزه، موقتی خواهد بود.
بیشتر بخوانید: طرح ترامپ برای غزه از کجا آمده و چرا کشورهای عربی نگرانند؟
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در مصاحبه‌ای با شبکه فاکس‌نیوز گفت: «این اولین ایده خوبی است که من شنیدم.»
او افزود: «این یک ایده قابل توجه است و من فکر می‌کنم که باید بررسی، پیگیری و انجام شود زیرا فکر می‌کنم آینده متفاوتی برای همه ایجاد خواهد کرد.»
همزمان، رسانه‌های اسرائیلی نوشتند که ظاهرا ترامپ با این طرح، نتانیاهو را نیز غافلگیر کرده است.
نتانیاهو گفت که فکر نمی‌کند پیشنهاد ترامپ برای اعزام نیروهای آمریکایی به منظور به پایان رساندن کار نابودی حماس باشد.
او گفت: «این تعهد ماست، کار ماست و ما کاملا به آن متعهد هستیم.»
بیشتر بخوانید: مخالفت شدید کشورهای عربی و اروپایی با مالکیت آمریکا بر نوار غزه
کاتس در بیانیه پنج‌شنبه خود از «طرح شجاعانه ترامپ» استقبال کرد که «می‌تواند بخش وسیعی از جمعیت غزه را قادر سازد به مکان‌های مختلف در سراسر جهان بروند».
او پیشنهاد کرد: «به ساکنان غزه باید اجازه خروج و مهاجرت داده شود؛ همان‌طور که در هر جای دنیا چنین است.»
به گفته کاتس، طرح ترامپ می‌تواند طرح‌های بازسازی را در غزه غیرنظامی‌شده، پیش ببرد.
بیشتر بخوانید: آیا همه جمهوری‌خواهان و گروه‌های یهودی از طرح ترامپ استقبال کردند؟
وزیر دفاع اسرائیل با هدف قرار دادن دولت‌های منتقد این کشور در طول جنگ غزه، مقاصد بالقوه‌ای مانند اسپانیا، ایرلند، نروژ و دیگر کشورهایی را که «اتهامات نادرست علیه اسرائیل مطرح کرده‌اند»، برای اجرای این طرح پیشنهاد و استدلال کرد که اگر این کشورها از پذیرش فلسطینی‌ها خودداری کنند، «نفاق آنها برملا خواهد شد».
او همچنین به کانادا اشاره کرد که «برنامه مهاجرت سازمان‌یافته» دارد و قبلا «تمایل خود را برای جذب ساکنان غزه ابراز کرده» است.
بیشتر بخوانید: دستیاران ترامپ، با تعدیل بخش‌هایی از پیشنهاد اشغال غزه، از آن دفاع می‌کنند
قدرت‌های جهانی از جمله روسیه، چین و آلمان به تندی از طرج ترامپ برای غزه انتقاد کردند و گفتند چنین طرحی به «رنج و نفرت جدیدی دامن می‌زند. عربستان سعودی، قدرت منطقه‌ای هم به‌صورت قاطع این پیشنهاد را رد کرد.
ترامپ، تنها دو هفته پس از آغاز دوره جدید ریاست‌جمهوری، سیاست چند دهه‌ای ایالات متحده در قبال منازعه اسرائیل و فلسطین را با اعلامی مبهم در هم شکست. او گفت قصد دارد غزه را که پس از ۱۶ ماه بمباران اسرائیل، ویران شده و بیش از ۴۷ هزار نفر از ساکنانش کشته شده‌اند به «ریویرای خاورمیانه» تبدیل کند، جایی که افراد مختلف دنیا بتوانند در آن زندگی کنند.
عقب‌نشینی از طرح اسکان دائمی
کارولین لویت، دبیر مطبوعاتی کاخ سفید، در نشست خبری روز چهارشنبه، این طرح ترامپ را «ایده‌ای تاریخی و خارج از چارچوب» خواند، اما تاکید کرد که رییس‌جمهور متعهد نشده است «نیروهای زمینی» آمریکا را در این منطقه مستقر کند. با این‌حال او از ردِّ احتمال به‌کارگیری نیروهای نظامی آمریکا در نوار غزه خودداری کرد.
همزمان، لویت از صحبت‌های پیشین ترامپ مبنی بر لزوم اسکان دائمی ساکنان غزه در کشورهای همسایه عقب نشست و گفت که آنها باید «به‌صورت موقتی» و تا تکمیل فرآیند بازسازی از آنجا خارج شوند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا نیز گفت ایده این است که ساکنان غزه به‌صورت «موقت» از آن منطقه خارج شوند تا زمان بازسازی و پاکسازی آوار فراهم شود.
رویترز نوشته مشخص نیست ترامپ بر اجرای این طرح پافشاری خواهد کرد یا مطابق با تصویری که از خود به‌عنوان یک مذاکره‌کننده زیرک ارائه می‌دهد، صرفا موضعی افراطی را به‌عنوان ابزاری برای توافق مطرح کرده است.
روشی که به نوشته رویترز در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ هم اتفاق افتاد و بسیاری از موضع‌گیری‌های سیاست خارجی او که منتقدان آن را مبالغه‌آمیز می‌دانستند، در عمل اجرا نشد.
جرد کوشنر، داماد و مشاور پیشین ترامپ، سال گذشته غزه را یک دارایی ارزشمند «ساحلی» توصیف کرده بود. اکنون ترامپ نیز روز سه‌شنبه ادعاهای مشابهی مطرح کرد و خواستار انتقال دائمی بیش از دو میلیون فلسطینی ساکن آن شد.
برخی کارشناسان می‌گویند اقدامات پیشنهادی ترامپ ممکن است ناقض قوانین بین‌المللی باشد. برخی دیگر آن را غیرعملی توصیف می‌کنند. فعالان حقوق بشری نیز می‌گویند چنین اقدامی به «پاکسازی قومی» شباهت دارد.
ترامپ چهارشنبه هم در دفتر بیضی (کاخ سفید) درباره طرحش برای غزه به خبرنگاران گفت «همه عاشقش هستند.»
بااین‌حال، به نظر می‌رسد این پیشنهاد با افکار عمومی آمریکا در تضاد است، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بیشتر مردم ایالات متحده پس از مداخلات نظامی طولانی در عراق و افغانستان، شدیدا با درگیری‌های تازه مخالف‌اند.
ترامپ در کارزار انتخابات ۲۰۲۴ و از زمان بازگشت به قدرت، بارها ادعا کرده است که به «جنگ‌های مضحک» پایان خواهد داد و مانع آغاز جنگ‌های جدید خواهد شد.
مواضع موافق و مخالف در کنگره
طرح او برای غزه، محکومیت گسترده قانون‌گذاران دموکرات را در پی داشت. در میان جمهوری‌خواهان نیز برخی با تردید به پیشنهاد او واکنش نشان دادند و گروهی هم آن را جسورانه ستودند.
رند پال، سناتور جمهوری‌خواه، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «فکر می‌کردم ما به «اول آمریکا» رای داده‌ایم. ما هیچ دلیلی نداریم که به اشغال دیگری فکر کنیم که ثروت ما را بر باد داده و خون سربازانمان را بریزد.»
روبیو در سفر به گواتمالا تلاش کرد در برابر موج انتقادات جهانی بایستد. او اصرار داشت طرح ترامپ حرکتی خصمانه نیست، بلکه حرکتی سخاوتمندانه است که «نشان‌دهنده آمادگی ایالات متحده برای پذیرش مسئولیت بازسازی آن منطقه است.»
این در حالی است که لویت گفت مالیات‌دهندگان آمریکایی هزینه این کار را پرداخت نخواهند کرد و ترامپ با شرکای منطقه‌ای توافق خواهد کرد.
ترامپ هنگام استقبال از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در عصر سه‌شنبه، بدون ارائه جزئیات دقیق، از طرحش پرده برداشت.
«ترامپ برود به جهنم»
نتانیاهو که چهارشنبه با جِی‌دی ونس، معاون رییس‌جمهور آمریکا دیدار کرد، در مورد این پیشنهاد اظهار نظری نکرد، جز این‌که گفت از تلاش ترامپ برای ارائه رویکردی جدید قدردانی می‌کند.
اما لویت که گفت «این طرح مدتی است در ذهن رییس‌جمهور بوده و او آن را با اطرافیانش در میان گذاشته»، تاکید کرد ترامپ پیش از اعلام رسمی در عصر سه‌شنبه، این موضوع را به نتانیاهو اطلاع داده بود.
ملک عبدالله، پادشاه اردن، که هفته آینده در کاخ سفید با ترامپ دیدار خواهد کرد، گفت که هرگونه تلاش برای الحاق اراضی و آواره کردن فلسطینی‌ها را رد می‌کند. مصر نیز اعلام کرد از طرح‌های بازسازی غزه، بدون این‌که فلسطینی‌ها از خاک خود خارج شوند، حمایت خواهد کرد.
در غزه، فلسطینی‌هایی که در میان ویرانه‌های خانه‌های پیشین‌شان زندگی می‌کنند، گفتند هرگز چنین ایده‌ای را نخواهند پذیرفت.
سمیر ابوباسل، پدر پنج فرزند در شهر غزه که خانه‌اش در جنگ از بین رفته است، گفت: «ترامپ با ایده‌ها و پول و باورهایش برود به جهنم. ما هیچ‌کجا نمی‌رویم. ما یکی از دارایی‌های او نیستیم.»
ترامپ از زمان روی کار آمدن ترامپ در ۲۰ ژانویه، درباره تصرف گرینلند صحبت کرده، درباره احتمال اشغال کانال پاناما هشدار داده و اعلام کرده که کانادا باید به‌عنوان ایالت پنجاه‌ویکم آمریکا در نظر گرفته شود.
رویترز نوشته برخی منتقدان می‌گویند لحن توسعه‌طلبانه ترامپ، یادآور امپریالیسم قدیم است و می‌تواند روسیه را در جنگ با اوکراین جسور کرده و به چین هم برای حمله به تایوانِ خودمختار توجیه بدهد.
رهبران جهانی همچنان از راه‌حل دو کشوری که دهه‌ها اساس سیاست ایالات متحده در منطقه بوده حمایت می‌کنند، بر اساس این طرح، غزه باید بخشی از دولت آینده فلسطین باشد که شامل کرانه باختری اشغالی است.
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، پیش از دیدار با نتانیاهو گفت در ارتباط با غزه، پنتاگون «آماده است تمام گزینه‌ها را بررسی کند.»
به نوشته رویترز، کارشناسان می‌گویند برای تامین امنیت غزه طبق طرح ترامپ، احتمالا استقرار گسترده نظامیان آمریکایی ضرورت می‌یابد.
«مضحک و مسخره»
یکی از مسئولان حماس این طرح ترامپ را «مضحک و مسخره» توصیف کرد. سامی ابوزُهری به رویترز گفت: «هر ایده‌ای از این دست، پتانسیل شعله‌ور کردن کل منطقه را دارد.» او تاکید کرد حماس به آتش‌بس با اسرائیل و گفت‌وگو درباره مرحله بعدی آن پایبند است.
هنوز معلوم نیست طرح‌های ترامپ چه تاثیری بر مذاکرات غیرمستقیم درباره مرحله دوم آتش‌بس در غزه و توافق آزادی گروگان‌ها خواهد داشت. حماس قاطعانه می‌گوید قصد دارد در غزه بماند، درحالی‌که نتانیاهو تأکید کرده است که حماس را نابود خواهد کرد و دیگر هرگز اجازه نخواهد داد این گروه بر غزه حکومت کند.
پیشنهاد ترامپ پرسش‌هایی را درباره تمایل احتمالی عربستان سعودی به همراهی با تلاش دوباره آمریکا برای عادی‌سازی تاریخی روابط با اسرائیل مطرح می‌کند.
عربستان سعودی، یکی از متحدان کلیدی آمریکا در خاورمیانه، اعلام کرده است تا زمانی که یک کشور مستقل فلسطینی ایجاد نشود، روابطش را با اسرائیل عادی نخواهد کرد؛ موضعی که خلاف ادعای ترامپ است که گفته بود ریاض خواهان کشور مستقل فلسطین نیست.
ترامپ مایل است عربستان سعودی قدم در راه امارات متحده عربی و بحرین بگذارد، دو کشوری که در سال ۲۰۲۰ با امضای پیمان ابراهیم روابط خود را با اسرائیل عادی کردند.
اما وزارت خارجه عربستان چهارشنبه اعلام کرد این کشور با هرگونه تلاش برای کوچاندن فلسطینی‌ها از سرزمینشان مخالف است و گفت محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، این کشور موضع خود را «به‌طور شفاف و صریح» و بدون حای تفسیر بیان کرده است.
ایتمار بن‌گویر، نماینده دست‌راستی و وزیر پیشین امنیت داخلی اسرائیل، گفت که «تشویق» ساکنان غزه به ترک آن، تنها راهبرد درست در پایان جنگ غزه است و از نتانیاهو خواست که «بلافاصله» این سیاست را در پیش بگیرد.
اما مردم غزه می‌گویند همچنان‌که جنگ و بمباران موفق به بیرون راندن آنان از غزه نشد، ترامپ هم نمی‌تواند چنین کاری کند.
در جریان نشست کمیته‌ای در سازمان ملل، آنتونیو گوترش، دبیرکل این سازمان، خطاب به ترامپ گفت: «در جست‌وجوی راه‌حل‌ها نباید اوضاع را بدتر کنیم. وفاداری به اصول بنیادین حقوق بین‌الملل حیاتی است. اجتناب از هر گونه “پاکسازی قومی” ضروری است.»
استیون ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه که گفت ترامپ به کشورهای خاورمیانه اعلام کرده است که غزه احتمالا به مدت ۱۰ تا ۱۵ سال غیرقابل سکونت خواهد بود.
واکنش‌های بین‌المللی
به گزارش رویترز، سامی ابوزهری، مقام ارشد حماس، درخواست برای ترک غزه را «اخراج مردم از سرزمینشان» توصیف کرد و گفت: «ما این درخواست‌ها را نسخه‌ای برای ایجاد هرج‌ومرج و تنش در منطقه می‌دانیم، زیرا مردم غزه اجازه نخواهند داد چنین طرح‌هایی اجرایی شود.»
ریاض منصور، سفیر فلسطین در سازمان ملل متحد، پس از اظهارات اولیه ترامپ درباره اسکان مجدد اهالی غزه در کشورهای همسایه پیش از نشست خبریش با نتانیاهو، گفت «نوار غزه، کشور ما و خانه ماست، بخشی از فلسطین است. آن‌هایی که می‌خواهند ساکنان غزه را به جای خوش و خوب بفرستند، بگذارند به خانه‌های اصلی‌شان در داخل اسرائیل بازگردند. آنجا مکان‌های خوبی هست و آنها با شوق بازخواهند گشت. اما در هر حال وطن ما، وطن ماست. اگر بخشی از آن، یعنی نوار غزه، ویران شود، مردم فلسطین تصمیم گرفته‌اند دوباره به آن بازگردند.»
او ادامه داد «در عرض دو روز، در چند ساعت، ۴۰۰ هزار فلسطینی پیاده به بخش شمالی نوار غزه بازگشتند. فکر می‌کنم باید به انتخاب‌ها و خواسته‌های مردم فلسطین احترام بگذاریم.»
آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا هم گفت موضع کانبرا درباره غزه پس از اعلام طرح ترامپ برای در اختیار گرفتن این منطقه تغییری نکرده و استرالیا همچنان از راه‌حل دو کشوری برای فلسطین حمایت می‌کند.
عربستان سعودی با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد که موضع این کشور درباره تشکیل کشور فلسطینی ثابت و غیرقابل تغییر است و با هر تلاشی برای جابه‌جایی فلسطینی‌ها از سرزمین خودشان مخالف است.
ولیعهد عربستان سعودی تاکید کرد که موضع این کشور به‌صورت «روشن و صریح» بیان شده و تحت هیچ شرایطی اجازه تفسیر نمی‌دهد.
حتی پیش از آنکه ترامپ اعلام کند ایالات متحده قصد دارد اداره نوار غزه را به دست بگیرد، پنج وزیر خارجه کشورهای عربی و یک مقام ارشد فلسطینی طی نامه‌ای به مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، مخالفت خود را با برنامه‌های او برای آواره کردن فلسطینیان غزه اعلام کردند.
در این نامه که وزرای خارجه اردن، مصر، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، به‌همراه حسین الشیخ مشاور رییس‌جمهور فلسطین، امضا کرده‌اند، آمده است: «بازسازی در غزه باید از طریق تعامل مستقیم و با مشارکت مردم غزه صورت گیرد. فلسطینی‌ها در سرزمین خود زندگی خواهند کرد و در بازسازی آن سهیم خواهند شد. نباید حق تصمیم‌گیری آنان در جریان بازسازی سلب شود، چراکه خودشان باید مالک فرایند بازسازی باشند، با پشتیبانی جامعه بین‌الملل.»
ترامپ ۲۵ ژانویه گفته بود که مصر و اردن باید فلسطینیان نوار غزه را در خاک خود بپذیرند، اما مقام‌های مصری و اردنی این پیشنهاد را رد کردند.
واکنش‌ها در داخل ایالات متحده
صحبت‌های غافلگیرکننده ترامپ درباره نوار غزه، در داخل آمریکا با استقبال گرم شماری از جمهوری‌خواهان و همزمان انتقاد تند دموکرات‌ها مواجه شد.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، از طرح ترامپ در اختیار گرفتن غزه حمایت کرد و گفت که این منطقه باید از حضور گروه حماس آزاد شود.
دیانا هارشبرگر، نماینده جمهوری‌خواه کنگره از تنسی با بازنشر صحبت‌های ترامپ در شبکه ایکس نوشت: «دوستان، این است چهره رهبر جهان آزاد. رییس‌جمهور ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی‌اش وعده تامین صلح در غزه را داد و اکنون دقیقا همان کار را انجام می‌دهد. وعده‌ها داده شدند، وعده‌ها عملی شدند.»
در طرف مقابل، سناتور دموکرات کریس مورفی از کنتیکت در شبکه ایکس نوشت «او کاملا عقلش را از دست داده است. حمله نظامی آمریکا به غزه به کشتار هزاران سرباز آمریکایی و دهه‌ها جنگ در خاورمیانه منجر خواهد شد. این شبیه یک شوخی زننده و بیمارگونه است.»
اریک سوالول، نماینده دموکرات از کالیفرنیا هم در شبکه ایکس نوشت: «چی؟ یعنی آمریکا می‌خواهد غزه را اشغال کند؟ به ما قول داده بودند دیگر از جنگ‌های بی‌پایان خبری نباشد. تا جایی که می‌دانم، ما گرینلند، کانادا، کانال پاناما را اشغال کرده‌ایم و حالا ... غزه؟»
جان آلترمن، رییس برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی واشنگتن به رویترز گفت: «بسیاری از ساکنان غزه از نوادگان فلسطینی‌هایی هستند که از بخش‌هایی از اسرائیل فعلی گریخته‌اند و هرگز نتوانسته‌اند به خانه‌های پیشین خود بازگردند. من تردید دارم حتی در شرایطی که غزه ویران باشد، بسیاری از آنها حاضر به ترک آن شوند.»
جیک آوچینکلوس، نماینده دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا هم در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی کابلی نیوزنِیشِن گفت: «این پیشنهاد، بی‌پروا و غیرمنطقی است و ممکن است مرحله دوم آتش‌بس میان اسرائیل و حماس را برهم بزند.»
او در ادامه با متهم کردن ترامپ به فامیل‌گرایی و با اشاره به دامادش جرد کوشنر گفت «ما باید به انگیزه‌های ترامپ نگاه کنیم. طبق معمول، وقتی ترامپ یک طرح سیاسی مطرح می‌کند، یک ارتباط قوم‌وخویش‌گرایانه و منفعت‌طلبانه وجود دارد. آنها می‌خواهند آنجا را به مجموعه‌ای از تفریحگاه‌ها تبدیل کنند.»
تظاهرات طرفداران فلسطین نزدیک کاخ سفید
در حالی‌که همزمان با دیدار نتانیاهو از کاخ سفید، شماری از طرفداران فلسطین در نزدیکی کاخ سفید تجمع کردند تا علیه سفر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به واشنگتن اعتراض کنند. این تظاهرات پس از آن هم ادامه یافت که ترامپ پیشنهاد «تسلط واشنگتن بر غزه» را مطرح کرد.
معترضان شعار می‌دادند: «ترامپ، بیبی باید به زندان بیفتد، فلسطین فروشی نیست.» هنگامی که یکی از سخنرانانِ تجمع، اظهارات ترامپ در نشست خبری را اعلام کرد، جمعیت با هو کردن واکنش نشان داد.
معترضان همچنین از حمایت واشنگتن از اسرائیل انتقاد کردند و نتانیاهو را به ارتکاب جنایات جنگی و نسل‌کشی متهم کردند. پیش از آغاز نشست خبری نتانیاهو و ترامپ، آنها شعار می‌دادند: «نتانیاهو، چرا اینجایی؟ دیوان کیفری بین‌المللی موضعش را روشن کرده است.» و نیز: «بیبی بیبی، نمی‌توانی پنهان شوی، داری نسل‌کشی می‌کنی.»
اسرائیل در دادگاه بین‌المللی با اتهامات مربوط به نسل‌کشی مواجه است و خود نتانیاهو هم به‌خاطر اتهام جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت، با حکم جلب دیوان کیفری بین‌المللی روبه‌روست.
دفتر نتانیاهو تصمیم دیوان کیفری بین‌المللی را «ضدیهودی» خوانده و اسرائیل هم ادعای نسل‌کشی را «نادرست» و «به‌طرز فاحشی تحریف‌شده» توصیف کرده و می‌گوید صرفا در حال دفاع از خود است.
در همین حال، گروه‌های حقوق بشری از جمله عفو بین‌الملل سه‌شنبه با استناد به حکم جلب دیوان کیفری بین‌المللی، مخالفت خود را با میزبانی واشنگتن از نتانیاهو اعلام کردند.
استیون ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه که گفت ترامپ به کشورهای خاورمیانه اعلام کرده است که غزه احتمالا به مدت ۱۰ تا ۱۵ سال غیرقابل سکونت خواهد بود.
واکنش‌های بین‌المللی
به گزارش رویترز، سامی ابوزهری، مقام ارشد حماس، درخواست برای ترک غزه را «اخراج مردم از سرزمینشان» توصیف کرد و گفت: «ما این درخواست‌ها را نسخه‌ای برای ایجاد هرج‌ومرج و تنش در منطقه می‌دانیم، زیرا مردم غزه اجازه نخواهند داد چنین طرح‌هایی اجرایی شود.»
ریاض منصور، سفیر فلسطین در سازمان ملل متحد، پس از اظهارات اولیه ترامپ درباره اسکان مجدد اهالی غزه در کشورهای همسایه پیش از نشست خبریش با نتانیاهو، گفت «نوار غزه، کشور ما و خانه ماست، بخشی از فلسطین است. آن‌هایی که می‌خواهند ساکنان غزه را به جای خوش و خوب بفرستند، بگذارند به خانه‌های اصلی‌شان در داخل اسرائیل بازگردند. آنجا مکان‌های خوبی هست و آنها با شوق بازخواهند گشت. اما در هر حال وطن ما، وطن ماست. اگر بخشی از آن، یعنی نوار غزه، ویران شود، مردم فلسطین تصمیم گرفته‌اند دوباره به آن بازگردند.»
او ادامه داد «در عرض دو روز، در چند ساعت، ۴۰۰ هزار فلسطینی پیاده به بخش شمالی نوار غزه بازگشتند. فکر می‌کنم باید به انتخاب‌ها و خواسته‌های مردم فلسطین احترام بگذاریم.»
آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا هم گفت موضع کانبرا درباره غزه پس از اعلام طرح ترامپ برای در اختیار گرفتن این منطقه تغییری نکرده و استرالیا همچنان از راه‌حل دو کشوری برای فلسطین حمایت می‌کند.
عربستان سعودی با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد که موضع این کشور درباره تشکیل کشور فلسطینی ثابت و غیرقابل تغییر است و با هر تلاشی برای جابه‌جایی فلسطینی‌ها از سرزمین خودشان مخالف است.
ولیعهد عربستان سعودی تاکید کرد که موضع این کشور به‌صورت «روشن و صریح» بیان شده و تحت هیچ شرایطی اجازه تفسیر نمی‌دهد.
حتی پیش از آنکه ترامپ اعلام کند ایالات متحده قصد دارد اداره نوار غزه را به دست بگیرد، پنج وزیر خارجه کشورهای عربی و یک مقام ارشد فلسطینی طی نامه‌ای به مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، مخالفت خود را با برنامه‌های او برای آواره کردن فلسطینیان غزه اعلام کردند.
در این نامه که وزرای خارجه اردن، مصر، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، به‌همراه حسین الشیخ مشاور رییس‌جمهور فلسطین، امضا کرده‌اند، آمده است: «بازسازی در غزه باید از طریق تعامل مستقیم و با مشارکت مردم غزه صورت گیرد. فلسطینی‌ها در سرزمین خود زندگی خواهند کرد و در بازسازی آن سهیم خواهند شد. نباید حق تصمیم‌گیری آنان در جریان بازسازی سلب شود، چراکه خودشان باید مالک فرایند بازسازی باشند، با پشتیبانی جامعه بین‌الملل.»
ترامپ ۲۵ ژانویه گفته بود که مصر و اردن باید فلسطینیان نوار غزه را در خاک خود بپذیرند، اما مقام‌های مصری و اردنی این پیشنهاد را رد کردند.
واکنش‌ها در داخل ایالات متحده
صحبت‌های غافلگیرکننده ترامپ درباره نوار غزه، در داخل آمریکا با استقبال گرم شماری از جمهوری‌خواهان و همزمان انتقاد تند دموکرات‌ها مواجه شد.
دیانا هارشبرگر، نماینده جمهوری‌خواه کنگره از تنسی با بازنشر صحبت‌های ترامپ در شبکه ایکس نوشت: «دوستان، این است چهره رهبر جهان آزاد. رییس‌جمهور ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی‌اش وعده تامین صلح در غزه را داد و اکنون دقیقا همان کار را انجام می‌دهد. وعده‌ها داده شدند، وعده‌ها عملی شدند.»
در طرف مقابل، سناتور دموکرات کریس مورفی از کنتیکت در شبکه ایکس نوشت «او کاملا عقلش را از دست داده است. حمله نظامی آمریکا به غزه به کشتار هزاران سرباز آمریکایی و دهه‌ها جنگ در خاورمیانه منجر خواهد شد. این شبیه یک شوخی زننده و بیمارگونه است.»
اریک سوالول، نماینده دموکرات از کالیفرنیا هم در شبکه ایکس نوشت: «چی؟ یعنی آمریکا می‌خواهد غزه را اشغال کند؟ به ما قول داده بودند دیگر از جنگ‌های بی‌پایان خبری نباشد. تا جایی که می‌دانم، ما گرینلند، کانادا، کانال پاناما را اشغال کرده‌ایم و حالا ... غزه؟»
جان آلترمن، رییس برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی واشنگتن به رویترز گفت: «بسیاری از ساکنان غزه از نوادگان فلسطینی‌هایی هستند که از بخش‌هایی از اسرائیل فعلی گریخته‌اند و هرگز نتوانسته‌اند به خانه‌های پیشین خود بازگردند. من تردید دارم حتی در شرایطی که غزه ویران باشد، بسیاری از آنها حاضر به ترک آن شوند.»
جیک آوچینکلوس، نماینده دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا هم در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی کابلی نیوزنِیشِن گفت: «این پیشنهاد، بی‌پروا و غیرمنطقی است و ممکن است مرحله دوم آتش‌بس میان اسرائیل و حماس را برهم بزند.»
او در ادامه با متهم کردن ترامپ به فامیل‌گرایی و با اشاره به دامادش جرد کوشنر گفت «ما باید به انگیزه‌های ترامپ نگاه کنیم. طبق معمول، وقتی ترامپ یک طرح سیاسی مطرح می‌کند، یک ارتباط قوم‌وخویش‌گرایانه و منفعت‌طلبانه وجود دارد. آنها می‌خواهند آنجا را به مجموعه‌ای از تفریحگاه‌ها تبدیل کنند.»
تظاهرات طرفداران فلسطین نزدیک کاخ سفید
در حالی‌که همزمان با دیدار نتانیاهو از کاخ سفید، شماری از طرفداران فلسطین در نزدیکی کاخ سفید تجمع کردند تا علیه سفر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به واشنگتن اعتراض کنند. این تظاهرات پس از آن هم ادامه یافت که ترامپ پیشنهاد «تسلط واشنگتن بر غزه» را مطرح کرد.
معترضان شعار می‌دادند: «ترامپ، بیبی باید به زندان بیفتد، فلسطین فروشی نیست.» هنگامی که یکی از سخنرانانِ تجمع، اظهارات ترامپ در نشست خبری را اعلام کرد، جمعیت با هو کردن واکنش نشان داد.
معترضان همچنین از حمایت واشنگتن از اسرائیل انتقاد کردند و نتانیاهو را به ارتکاب جنایات جنگی و نسل‌کشی متهم کردند. پیش از آغاز نشست خبری نتانیاهو و ترامپ، آنها شعار می‌دادند: «نتانیاهو، چرا اینجایی؟ دیوان کیفری بین‌المللی موضعش را روشن کرده است.» و نیز: «بیبی بیبی، نمی‌توانی پنهان شوی، داری نسل‌کشی می‌کنی.»
اسرائیل در دادگاه بین‌المللی با اتهامات مربوط به نسل‌کشی مواجه است و خود نتانیاهو هم به‌خاطر اتهام جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت، با حکم جلب دیوان کیفری بین‌المللی روبه‌روست.
دفتر نتانیاهو تصمیم دیوان کیفری بین‌المللی را «ضدیهودی» خوانده و اسرائیل هم ادعای نسل‌کشی را «نادرست» و «به‌طرز فاحشی تحریف‌شده» توصیف کرده و می‌گوید صرفا در حال دفاع از خود است.
در همین حال، گروه‌های حقوق بشری از جمله عفو بین‌الملل سه‌شنبه با استناد به حکم جلب دیوان کیفری بین‌المللی، مخالفت خود را با میزبانی واشنگتن از نتانیاهو اعلام کردند.
ترامپ بار دیگر از اردن، مصر و دیگر کشورهای عربی خواست تا فلسطینیان غزه را بپذیرند و گفت ساکنان این نوار ساحلی چاره‌ای جز ترک محل ندارند، منطقه‌ای که پس از حدود ۱۶ ماه جنگ ویرانگر میان اسرائیل و شبه‌نظامیان حماس نیازمند بازسازی است.
ترامپ قول داد ایالات متحده نوار غزه جنگ‌زده را پس از آنکه فلسطینی‌ها در جاهای دیگر اسکان داده شوند، به تصرف درآورد و به‌لحاظ اقتصادی توسعه دهد. اقدامی که در صورت عملی‌شدن سیاست چندین دهه اخیر آمریکا در قبال مناقشه اسرائیل-فلسطین را متحول خواهد کرد.
ترامپ در یک کنفرانس خبری مشترک با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل که به واشینگتن سفر کرده است، این طرح غیرمنتظره را بدون ارائه جزئیات اعلام کرد.
ترامپ پیشتر هم در روز سه‌شنبه به شکلی غافلگیرکننده خواستار اسکان دائم فلسطینی‌های غزه در کشورهای همسایه شد و این منطقه را «سایت تخریب‌شده» توصیف کرد.
ترامپ به خبرنگاران گفت: «ایالات متحده نوار غزه را در دست خواهد گرفت، این کار را هم انجام خواهیم داد. ما مالک آن خواهیم بود. ما موضع مالکیتی دائمی در مورد غزه داریم و مسئولیت پاکسازی بمب‌ها و سایر تسلیحات خطرناک باقی‌مانده در این منطقه را بر عهده خواهیم گرفت.»
او افزود: «اگر لازم باشد، این کار را خواهیم کرد. ما آن منطقه را در دست می‌گیریم و آن را توسعه می‌دهیم، هزاران و هزاران شغل ایجاد می‌کنیم، و این چیزی خواهد شد که تمام خاورمیانه می‌تواند به آن افتخار کند.»
وقتی خبرنگاران از ترامپ پرسیدند چه کسانی در آنجا سکونت خواهند کرد، گفت ممکن است تبدیل به خانه‌ای برای «مردم جهان» شود.
نتانیاهو در واکنش به این صحبت‌ها در پاسخ به پرسش خبرنگاری گفت ترامپ «خارج از چارچوب فکر می‌کند و ایده‌های تازه‌ای دارد» و در حال «نشان دادن تمایل به شکستن تفکر مرسوم» است.
پرسش‌هایی درباره اختیار آمریکا
اما ترامپ مستقیما به این پرسش پاسخ نداد که ایالات متحده چطور و بر چه اساس قانونی می‌تواند زمین غزه را تصرف و در درازمدت اشغال کند.
او گفت: «چشم‌اندازی از مالکیت بلندمدت می‌بینم و تصور می‌کنم ثبات زیادی برای آن بخش از خاورمیانه به همراه بیاورد.» ترامپ اضافه کرد که با رهبران منطقه صحبت کرده و آنها از این ایده حمایت می‌کنند.
وی افزود: «من روی این موضوع ماه‌هاست با جدیت مطالعه کرده‌ام.» او گفت که قصد دارد به غزه سفر کند اما زمانی را مشخص نکرد.
ترامپ پیشتر از اردن، مصر و دیگر کشورهای عرب خواست شهروندان غزه را بپذیرند و گفت فلسطینی‌های ساکن آنجا چاره‌ای جز ترک این باریکه ساحلی ندارند، جایی که پس از نزدیک به ۱۶ ماه جنگ ویرانگر میان اسرائیل و شبه‌نظامیان حماس، باید بازسازی شود.
اما این بار ترامپ گفت خواهان اسکان «دائم» فلسطینی‌های غزه در کشورهای همسایه است که موضعی فراتر از پیشنهادات پیشین اوست که رهبران عرب قبلا قاطعانه رد کرده بودند.
به نوشته رویترز، جابجایی اجباری جمعیت غزه احتمالا نقض حقوق بین‌الملل خواهد بود و نه تنها در منطقه، بلکه در میان متحدان غربی واشینگتن نیز به‌شدت با آن مخالفت خواهد شد. برخی مدافعان حقوق بشر این ایده را شبیه پاکسازی قومی توصیف می‌کنند.
سامی ابو زهری، از مقامات ارشد حماس، درخواست ترامپ برای خروج مردم غزه را «اخراج از سرزمینشان» خواند و آن را محکوم کرد.
او گفت: «ما این‌ها را نسخه‌ای برای ایجاد آشوب و تنش در منطقه می‌دانیم، چرا که مردم غزه اجازه نخواهند داد چنین طرح‌هایی عملی شود.»
ترامپ درباره این‌که این روند اسکان دوباره چگونه می‌تواند اجرا شود، هیچ جزئیاتی ارائه نکرد و تنها گفت کشورهای ثروتمند منظقه هزینه تامین مسکن فلسطینی‌های غزه در کشورهای همسایه را خواهند پرداخت.
رویترز گزارش داده پیشنهاد ترامپ بازتاب آرزوهای جناح راست افراطی اسرائیل است و با تعهد جو بایدن، رییس‌جمهور پیشین آمریکا، در مخالفت با جابه‌جایی گستردهٔ فلسطینی‌ها تناقض دارد.
«سایت تخریب‌شده»
فقط دو هفته از آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ می‌گذرد و او در کاخ سفید از نتانیاهو میزبانی می‌کرد تا درباره آینده آتش‌بس غزه، راهبردهای مقابله با ایران و امیدها برای ازسرگیری تلاش جهت عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان گفتگو کنند.
ترامپ پیش از ورود نتانیاهو، با اشاره به غزه گفت: «این یک سایت کاملاً تخریب‌شده است.»
او افزود: «اگر ما بتوانیم قطعه زمین مناسبی یا چند قطعه زمین مناسب پیدا کنیم و جاهایی واقعا خوب با پول زیاد در آنجا بسازیم، مطمئنا بهتر از بازگشت به غزه خواهد بود.»
ترامپ در پاسخ به این پرسش که واکنش رهبران فلسطینی و عرب به این پیشنهاد چه بوده، گفت: «نمی‌دانم چطور ممکن است آنها (فلسطینی‌ها) بخواهند بمانند.»
ترامپ همچنین افزود که برنامه‌اش برای غزه به سود همه مردم خاورمیانه خواهد بود.
سپس ترامپ در حضور نتانیاهو در اتاق بیضی شکل، اظهارات مشابهی را مطرح کرد، اما تاکید داشت که فلسطینی‌ها باید برای همیشه غزه را ترک کنند، «در خانه‌های خوب و جایی که شاد باشند و تیر نخورند و کشته نشوند. آنها دیگر نخواهند خواست به غزه برگردند.»
دونالد ترامپ در جریان این کنفرانس مطبوعاتی همچنین اعلام کرد که قصد دارد به اسرائیل، غزه و عربستان سعودی سفر کند.
او گفت که همکاری آمریکا و اسرائیل را تقویت خواهد کرد و بر گسترش پیمان ابراهیم، توافق عادی‌سازی روابط کشورها با اسرائیل، متعهد است.
تام فلچر، رییس آژانس هماهنگی کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل، اعلام کرد: «ما طی دو هفته پس از آتش‌بس، بیش از ۱۰ هزار کامیون وارد غزه کرده‌ایم که افزایش عظیمی است.»
پس از بیش از ۱۵ ماه جنگ بین اسرائیل و گروه مسلح حماس، نوار غزه و افزون بر دو میلیون نفر از ساکنان آن در حال تجربه یک بحران انسانی بی‌سابقه هستند.
تا پیش از آتش‌بس، کمک‌های بشردوستانه تنها به‌صورت محدود به بخش‌هایی می‌رسید که موارد سوء تغذیه شدید در آن ظاهر می‌شد.
این مقادیر برای تامین نیازهای مردم به غذا، مایحتاج اولیه و محصولات بهداشتی، بسیار ناکافی بود.
مقام‌های اسرائیلی به ویژه در مورد هر چیزی که از نظر آنها می‌تواند مصرف دوگانه (نظامی و غیرنظامی) داشته باشد و از سوی حماس مورد استفاده قرار گیرد، مانند سوخت، سخت‌گیر هستند.
افزایش کمک‌ها به نوار غزه در شرایطی است که سازمان ملل متحد از روند خروج بیماران از این منطقه نیز ابراز خرسندی کرده است.
رییس سازمان بهداشت جهانی به تازگی از تخلیه بیش از ۱۰۰ بیمار، عمدتا کودک، از نوار غزه استقبال کرد اما خواستار تسریع این روند با توجه به هزاران بیماری شد که هنوز در این منطقه منتظر دریافت کمک هستند.
تدروس آدهانوم گبریسوس در رسانه اجتماعی ایکس نوشت که از شنبه گذشته، سازمان جهانی بهداشت از انتقال ۱۰۴ بیمار از غزه از طریق گذرگاه رفح برای دریافت مراقبت‌های تخصصی در مصر حمایت کرده است.
او همزمان به سرنوشت مبهم ۱۲ هزار تا ۱۴ هزار بیمار نیازمند به مراقبت‌هایی اشاره کرد که کمک‌های مورد نیازشان را نمی‌توان در نوار غزه به آنها ارائه داد.
در جریان جنگ غزه، بسیاری از بیمارستان‌ها به دلیل حملات هوایی اسرائیل آسیب جدی دیدند.
ریک پیپرکورن، نماینده سازمان بهداشت جهانی در سرزمین‌های فلسطینی، در سخنانی از غزه گفت که نیازهای بهداشتی بسیار زیاد است.
به گفته او، تنها ۱۸ بیمارستان از ۳۶ بیمارستان در این منطقه فعال هستند؛ آن هم به طور جزیی.
این مقام سازمان ملل افزود تنها ۵۷ مرکز از ۱۴۲ مرکز مراقبت‌های بهداشتی اولیه و همچنین ۱۱ بیمارستان صحرایی فعال هستند.
قبل از جنگ غزه، سازههای بیمارستانی در این منطقه سه هزار و ۵۰۰ تا چهار هزار تخت داشتند، در حالی که امروز این آمار به هزار و ۵۰۰ تا هزار و ۹۰۰ تخت کاهش یافته است.
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که می‌خواهد این ظرفیت را در اسرع وقت به دو هزار تا دو هزار و ۵۰۰ تخت افزایش دهد.