اسرائیل: پیکر گروگان زن اسرائیلی تحویل داده نشد؛ حماس: ممکن است اشتباه شده باشد
ارتش اسرائیل پس از تحویل اجساد چهار گروگان اسرائیلی اعلام کرد که جسد یک گروگان زن تحویل داده نشد و «بر خلاف دروغهای حماس، آریل و کفیر در یک حمله هوایی کشته نشدند. آریل و کفیر بیباس به دست تروریستها با خونسردی به قتل رسیدند.» حماس اعلام کرد که ممکن است «اشتباه» شده باشد.
دو هفته پیش از اجلاس اتحادیه عرب، رهبران کشورهای عربی در عربستان سعودی، درباره تحولات منطقه و به طور خاص غزه، رایزنی میکنند. کشورهای عربی به طرح دونالد ترامپ برای آینده غزه روی خوش نشان ندادهاند و گزارش شده است ریاض تلاشها را برای ارائه طرحی در مقابل طرح ترامپ، رهبری میکند.
سران برخی کشورهای عرب، جمعه سوم اسفند ماه در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، در نشستی شرکت کردند تا طرحی برای بازسازی غزه تهیه کنند.
کشورهای عربی اختلاف نظرهایی با طرح ترامپ دارند؛ از جمله اینکه اداره منطقه غزه در آینده باید در دست چه کسانی باشد و تامین مالی برای بازسازی آن چگونه انجام شود.
آندریاس کریگ، کارشناس کینگ کالج لندن، در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه، گفت: «ما در یک مقطع تاریخی بسیار مهم در مناقشه عربی-اسرائیلی یا اسرائیلی-فلسطینی قرار داریم ... جایی که ممکن است ایالات متحده تحت رهبری ترامپ، واقعیتهای جدیدی را بر زمین تحمیل کند که غیرقابل بازگشت باشند.»
یک منبع نزدیک به دولت عربستان سعودی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که رهبران عرب در این نشست «برنامهای برای بازسازی غزه بهمنظور مقابله با طرح ترامپ» مورد بحث قرار خواهند داد.
طرح تشکیلات خودگردان
تشکیلات خودگردان فلسطین که در حال حاضر کنترل منطقه «کرانه باختری» را در اختیار دارد، طرح خود را برای غزه ارائه داده است.
تشکیلات خودگردان، بندهای طرحی را اعلام کرده که قرار است محمود عباس، رییس این تشکیلات، در نشست سران عربی آن را مطرح کند.
این تشکیلات در بیانیهای اعلام کرد چشماندازی که عباس قصد دارد مطرح کند، شامل عناصری است که «حقوق مشروع ملت فلسطین» را حفظ میکند. چشماندازی که بر اساس این بیانیه، بر ممانعت از تلاش برای «کوچاندن مردم فلسطین و بازسازی غزه و کرانه باختری» تمرکز دارد.
تشکیلات خودگردان فلسطین در بیانیه خود تاکید کرد که خواستار اجرای قطعنامههای بینالمللی و طرح صلح عربی و «تشکیل کشوری به نام فلسطین» در مرزهای ۱۹۶۷ خواهد بود.
این چشمانداز شامل «تضمین عقبنشینی کامل اسرائیل از نوار غزه» و تحویل تمام گذرگاهها به «دولت فلسطین» است.
طرح ترامپ چیست؟
رییسجمهوری آمریکا، سهشنبه ۱۶ بهمن مقابل دوربینها حاضر شد و ضمن توصیف نوار غزه بهعنوان «خرابه»، گفت که ایالات متحده نوار غزه را تصرف خواهد کرد، مسئولیت پاکسازی بمبها و سایر تسلیحات خطرناک باقیمانده در این منطقه را بر عهده خواهد گرفت و آن را به لحاظ اقتصادی توسعه خواهد داد. طرحی مشابه آنچه جراد کوشنر، داماد ترامپ که حدود یکسال قبل آن را مطرح کرده بود.
کوشنر، معمار طرح «پیمان ابراهیم» در دور اول ریاستجمهوری ترامپ خوانده میشود. طرحی که بهطور بیسابقه، به عادیسازی روابط اسرائیل و برخی کشورهای عربی، برای اولین بار در تاریخ انجامید.
به دنبال مطرح شدن طرح ترامپ برای غزه، از همان ابتدا برخی کشورهای عربی با این طرح مخالفت کردند.
۲۶ بهمن، خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از منابع مطلع خبر داده است که عربستان سعودی اقدامات فوری کشورهای عربی را برای تدوین طرحی درباره آینده غزه رهبری میکند تا با برنامه ترامپ، مقابله کند.
اسرائیل و حماس اکنون در شرایط آتشبسی شکننده به سر میبرند.
سوم اسفند، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در واکنش به تحویل داده شدن یک پیکر ناشناس از سوی حماس به اسرائیل به جای شیری بیباس، مادر کشته شدهای که پیکر کودکانش تحویل داده شد، اعلام کرد حماس بهای این اقدام را پرداخت خواهد کرد.
اسرائیل پس از حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس به این کشور، بارها تاکید کرده است شرایط در منطقه غزه هرگز به قبل از هفت اکتبر باز نخواهد گشت و این کشور، اجازه تکرار حملات اینچنینی را نخواهد داد.
ارتش اسرائیل اعلام کرد پیکر شیری بیباس، گروگان زن اسرائیلی، بر خلاف اعلام حماس، در میان چهار پیکری که این گروه تحویل داده، نیست. بر اساس بیانیه ارتش، حماس پیکرهای کفیر و آریل، دو فرزند شیری بیباس و اودد لیفشیتز، یک گروگان دیگر و یک پیکر ناشناس را تحویل آنها داده است.
به گزارش رویترز، بر اساس این بیانیه، پیکری که حماس ادعا کرده متعلق به بیباس است، متعلق به هیچ یک از گروگانهای اسیر در غزه نیست و اسرائیل قادر به شناسایی هویت او نیست.
ارتش اسرائیل هشدار داده حماس با این کار توافقات آتشبس را به شدت نقض کرده است چرا که طبق توافق موظف به بازگرداندن پیکر چهارتن از گروگانهایی بود که جانشان را از دست دادهاند. ارتش در بیانیه خود خواستار بازگشت شیری و همه گروگانهای باقیمانده در دست حماس و دیگر گروههای فلسطینی در غزه شد.
خانواده گروگان اودد لیفشیتز در بیانیهای اعلام کردند که پیکر او به طور رسمی شناسایی شده است.
دفتر نخستوزیر پیشتر اعلام کرده بود که گروه جهاد اسلامی لیفشیتز را در اسارت به قتل رسانده است.
چن کوگل، رییس مرکز ملی پزشکی قانونی اسرائیل، بعدا در یک بیانیه تلویزیونی گفت لیفشیتز بیش از یک سال پیش به قتل رسیده است.
لیفشیتز، ۸۳ ساله بود که از نیر اوز، کیبوتزی که به تاسیس آن کمک کرده بود، ربوده شد. همسرش، یوچود، که در آن زمان ۸۵ ساله بود، همراه با او دستگیر شد و دو هفته بعد، همراه با یک زن دیگر آزاد شد.
او یک روزنامهنگار سابق بود و در یک مقاله در هاآرتص چپگرا در ژانویه ۲۰۱۹، آنچه را که به گفته او شکستهای سیاستی نتانیاهو بود، فهرست کرده بود.
کفیر بیباس نه ماهه بود که خانواده بیباس، از جمله پدرشان یاردن، در کیبوتص نیر اوز در جریان حمله حماس در ۷ اکتبر ربوده شدند.
حماس در نوامبر ۲۰۲۳ اعلام کرد که دو کودک و مادرشان در یک حمله هوایی اسرائیل کشته شدهاند، اما مقامات اسرائیلی مرگ آنها را تائید نکردند. یاردن بیباس، پر خانواده در تبادل زندانیان این ماه، زنده بازگردانده شد.
ارتش پنجشنبه اعلام کرد کودکان بیباس در نوامبر ۲۰۲۳ به دست «تروریستها» در اسارت به قتل رسیدهاند.
یفتاح کوهن از کیبوتص نیر اوز که نزدیک به یک چهارم از ساکنانش را در حمله از دست داد، چه کشته و چه ربوده شده، گفت: «شیری و بچهها به یک نماد تبدیل شدند.»
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پیشتر و پس از انتشار تصاویر تحویل پیکرها، وعده داد از حماس انتقام خواهد گرفت.
در یک سخنرانی ضبط شده که پس از تحویل بقایای گروگانها منتشر شد، نتانیاهو قول داد که حماس را نابود کند و گفت «چهار تابوت» اسرائیل را موظف میکند «بیش از هر زمان دیگری» اطمینان حاصل کند که حمله ۷ اکتبر تکرار نشود.
او گفت: «خون عزیزان ما از خاک فریاد میزند و ما را موظف میکند که با قاتلان پست، تسویه حساب کنیم و ما این کار را خواهیم کرد.»
به گزارش رویترز، حماس چهار تابوت سیاه را «در یک نمایش عمومی با دقت سازماندهی شده» در حضور جمعیتی از فلسطینیها و دهها عضو مسلح این گروه تحویل نمایندگان صلیبسرخ دادند.
در زمان تحویل پیکرها به صلیبسرخ، یک شبهنظامی حماس در کنار پوستری ایستاده بود که طرح آن تابوتهایی بود که با پرچمهای اسرائیل پیچیده شده و روی آن نوشته شده بود: «بازگشت جنگ = بازگشت زندانیان شما در تابوتها.»
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، پس از انتشار تصاویر تحویل تابوتها با انتشار بیانیهای، این نمایش را محکوم کرد.
استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل گفت گوترش، «نمایش اجساد و نشان دادن تابوتهای گروگانهای فوت شده به شیوهای که امروز صبح دیده شد، که نفرتانگیز و وحشتناک است» را محکوم کرد.
او گفت قوانین بینالمللی ایجاب میکند بقایا به گونهای تحویل داده شوند که «احترام به کرامت متوفی و خانوادههایشان» را تضمین کند.
اسرائیلیها در باران در نزدیکی مرز غزه در کنار جاده صف کشیدند تا به کاروان حامل تابوتها که از آنجا عبور میکرد، ادای احترام کنند.
به گزارش رویترز، در تل آویو مردم در میدانی عمومی مقابل ستاد دفاعی اسرائیل که به عنوان میدان گروگانها شناخته میشود، جمع شدند و برخی گریه میکردند.
اسحاق هرتزوگ، رییسجمهور اسرائیل، گفت: «رنج. درد. هیچ کلمهای وجود ندارد. قلبهای ما، قلبهای یک ملت کامل، تکهتکه شده است.»
طی درگیری ۱۶ ماهه، مقامات اسرائیلی بارها تاکید کردهاند که حماس نابود خواهد شد و حدود ۲۵۰ گروگان که در حمله حماس به اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳ ربوده شدند، به خانه بازگردانده خواهند شد.
تحویل اجساد در روز پنجشنبه با بازگشت شش گروگان زنده در روز شنبه دنبال خواهد شد، در ازای صدها فلسطینی دیگر که انتظار میرود زنان و خردسالانی باشند که نیروهای اسرائیلی در غزه در طول جنگ بازداشت کردهاند.
بر اساس آمار اسرائیل، حماس در حمله ۷ اکتبر به اسرائیل، نزدیک به ۱۲۰۰ نفر را کشت و ۲۵۱ نفر را ربود. مقامات بهداشتی فلسطین میگویند عملیات نظامی متعاقب اسرائیل حدود ۴۸۰۰۰ نفر را کشته و غزه پرجمعیت را به ویرانه تبدیل کرده است.
انتظار میرود مذاکرات برای مرحله دوم توافق آتشبس در روزهای آینده آغاز شود. مذاکراتی که نتیجه آن باید شامل بازگشت حدود ۶۰ گروگان باقیمانده باشد که تصور میشود کمتر از نیمی از آنها زنده باشند. خروج کامل نیروهای اسرائیلی از نوار غزه برای پایان دادن به جنگ، بخشی دیگر از توافق مرحله دوم خواهد بود.
حماس روز پنجشنبه پیکرهای چهار گروگان اسرائیلی را به صلیب سرخ تحویل داد اما نمایش اجساد این گروگانها از سوی حماس، موجی از واکنشهای بینالمللی را برانگیخت.
سازمان ملل متحد اعلام کرد که به نمایش گذاشتن بقایای چهار گروگان اسرائیلی از سوی حماس در غزه در روز پنجشنبه، «توهینآمیز و ظالمانه» بود و صلیب سرخ نیز بار دیگر خواستار انجام این انتقال به صورت خصوصی شد.
ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، گفت: «نمایش اجساد که امروز صبح دیدیم، مفتضحانه و بیرحمانه است و برخلاف قوانین بینالمللی است. ما خواهان این هستیم که بازگرداندن همه اجساد گروگانها به صورت محرمانه، با احترام و مراقبت انجام شود.»
او افزود: «بر اساس قوانین بینالمللی، هرگونه بازگرداندن اجساد باید مطابق با ممنوعیت رفتار ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز باشد» و «تضمین احترام به کرامت متوفی و خانوادههای آنها باشد».
کمیته بینالمللی صلیب سرخ که مسئول انتقال گروگانها و اسیران بین طرفهای فلسطینی و اسرائیلی از آغاز جنگ در هفتم اکتبر است، بار دیگر خواستار آن شد که این انتقالها به صورت خصوصی و نه علنی در میان انبوهی از جمعیت و اعضای اسلامگرای مسلح حماس انجام شود.
کمیته بینالمللی صلیب سرخ در بیانیهای نوشت: «این عملیات باید بهصورت خصوصی و با بیشترین احترام برای متوفیان و کسانی که سوگوار هستند، انجام شود».
این سازمان مستقر در ژنو همچنین تاکید کرد: «هر آزادی - چه مربوط به زندهها و چه مردگان باشد - باید با عزت و احتیاط انجام شود.»
آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان نیز در واکنش به این اقدام حماس، آن را «غیرقابل تحمل» خواند.
او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «خانوادههای گروگانها تا پایان در معرض وحشت بیحد و حصر حماس هستند».
در یک نمایش تبلیغاتی در خان یونس، در جنوب نوار غزه، اعضای کلاهدار و مسلح حماس و دیگر گروههای مسلح فلسطینی چهار تابوت را بر روی یک سکو به نمایش گذاشتند که هر کدام عکس یکی از گروگانها را در خود داشت.
پشت این اجساد، پوستری از بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل به نمایش گذاشته شده بود که نشان میداد صورتش غرق در خون و کنارش دندانهای خونآشام است.
واکنش اسرائیل
بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل پنجشنبه و پس از تحویل اجساد چهار گروگان اسرائیلی، حماس را «هیولا» خواند.
او در یک پیام ویدیویی گفت: «در این روز، همه ما متحد و در یک غم غیرقابلتحمل شریک هستیم.»
نتانیاهو افزود: «همه ما دردی را احساس میکنیم که با خشم درآمیخته است و از هیولاهای حماس خشمگین هستیم.»
نخستوزیر اسرائیل اضافه کرد: «ما تمام گروگانهایمان را بازمیگردانیم، قاتلان را نابود میکنیم، حماس را از بین میبریم و با یکدیگر، با کمک خدا، آینده خود را تضمین خواهیم کرد.»
گیدئون ساعر، وزیر خارجه اسرائیل، با انتقاد از نمایش «وحشتناک و تنفرآور از ذهنیتهای هیولایی» حماس در انتقال گروگانهای کشتهشده در غزه، در پستی در شبکه ایکس نوشت: «واضح است که مسمومیت سیستماتیک نسل جوان در جامعه فلسطینی (در غزه و همچنین در یهودا و سامره) هر شانسی برای صلح را از بین میبرد. به درمان ریشهای نیاز است.»
او افزود: «ارتشهای تروریستی فلسطینی باید ریشهکن و شکست داده شوند. غزه باید بهطور کامل غیرنظامی شود.» ساعر همچنین از طرح دونالد ترامپ حمایت کرد و افزود که افرادی که میخواهند از جهنم غزه مهاجرت کنند، باید حق انتخاب آزاد داشته باشند.»
دیوید منسر، سخنگوی دولت اسرائیل، با اشاره به نمایش تابوتهای چهار گروگان کشتهشده اسرائیلی از سوی حماس، گفت: «حماس یک جنبش مقاومت نیست. حماس یک فرقه مرگ است که قتل میکند، شکنجه میدهد و اجساد کشتهشدگان را به نمایش میگذارد.»
کانال ۱۱ تلویزیون اسرائیل گزارش داد حماس علاوه بر حرکات تبلیغاتی که با تابوت اجساد گروگانها هنگام انتقال انجام داد، اقلامی تبلیغاتی را هم داخل تابوتها قرار داده بود.
طبق این گزارش، مقامهای اسرائیلی به میانجیهای توافق آتشبس تماس گرفته و خواستار اقدام قاطع علیه این اقدام حماس شدند.
کانال ۱۳ تلویزیون اسرائیل گزارش داد بنیامین نتانیاهو در مذاکرات مربوط به مرحله دوم آتشبس و توافق گروگانها، چندین درخواست جدید مطرح کرده است.
طبق این گزارش، به عنوان پیششرط برای پایان دائمی جنگ، نتانیاهو خواستار تبعید رهبری حماس به خارج از کشور، خلع سلاح غزه و حفظ کنترل امنیتی اسرائیل بر این منطقه شده است.
تحویل اجساد به اسرائیل
ارتش اسرائیل خبر داد اجساد چهار گروگانی را که پنجشنبه دوم اسفند از سوی حماس به صلیب سرخ تحویل داده شد، دریافت کرده است.
این پیکرها پس از برگزاری یک مراسم کوتاه، برای شناسایی، منتقل میشوند.
بر اساس اعلام قبلی، اجساد یک زن اسرائیلی به نام شیری بیباس و دو فرزندش به نامهای کفیر و آریل و همچنین پیکر اودد لیفشیتز، یک گروگان دیگر، از سوی حماس تحویل داده شد.
تابوتهای اجساد این گروگانها، پیش از تحویل به صلیب سرخ در غزه، مقابل دوربینهای تلویزیونی به نمایش گذاشته شد.
به گفته حماس، این چهار نفر در جریان حملات هوایی ارتش اسرائیل به نوار غزه کشتهاند اما اسرائیل تاکنون این موضوع را تایید نکرده است.
پیش از این، ارتش اسرائیل خبر داده بود که صلیب سرخ تحویل گرفتن اجساد چهار گروگان را تایید کرده و قرار است آنها را در محلی در غزه به اسرائیل تحویل دهد.
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر ۲۰۲۳) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کشتند و بیش از ۲۵۰ تن را گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گستردهای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، بیش از ۴۸ هزار کشته و ۱۱۱ هزار زخمی بر جای گذاشت.
این تحویل پیکرها، اولین بازگرداندن اجساد در طول توافق فعلی خواهد بود و اسرائیل هویت این چهار نفر را پس از بررسی کامل دیانای، تایید خواهد کرد.
قرار است حماس پیکر چهار گروگان دیگر را نیز هفته آینده به اسرائیل تحویل دهد.
انتظار در تلآویو برای استقبال از پیکرهای چهار گروگان
پس از ماهها رایزنیهای بینالمللی و با میانجیگری مصر، قطر و آمریکا، اسرائیل و حماس ۲۶ دی برای برقراری یک آتشبس سهمرحلهای در غزه به توافق دست یافتند.
مرحله نخست این توافق که شش هفته به طول میانجامد، از ۳۰ دی به اجرا درآمد. در چارچوب این توافق، تاکنون ۱۹ گروگان اسرائیلی در ازای آزادی هزار و ۱۰۰ زندانی فلسطینی، به کشور خود بازگشتهاند.
شش گروگان دیگر نیز در مرحله نخست توافق آتشبس آزاد خواهند شد.
خبرگزاری فرانسه نوشت که با پایان این مرحله، ۵۸ گروگان اسرائیلی دیگر همچنان در اسارت گروههای مسلح فلسطینی در نوار غزه خواهند ماند.
تصویری از محل به نمایش گذاشتن تابوهای چهار گروگان اسرائیلی برای تحویل به صلیب سرخ در غزه
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تاکید کرد این کشور دیگر اجازه نخواهد داد رویدادی مانند حمله مرگبار هفتم اکتبر حماس تکرار شود. این سخنان پس از آن مطرح میشوند که حماس از تصمیم خود برای تحویل جنازه چهار گروگان اسرائیلی به این کشور و آمادگی برای آزادی همه گروگانها خبر داد.
نتانیاهو چهارشنبه، اول اسفند، در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «فردا روز بسیار سختی برای کشور اسرائیل خواهد بود؛ روزی شوکهکننده، روزی پر از اندوه. ما چهار تن از گروگانهای عزیزمان را به خانه میآوریم، در حالی که جان باختهاند.»
او اعضای حماس را «هیولا» خواند و افزود: «ما عزاداریم، درد میکشیم، اما همچنین مصمم هستیم که اطمینان حاصل کنیم هرگز چیزی مشابه این [تهاجم] مجددا رخ نخواهد داد.»
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر ۲۰۲۳) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گستردهای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، بیش از ۴۸ هزار کشته و ۱۱۱ هزار زخمی بر جای گذاشت.
حماس قرار است اجساد چهار گروگان را پنجشنبه، دوم اسفند، به اسرائیل تحویل دهد که در میان آنان، پیکرهای یک زن اسرائیلی به نام شیری بیباس و دو فرزندش به نامهای کفیر و آریل هم وجود خواهند داشت.
حماس میگوید این سه نفر در جریان حملات ارتش اسرائیل به نوار غزه کشتهاند، اما اسرائیل تاکنون این موضوع را تایید نکرده است.
یاردن بیباس، پدر این خانواده، پیشتر در جریان مبادله گروگانهای اسرائیلی و زندانیان فلسطینی آزاد شده بود.
حماس همچنین پیکر چهار گروگان دیگر را هفته آینده به اسرائیل تحویل خواهد داد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل
حماس: برای آزادی تمامی گروگانهای باقیمانده در مرحله دوم آتشبس آمادهایم
طاهر النونو، از مقامهای ارشد حماس، اعلام کرد این گروه آماده است تمام گروگانهای اسرائیلی اسیر در نوار غزه را بهطور همزمان در جریان مرحله دوم توافق آتشبس آزاد کند.
نونو اول اسفند در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه گفت: «ما به اطلاع میانجیها رساندهایم که حماس آماده است تمام گروگانها را همزمان و بهصورت یکجا در مرحله دوم توافق آزاد کند، نه بهصورت تدریجی مانند مرحله اول.»
او افزود این تصمیم بهمنظور «اثبات جدیت و آمادگی کامل ما برای پیشرفت در حل این مسئله، همچنین ادامه اقدامات جهت تحکیم آتشبس و دستیابی به آتشبس پایدار» اتخاذ شده است.
با این حال، نونو مشخص نکرد در حال حاضر چه تعداد گروگان اسرائیلی در اسارت حماس و دیگر گروههای مسلح فلسطینی در غزه به سر میبرند.
پس از ماهها رایزنیهای بینالمللی و با میانجیگری مصر، قطر و آمریکا، اسرائیل و حماس ۲۶ دی برای برقراری یک آتشبس سهمرحلهای در غزه به توافق دست یافتند.
مرحله نخست این توافق که شش هفته به طول میانجامد، از ۳۰ دی به اجرا درآمد. در چارچوب این توافق، تاکنون ۱۹ گروگان اسرائیلی در ازای آزادی هزار و ۱۰۰ زندانی فلسطینی، به کشور خود بازگشتهاند.
شش گروگان دیگر نیز در مرحله نخست توافق آتشبس آزاد خواهند شد. خبرگزاری فرانسه نوشت در پایان این مرحله، ۵۸ گروگان اسرائیلی دیگر همچنان در اسارت گروههای مسلح فلسطینی در نوار غزه خواهند بود.
تصاویر شماری از گروگانهای اسرائیلی در بند حماس در خیابانی در اورشلیم، اول اسفند
قطع کمکهای مالی آمریکا به نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان
روزنامه واشینگتن پست اول اسفند به نقل از مقامهای آمریکایی و فلسطینی گزارش داد ایالات متحده حمایت مالی خود از نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان را بهطور کامل به حالت تعلیق درآورده است.
این اقدام به دنبال تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر توقف کمکهای خارجی آمریکا به اجرا درآمده است.
واشینگتن پست افزود تعلیق کمکهای آمریکا در زمانی «بحرانی» برای تشکیلات خودگردان رخ داده، زیرا این نهاد بهمنظور حفظ حاکمیت خود در کرانه باختری و همچنین تقویت نفوذش در غزه پس از خاتمه مناقشه کنونی، با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم میکند.
بر اساس این گزارش، نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان همواره با کمبود منابع مالی و نارضایتی عمومی مواجه بودهاند.
اسکاینیوز عربی ۲۸ بهمن به نقل از منابع آگاه گزارش داد حماس آماده است کنترل نوار غزه را به تشکیلات خودگردان فلسطین واگذار کند.
دفتر نخستوزیر اسرائیل اعلام کرد بر اساس توافقی که در قاهره با حماس حاصل شده است، این گروه شش گروگان زنده را آزاد خواهد کرد و اجساد چهار گروگان دیگر را نیز تحویل خواهد داد.
طبق توافقی که سهشنبه ۳۰ بهمن صورت گرفت، شش گروگان که قرار بود در مرحله اول توافق با حماس آزاد شوند، روز شنبه چهارم اسفند آزاد خواهند شد و اجساد چهار گروگان کشتهشده نیز روز پنجشنبه تحویل داده خواهند شد.
این درحالی است که پیشتر فقط برای آزادی سه گروگان برنامهریزی شده بود. به گزارش تایمز اسرائیل، خانوادههای گروگانهای زنده از این موضوع مطلع شدهاند.
اداره گروگانها در دفتر نخستوزیری از عموم مردم و رسانههای اسرائیلی خواسته است که از انتشار شایعات درباره نام گروگانهای کشتهشده خودداری کنند.
حماس نام برخی از گروگانهای کشته شده را که قرار است تحویل دهد اعلام کرده است، اما مقامهای اسرائیلی منتظر تایید هویت آنها از سوی تیمهای پزشکی قانونی خود خواهند ماند.
همزمان با تشدید نگرانیها درباره سلامت گروگانهای باقی مانده، خانوادههای برخی از گروگانها برای نخستین بار پس از بیش از یک سال، از طریق شماری از ۱۹ گروگانی که در هفتههای گذشته در چارچوب توافق آتشبس با حماس آزاد شدهاند، نشانههایی از حیات عزیزانشان دریافت کردهاند.
به گزارش رویترز، تا کنون از دستکم ۱۰ گروگان، از مجموع ۲۵۱ گروگانی که در حمله ۷ اکتبر حماس به جنوب اسرائیل ربوده شدند، نشانههایی از حیات دیده شده است.
شنبه ۲۷ بهمن و همزمان با اجرای گام ششم توافق آتشبس غزه، سه گروگان از منطقه خانیونس غزه آزاد شدند که همگی غیرنظامیان اسرائیلی با ملیتهای دوگانه اسرائیلی-آمریکایی، روسی و آرژانتینی هستند.اسرائیل نیز در مقابل ۳۶۹ زندانی فلسطینی را آزاد کرد.
ترامپ پیشتر هشدار داده بود اگر حماس در مهلت تعیین شده گروگانها را آزاد نکند، در غزه «جهنم به پا خواهد شد».
پس از ماهها رایزنیهای بینالمللی و با میانجیگری قطر، مصر و آمریکا، اسرائیل و حماس ۲۶ دی برای برقراری یک آتشبس سهمرحلهای در غزه به توافق دست یافتند.
مرحله نخست این توافق که قرار است شش هفته به طول بینجامد، از ۳۰ دی به اجرا درآمد و ۱۲ اسفند به پایان میرسد.
در هفتههای اخیر، بر اساس مفاد توافق در مرحله اول، ۱۹ گروگان اسرائیلی و پنج گروگان تایلندی آزاد شدهاند. طبق این توافق، اسرائیل نیز متعهد شده که حدود دو هزار زندانی فلسطینی، از جمله صدها محکوم به حبس ابد را آزاد کند.
از میان ۲۵۱ گروگانی که حماس در حمله ۷ اکتبر ربوده بود، ۷۰ نفر همچنان در غزه هستند، اما ارتش اسرائیل بر این باور است که حداقل ۳۵ نفر از آنها جان خود را از دست دادهاند.
پیش از اجرای آتشبس در ژانویه، حماس طی آتشبس یکهفتهای در نوامبر ۲۰۲۳، ۱۰۵ غیرنظامی را آزاد کرد. پیش از آن نیز چهار گروگان دیگر آزاد شده بودند. تاکنون، نیروهای اسرائیلی هشت گروگان را نجات داده دادهاند و اجساد ۴۰ گروگان را نیز کشف کردهاند؛ از جمله سه نفری که به اشتباه از سوی نیروهای اسرائیلی کشته شدند.
علاوه بر این، دو شهروند اسرائیلی که در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ به غزه رفته بودند، همچنان در اسارت حماس هستند. این گروه همچنین پیکر یکی از سربازان ارتش اسرائیل را که در جنگ ۲۰۱۴ کشته شده بود، نگه داشته است. جسد یکی دیگر از سربازان اسرائیلی که در همان سال کشته شده بود، در ژانویه از غزه بازگردانده شد.
ارتش اسرائیل جمعه، سوم اسفند، در بیانیهای نوشت: «ما میتوانیم تایید کنیم که کفیر بیباس، نوزاد ده ماهه، و برادر بزرگترش آریل، چهار ساله، هر دو در حالی که در غزه گروگان گرفته شده بودند حداکثر تا نوامبر ۲۰۲۳ توسط تروریستها به طرز وحشیانهای به قتل رسیدند.»
این بیانیه میافزاید: «تروریستها به دو پسر جوان شلیک نکردند، آنها را با دستان خالی کشتند. پس از آن برای سرپوش گذاشتن بر این جنایات دست به اعمال وحشتناکی زدند.»
این ارزیابی ارتش اسرائیل بر اساس یافتههای پزشکی قانونی و اطلاعاتی است که از این نتایج پشتیبانی میکند.
ارتش اسرائیل نوشت: «ما این اطلاعات و یافتههای پزشکی قانونی را با شرکای خود در سراسر جهان به اشتراک گذاشتهایم تا آنها بتوانند آن را تایید کنند.»
دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل، گفت: «تمام جهان باید دقیقا بداند که سازمان تروریستی حماس چگونه عمل میکند. آریل و کفیر به قتل رسیدند و دیروز اجساد آنها در مراسمی توهینآمیز و بیرحمانه در غزه بازگردانده شد.»
جسد شیری بیباس، گروگان زن اسرائیلی که قرار بود به عنوان بخشی از توافق آتشبس به همراه فرزندانش به اسرائیل بازگردانده شود، بازگردانده نشد و به جای آن پیکر یک زن ناشناس تحویل داده شد.
ارتش اسرائیل اعلام کرد: «حماس دروغ گفت و توافق را زیر پا گذاشت.»
واکنش حماس
در حالی که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، حماس را به انتقام گرفتن به دلیل تحویل ندادن پیکر شیری بیباس گروگان زن اسرائیلی تهدید کرده، این گروه اعلام کرد که در حال بررسی خطای احتمالی در شناسایی بقایای انسانی تحویل داده شده به اسرائیل بر اساس توافق آتشبس است.
حماس قرار بود پنجشنبه اجساد شیری بیباس و دو پسرش کفیر و آریل را به همراه بقایای چهارمین گروگان اسرائیلی تحت توافق آتشبس غزه تحویل دهد.
اچهار جسد تحویل داده شد و هویت دو پسر کودک بیباس و گروگان دیگر اودد لیفشیتز تایید شد.
اما متخصصان اسرائیلی گفتند که جسد چهارم جسد یک زن ناشناس است و نه بیباس.
بیباس همراه با پسرانش و همسرش یاردن در جریان حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر ربوده شد.
باسم نعیم، یکی از اعضای دفتر سیاسی حماس، گفت که «اشتباهات تاسفبار» ممکن است رخ دهد، به خصوص که بمباران اسرائیل اجساد گروگانهای اسرائیلی و فلسطینیها را مخلوط کرده است.
او در بیانیهای گفت: «ما تایید میکنیم که عدم پایبندی به میثاقها و توافقهایی که امضا میکنیم به نفع ارزشها یا منافع ما نیست.»
حماس به طور جداگانه اعلام کرد که اظهارات مقامات اسرائیلی را بررسی و نتایج را اعلام خواهد کرد.
تحویل ندادن جسد گروگان زن اسرائیلی و پیشتر نمایش چهار تابوت در روز پنجشنبه، خشم اسرائیل را برانگیخت و تهدید نتانیاهو به انتقام را در پی داشت.
نتانیاهو: حماس بهای این اقدام خود را میپردازد
نخستوزیر اسرائیل در واکنش به تحویل داده شدن یک پیکر ناشناس از سوی حماس به اسرائیل به جای شیری بیباس، مادر کشته شدهای که پیکر کودکانش تحویل داده شد، اعلام کرد که حماس بهای این اقدام را پرداخت خواهد کرد.
نتانیاهو، جمعه سوم اسفند تاکید کرد که حماس برای «این اقدام ظالمانه و شیطانی»، تاوان خواهد داد.
او گفت: «ما با قاطعیت اقدام خواهیم کرد تا شیری را همراه همه گروگانهایمان -چه زنده و چه کشتهشده- به خانه بازگردانیم.»
همزمان یک مقام حماس به خبرگزاری رویترز گفت که بقایای پیکر بیباس «در اثر حمله هوایی اسرائیل با بقایای سایر اجساد در میان آوار، مخلوط شده» بود.
یک مقام حماس نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که احتمالا پیکر بیباس، «بهاشتباه» با اجساد دیگر که در اثر حملات کشته و زیر آوار دفن شده بودند، مخلوط شده است.
بر اساس اعلام حماس، «امکان وقوع اشتباه یا مخلوط شدن اجساد در اثر حملات اسرائیل» وجود دارد: «ادعاهای اسرائیل درباره جسد گروگان مورد نظر بررسی و نتایج آن اعلام خواهد شد.»
از سوی دیگر صلیب سرخ اعلام کرد از نحوه اجرای روند آزادی گروگانهای اسرائیلی از سوی حماس، «نگران و ناراضی» است.
جسد بیباس تحویل داده نشده است
ارتش اسرائیل پیش از این اعلام کرد پیکر بیباس، گروگان زن اسرائیلی، بر خلاف اعلام حماس، در میان چهار پیکری نیست که این گروه تحویل داده.
بر اساس بیانیه ارتش، حماس پیکرهای کفیر و آریل، دو فرزند بیباس و نیز اودد لیفشیتز، یک گروگان دیگر و یک پیکر ناشناس را تحویل داده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، بر اساس این بیانیه، پیکری که حماس ادعا کرده متعلق به بیباس است، متعلق به هیچ یک از گروگانهای اسیر در غزه نیست و اسرائیل قادر به شناسایی هویت او نیست.
ارتش اسرائیل هشدار داد حماس با این کار توافقات آتشبس را «به شدت نقض کرده» است چرا که طبق توافق، موظف به بازگرداندن پیکر چهار تن از گروگانهایی بود که جانشان را از دست دادهاند.
ارتش اسرائیل در بیانیه خود خواستار بازگشت بیباس و همه گروگانهای باقیمانده در دست حماس و دیگر گروههای فلسطینی در غزه شد.
درباره اودد لیفشیتز، گروگان ۸۰ و چند ساله کشته شده
خانواده گروگان دیگر، اودد لیفشیتز، در بیانیهای اعلام کردند که پیکر او به طور رسمی شناسایی شده است.
دفتر نخستوزیر اسرائیل پیشتر اعلام کرده بود گروه جهاد اسلامی لیفشیتز را در اسارت به قتل رسانده است.
چن کوگل، رییس مرکز ملی پزشکی قانونی اسرائیل، بعدا در یک بیانیه تلویزیونی گفت لیفشیتز بیش از یک سال پیش به قتل رسیده است. او ۸۳ ساله بود که از نیر اوز، کیبوتصی که به تاسیس آن کمک کرده بود، ربوده شد. همسرش، یوچود که در آن زمان ۸۵ ساله بود، همراه با او اسیر شد و دو هفته بعد، همراه با یک زن دیگر آزاد شد.
او یک روزنامهنگار سابق بود و در یک مقاله در هاآرتص در ژانویه ۲۰۱۹، آنچه را که به گفته او شکستهای سیاستهای نتانیاهو بود، فهرست کرده بود.
اعضای خانواده بیباس، قربانیان حمله حماس
کفیر بیباس ۹ ماهه بود که خانواده بیباس، از جمله پدرشان یاردن، در کیبوتص نیر اوز در جریان حمله حماس در هفتم اکتبر ربوده شدند.
حماس نوامبر ۲۰۲۳ اعلام کرد که دو کودک و مادرشان در یک حمله هوایی اسرائیل کشته شدهاند اما مقامات اسرائیلی مرگ آنها را تایید نکردند.
یاردن بیباس، پدر خانواده، در تبادل گروگانها در ماه فوریه، زنده بازگردانده شد.
ارتش اسرائیل پنجشنبه اعلام کرد کودکان بیباس در نوامبر ۲۰۲۳ «به دست تروریستها» در اسارت به قتل رسیدهاند.
یفتاح کوهن از کیبوتص نیر اوز که نزدیک به یکچهارم ساکنانش را در حمله هفتم اکتبر حماس از دست داد (چه کشته و چه ربوده شده)، گفت: «شیری و بچهها به یک نماد تبدیل شدند.»
نتانیاهو: انتقام خواهیم گرفت
نتانیاهو پیشتر و پس از انتشار تصاویر تحویل پیکرها، وعده داد از حماس انتقام خواهد گرفت.
در یک سخنرانی ضبط شده که پس از تحویل اجساد گروگانها منتشر شد، نتانیاهو قول داد که حماس را نابود کند و گفت که «چهار تابوت»، اسرائیل را موظف میکند «بیش از هر زمان دیگری» اطمینان حاصل کند که حمله هفتم اکتبر تکرار نشود.
او گفت: «خون عزیزان ما از خاک فریاد میزند و ما را موظف میکند که با قاتلان پست، تسویه حساب کنیم و ما این کار را خواهیم کرد.»
به گزارش رویترز، حماس چهار تابوت سیاه را «در یک نمایش عمومی با دقت سازماندهی شده» در حضور جمعیتی از فلسطینیها و دهها عضو مسلح این گروه تحویل نمایندگان صلیبسرخ داد.
در زمان تحویل پیکرها به صلیبسرخ، یک شبهنظامی حماس در کنار پوستری ایستاده بود که طرح آن تابوتهایی بود که با پرچمهای اسرائیل پیچیده شده و روی آن نوشته شده بود: «بازگشت جنگ = بازگشت زندانیان شما در تابوتها.»
نمایش تابوتها، اقدامی نفرتانگیز
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، پس از انتشار تصاویر تحویل تابوتها با انتشار بیانیهای، «این نمایش» را محکوم کرد.
استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل گفت که گوترش، «نمایش اجساد و نشان دادن تابوتهای گروگانهای فوت شده به شیوهای که امروز صبح دیده شد؛ که نفرتانگیز و وحشتناک است» را محکوم کرد.
او گفت قوانین بینالمللی ایجاب میکند بقایا به گونهای تحویل داده شوند که «احترام به کرامت متوفی و خانوادههایشان» را تضمین کند.
اسرائیلیها در باران در نزدیکی مرز غزه در کنار جاده صف کشیدند تا به کاروان حامل تابوتها که از آنجا عبور میکرد، ادای احترام کنند.
به گزارش رویترز، در تل آویو مردم در میدانی عمومی مقابل ستاد دفاعی اسرائیل که به عنوان میدان گروگانها شناخته میشود، جمع شدند و برخی گریه میکردند.
اسحاق هرتزوگ، رییسجمهوری اسرائیل، گفت: «رنج. درد. هیچ کلمهای وجود ندارد. قلبهای ما، قلبهای یک ملت، تکهتکه شده است.»
طی درگیری ۱۶ ماهه، مقامات اسرائیلی بارها تاکید کردهاند که حماس نابود خواهد شد و حدود ۲۵۰ گروگان که در حمله حماس به اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳ ربوده شدند، به خانه بازگردانده میشوند.
ادامه روند اجرای توافق آتشبس
تحویل اجساد در روز پنجشنبه با بازگشت شش گروگان زنده در روز شنبه دنبال خواهد شد؛ در ازای صدها فلسطینی دیگر که انتظار میرود زنان و خردسالانی باشند که نیروهای اسرائیلی در غزه در طول جنگ بازداشت کردهاند.
بر اساس آمار اسرائیل، حماس در حمله هفتم اکتبر به اسرائیل، نزدیک به هزار و ۲۰۰ نفر را کشت و ۲۵۱ نفر را ربود. مقامات بهداشتی فلسطین میگویند عملیات نظامی متعاقب اسرائیل حدود ۴۸ هزار نفر را کشته و غزه پرجمعیت را به ویرانه تبدیل کرده است.
انتظار میرود مذاکرات برای مرحله دوم توافق آتشبس اسرائیل و حماس در روزهای آینده آغاز شود. مذاکراتی که نتیجه آن باید شامل بازگشت حدود ۶۰ گروگان باقیمانده باشد که تصور میشود کمتر از نیمی از آنها زنده باشند.
خروج کامل نیروهای اسرائیلی از نوار غزه برای پایان دادن به جنگ، بخشی دیگر از توافق مرحله دوم خواهد بود.