استقبال از پیام عبدالله اوجالان؛ پکک با ترکیه اعلام آتشبس کرد
حزب کارگران کردستان (پکک) در واکنش به خواسته رهبر خود برای زمین گذاشتن سلاح و انحلال، اعلام کرد که در مقابل نبرد با ترکیه، آتشبس را انتخاب میکند. این گروه ابراز امیدواری کرد که رهبرش، عبدالله اوجالان، از زندان آزاد شود تا بتواند روند خلع سلاح پکک را هدایت کند.
در حالی که اوکراین بهدنبال توسعه معادن ارزشمند لیتیوم و جلب سرمایههای خارجی برای بازسازی اقتصاد جنگزده خود است، اختلافات سیاسی با ایالات متحده و نبود تضمینهای امنیتی غربی، آینده توافق پیشنهادی برای بهرهبرداری از ذخایر معدنی این کشور را در هالهای از ابهام قرار داده است.
در اراضی پوشیده از برف در مرکز اوکراین، جایی که برخی از بزرگترین ذخایر معدنی ثابتشده لیتیوم این کشور قرار دارد، گروه کوچکی از مشاوران زیستمحیطی حسگرهایی را در حفرههای زمین قرار میدهند تا سطح آب را اندازهگیری کنند.
این بررسی زیستمحیطی، که به سفارش یک شرکت کوچک معدنکاری اوکراینیِ دارنده مجوز انجام میشود، سالها پیش از هرگونه فعالیت معدنی در این میدانِ توسعهنیافته صورت میگیرد.
مسیر طولانی تا تحقق درآمدهای معدنی
این موضوع نشان میدهد که هنوز مسیری طولانی در پیش است تا توافق پیشنهادیِ مواد معدنی میان اوکراین و ایالات متحده، بتواند درآمد قابلتوجهی برای هر دو طرف به ارمغان بیاورد. دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، و ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، جمعه ۱۰ اسفند در واشینگتن دیدار کردند تا بر امضای این توافق نظارت کنند، اما در جریان گفتوگویی تند مقابل دوربینهای جهانی، توافق را بدون امضا رها کردند.
ترامپ گفته بود که این توافق میتواند راهی باشد تا آمریکا بخشی از پولی را که بهصورت کمک مالی و تسلیحاتی به اوکراین در جریان جنگ سهساله با روسیه داده، جبران کند. اما درگیری در دفتر بیضی کاخ سفید، آینده این قرارداد را در هالهای از ابهام فرو برد.
یک مقام ارشد آمریکایی پس از این ماجرا به رویترز گفت ترامپ احتمال این توافق را بهطور کامل منتفی ندانسته، اما این منوط به آن است که اوکراین آمادگی گفتوگویی سازنده را داشته باشد.
تردیدهای امنیتی؛ مانع جذب سرمایهگذار
به گفته دنیس آلیوشین، مدیر ارشد استراتژی در شرکت معادن لیتیوم اوکراین، دستیابی به توافق گامی در مسیر درست خواهد بود، زیرا حضور آمریکا در اوکراین در درازمدت آسیبپذیری این کشور را در برابر تهاجم روسیه کمتر میکند. بااینحال، او افزود که بدون نوعی تضمین امنیتی از سوی غرب، توسعه معدن لیتیوم «پولخیفسکه»، دشوار خواهد بود. این ذخیره معدنی، که یکی از بزرگترین منابع لیتیوم در اروپا محسوب میشود—تنها ۲۴۰ کیلومتر در شمال غرب خط مقدم با روسیه قرار دارد.
آلیوشین به رویترز گفت: «پیش از آغاز جنگ، مذاکرات تجاری زیادی با سرمایهگذارانی داشتم که به پروژه علاقهمند بودند. اما با شروع جنگ، یک مدیرعامل منطقی وارد کشوری نمیشود که در آن جنگ است؛ آنها ترجیح میدهند به زیمبابوه، کانادا یا آفریقا بروند، جایی که جنگی در کار نباشد.»
با وجود درخواستهای مکرر زلنسکی، دولت ترامپ هیچ تضمین امنیتی به کییف نداده است.
ابهام درباره توجیه اقتصادی و آینده صنعت لیتیوم
همین امر، بهویژه با توجه به خطر ازسرگیری جنگ حتی در صورت دستیابی به یک توافق آتشبس با روسیه در سال جاری، تردیدهایی درباره توجیه اقتصادیِ اکتشاف ذخایر کمیاب مواد معدنی، که در دستگاههای فناورانه پیشرفته و باتریها کاربرد دارند، ایجاد کرده است.
متن پیشنویس توافق مواد معدنی که رویترز آن را بررسی کرده، اگرچه حاوی عبارات اطمینانبخش است، اما هیچ تضمین امنیتی در آن وجود ندارد.
تمرکز اصلی این پیشنویس بر ایجاد یک «صندوق سرمایهگذاری بازسازی» با مدیریت مشترک ایالات متحده و اوکراین است که کییف متعهد شود ۵۰ درصد درآمد حاصل از منابع طبیعی دولتی را به آن اختصاص دهد.
علاوه بر این، مفاد این توافق کلی است و برای تعیین جزییات، مذاکرات بیشتری لازم خواهد بود. این موضوع را چهار کارشناس در گفتوگو با رویترز تایید کردند.
آلیوشین میگوید حتی اگر صلحی پایدار به اوکراین بازگردد، شرکت معادن لیتیوم اوکراین باید ۳۵۰ میلیون دلار جذب کند و دستکم برای یک سال و نیم مطالعه امکانسنجی انجام دهد تا بتواند ساخت معدن و کارخانه فرآوری را آغاز کند. او گفت: «این یعنی ما شاید تا سال ۲۰۲۹ بتوانیم به مرحله تولید پایدار برسیم.»
دور بعدی انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۲۸ برگزار میشود و ترامپ که بر همکاری معدنی بهعنوان راهی برای تامین صلح تاکید دارد با توجه به دوره نخست خود، طبق قانون اساسی، نمیتواند بار دیگر نامزد ریاست جمهوری آمریکا شود.
بااین همه، هفت مدیر اجرایی معدن و تحلیلگر صنعتی به رویترز گفتند که برآورد زمانی آلیوشین خوشبینانه است.
دورههای اکتشاف معمولا چهار سال طول میکشد و پس از آن یک سال دیگر هم برای مطالعه امکانسنجی نیاز است تا ساخت کارخانه فرآوری اصلا شروع شود.
برنامه تولید؛ از استخراج تا کربنات لیتیوم
با این حال، آلیوشین گفت شرکتش در نهایت برنامه دارد سالانه حدود ۱.۵ میلیون تن سنگ معدن خام استخراج کند و آن را به ۳۰۰ هزار تن کنسانتره پتالایت، مادهای با غلظت بالاتر لیتیوم، تبدیل کند.
او افزود که با سرمایهگذاری بیشتر، میتوان این کنسانتره را باز هم تصفیه کرد تا ۲۲ هزار تن کربنات لیتیوم بادرجه کاربرد در باتری تولید شود. این نخستین بار است که جزییات مربوط به برنامه تولید و زمانبندی فرآوری در ذخایر پولخیفسکه گزارش میشود.
تقاضا برای این مواد معدنی بالاست. لیتیوم در باتریهای خودروهای برقی بهکار میرود و عناصر خاکی کمیاب در ساخت همهچیز از موتور خودرو و توربین بادی گرفته تا سلاحهای نظامی پیشرفته استفاده میشوند.
اما طبق نظر بیش از ۱۰ تحلیلگر و کارشناس صنعت معدن به رویترز، تبدیل ذخایر لیتیوم و عناصر خاکی کمیاب اوکراین به معادن فعال و ساخت تاسیسات فرآوری آن، کاری بسیار بزرگ است.
رقابت با چین؛ مسئله زمان
به این ترتیب، هر توافقی از سوی ترامپ برای دسترسی به مواد معدنی حیاتی اوکراین نمیتواند ایالات متحده را در دوران ریاستجمهوری او به چالشی جدی در برابر مزیت چشمگیر چین در این عرصه تبدیل کند.
جولین کتل، نایب رییس بخش فلزات و معدن در شرکت مشاوره منابع طبیعی وود مکنزی، گفت: «درست است که این حرکتی علیه چین بهشمار میرود، اما مشکل اصلی همچنان این است که این مواد معدنی کجا فرآوری میشوند و رسیدن به آن مرحله چقدر زمان میبرد.»
او افزود: «اوکراین تیتانیوم تولید میکند و ذخایر گرافیت و لیتیوم گستردهای دارد. میتوان تولید در معادن فعلی را افزایش داد. اما وقتی صحبت از توسعه حوزههای جدید معدنی میشود، فاصله کشف تا تحویل ماده ممکن است تا ۱۰ سال زمان ببرد.»
دامینیک راب، رییس امور جهانی در شرکت خصوصی فعال در حوزه معدن، توافق میان ایالات متحده و اوکراین را گامی مثبت برای تامین مالی بازسازی اوکراین میداند.
راب که پیشتر وزیر امور خارجه بریتانیا بود، گفت: «بررسیهای فراوان و مذاکرات بیشتری مورد نیاز است.»
بر اساس دادههای موجود، اوکراین دارای ذخایری از ۲۲ مورد از ۵۰ ماده معدنیِ است که آمریکا بهعنوان مواد معدنی حیاتی اعلام کرده است و در حوزههای لیتیوم، گرافیت، تیتانیوم، اورانیوم مورد استفاده در تولید انرژی هستهای و همچنین عناصر خاکی کمیاب، ذخایر قابلتوجهی دارد.
چین در حال حاضر سومین تولیدکننده بزرگ لیتیوم در جهان، پس از استرالیا و شیلی است. این کشور همچنین بزرگترین تولیدکننده عناصر خاکی کمیاب از جمله نئودیمیوم بهشمار میرود که از آن برای ساخت آهنرباهای دائمی قوی، سبک و پرقدرت در تجهیزات دفاعی استفاده میشود.
به گزارش رویترز، جوزف عون، رییسجمهور لبنان، در مصاحبهای با شبکهی تلویزیونی الشرق که جمعه منتشر شد اعلام کرد او قصد دارد در سفر هفته آینده به عربستان سعودی، از این کشور بخواهد بستهی کمک سه میلیارد دلاری سالانه به ارتش لبنان را بار دیگر فعال کند.
عون که پیش از انتخاب به ریاستجمهوری در ۹ ژانویه، فرمانده ارتش لبنان بود، قرار است دوشنبه در نخستین سفر خارجی خود به عربستان سعودی برود و با محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور دیدار کند.
او در گفتوگو با شبکه الشرق که جمعه ۱۰ اسفند منتشر شد، گفت از ریاض خواهد پرسید «آیا امکان دارد این کمک که در سال ۲۰۱۶ متوقف شد، دوباره فعال شود؟»
این کمک پس از آن قطع شد که لبنان از محکوم کردن حملات به اماکن دیپلماتیک سعودی در ایران خودداری کرد.
عربستان سعودی زمانی میلیاردها دلار در لبنان هزینه کرد. این هزینهها از جمله صرف سپردهگذاری در بانک مرکزی لبنان، کمک به بازسازی جنوب این کشور پس از جنگ سال ۲۰۰۶ حزبالله و اسرائیل و حمایت از شماری از سیاستمداران لبنانی شد، اما در نهایت تنها شاهد این بود که حزبالله با پشتیبانی ایران قدرتمندتر شده و نفوذش در سراسر خاورمیانه گسترش یافت.
اما تحولات سیاسی ماههای اخیر در منطقه، از جمله حملات اسرائیل به حزبالله در سال گذشته میلادی و سرنگونی بشار اسد، متحد سوری آن در ماه دسامبر بسیار چشمگیر بود و وضعیت تغییر کرده است.
عون در گفتگو با الشرق گفت: «امید و انتظار دارم که عربستان سعودی، بهویژه ولیعهد، روابط فیمابین را به سود دو کشور تصحیح کند» و ابراز امیدواری کرد که این اقدام به تقویت روابط سیاسی و اقتصادی منجر شود.
لبنان به هزینه هنگفتی برای بازسازی نیازمند است، چرا که در طول یک سال گذشته، هدف حملات گسترده اسرائیل قرار گرفته است.
با این حال، مقامات و دیپلماتهای لبنانی میگویند حمایت خارجی، از جمله کمک کشورهای حوزهی خلیج فارس، به اجرای اصلاحات مالی طولانیمدت و موردانتظار در بیروت منوط شده است.
عون در گفتگوی خود تاکید کرد لبنان به این اصلاحات متعهد است، اما امیدوار است که کمکهای بازسازی نیز «بهتدریج» ارائه شود تا امکان بازسازی فراهم گردد و آوارگان لبنانی که از روستاهای ویرانشده در جنوب کشور رانده شدهاند، بتوانند به خانههای خود بازگردند.
عربستان سعودی، در ماههای اخیر از رویکرد دولت لبنان برای کاهش نفوذ حزبالله حمایت کرده است.
از جمله وزارت امور خارجه عربستان سعودی در بیانیهای از برخورد دولت لبنان با حامیان حزبالله که خودرو معاون فرمانده صلحبانان سازمان ملل (یونیفل) در بیروت را در اعتراض به لغو پروازهای ایران به آتش کشیده بودند حمایت کرد.
عربستان سعودی در بیانیه یکشنبه ۲۸ بهمن خود نوشت که از اقدامات لبنان علیه «تلاشها برای آسیب رساندن به امنیت شهروندان لبنانی» حمایت میکند.
بیانیه عربستان سعودی پس از آن صادر شد که تنشهایی بر سر تصمیم لبنان برای جلوگیری از فرود پروازهای ایرانی در فرودگاه بیروت در پی تهدیدهای اسرائیل به وجود آمد.
نواف سلام و فیصلبن فرحان
پیشتر هم در چهارم بهمن سال جاری، وزیر امور خارجه عربستان به بیروت سفر و با رییسجمهوری لبنان دیدار کرد. سفر فیصل بن فرحان به بیروت، نخستین دیدار یک مقام بلندپایه سعودی از لبنان در حدود ۱۵ سال گذشته بود.
فرحان در این سفر با ژوزف عون، رییسجمهوری و نواف سلام، نخستوزیر جدید لبنان و نبیه بری، رییس پارلمان لبنان نیز دیدار و گفتوگو کرد.
وزیر امور خارجه عربستان سعودی پیش از سفر به بیروت، انتخاب عون به عنوان رییسجمهوری لبنان را «یک گام بسیار مثبت» خواند و خواستار اصلاحات واقعی در این کشور شد.
لبنان به دلیل حملات اسرائیل به جنوب این کشور و همچنین بحران مالی از سال ۲۰۱۹، به میلیاردها دلار برای بازسازی و اصلاحات اقتصادی نیاز دارد و امیدوار به سرمایهگذاری کشورهای عربی است.
در حالی که آمریکا اعلام کرده است که قصد دارد صادرات نفت ایران را به صفر برساند، خبرگزاری رویترز گزارش داده است که واردات نفت خام چین از ایران و روسیه در ماه میلادی آینده افزایش خواهد یافت.
در این گزارش که جمعه ۱۰ اسفند منتشر شد، گفته شده است که علت افزایش واردات نفت خام چین از ایران و روسیه این است که نفتکشهایی که از سوی آمریکا تحریم نشدهاند، بهدلیل درآمد کلان جایگزین کشتیهایی شدهاند که از سوی آمریکا مورد تحریم قرار گرفتهاند.
این امر در عین حال بهگفته منابع تجاری و تحلیلگران، باعث کاهش نگرانیها از میزان عرضه نفت میشود که پیشتر موجب افزایش قیمت جهانی نفت شده بود.
واشینگتن از ماه اکتبر سال گذشته تاکنون چندین دور تحریم علیه کشتیها و نهادهای مرتبط با نفت ایران و روسیه اعمال کرده است. این اقدام تجارت این دو کشور با واردکنندگان عمدهای مانند چین و هند را مختل کرده است. در بسته تحریمی ۱۰ ژانویه، بیش از ۱۴۰ نفتکش هدف قرار گرفتند. این رقم حدود ۴۲ درصد از کل صادرات دریایی نفت خام روسیه را شامل میشد و در نتیجه، نرخ کرایه کشتیها را بهشدت افزایش داد.
افزایش صادرات نفت ایران به چین
صادرات نفت ایران به چین روندی افزایشی داشته است. بر اساس دادههای شرکت وورتکسا (Vortexa)، واردات نفت چین از ایران در بازه زمانی ۱ تا ۲۰ فوریه به ۱.۴ میلیون بشکه در روز رسید، در حالی که در ژانویه به پایینترین سطح دو ساله خود، یعنی کمتر از ۸۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته بود.
حجم نفت ایران که به مقصد استان شاندونگ چین ارسال شده، از ۱.۱ میلیون بشکه در روز فراتر رفته و میانگین سال ۲۰۲۴ را پشت سر گذاشته است.
دادههای شرکت «کپلر» (Kpler) نیز نشان میدهد که واردات نفت ایران به چین در فوریه به ۷۷۱ هزار بشکه در روز رسیده که نسبت به ۶۹۲ هزار بشکه در روز در ژانویه افزایش داشته است.
از اواخر ژانویه، حداقل هشت نفتکش عظیم که اخیرا به ناوگان سایه افزوده شده یا از اوایل ۲۰۲۴ در حالت بیکار بودند، برای تسهیل انتقال کشتی به کشتی از مالزی به چین فعال شدهاند.
با این حال، انتظار میرود فشارهای بیشتر از سوی دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، بر صادرات نفت ایران موجب کاهش عرضه به چین و در نهایت کاهش تولید ایران در ماههای آینده شود.
افزایش واردات نفت روسیه از سوی چین
بر اساس دادههای شرکت تحلیلی وورتکسا (Vortexa)، هزینه حملونقل برای نفتکشهایی که نفت ESPO را از بندر کازمینو در شرق روسیه به چین منتقل میکنند، طی بازه زمانی ۱۱ ژانویه تا ۲۰ فوریه سه برابر شد.
این افزایش نرخ منجر به ورود دستکم ۱۷ نفتکش غیرتحریمی به این مسیر شد. برخی از این کشتیها از مسیرهای تحریمی دیگر، بهویژه از منطقه بالتیک، منحرف شده یا پیشتر در حال حمل محصولات نفتی بودند.
دادههای شرکت الاسایجی (LSEG) نیز نشان میدهد که ۱۱ نفتکش غیرتحریمی جدید به مسیر انتقال نفت روسیه به چین پیوستهاند، از جمله کشتیهای «سرنا» (Serena) و «ناکزوس» (Naxos) که پیشتر نفت روسیه را به هند حمل میکردند.
یک معاملهگر مستقر در چین که با تامینکنندگان روس همکاری دارد و نخواست نامش فاش شود، به رویترز گفت: «افزایش شدید هزینههای حملونقل پس از تحریمها باعث شده کشتیهای بیشتری وارد این تجارت شوند. مالکان کشتیها برای بهرهبرداری از این فرصت، شناورهای بیشتری خریداری کردهاند.»
نرخ کرایه نفتکشهای مسیر شرق روسیه به شمال چین اکنون در حدود ۴ تا ۴.۵ میلیون دلار است. بر اساس دادههای شرکت وورتکسا، بارگیری نفت خام ESPO در ماه فوریه به میانگین ۹۲۰ هزار بشکه در روز بازگشته است که نسبت به ۸۶۰ هزار بشکه در روز در ماه ژانویه افزایش نشان میدهد.
این امر در حالی رخ داده که تحویل نفت ESPO به چین در فوریه به ۷۸۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته بود و کل واردات نفت روسیه به پایینترین سطح از دسامبر ۲۰۲۲ رسیده بود.
علاوه بر این، انتقال کشتی به کشتی نفت سوکول (Sokol) که در منطقه ساخالین روسیه تولید میشود، در خلیج ناخودکا رواج یافته است.
نفتکش عظیم «دابان» (Daban) در اوایل فوریه حدود دو میلیون بشکه نفت را از سه نفتکش کوچکتر بارگیری کرد. این کشتی که پیشتر از آن برای حمل نفت ایران به چین استفاده میشد، آخرینبار در مسیر یانتای مشاهده شده است.
بهگزارش رویترز، ترمینالهای جدید، از جمله در دونگیینگ شاندونگ و ژوشان در شرق چین، بهمنظور تخلیه محمولههای نفتی تحریمی وارد عمل شدهاند.
با این حال، طبق گزارشها، یکی از این ترمینالها که تحت مدیریت شرکت «وینتایم انرژی»(Wintime Energy) در بندر هویزهو در جنوب چین فعالیت دارد، بهطور موقت پذیرش کشتیهای تحریمی را متوقف کرده است.
از دیگر عواملی که به افزایش صادرات نفت روسیه کمک کرده، کاهش پالایش نفت روسیه بهدلیل حملات پهپادی اوکراین است که باعث شده نفت بیشتری برای صادرات در دسترس باشد.
ریچارد برونز، رییس بخش ژئوپلیتیک در شرکت «انرژی اسپکتکس» (Energy Aspects)، گفت که کاهش صادرات نفت روسیه به ترکیه و سایر مقاصد، موجب افزایش عرضه نفت اورال به چین شده است.
در پی حملات کلامیِ دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده و جی.دی. ونس، معاون او، به ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین در یک رویارویی جنجالی در کاخ سفید، رهبران اروپایی بدون آنکه آشکارا از ترامپ انتقاد کنند، برای ابراز همبستگی با زلنسکی، صف کشیدند.
به گزارش رویترز، بعدازظهر جمعه ۱۰ اسفند، در فاصله زمانی کوتاهی پس از این درگیری غیرمنتظره، نخستوزیران و روسای جمهوری از شمال، جنوب، شرق و غرب اروپا در شبکههای اجتماعی از زلنسکی و اوکراین در جنگ علیه تهاجم روسیه حمایت کردند.
با اینکه آنان به طور مستقیم از رییسجمهوری آمریکا انتقاد نکردند، اظهاراتشان نشان داد که در کنار کییف ایستادهاند. این امر گسستی بزرگ را بر سر جنگ اوکراین پس از بازگشت ترامو به قدرت میان ایالات متحده و اروپا که متحدانی سنتی هستند،برجسته میکند.
حمایت رهبران اروپایی از زلنسکی
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، که پیشتر نخستوزیر استونی بود، بهصراحت گفت واشینگتن دیگر نمیتواند رهبری جهان آزاد را بر عهده داشته باشد: «امروز روشن شد که جهان آزاد به رهبری جدید نیاز دارد. ما اروپاییها باید این چالش را بپذیریم. ما حمایت خود از اوکراین را افزایش خواهیم داد تا آنها بتوانند به مقابله با متجاوز ادامه دهند.»
اورسولا فن در لاین، رییس کمیسیون اروپا و آنتونیو کوستا، رییس شورای اروپا، دو مقام ارشد اتحادیه اروپا، در پستی مشترک خطاب به زلنسکی نوشتند: «عزت شما بازتابدهنده شجاعت مردم اوکراین است. قوی باشید، شجاع باشید، بیباک باشید. هرگز تنها نیستید. ما به کار با شما برای دستیابی به صلحی عادلانه و پایدار ادامه خواهیم داد.»
فرانسه: کنار مبارزان میایستیم
کاخ الیزه از گفتوگوی تلفنی امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه و ولودیمیر زلنسکی پس از دیدار پرتنش او با ترامپ در کاخ سفید، خبر داد.
مکرون در جریان سفر به پرتغال به خبرنگاران گفت: «ما باید به کسانی که از ابتدا جنگیدهاند احترام بگذاریم. سه سال پیش در حمایتمان از اوکراین و تحریم روسیه حق داشتیم و باید به این کار ادامه دهیم.»
او بعدتر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «یک متجاوز وجود دارد: روسیه. یک ملت زیر حمله است: اوکراین. احترام به کسانی که از آغاز در حال مبارزه بودهاند. زیرا آنان برای کرامت، استقلال، فرزندان خود و امنیت اروپا میجنگند.»
واکنش آلمان؛ حمایت رهبران فعلی و آینده
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، گفت: «هیچکس بیش از خود اوکراینیها خواهان صلح نیست.»
فریدریش مرتس، رهبر محافظهکاران آلمان و جانشین احتمالی شولتس پس از پیروزی حزبش در انتخابات سراسری یکشنبه گذشته، در ایکس نوشت: «ما در روزهای خوب و در آزمونهای سخت در کنار اوکراین هستیم. در این جنگ وحشتناک هرگز نباید متجاوز و قربانی را اشتباه بگیریم.»
آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان در شبکههای اجتماعی نوشت: «اوکراین تنها نیست. آلمان، همراه با متحدان اروپایی خود، در کنار اوکراین و در برابر تجاوز روسیه متحد است.»
او افزود: «اوکراین میتواند روی حمایت بیدریغ آلمان، اروپا و فراتر از آن حساب کند. دفاع اوکراین از دموکراسی و تلاش این کشور برای صلح و امنیت از آن ماست.»
واکنش بریتانیا؛ تماس مستقیم
سخنگوی دفتر کییر استارمر، نخست وزیر بریتانیا، هم بدون اشاره به جزییات گفتوگوی استارمر با ترامپ و زلنسکی، گفت: «نخست وزیر امشب هم با رییسجمهوری آمریکا و هم رییسجمهوری اوکراین صحبت کرد.»
استارمر پنجشنبه ۹ اسفند در کاخ سفید با ترامپ دیدار کرده بود و قرار است روز یکشنبه ۱۲ اسفند میزبان نشستی درباره صلح اوکراین با حضور رهبران ۱۸ کشور از جمله ولودیمیر زلسنکی باشد.
دونالد توسک، نخستوزیر لهستان، از نخستین افرادی بود که در شبکههای اجتماعی از زلنسکی و اوکراین حمایت کرد و خطاب به آنها نوشت: «شما تنها نیستید.»
رهبران بلژیک، کرواسی، جمهوری چک، استونی، فنلاند، ایرلند، لتونی، لیتوانی، لوکزامبورگ، هلند، پرتغال، اسلوونی، اسپانیا و سوئد نیز جزو کسانی بودند که حمایت خود را از اوکراین اعلام کردند.
موضع متفاوت ایتالیا
جورجا ملونی، نخستوزیر ایتالیا، که هم از اوکراین حمایت کرده و هم رابطه نزدیکی با ترامپ دارد، تلاش کرد در واکنش خود تعادلی برقرار کند.
او پیشنهاد داد نشستی با حضور ایالات متحده، کشورهای اروپایی و سایر متحدان برگزار شود تا درباره «چگونگی مواجهه با چالشهای بزرگ امروز، بهویژه مسئله اوکراین» گفتوگو شود.
ملونی در بیانیهای گفت: «هر گونه دودستگی در غرب ما را ضعیفتر میکند و به نفع کسانی است که خواهان افول تمدن ما هستند.»
ماتئو سالوینی، معاون ملونی هم در پیامی در شبکه ایکس از ترامپ حمایت کرد. سالوینی نوشت: «هدف صلح است، این جنگ را متوقف کنید!»
حمایت مجارستان و روسیه از ترامپ
ویکتور اوربان، نخستوزیر ملیگرای مجارستان که از متحدان ترامپ محسوب میشود، همچون معاون نخستوزیر ایتالیا، از رییسجمهوری آمریکا حمایت کرد. او در پلتفرم ایکس نوشت: «مردان قوی صلح میآورند، مردان ضعیف جنگ را. امروز رییسجمهوری ترامپ شجاعانه از صلح حمایت کرد، حتی اگر پذیرش آن برای بسیاری دشوار بود. متشکریم، آقای رئیسجمهوری!»
تنش لفظی بین ترامپ و زلنسکی، طبق انتظار، در روسیه هم با استقبال مواجه شد. دیمیتری مدودف، رییسجمهوری پیشین روسیه و نائب رییس شورای امنیت این کشور، در کانال تلگرامیاش گفت ترامپ «حقیقت را گفته است.»
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه هم گفت که دونالد ترامپ و معاونش، در جریان مشاجره شدید خود در کاخ سفید در برابر ولودیمیر زلنسکی از خود «خویشتنداری» نشان دادند و این یک معجزه بود که او را نزدند.»
او گفت: «فکر میکنم بزرگترین دروغ زلنسکی، در میان همه دروغهایش، اظهارات او در کاخ سفید است که رژیم کییف در سال ۲۰۲۲ تنها بود، بدون حمایت.»
واکنشهای فراتر از اروپا
آنتونی آلبانیزی، نخستوزیر استرالیا، در واکنش به تنش لفظی در دیدار روسای جمهوری آمریکا و اوکراین در کاخ سفید گفت: «ما تا هر زمان که لازم باشد در کنار اوکراین خواهیم ایستاد، زیرا این نبرد یک ملت دموکراتیک در برابر یک رژیم اقتدارگرا به رهبری ولادیمیر پوتین است که به وضوح جاهطلبیهای امپریالیستی نهتنها نسبت به اوکراین، بلکه در سراسر آن منطقه دارد.»
او افزود:« ما البته خواهان صلح در اوکراین هستیم و این همان چیزی است که مردم اوکراین نیز میخواهند.»
نخستوزیر استرالیا گفت:«به شما میگویم که چگونه میتوان بهسرعت به صلح در اوکراین دست یافت. با متوقف شدن تجاوز غیرقانونی و غیراخلاقی روسیه، با توقف حملات روسیه به غیرنظامیان و زیرساختهای مدنی، و با پایان دادن به این اقدام تجاوزکارانهای که روسیه برای سه سال است ادامه داده است.»
جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا، در واکنش به مشاجره ترامپ و زلنسکی در پستی در ایکس نوشت کانادا به حمایت از اوکراین ادامه خواهد داد.
ترودو گفت: «روسیه بهطور غیرقانونی و بدون توجیه به اوکراین حمله کرد. اوکراینیها اکنون سه سال است که با شجاعت و استقامت مبارزه میکنند. نبرد آنها برای دموکراسی، آزادی و حاکمیت ملی، نبردی است که برای همه ما اهمیت دارد.»
او افزود: «کانادا همچنان در کنار اوکراین و مردم این کشور خواهد ایستاد تا صلحی عادلانه و پایدار محقق شود.»
ملانی جولی، وزیر امور خارجه کانادا هم در تماس با همتای اوکراینی خود بر حمایت قاطع کشورش از کییف تاکید کرد.
جولی در پستی در ایکس نوشت: «کانادا همچنان متعهد به ارائه کمکهای لازم برای تضمین امنیت، یکپارچگی سرزمینی و مقاومت اوکراین است.»
جولی که روابط کشورش با ترامپ به دلیل تهدیدات مکرر رییسجمهوری آمریکا برای الحاق کانادا و همچنین طرح اعمال تعرفهها، دچار تنش شده است، بر اهمیت حفظ اتحاد غرب در جنگ اوکراین تأکید کرد. او گفت روسها هم این وضعیت را زیر نظر دارند.
واکنش زلنسکی زلنسکی در شبکههای اجتماعی به تکتک رهبران اروپایی پاسخ داد و نوشت: «از حمایت شما متشکرم.»
اما زلنسکی طولانیترین پیام قدردانی را برای ترامپ ارسال کرد، کسی که ساعاتی پیش در دفتر بیضی گفته بود زلنسکی «اصلا بابت کمکهای آمریکا ابراز قدردانی نمیکند.»
زلنسکی در پیامش نوشت: «از تو سپاس، آمریکا، بابت حمایتت، بابت این دیدار، از تو سپاس، آقای ترامپ.»
او افزود: «اوکراین نیازمند صلحی عادلانه و پایدار است و دقیقا برای همین تلاش میکنیم.»
کانادا و مکزیک بار دیگر تلاش کردند تا به دولت دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، شواهدی از پیشرفت در مهار جریان ورود مواد مخدر فنتانیل به آمریکا ارائه دهند. همزمان چین نسبت به پیامدهای وضع تعرفه ۱۰ درصدی اضافی بر کالاهای صاداراتیاش به آمریکا هشدار داد.
آمریکا اعلام کرده است که که در صورت عدم کاهش ورود این مواد، از سهشنبه ۱۴ اسفند تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای وارداتی از این دو کشور اعمال خواهد کرد.
چین که قرار است از روز سهشنبه آینده با تعرفه ۱۰ درصدی اضافی بر واردات کالاهایش به ایالات متحده مواجه شود، واشینگتن را به «فشار تعرفهای و باجگیری» بر سر فنتانیل متهم کرد و هشدار داد که این اقدام نتیجه معکوس خواهد داشت.
«لین جیان»، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، جمعه ۱۰ اسفند در یک نشست خبری در پکن اعلام کرد که تهدید جدید ترامپ برای اعمال تعرفه، که پس از اعمال تعرفه ۱۰ درصدی بر کالاهای چینی در چهارم فوریه مطرح شده، «تاثیری جدی، فشار، اجبار و تهدیدی برای گفتوگو و همکاری دو کشور در حوزه کنترل مواد مخدر» ایجاد کرده است.
در واشینگتن، «مارسلو ابرارد»، وزیر اقتصاد مکزیک، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس دیدار خود با «هاوارد لوتنیک»، وزیر بازرگانی ایالات متحده، و «جیمیسون گریر»، نماینده تجاری آمریکا را «نشستی کاری و صمیمانه» توصیف کرد.
او گفت: «ایالات متحده و مکزیک آینده درخشانی در همکاری با یکدیگر دارند.»
با این حال وزیر اقتصاد مکزیک جزییاتی درباره مذاکرات مربوط به ضربالاجل تعرفهای ارائه نداد.
ترامپ پنجشنبه، ۹ اسفند، بار دیگر تاکید کرد که ضربالاجل اعمال تعرفهها بر واردات بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار کالا از کانادا و مکزیک در روز سهشنبه پابرجاست و دلیل آن را عدم پیشرفت کافی در کاهش مرگومیر ناشی از مصرف فنتانیل در آمریکا عنوان کرد.
مکزیک پنجشنبه بزرگترین عملیات استرداد مظنونان بهعضویت در کارتلهای مواد مخدر در ۱۰ سال اخیر را انجام داد که در میان آنها یک قاچاقچی مشهور دهه ۱۹۸۰ نیز دیده میشد که دههها بهدلیل قتل یکی از ماموران مبارزه با مواد مخدر آمریکا در زندان به سر برده بود. همچنین، ۲۸ مظنون دیگر که از رهبران جوانتر متهم به قاچاق فنتانیل به آمریکا بودند، در این عملیات مسترد شدند.
«رافائل کارو کوینترو»، ۷۲ ساله، جمعه در دادگاه فدرال نیویورک اتهام قاچاق مواد مخدر را رد کرد. در صورت محکومیت، ممکن است او با مجازات اعدام روبهرو شود.
«ویدال یرناس»، معاون وزیر اقتصاد مکزیک، پنجشنبه اعلام کرده بود که مکزیک ممکن است فراتر از تعرفههای اخیر خود بر برخی واردات، اقدامات تجاری دیگری را برای کاهش ورود محمولههای کمارزش از چین اتخاذ کند.
ایالات متحده اوایل ماه جاری تصمیم گرفت معافیت تعرفهای موسوم به «دی مینیمیس» را که اجازه میداد بستههای زیر ۸۰۰ دلار بدون کنترل از طریق فرودگاهها و گذرگاههای مرزی وارد کشور شوند، به حالت تعلیق درآورد. این معافیت به ورود فنتانیل و مواد شیمیایی پیشساز آن کمک میکرد. اما پس از انباشت حجم زیادی از بستهها، اداره گمرک و حفاظت مرزی آمریکا این تعلیق را متوقف کرد تا بتواند تدابیر غربالگری مؤثرتری را اعمال کند.
ضربالاجل تعرفهای برای چین در روز سهشنبه با آغاز جلسات سالانه پارلمان این کشور همزمان است. در این جلسات که از رویدادهای سیاسی مهم در چین محسوب میشود، قرار است اولویتهای اقتصادی پکن برای سال ۲۰۲۵ مشخص شود.
اعلام تصمیم ترامپ، کمتر از یک هفته به چین فرصت میدهد تا اقدامات متقابل خود را اعلام کند. این در حالی است که دولت ترامپ نشانههایی از اتخاذ مواضع سختتر علیه رقیب استراتژیک خود بروز داده، هرچند تهدید تعرفه ۶۰ درصدی که در زمان آغاز دوره ریاستجمهوریاش در ۲۰ ژانویه مطرح شده بود، به عقب رانده شده است.
یکی از مقامات کاخ سفید پنجشنبه به خبرگزاری رویترز گفت: «گفتوگوهای جاری با چین، مکزیک و کانادا ادامه دارد. ما کنترل خوبی بر مسئله مهاجرت به دست آوردهایم، اما همچنان نگرانیهایی درباره موضوع مرگومیر ناشی از فنتانیل وجود دارد.»
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده، در سال ۲۰۲۳، تعداد ۷۲ هزار و ۷۷۶ نفر در آمریکا در اثر مصرف مواد افیونی مصنوعی، عمدتا فنتانیل، جان خود را از دست دادند.
در بیانیهای که شنبه ۱۱ اسفند از سوی کمیته اجرایی پکک منتشر شد، آمده است که آتشبس از همین روز اجرا میشود.
اعضای این کمیته در بیانیه خود تاکید کردند که اعلام آتشبس، گامی برای «هموار کردن راه» فراخوان رهبر این گروه به منظور «برقراری صلح و جامعه دموکراتیک».
کمیته اجرایی پکک که در شمال عراق مستقر است، اعلام کرد: «هیچ کدام از نیروهای ما دست به اسلحه نخواهند برد، مگر آن که هدف حمله قرار بگیرند.»
خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد گروههای مسلح کرد که فعالیت آنها در ترکیه ممنوع است، اعلام کردند که با آنکارا آتشبس برقرار میکنند.
از سوی دیگر، همزمان با استقبال دبیر کل سازمان ملل، آمریکا، آلمان و عراق از تصمیم اوجالان، برای زمین گذاشتن سلاحها و انحلال گروه پکک، هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، از آمریکا خواست از حمایت از «پکک/یپگ» در سوریه دست بردارد.
فیدان، جمعه ۱۰ اسفند گفت که فعالیت این گروه تنها محدود به سوریه نیست و در ایران، عراق و ترکیه نیز فعالیت میکند.
اوجالان، پس از دههها نبرد با دولت ترکیه، خواستار زمین گذاشتن سلاح و انحلال این حزب شد.
در بیانیه او که حزب برابری و دموکراسی خلقها آن را منتشر کرد، گفته شده همه گروهها باید سلاحهای خود را زمین بگذارند.
سخنگوی سازمان ملل به نقل از آنتونیو گوترش، دبیر کل این سازمان، گفت که پیام اوجالان میتواند درگیری طولانیمدت در ترکیه را حل کند.
برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید نیز پنجشنبه ابراز امیدواری کرد که این موضوع نگرانی ترکیه را درباره شمال سوریه کاهش دهد.
با این حال مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه، گفت که درخواست اوجالان در مورد گروه تحت رهبری او نیست.
او همزمان از پیام اوجالان استقبال کرد و گفت که این اقدام «پیامدهای مثبتی در منطقه» خواهد داشت.
ترکیه نیروهای دموکراتیک سوریه، کردهای مورد حمایت آمریکا را وابسته به حزب کارگران کردستان (پکک) میداند و بر «ریشهکن کردن» آنان تاکید دارد.
برخی تحلیلگران فروپاشی رژیم بشار اسد در سوریه و خلاء قدرت در منطقه را یکی از دلایل پیام اوجالان ذکر کردهاند.
وزارت خارجه عراق در بیانیهای از پیام اوجالان استقبال کرد و آن را «اقدامی مهم برای دستیابی به ثبات در منطقه» خواند.
نچیروان بارزانی،ریس اقلیم کردستان عراق نیز گفت که آماده است به فرآیند صلح کمک کند.
ترکیه در سالهای گذشته بارها شمال عراق را برای هدف قرار دادن مواضع پکک بمباران کرده است.
وزارت خارجه آلمان، پیام اوجالان را «فرصتی تاریخی و نخستین گام مهم برای پایان دادن به درگیری پکک و دولت ترکیه» خواند.
در اطلاعیه این وزارتخانه تاکید شده است که آلمان از تضمین حقوق فرهنگی و دموکراتیک کردها حمایت خواهد کرد.
ابهامها درباره نحوه صلح بین پکک و دولت ترکیه
با وجود استقبالها از پیام اوجالان، هنوز بحث عمومی قابل توجهی در مورد اینکه چه کسی بر اجرای درخواست او نظارت خواهد کرد، یا سرنوشت نیروهایی که از آن تبعیت کنند چه خواهد بود و اینکه دولت ترکیه در قبال خلع سلاح احتمالی چه امتیازی (اگر وجود داشته باشد) ارائه میکند، مطرح نشده است.
رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، در سخنرانیای که ژانویه گذشته در جمع اعضای حزبش داشت گفت که دولت هیچ امتیازی به گروه اوجالان نداده است اما پایان درگیری، هم به نفع ترکها و هم به نفع کردها خواهد بود.
ترکیه و پکک، طی این سالها بارها تلاش کردند تا این درگیری را حل کنند که آخرین مورد، مذاکرات صلحی بود که در سال ۲۰۱۱ آغاز شد اما در سال ۲۰۱۵، این مذاکرات فروپاشید و مرحله جدیدی از خشونت آغاز شد.
برخی تحلیلگران اعلام کردهاند که رفع این درگیری ممکن است سالها طول بکشد. برخی نیز گفتهاند که اردوغان ممکن است قصد اصلاح قانون اساسی و نامزدی دوباره در انتخابات آینده ریاستجمهوری را داشته باشد.
اوجالان، رهبر پکک، در سال ۱۹۹۹ میلادی دستگیر و به حبس ابد محکوم شد و مدتهاست در شرایط انزوا، در زندان امرالی نگهداری میشود.