روسیه پیشنهاد میانجیگری پوتین بین جمهوری اسلامی و آمریکا را تایید کرد
پس از آنکه پایگاه خبری بلومبرگ گزارش داد ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه در پاسخ به درخواست رییسجمهوری آمریکا، میانجیگری بر سر ایران را پذیرفته، رسانه دولتی روسیه و مشاور سیاست خارجی پوتین این خبر را تایید کردند. رویترز اما گزارش داده میانجیگری، پیشنهاد روسیه بوده است.
بلومبرگ نوشت پوتین با درخواست ترامپ برای میانجیگری در مذاکرات هستهای با ایران موافقت کرد.
بر اساس این گزارش ترامپ این موضوع را در ماه فوریه به صورتتلفنی با پوتین مطرح کرده و چند روز بعد، مقامات ارشد دولت او در مذاکراتی در عربستان سعودی، موضوع را با روسها بررسی کردهاند.
واکنشها در ایران به سخنان وزیر خارجه ترکیه درباره سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی ادامه دارد. علیاکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، گفت که تهران در برابر «گزافهگوییها» سکوت نخواهد کرد و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، سفیر ترکیه در ایران را برای دیدار فراخواند.
خبرگزاری رویترز سهشنبه ۱۴ اسفند به نقل از وزارت خارجه ترکیه نوشت که کاردار ایران در آنکارا در واکنش به انتقادات علنی تهران از سیاستهای ترکیه احضار شده است.
ولایتی، ۱۴ اسفند، خطاب به مقامهای ترکیه از آنان خواست «جانب ادب دیپلماتیک» را رعایت و از «تکرار ادعاهای بیاساس، غیرواقعی و مداخلهجویانه» پرهیز کنند.
او گفت مقامهای آنکارا نمیتوانند جایگاه جمهوری اسلامی را در منطقه تضعیف کنند: «جمهوری اسلامی اهل گفتوگوست اما هرگز در برابر گزافهگوییها سکوت نکرده و در برابر بیاحترامی، پاسخی در خور خواهد داد.»
اشاره ولایتی به مصاحبه دهم اسفند هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، با شبکه خبری الجزیره است که در آن درباره حمایت جمهوری اسلامی از نیروهای مسلح کُرد در سوریه هشدار داد و گفت: «اگر میخواهید به شیشه خانهتان سنگ نزنند، شما هم به دیگران سنگ نیندازید.»
فیدان همچنین گفت که منطقه باید از «فرهنگ سلطهجویی یک کشور بر دیگران» رها شود و نه عربها، نه ترکها، نه کردها و نه ایرانیها، نباید بهدنبال «تسلط بر دیگری، ایجاد مزاحمت یا تهدید» باشند.
فراخواندن سفیر ترکیه در ایران
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، چهار روز پس از این صحبتها، حجابی کرلانقیچ، سفیر ترکیه در تهران را فراخواند و از صحبت محمود حیدری، دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل مدیترانه و شرق اروپا با او خبر داد.
پرستیوی، شبکه انگلیسیزبان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، این خبر را با به کار بردن عبارت «احضار سفیر ترکیه» منتشر کرد.
پیش از این و در ۱۳ بهمن، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، سخنان اخیر فیدان را «غیر سازنده» توصیف کرد و گفت در مورد پروندههای منطقهای، از قدیم میان تهران و آنکارا اختلافنظرهایی وجود داشته است.
بقایی همچنین سخنان فیدان را «بسیار غیرسازنده» توصیف کرد و گفت این اظهارات نیازمند «موضع خیلی روشن و قاطع» جمهوری اسلامی بود.
بر اساس گزارش وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، حیدری در دیدار با کرلانقیچ، به او گفته است مقامهای ترکیه باید به اقتضای منافع مشترک دو کشور و حساسیت شرایط منطقه، از «اظهارنظرهای ناصواب و تحلیلهای غیرواقعی» که میتواند منجر به بروز اختلاف و تنش شود، پرهیز کنند.
این گزارش افزود کرلانقیچ هم بر ضرورت «همکاری نزدیک» تهران و آنکارا تاکید کرد و گفت نظرات وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی را به وزارت خارجه ترکیه منتقل خواهد کرد.
وزیر خارجه ترکیه پیش از این هم به الحدث گفته بود جمهوری اسلامی از وضعیت جدید درس خواهد گرفت. اظهاراتی که رسانههای حکومتی در ایران مانند روزنامه کیهان و خبرگزاری تسنیم، آن را «گزافهگویی» و «کنایهآمیز» خوانده بودند.
شماری از رسانههای داخلی، اظهارات جدید فیدان را نوعی تهدید به تلافی با تحریک نیروهای کرد مخالف جمهوری اسلامی در ایران تعبیر کردند.
تقابل تهران و آنکارا در شرایطی بالا گرفته است که ۲۰ بهمن رییس سازمان امنیت ترکیه در سفر به تهران با وزیر اطلاعات دولت پزشکیان و دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و درباره موضوعاتی چون وضعیت سوریه و پکک گفتوگو کرد.
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت دولت پزشکیان گفت: «در ایران آمار اضافه وزن و چاقی وضعیت مطلوبی ندارد و بیش از ۵۰ درصد بزرگسالان مبتلا به اضافه وزن یا چاقی هستند.»
او افزود: «آمارها در مورد شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان ایرانی نیز چندان خوشایند نیست.»
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت مسعود پزشکیان، اعلام کرد استیضاح و برکناری عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، افت شاخصهای بازار بورس را در پی داشته است.
مهاجرانی سهشنبه ۱۴ اسفند در نشست خبری خود گفت: «امیدواریم با اقدامی که مجلس انجام داد شاهد ثبات در بازار باشیم، هر چند استیضاح همتی تاثیر خود را در شاخصهای بورس نشان داد که قابل پیشبینی بود.»
او همچنین در واکنش به انتقادات از عملکرد دولت پزشکیان در قبال وخامت اوضاع اقتصادی کشور گفت: «انباشت مسائل چهلوچند ساله ظرف شش ماه قابل حل نیست و این مسائل طی شش ماه هم خلق نشدهاند.»
ایرنا، خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی، ۱۳ اسفند مطلبی با عنوان «واکنش سرخ بورس به رفتن همتی» منتشر کرد و در آن، از سقوط ۵۷ هزار واحدی شاخص بورس پس از برکناری وزیر اقتصاد خبر داد.
وبسایت اقتصاد آنلاین هم ۱۴ اسفند همتی را «اصلیترین حامی» بازار سرمایه خواند و نوشت که رشد بورس در دوران ششماهه وزارت او، از ۳۶ ماه مسئولیت احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد دولت ابراهیم رئیسی، بیشتر بود.
همتی ۱۲ اسفند در مجلس شورای اسلامی استیضاح و از مقام خود برکنار شد.
از مجموع ۲۷۳ نماینده حاضر در جلسه، ۱۸۲ نفر با برکناری همتی موافقت کردند، ۸۹ نفر رای مخالف دادند و آرای دو نماینده نیز باطل اعلام شد.
در هفتههای اخیر و پس از مخالفت مقامهای جمهوری اسلامی با مذاکره با آمریکا، نرخ ارز در ایران سیر صعودی به خود گرفته، تورم افسارگسیخته زندگی شهروندان، بهویژه اقشار کمدرآمد را بهشدت تحت تاثیر قرار داده و قیمت کالاهای اساسی با جهشی بیسابقه روبهرو شده است.
پیش از این و در ششم اسفند، پزشکیان مطرح شدن استیضاح وزیر اقتصاد را یکی از عوامل بیثباتی بازار معرفی کرده و گفته بود: «با تغییر آدمها مشکل حل نخواهد شد.»
مهاجرانی: از مجلس خردهای به دل نداریم، به «وفاق» ادامه میدهیم
سخنگوی دولت جمهوری اسلامی در ادامه نشست خبری خود اعلام کرد دولت از مجلس به دلیل استیضاح و برکناری وزیر اقتصاد گلهمند نیست و به تلاشهای خود برای تحقق «وفاق» در کشور ادامه خواهد داد.
مهاجرانی گفت: «برای هیچ دولتی از دست دادن یک فرد از کابینه مطلوب نیست ولی این حق مجلس است و کسی از این موضوع خردهای به دل ندارد.»
او «وفاق» را «راهبرد» دولت پزشکیان خواند و با اشاره به برکناری همتی و استعفای محمدجواد ظریف افزود: «استیضاح یک فرد و استعفای یک فرد ما را از وفاق دور نمیکند و قصد داریم با وفاق، به حل مشکلات برسیم.»
ظریف، معاون راهبردی دولت، ۱۳ اسفند اعلام کرد به توصیه غلامحسین محسنی اژهای، رییس قوه قضاییه، از سمت خود استعفا داده است.
حسامالدین آشنا، مشاور حسن روحانی، رییس پیشین دولت جمهوری اسلامی، در همین رابطه نوشت ظریف «استعفا داده شد».
همزمان با سومین روز از ماه رمضان در ایران، گزارشها از فشار جمهوری اسلامی بر اصناف و مردم برای روزه گرفتن حکایت دارند. مخاطبان ایراناینترنشنال با ارسال پیامهایی، از محدودیتها و فشارهای حکومت بر شهروندان به منظور جلوگیری از خوردن و آشامیدن در خیابان، مدارس و پادگانها گفتند.
با شروع ماه رمضان، ایراناینترنشنال از مخاطبان خود پرسید که چه محدودیتهایی برای خوردن و آشامیدن در این ماه در منطقه محل سکونتشان اعمال شده است.
بسیاری از مخاطبان در پاسخهای خود گفتهاند با وجود شرایط بحرانی اقتصادی و مشکلاتی که مردم با آنها دست و پنجه نرم میکنند، محدودیتهای ایجاد شده در ماه رمضان امسال نسبت به سالهای قبل افزایش چشمگیری یافته و به اشکال مختلف ادامه دارد.
برخی نیز در پیامهایشان با اشاره به فشار مضاعف بر اغذیهفروشیها، رستورانها، کافهها و قهوهخانهها برای ارائه خدمات در ماه رمضان، گفتهاند که خود شاهد پلمب تعدادی از مغازهها بودهاند.
یکی از بازاریان در ایران با بیان اینکه ظهرها زمان مناسب برای درآمدزایی است و نمیتواند مغازه خود را تعطیل کند، در پیامی گفت: «ما مجبور هستیم برویم از از ساندویچیها و غذاپزیها غذا بگیرم و ماموران حکومتی در مقابل به زور وارد مغازههایی میشوند که باز هستند و محل کسب آنها را میبندد و پلمب میکنند.»
طی روزهای گذشته و تنها در دو روز نخست ماه رمضان، گزارشهایی از پلمب واحدهای صنفی منتشر شده، به دلیل آنچه «عدم رعایت شئونات ماه رمضان» عنوان شده است.
برای نمونه، تنها در ۱۳ اسفند، فرمانده انتظامی شهرستان ری از پلمب پنج واحد صنفی و رییس اداره نظارت بر اماکن عمومی استان لرستان از پلمب ۱۰ واحد صنفی در خرمآباد به علت «عدم رعایت شئونات ماه رمضان» خبر دادند.
یکی از مخاطبان با اشاره به مشکلات اقتصادی موجود در کشور و فشارهای روزافزون حاصل از آن که بر مردم وارد میشود، گفت: «در ایران ۴۶ سال است که ماه رمضان است و روز به روز وضع اقتصادی بدتر میشود اما این ماه دوزش بیشتر از همیشه شده است.»
یکی از شهروندان نیز در پاسخ به سوال ایراناینترنشنال گفت: «پلیس به خاطر سیگار کشیدن در ماه رمضان، خودروی مرا به پارکینگ منتقل کرد و گواهینامهام را ضبط کردند.»
دشواری شرایط برای سربازان در پادگانها
یکی از مخاطبان ایراناینترنشنال در پیام خود با اشاره به اینکه مشغول گذراندن دوران سربازی در یکی از پادگانهای ایران است، گفت: «در پادگان اجازه نمیدهند ما سربازها با خود غذا داخل ببریم. شما را به خدا بیایید جلویشان را بگیرید. من رفتم با اینها درگیر شدم. به من گفتند تو فضولی؟ گفتم فضول هفت جد و آبا تو است خاک بر سر. این معده وامانده من مریض است. لااقل بوفه را نبندید. برای همینها دعوایمان شد.»
شهروندی هم تجربه خود را از حضور در سطح شهر بیان کرد و گفت: «حتی دستشوییها و آبخوریها را بستهاند که کسی آب نخورد یا دستشویی هم نرود. معلوم نیست در این مملکت چه خبر است.»
مخاطب دیگری با بیان اینکه «آخوندها خودشان در قدیم میگفتند اگر فقر از یک در وارد شد، ایمان از در دیگر بیرون میزند»، در پیام صوتی خود گفت: «الان چه کسی در ایران حوصله روزه گرفتن دارد. روزهدار باید خیالش راحت باشد و گرانی به او فشار وارد نکند. تورم زندگی روی سرش نباشد. ما شبها تا چهار صبح به بدهکاریهایمان فکر میکنیم. ساعت پنج بیدار شویم روزه بگیریم؟»
محدودیتها در مدارس
یکی از مخاطبان با اشاره به اینکه یک دختر دانشآموز ۱۲ ساله دارد و مدیر مدرسه به او گفته دانشآموزان حق آوردن تغذیه به مدرسه را ندارند، گفت: «ما دیگر از اسلام و رمضان و قرآن و این چیزها گذشتیم. دخترم دیروز به خانه آمد و گفت مدیر مدرسه گفته حتی حق آوردن تغذیه به مدرسه را ندارید.»
این شهروند با اشاره به اینکه خود در دوران تحصیل تجربه رمضان در مدرسه را داشته و در آن زمان به دانشآموزان میگفتند «بروید گوشهای دور از چشم یکدیگر تغذیهتان را استفاده کنید»، گفت که نمیداند این حجم از سختگیری برای چیست.
شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران، دوشنبه ۱۳ اسفند با انتشار تصویری از بخشنامه وزارت آموزش و پرورش درباره ممنوعیت کار بوفههای مدارس، این اقدام را «ترویج خشونت و ستم بر بدن کودکان» توصیف کرد و نوشت این بخشنامه خلاف اصول علم تغذیه است و کودکان نباید گرسنه بمانند.
این تشکل صنفی تاکید کرد: «در شرایطی که فقر تحمیلی، گرسنگی را در سطوح وسیعی از جامعه گسترش داده است، این دستورات ایدئولوژیک، ترویج خشونت و ستم بر بدن کودکان است.»
شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان از سوءتغذیه در میان کودکان بهعنوان یک بحران جدی نام برد و نوشت: «آموزش و پرورش و مدیران آن به جای رسیدگی به این بحران، آن را نهادینه میکنند. این ستم چه مشروعیتی برای دین و دولت به همراه دارد؟»
تهدید شهروندان به شلاق
همزمان با تشدید برخوردهای حکومت با شهروندان برای تحمیل روزه در ماه رمضان، حسن غریب، دادستان قم، ۱۳ اسفند تهدید کرد که داخل خودروی شهروندان حریم خصوصی آنها نیست و در صورتی که در آن، اقدام به خوردن یا آشامیدن در طول ماه رمضان کنند، طبق قانون مجازات اسلامی، با حبس یا شلاق، مجازات میشوند.
غریب گفت که «تظاهر به روزهخواری» هم مشمول برخورد قانونی خواهد بود.
در ایران هر ساله به مناسبت ماه رمضان «طرح سراسری برخورد با روزهخواری» اجرا میشود و صدها نفر بازداشت و هزاران واحد صنفی پلمب میشوند.
همچنین در برخی سالها مقامهای قوه قضاییه جمهوری اسلامی از اجرای حکم شلاق برای دهها نفر به اتهام «روزهخواری» خبر دادهاند.
بر اساس قانون مجازات اسلامی، هر کس علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر «تظاهر به روزهخواری» کند، به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
بلومبرگ سهشنبه ۱۴ اسفند گزارش داد ترامپ در تماس تلفنی اخیرش با پوتین، خواستار ایفای نقش روسیه بهعنوان میانجی در مذاکرات با جمهوری اسلامی شده است.
این مذاکرات از جمله برنامه هستهای جمهوری اسلامی و همچنین حمایت تهران از گروههای نیابتی خود در منطقه را در برمیگیرد.
با این حال، خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع آمریکایی گزارش داد که روسیه پیشنهاد میانجیگری بین آمریکا و ایران را ارائه داده است و ایفای چنین نقشی از مسکو خواسته نشده بود.
ساعاتی پس از انتشار این گزارش، رسانه دولتی زوزدا سهشنبه، ۱۴ اسفند، تایید کرد که ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، موافقت کرده است که در مذاکرات بین جمهوری اسلامی و ایالات متحده درباره برنامه هستهای میانجیگری کند.
یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی پوتین نیز با تایید این خبر اعلام کرد که ایران یکی از محورهای گفتوگوهای اخیر میان مقامات روسیه و آمریکا در ریاض بوده است.
او افزود که دو طرف توافق کردهاند مذاکرات جداگانهای درباره این موضوع برگزار کنند.
اوشاکوف گفت که مسکو تاکنون هیچ نشانهای از واشینگتن مبنیبر توافق مشخصی در مورد زمان و نحوه برگزاری مذاکرات پیرامون ایران دریافت نکرده است.
بلومبرگ نیز در گزارش خود خبر داده بود که مقامهای ارشد دولت ترامپ در دیدار با همتایان روس خود در ریاض، درباره ایران نیز با هم صحبت و توافق کردهاند به مذاکره در این زمینه ادامه دهند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز سهشنبه، ۱۴ اسفند، گفت: «مسئله پرونده هستهای ایران باید صرفا از طریق راههای مسالمتآمیز حلوفصل شود و روسیه آماده است در این زمینه کمک کند.»
سکوت مطلق جمهوری اسلامی
مقامات و رسانههای جمهوری اسلامی، بهطور مطلق در این زمینه سکوت کردهاند و هنوز هیچ واکنشی به خبر بلومبرگ و از آن مهمتر، تایید این خبر از سوی روسیه نشان ندادهاند.
این خبر کمتر از یک هفته پس از سفر چند ساعته سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به تهران منتشر میشود.
ترامپ و پوتین، ۲۴ بهمن در یک تماس تلفنی ۹۰ دقیقهای، درباره جنگ اوکراین و مسائل خاورمیانه گفتوگو کردند.
به دنبال این تماس، مارکو روبیو و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه ایالات متحده و روسیه، ۳۰ بهمن در ریاض با یکدیگر دیدار کردند.
در هفتههای اخیر، نگرانی جامعه بینالمللی از روند توسعه برنامه هستهای جمهوری اسلامی شدت گرفته است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ۱۳ اسفند در نشست شورای حکام در وین، گسترش برنامه هستهای جمهوری اسلامی را موجب «نگرانی جدی» خواند و گفت گزارشی جامع از تخلفات حکومت ایران در این زمینه تهیه و ارائه خواهد کرد.
گروسی هشدار داد جمهوری اسلامی در چهار سال گذشته عمل به تعهدات برجامی خود، از جمله اجرای موقت پروتکل الحاقی را متوقف کرده و در نتیجه، آژانس بینالمللی از آن زمان تاکنون «قادر به انجام دسترسیهای تکمیلی در ایران نیست».
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ۱۹ بهمن تاکید کرد مذاکره با آمریکا «عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست» و «هیچ تاثیری» در حل مشکلات کشور نخواهد داشت.
مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، ۱۲ اسفند در جلسه استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی در مجلس، اعلام کرد که شخصا موافق مذاکره با آمریکا بوده اما پس از مخالفت صریح خامنهای و اعلام ممنوعیت این موضوع، از موضع خود عقبنشینی کرده است.
پسکوف: ایران و آمریکا باید مسائل خود را از طریق مذاکره حل کنند
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، در پاسخ به پرسش بلومبرگ درباره احتمال میانجیگری مسکو میان تهران و واشینگتن گفت: «روسیه بر این باور است که ایالات متحده و ایران باید تمام مسائل را از طریق مذاکره حل و فصل کنند.»
او افزود مسکو «آماده است هر کاری که در توان دارد، برای تحقق این موضوع انجام دهد».
این اظهارات یک روز پس از آن مطرح شد که اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، بهصورت تلویحی میانجیگری مسکو میان تهران و واشینگتن را تایید کرد.
او در این خصوص گفت: «طبیعی است کشورها برای کمک و حسن نیت، در خصوص میانجیگری مذاکرات ایران و آمریکا اعلام آمادگی کنند.»
بقایی در عین حال تاکید کرد: «دوستان روس ما میدانند که هیچ چیز درباره موضوع هستهای ایران بدون نظر ما انجام نخواهد شد.»
بلومبرگ در ادامه گزارش خود نوشت که لاوروف در سفر اخیرش به تهران، جزییات دیدار خود را با روبیو و سایر مقامهای ارشد آمریکایی در ریاض، با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، به اشتراک گذاشته است.
این رسانه افزود: «هنوز مشخص نیست تهران از هرگونه پیشنهاد آمریکا که از طریق روسیه منتقل شود، چگونه استقبال خواهد کرد. بسیاری از تندروها که بر نهادهای قدرتمند ایران از جمله سپاه پاسداران و دستگاه قضایی تسلط دارند، بهطور علنی با هرگونه تعامل با واشینگتن مخالفت کردهاند.»
عراقچی هفتم اسفند در نشست خبری مشترک با لاوروف، از بررسی پرونده هستهای جمهوری اسلامی در دیدار با او خبر داد و در عین حال تاکید کرد تا زمانی که سیاست فشار حداکثری ترامپ پا برجاست، تهران با واشینگتن مذاکره نمیکند.
ترامپ ۱۶ بهمن دستورالعملی را برای از سرگیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران امضا کرد تا تهران را برای متوقف کردن برنامه هستهای خود تحت فشار بگذارد.
نیکولای کوژانوف، استاد دانشگاه قطر، در مصاحبه با بلومبرگ گفت با وجود موضعگیریهای عمومی، هم ایالات متحده و هم جمهوری اسلامی «میکوشند تا کانالهای ارتباطی پیدا کنند، کانالهایی سازنده که آغاز گفتوگو را رقم بزند».
یک مقام ارشد اروپایی ۲۷ بهمن از گفتوگوهای محرمانه میان تهران و واشینگتن خبر داد و اعلام کرد جمهوری اسلامی هرگونه توافقی را که شامل رفع تحریمها باشد، خواهد پذیرفت.