دیپلمات ارشد روسیه: امکان بازنگری در برجام وجود دارد
میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین، اعلام کرد امکان بازنگری در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در مذاکرات احتمالی آتی درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی وجود دارد.
احمد ابراهیمی، امام جمعه شهرستان کوهبنان بر اثر سانحه تصادف، در روز یکشنبه درگذشت.
او که سابقه عضویت در سپاه پاسداران را دارد، به مدت چند سال امام جمعه کوهبنان در استان کرمان بود و برادری، علی ابراهیمی هم پیشتر امام جمعه شهرستان زرند بود.
دو سال پس از ابلاغ بخشنامه حجاب از سوی وزارت کشور دولت سیزدهم، گزارشها از ادامه برخورد با مردم به دلیل «گزارش شدن بیحجابی» حکایت دارند. دو حقوقدان ساکن ایران با اشاره به این موضوع گفتند که توقیف خودروی شهروندان به بهانه دریافت گزارش «کشف حجاب»، هیچ منشا قانونیای ندارد.
روزنامه اعتماد در شماره دوشنبه ۲۰ اسفند خود نمونههایی از برخورد با شهروندان به بهانه رعایت نکردن حجاب اجباری را منتشر کرد و نوشت گرفتاریهای بخشنامه وزارت کشور دولت قبل در خصوص توقیف خودروی شهروندان تحت عنوان «مقابله با بیحجابی» ادامه دارد و باعث سردرگمیهای بسیاری برای مردم شده است.
یاشار سلطانی، فعال رسانهای، با اشاره به موضوع ارسال پیامک حجاب و توقیف خودروی شهروندان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت در حالی که در خودروی خود تنها بوده، راننده یک خودروی سمند در خیابان اشرفی اصفهانی تهران پلاک ماشینش را برداشته و چند دقیقه بعد، اساماس کشف حجاب برایش ارسال شده است.
این فعال رسانهای در ادامه نوشت: «الان خواستم کد اعتراضی را در سایت پلیس وارد کنم. دو گزینه داشت. اول: در زمان اعلام شده حضور نداشتم. دوم: در جغرافیای اعلام شده حضور نداشتم. اتفاقا هم در زمان و هم مکان اعلام شده حضور داشتم. متاسفانه گزینه ... را ندارد.»
اعتماد در گزارش خود به پست ایکس یکی از شهروندان در اصفهان اشاره کرد که نوشته است به واسطه گزارشدهی افرادی «تبلت به دست» که به صورت مخفیانه تصویر مردم را ثبت میکنند، برای شهروندان پیامک «کشف حجاب» ارسال و پرونده قضایی برای آنها تشکیل میشود و تبعات قضایی برای زنان ایجاد میکند.
این اولین بار نیست که گزارشهایی از ارسال پیامک درباره حجاب اجباری به شهروندان در شهرهای مختلف کشور منتشر میشود.
وبسایت دیدبان آزار، هفتم اسفند در گزارشی به نقل از تعدادی از زنان در ایران نوشت که مقامات جمهوری اسلامی بهدلیل نادیده گرفتن مقررات حجاب اجباری از سوی این زنان، پیامکهای اخطار را برای پدرانشان ارسال کردهاند.
آبان امسال نیز روزنامه شرق خبر داد در چند ماه گذشته از سوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر، برای بعضی از زنان در اصفهان پیامکهایی تهدیدآمیز در مورد حجاب ارسال شده است.
قانون و توقیف خودروی شهروندان
محسن برهانی، حقوقدان و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتوگو با «اعتماد»، درباره تبعات توقیف خودرو به بهانه رعایت نکردن حجاب گفت: «نکته تاسفبرانگیز درخصوص این موضوع آن است که ارسال پیامک نه توسط ضابط قضایی صورت میگیرد و نه اصل عمل توسط دوربین ثبت و ضبط میشود، بلکه قریب به اتفاق این پیامکها ناشی از اقدامات اشخاصی است که توسط برخی از نهادها به ایشان اختیار گزارشدهی موضوع بیحجابی داده شده است.»
این حقوقدان با اشاره به اینکه گزارش ارسال شده یک شهروند در خصوص رعایت نکردن حجاب اجباری، بدون هیچ بررسی و تحقیقی، صحیح تلقی میشود، گفت به محض ارسال شماره پلاک از سوی این افراد، پیامک «بیحجابی» برای صاحب خودرو ارسال میشود و حتی ممکن است این موضوع به توقیف خودروی شخص منجر شود.
او با بیان اینکه نزدیک به دو سال است این روند غیرقانونی و فاقد هرگونه مستند و مجوز، منشا مشکلات فراوانی برای شهروندان شده است، گفت: «ضروری است در اسرع وقت، این روند غیرقانونی متوقف شود.»
علی خالقی، دیگر حقوقدان ساکن ایران نیز با اشاره به مساله توقیف خودروها گفت پیششرط اعمال قانون، وجود قانون است: «حال آنکه چنین چیزی در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، آییننامه راهنمایی و رانندگی، قانون مجازات اسلامی، قانون آیین دادرسی کیفری و قانون راجع به تعیین وظایف و تشکیلات شورای امنیت کشور وجود ندارد.»
اعتماد در پایان گزارش خود تاکید کرد تنها راه باقیمانده برای پایان دادن به تعارضات متعدد، «لغو بخشنامه فراقانونی وزارت کشور دولت قبل» است.
افزایش سرکوبها در زمینه حجاب اجباری در شرایطی است که هنوز قانون جنجالی حجاب اجباری موسوم به «عفاف و حجاب» رسما اجرایی نشده است.
۱۴ اسفند، ۲۰۹ نماینده مجلس با امضای طوماری خطاب به محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، خواستار ابلاغ قانون موسوم به «عفاف و حجاب» شدند.
این درخواست یک روز پیش از آن صورت گرفت که فولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، خواستار لغو کامل و دائمی قانون حجاب اجباری و سایر قوانین تبعیضآمیز علیه زنان در ایران شد.
سخنگوی کاخ کرملین درباره اینکه آیا مسکو و تهران قبل یا بعد از پاسخ جمهوری اسلامی به ترامپ مشورت کردهاند، گفت ایران یک کشور مستقل است و موضع خود را بهطور مستقل تعیین میکند.
او افزود: ایران علاقهمند به «گفتوگوهای سازنده بر اساس احترام متقابل» درباره برنامه هستهای خود است.
عباس گلرو، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در پاسخ به سوالی درباره نامه ترامپ گفت: «اطلاع دقیقی در این زمینه ندارم و احتمالا منظور از نامه، پیام بوده است.»
او افزود: «جرم اروپاییها در برجام سنگینتر از آمریکا است، آمریکا از برجام خارج شده اما اروپاییها وظایف خود را انجام ندادند.»
در ادامه تلاشهای جمهوری اسلامی برای کنترل مردم و سرکوب شهروندان با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته، مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، گفت که نیروهای امنیتی باید بتوانند بدون اینکه جلوی چشم باشند، همه چیز را کنترل کنند.
پزشکیان دوشنبه ۲۰ اسفند در نشست فرماندهان پلیس راهور گفت با تکنولوژی میتوان نظارت را بیشتر و خطرات را برای نیروهای انتظامی کمتر کرد.
رییس چهاردهمین دولت جمهوری اسلامی با بیان اینکه با استفاده از تکنولوژی میشود «کمخطرتر، عمیقتر، درستتر و دقیقتر» نظارت کرد، گفت باید به گونهای عمل کرد که نیروهای امنیتی و انتظامی مقابل دید مردم نباشند اما مراقبتها انجام شود.
در سالهای گذشته و به ویژه در جریان اعتراضات خیابانی مردم علیه جمهوری اسلامی، نقش دوربینهای امنیتی در سطح شهر بارها مورد توجه فعالان مدنی و سیاسی قرار گرفت.
بر اساس صحبتهای پزشکیان، دولت چهاردهم همچون دولتهای پیشین جمهوری اسلامی، به دنبال استفاده از تکنولوژی برای شناسایی افراد و سرکوب هرچه بیشتر اعتراضات و شهروندانی است که به شیوههای مختلف دست به نافرمانی مدنی میزنند.
طی این سالها گزارشهای بسیاری درباره استفاده نهادهای امنیتی از دوربینهای شهری برای شناسایی معترضان در جریان اعتراضات خیابانی منتشر شده است.
از سوی دیگر، جمهوری اسلامی طی این مدت از دوربینهای مداربسته برای تشخیص چهره و شناسایی افرادی استفاده کرده است که از رعایت «حجاب اجباری» سرپیچی میکنند.
در هفتههای گذشته و با افزایش آمار تجمعات اعتراضی و ادامه نارضایتی شهروندان از کاهش قدرت خرید و وخامت اوضاع اقتصادی در ایران، مسئولان جمهوری اسلامی درباره تشدید مسائل امنیتی و شکلگیری دور تازه اعتراضات ضدحکومتی ابراز نگرانی کردهاند.
در آخرین نمونه، غلامحسین محسنی اژهای، رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی، ۱۴ اسفند با اذعان به «وضعیت بسیار بد» اقتصادی و معیشتی مردم، گفت که این شرایط میتواند به بروز «مشکلات امنیتی در کشور» منجر شود.
ولیالله بیاتی، سخنگوی کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس نیز ۱۵ بهمن از تصویب ممنوعیت برگزاری تجمعات و راهپیماییها در «مکانهای حساس و امنیتی» خبر داد.
همزمان با این تحولات، مقامهای حکومتی ۱۵ بهمن با حضور سران سه قوه در نهاد ریاستجمهوری، جلسهای فوقالعاده برگزار کردند.
اولیانوف دوشنبه ۲۰ اسفند در مصاحبه با نشریه روسی ایزوستیا گفت برجام همچنان «مبنای مذاکرات جدید درباره برنامه هستهای تهران» محسوب میشود اما در صورت لزوم، طرفهای مذاکره میتوانند به «توافقی اصلاحشده» دست پیدا کنند.
او اذعان کرد برجام «تا حدی از بین رفته است» و علاوه بر آن، در ۲۶ مهر ۱۴۰۴ از اعتبار ساقط خواهد شد.
اولیانوف در عین حال برجام را در مقطع کنونی «غیرقابل جایگزین» خواند و افزود: «به همین دلیل، اکنون صحبتها حول یک توافق اصلاحشده خواهد بود؛ البته مشروط بر اینکه کشورهای ذینفع بر ضرورت تدوین چنین سندی توافق داشته باشند.»
این اظهارات یک روز پس از آن مطرح میشوند که ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، اعلام کرد تهران ممکن است با محدود شدن برنامه هستهای خود در ازای لغو تحریمهای غرب موافقت کند.
زاخارووا اضافه کرد اتخاذ رویکردی مشابه برجام میتواند «برای ایجاد ثبات در وضعیت موجود مفید باشد».
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در دوران پیشین حضور خود در کاخ سفید بین سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، سیاست فشار حداکثری را در برابر جمهوری اسلامی در پیش گرفت و از برجام خارج شد.
این سیاست با کاهش قابل توجه صادرات نفتی جمهوری اسلامی همراه بود و اقتصاد ایران را بهشدت تحت تاثیر قرار داد.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ۱۸ اسفند ترامپ را به «قلدری» متهم کرد و با انتقاد از مواضع کشورهای اروپایی در قبال پرونده هستهای تهران گفت: «شما میگویید ایران به تعهدات خودش در برجام عمل نکرده؛ خیلی خب، شما به تعهدات خودتان در برجام عمل کردید؟ شما از روز اول عمل نکردید. بالاخره بیچشم و رویی هم حدی دارد.»
تلاش اولیانوف برای کماهمیت جلوه دادن افزایش ذخایر اورانیوم غنیشده ایران
نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین در ادامه مصاحبه خود تایید کرد جمهوری اسلامی تولید اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی را افزایش داده است.
اولیانوف در عین حال گفت این اقدام «مهم» نیست زیرا غنیسازی اورانیوم در تاسیسات حکومت ایران، تحت «کنترل دائم» آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار دارد.
او تاکید کرد: «ما بر این باوریم که تهدید اصلی برای عدم اشاعه هستهای، غنیسازی اورانیوم نیست بلکه ناتوانی طرفهای اصلی در دستیابی به زمینهای مشترک و حرکت از "دیپلماسی تبلیغاتی" به دیپلماسی واقعی است.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشتم اسفند در آخرین گزارش خود اعلام کرد جمهوری اسلامی در سه ماه گذشته بهطور قابل توجهی ذخایر اورانیوم با غنای بالای خود را افزایش داده است و در صورت ادامه این روند، ذخایر اورانیوم ایران میتواند بهطور نظری برای ساخت شش بمب هستهای کافی باشد.
بر اساس این گزارش، جمهوری اسلامی حدود ۲۷۴.۸ کیلوگرم اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی در اختیار دارد که نسبت به نوامبر ۲۰۲۴، افزایشی ۹۲.۵ کیلوگرمی داشته است.
اولیانوف با انتقاد از اقدام آذر ماه شورای حکام در تصویب قطعنامهای علیه جمهوری اسلامی گفت این رویداد توافقهای قبلی را تضعیف و همکاری میان تهران و آژانس بینالمللی را مختل کرد.
او خواستار بازگشت «بازیگران کلیدی» در پرونده هستهای جمهوری اسلامی به میز مذاکره شد و افزود: «ضروری است که دولت جدید آمریکا موضع خود را بهروشنی مشخص کند و آمادگیاش را برای مشارکت در روند مذاکرات نشان دهد.»
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، ۲۰ اسفند با تکرار مواضع پیشین مقامهای حکومت ایران اعلام کرد تهران برای «مذاکره واقعی» آماده است اما تحت «فشار و تهدید» مذاکره نمیکند.
ترامپ ۱۷ اسفند تاکید کرد مقابلهبا تهدیدات جمهوری اسلامی به «مراحل آخر» رسیده است و این مساله یا از طریق مذاکره حل خواهد شد یا با اقدام نظامی.
آدام بوهلر، فرستاده ویژه ترامپ در امور رسیدگی به گروگانها نیز ۱۹ اسفند از احتمال همکاری آمریکا و اسرائیل برای نابودی برنامه هستهای تهران خبر داد.