مذاکرات صلح روسیه و اوکراین زیر سایه از سرگیری مجدد کمکهای نظامی آمریکا
آمریکا پس از اینکه اوکراین از پیشنهاد آتشبس ۳۰ روزه، به عنوان مقدمهای برای صلح استقبال کرده، کمکهای نظامی به این کشور را بار دیگر از سر گرفت، اما روسیه حملات به کورسک را که در اشغال اوکراین است تشدید کرده است.
در ادامه واکنشها به اقدامات دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا در زمینه افزایش تعرفهها، بنجامین حداد، وزیر امور اروپای فرانسه، گفت که اتحادیه اروپا میتواند در واکنش به تعرفههای آمریکا بیشتر از این پیش برود؛ اگرچه جنگ تجاری به نفع هیچکس نیست.
افزایش تعرفه آمریکا بر واردات فولاد و آلومینیوم از چهارشنبه ۲۲ اسفند اجرایی شد.
در پاسخ، کمیسیون اروپا اعلام کرد که از ماه آینده بر ۲۶ میلیارد یورو کالاهای آمریکایی، تعرفههای متقابل اعمال خواهد کرد.
کمیسیون اروپا اعلام کرد تعلیق تعرفههای فعلی بر محصولات آمریکایی را در اول آوریل (۱۲ فروردین) پایان خواهد داد و همچنین بسته جدیدی از اقدامات متقابل بر کالاهای آمریکایی را تا اواسط آوریل ارائه خواهد کرد.
محصولات پیشنهادی برای اعمال تعرفه شامل محصولات صنعتی و کشاورزی از جمله فولاد و آلومینیوم، منسوجات، لوازم خانگی، پلاستیک، مرغ، گوشت گاو، تخم مرغ، لبنیات، شکر و سبزیجات است.
اورسولا فون در لاین، رییس کمیسیون اروپا، در عین حال گفت که این اتحادیه آماده گفتوگو با آمریکا در این باره است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، سرمایهگذاران ابتدا نسبت به سیاستهای ترامپ خوشبین بودند و انتظار داشتند که کاهش مالیاتها و تسهیل مقررات اقتصادی باعث افزایش رشد شود اما این امیدها با واقعیتهای اقتصادی مانند نیازمند تایید کنگره بودن کاهش مالیات و محدودیتهای شرکتهای انرژی برای افزایش تولید، کمرنگ شده است.
با این حال، هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا، گفت حتی اگر اقتصاد دچار رکود شود، سیاستهای تعرفهای ترامپ، ارزشش را دارد.
رییسجمهوری ایالات متحده نیز از سیاستهای تجاری خود از جمله وضع تعرفههای جدید دفاع و تاکید کرده که این تعرفهها ممکن است افزایش یابند.
ترامپ پیشتر تعرفه ۲۰ درصدی بر کالاهای چینی و ۲۵ درصدی بر واردات از کانادا و مکزیک وضع کرده بود. با این حال، بیشتر این تعرفهها برای همسایگان آمریکا تا دوم آوریل به تعویق افتاده است. انتظار میرود ترامپ در آن زمان یک سیستم جهانی تعرفههای متقابل را برای تمامی شرکای تجاری آمریکا معرفی کند.
رییسجمهوری آمریکا همچنین جنگ تجاری خود را با کانادا تشدید کرد و پس از آنکه نخستوزیر انتاریو از وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر برق صادراتی به سه ایالت آمریکا خبر داد، اعلام کرد که تعرفههای وارداتی بر فولاد و آلومینیوم را دو برابر میکند و آن را به ۵۰ درصد خواهد رساند.
با این حال، پس از مذاکرات مقامات کانادایی، کاخ سفید اعلام کرد که تعرفهها در سطح ۲۵ درصد باقی خواهند ماند.
سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، گفت: «ما از بازگرداندن برجام که آمریکا در نخستین دولت ترامپ از آن خارج شد، حمایت میکنیم.»
او افزود: «آمریکاییها به دنبال یک توافق جدید با شروط سیاسی هستند، آنها اصرار دارند که ایران باید تعهدی قابلراستیآزمایی بدهد که از گروههایی در عراق، لبنان، سوریه یا هر جای دیگر حمایت نکند.»
همزمان با گفتوگوی تلفنی رییس سیآیای و رییس سازمان اطلاعات خارجی روسیه، مقامات در مسکو به پیشنهاد آتشبس مورد توافق آمریکا و اوکراین واکنش منفی نشان دادند و از جمله سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت اخبار مواضع این کشور درباره آتشبس، از مسکو منتشر خواهد شد نه از آمریکا یا اوکراین.
کنستانتین کوساچف، رییس کمیته امور بینالملل شورای فدراسیون روسیه نیز در واکنش به پیشنهاد آتشبس مورد توافق مقامهای آمریکا و اوکراین، گفت که هرگونه توافق بر اساس شرایط مسکو خواهد بود، نه واشینگتن.
این قانونگذار روس، چهارشنبه ۲۲ اسفند در پستی در تلگرام نوشت: «هرگونه توافق - با درک کامل ضرورت سازش - باید بر اساس شرایط ما باشد، نه آمریکا. و این نه از سر لافزنی، بلکه از درک این واقعیت است که توافقهای واقعی هنوز همانجا، در میدان نبرد نوشته میشوند، چیزی که در واشینگتن هم باید آن را درک کنند.»
همزمان با این مواضع، رسانههای روسیه خبر دادند که سرگئی ناریشکین، رییس سرویس اطلاعات خارجی روسیه، روز سهشنبه با جان رتکلیف، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیآیای)، تماس تلفنی داشته است و طرفین در مورد همکاری بین سازمانهای اطلاعاتی مربوطه خود و مدیریت بحران، گفتگو کردهاند.
این گفتوگوی تلفنی همزمان با موافقت آمریکا و اوکراین با طرح آتشبس فوری ۳۰ روزه با روسیه انجام شده است.
آمریکا و اوکراین پس از دیدار مقامهایشان در جده، در بیانیهای مشترک اعلام کردند که کییف با پیشنهاد واشینگتن برای یک آتشبس فوری ۳۰ روزه موافقت کرده و ایالات متحده هم پذیرفته که ارائه کمکهای نظامی و اشتراکگذاری دادههای اطلاعاتی با اوکراین را بلافاصله از سر بگیرد.
روسیه هنوز با این طرح موافقت نکرده است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، اعلام کرد که اکنون این پیشنهاد به روسیه ارائه خواهد شد و فرصت تصمیمگیری در دستان مسکو است.
با این حال سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در مصاحبهای که چهارشنبه ۲۲ اسفند منتشر شد، گفت مسکو از «مصالحههایی که جان مردم را به خطر میاندازند»، اجتناب خواهد کرد.
او تاکید کرد که روسیه تحت هیچ شرایطی حضور نیروهای ناتو را در اوکراین نخواهد پذیرفت.
ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، اعلام کرده که آماده مذاکره درباره توافق صلح است اما شرط او این است که اوکراین بهطور کامل از چهار منطقهای که روسیه مدعی مالکیت آنهاست، عقبنشینی کند.
در روزهای گذشته و همزمان با مطرح شدن موضوع توافق آتشبس، حملات روسیه به اوکراین ادامه یافته است.
در همین حال سرهی لیساک، فرماندار منطقه دنیپروپتروفسک، از کشته شدن یک زن ۴۷ ساله و آتشسوزی در تاسیسات زیرساختی در حمله موشکی روسیه خبر داد.
انتخابات پارلمانی گرینلند با پیروزی حزب اپوزیسیون دموکراتها که طرفدار روند تدریجی استقلال از دانمارک است، به پایان رسید. در پی موضع ترامپ درباره تسلط آمریکا بر گرینلند، موجی از احساسات ملیگرایانه در این منطقه خودمختار برانگیخته شد و «استقلال» را به محور اصلی انتخابات تبدیل کرد.
صبح چهارشنبه ۲۲ اسفند اعلام شد که حزب اپوزیسیون دموکراتها (Demokraatit) ۲۹.۹ درصد مجموع آرا را بهدست آورده که جهشی قابل توجه نسبت به آرای ۹.۱ درصدی این حزب در انتخابات سال ۲۰۲۱ محسوب میشود.
رایگیری در انتخابات پارلمانی گرینلند ظهر سهشنبه ۲۱ اسفند آغاز شد و تا حدود ساعت دو بامداد چهارشنبه (به وقت ایران) ادامه یافت.
از جمعیت ۵۷ هزار نفری گرینلند، حدود ۴۰ هزار و ۵۰۰ نفر واجد شرایط رای دادن بودند اما میزان نهایی مشارکت در انتخابات هنوز اعلام نشده است.
تاکید بر استقلال
خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت ابراز تمایل علنی دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا برای تسلط بر گرینلند، بهویژه در میان مردم بومی این منطقه، موجی از احساسات ملیگرایانه را برانگیخت و استقلال را به موضوع اصلی انتخابات تبدیل کرد.
ترامپ در هفتههای اخیر بارها خواهان پیوستن گرینلند به ایالات متحده شده و حتی احتمال استفاده از نیروی نظامی برای تحقق این موضوع را رد نکرده است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، ۱۱ بهمن گفت تمایل ترامپ برای تسلط بر گرینلند «یک شوخی نیست».
موته اگده، نخستوزیر گرینلند، ۲۰ اسفند انتخابات پارلمانی این منطقه را «سرنوشتساز» خواند و از مواضع رییسجمهوری ایالات متحده انتقاد کرد.
او افزود: «ما شایسته رفتار محترمانهای هستیم و فکر نمیکنم که رییسجمهوری آمریکا از زمان روی کار آمدنش، چنین رفتاری داشته است.»
در آخرین مناظره تلویزیونی احزاب که دوشنبهشب از شبکه دولتی کیانآر (KNR) پخش شد، رهبران پنج حزب حاضر در پارلمان، همگی گفتند که به ترامپ اعتماد ندارند.
از سوی دیگر، هر شش حزب اصلی سیاسی گرینلند از استقلال حمایت میکنند اما در مورد چگونگی و زمان اجرای آن اختلافنظر دارند.
جدایی از دانمارک
در این رایگیری، حزب اپوزیسیون نالراک (Naleraq) که طرفدار «استقلال سریع» گرینلند است، با کسب ۲۴.۵ درصد آرا پس از دموکراتها بیشترین رای را آورد.
حزب نالراک که اکنون قدرتش از قبل بیشتر شده، معتقد است توجه آمریکا به گرینلند، موقعیت این جزیره را در مذاکرات جدایی از دانمارک تقویت کرده است.
این حزب قصد دارد تا پیش از انتخابات بعدی، توافقی با کپنهاگ حاصل کرده و آن را به همهپرسی بگذارد.
از سوی دیگر، ینس-فردریک نیلسن، رهبر حزب دمکراتها و وزیر پیشین صنعت و معادن، در واکنش به پیروزی حزبش گفت: «مردم خواهان تغییر هستند ... ما به کسبوکار بیشتری نیاز داریم تا رفاه اجتماعی را تامین کنیم.»
او افزود: «ما نمیخواهیم فردا مستقل شویم بلکه میخواهیم پایههای محکمی برای این کار داشته باشیم.»
نیلسن اکنون باید با سایر احزاب مذاکره کند تا بتواند ائتلافی برای تشکیل دولت به وجود بیاورد.
گرینلند که پیشتر مستعمره دانمارک بود، از سال ۱۹۵۳ بهعنوان یک قلمرو تحت حاکمیت این کشور شناخته میشود.
این سرزمین سال ۱۹۷۹ با تشکیل نخستین پارلمان به خودمختاری نسبی رسید اما کپنهاگ همچنان کنترل سیاستهای خارجی، دفاعی و پولی آن را در اختیار دارد و سالانه حدود یک میلیارد دلار به اقتصاد این منطقه کمک میکند.
پس از برگزاری یک همهپرسی در سال ۲۰۰۹، گرینلند حق اعلام استقلال کامل از دانمارک را به دست آورد اما به دلیل نگرانی از کاهش سطح رفاه در صورت قطع حمایت اقتصادی کپنهاگ، تاکنون از عملی کردن آن خودداری کرده است.
رقابت ژئوپلیتیک قدرتهای بزرگ
این جزیره وسیع به کانون رقابتهای ژئوپلیتیک در قطب شمال تبدیل شده است.
ذوب شدن یخها باعث شده منابع طبیعی گرینلند بیش از پیش در دسترس قرار بگیرند و مسیرهای کشتیرانی جدیدی باز شوند.
گرینلند دارای منابع طبیعی گستردهای از جمله مواد معدنی کمیاب مورد استفاده در صنایع پیشرفته مانند وسایل نقلیه برقی و سامانههای موشکی است.
با این حال، بهرهبرداری از این منابع به دلیل نگرانیهای زیستمحیطی، شرایط جوی سخت و سلطه چین بر این صنعت، کند پیش رفته است.
تمایل ترامپ برای تسلط بر گرینلند در شرایطی مطرح شد که در سالهای اخیر، روسیه و چین فعالیتهای نظامی خود را در این منطقه افزایش دادهاند.
هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا، گفت حتی اگر اقتصاد دچار رکود شود، سیاستهای تعرفهای دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، ارزشش را دارد.
در مصاحبهای که سهشنبه از شبکه سیبیاس پخش شد، لوتنیک در پاسخ به این پرسش که «آیا این تعرفهها ارزشش را دارند، اگر منجر به رکود اقتصادی، حتی کوتاهمدت، شوند؟» گفت: «ارزشش را دارد.» پیشتر، تعرفههای ۲۵ درصدی آمریکا بر فولاد و آلومینیوم، که از سوی دولت ترامپ اعمال شده است، اجرایی شد.
ارسال تسلیحات آمریکایی به اوکراین تنها یک روز پس از آنکه دولت ترامپ تعلیق کمکهای نظامی به کییف را لغو کرد، از سر گرفته شد.
روسیه با واکنش محتاطانه به پیشنهاد آتشبس گفته منتظر دریافت جزئیات بیشتری از این پیشنهاد از سوی آمریکا است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اعلام کرد که مسکو پیش از اتخاذ هرگونه موضع، باید اطلاعات دقیقتری درباره این طرح دریافت کند.
رسانههای روسیه خبر دادند که سرگئی ناریشکین، رییس سرویس اطلاعات خارجی روسیه، سهشنبه ۲۱ اسفندماه با جان رتکلیف، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیآیای)، تماس تلفنی داشته است و طرفین در مورد همکاری بین سازمانهای اطلاعاتی مربوطه خود و مدیریت بحران، گفتگو کردهاند.
این گفتوگوی تلفنی همزمان با موافقت آمریکا و اوکراین با طرح آتشبس فوری ۳۰ روزه با روسیه انجام شده است.
همزمان با این تحولات، درگیریها میان نیروهای روسی و اوکراینی شدت گرفته است. سربازان اوکراینی به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفتهاند که روسیه در تلاش برای بیرون راندن نیروهای اوکراینی از منطقه کورسک، در روزهای اخیر به پیشرویهایی دست یافته است.
تابستان امسال، نیروهای اوکراینی توانستند برای اولین بار پس از جنگ جهانی دوم، بخشهایی از خاک روسیه در منطقه کورسک را تصاحب کنند.
اکنون مسکو بهدنبال بازپسگیری این منطقه است، در حالی که کییف قصد دارد آن را بهعنوان برگ برندهای در مذاکرات حفظ کند.
اوکراین، شهریور ماه در زمان حمله به کورسک اعلام کرده بود حمله به روسیه با هدف پایان دادن به جنگ انجام گرفته است و با وجود حملات سنگین و فشارهای گسترده از سوی روسیه، اوکراینیها همچنان این منطقه را در کنترل خود دارند.
دونالد ترامپ بارها تاکید کرده است که حمایتهای مالی و نظامی آمریکا از اوکراین سبب شده که این کشور بتواند با روسیه مقابله کند.
آسوشیتدپرس گزارش کرده است برای ارتش خسته و کمشمار اوکراین، این کمکهای نظامی بسیار حیاتی است.
اما در سمت مقابل، افزایش حمایت تسلیحاتی آمریکا میتواند روسیه را در دستیابی به اهداف جنگیاش با چالش بیشتری مواجه کند و احتمالاً تلاشهای دیپلماتیک واشنگتن برای دستیابی به صلح را در مسکو دشوارتر سازد.