در پی اعتراضات در ترکیه، ارزش لیر و سهام این کشور با افت شدید مواجه شد



دونالد ترامپ اعلام کرد که قرارداد ساخت جنگنده نسل بعدی نیروی هوایی آمریکا، با نام اف-۴۷، به شرکت بوئینگ داده شده است. این جت قابلیت پرواز پنهان از رادارها و حسگرهای پیشرفته را دارد و با موتورهای نسل جدید همراه با پهپادهای رزمی وارد عملیات میشود.

پس از واکنش دونالد ترامپ، رییسجمهور آمریکا به انتشار گزارشی در روزنامه نیویورکتایمز درباره بررسی طرحهای فوق سری آمریکا برای جنگ احتمالی با چین، ایلان ماسک نیز اعلام کرد کسانی در پنتاگون که با خبرنگاران نیویورک تایمز صحبت کردهاند، باید تحت پیگرد قانونی قرار بگیرند.
ماسک جمعه در شبکه اجتماعی ایکس که خودش صاحب آن است، نوشت: «نیویورک تایمز یک پروپاگاندای محض است. همچنین، منتظر پیگرد قانونی افرادی در پنتاگون هستم که عمدا اطلاعات نادرست و مخرب را به نیویورک تایمز درز دادهاند. آنها شناسایی خواهند شد.»
نیویورکتایمز پنجشنبه ۳۰ اسفند بهنقل از چهار مقام آگاه که نامشان را اعلام نکرد، گزارش داد که وزارت دفاع آمریکا قرار است جمعه اول فروردین ۱۴۰۴، ایلان ماسک را در جریان برنامههای نظامی آمریکا برای هرگونه جنگ احتمالی با چین قرار دهد.
دونالد ترامپ شامگاه پنجشنبه با انتشار پستی در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشال، این خبر را تکذیب کرد و نوشت: «رسانههای جعلی بار دیگر دست به کار شدهاند، این بار نیویورک تایمز شکستخورده! آنها به اشتباه ادعا کردهاند که ایلان ماسک فردا به پنتاگون میرود تا درباره یک جنگ احتمالی با چین اطلاعات دریافت کند. چقدر مضحک است!»
او افزود: «در این جلسه حتی موضوع چین مطرح نخواهد شد و هیچ بحثی در مورد آن صورت نخواهد گرفت. چه شرمآور است که رسانههای بیاعتبار همچنان میتوانند چنین دروغهایی را بسازند. به هر حال، این گزارش کاملا نادرست است.»
نیویورک تایمز هنوز در این زمینه واکنشی نشان نداده است.
یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، به رویترز گفت که این جلسه توجیهی برای ماسک با حضور مقامات ارشد نظامی در پنتاگون برگزار خواهد شد و شامل مرور چندین موضوع مختلف، از جمله چین، خواهد بود.
دسترسی به یک برنامه نظامی فوقمحرمانه، نقش ماسک را به عنوان مشاور ترامپ به طور قابل توجهی گسترش میدهد. ماسک تاکنون هدایت تلاشها برای کاهش هزینههای دولتی ایالات متحده را بر عهده داشته است.
موضوع تضاد منافع احتمالی ماسک
این موضوع همچنین پرسشهایی را درباره تضاد منافع احتمالی ماسک مطرح میکند، چرا که او به عنوان رییس شرکتهای تسلا و اسپیسایکس، در چین و همچنین با پنتاگون منافع تجاری دارد.
کاخ سفید پیشتر گفته بود که ماسک در صورتی که تضاد منافع میان فعالیتهای تجاریاش و نقش او در کاهش هزینههای دولت فدرال به وجود آید، از این مباحث کنارهگیری خواهد کرد.
روزنامه نیویورکتایمز در گزارش خود تاکید کرد سخنگوی کاخ سفید در پاسخ به ایمیلی درباره هدف از این دیدار، نحوه تنظیم آن، آگاهی ترامپ از آن و احتمال بروز تضاد منافع توضیحی نداد و مشخص نیست که آیا ترامپ برای ماسک معافیت تضاد منافع صادر کرده است یا نه.
نیویورکتایمز در گزارش خود نوشت: «این دیدار نشاندهنده نقش دوگانهای است که ایلان ماسک ایفا میکند: او نه تنها ثروتمندترین فرد جهان است، بلکه ترامپ نیز اختیارات گستردهای به او داده است. ماسک دارای مجوز امنیتی است و پیت هگست میتواند تشخیص دهد که چه کسی به دسترسی به این اطلاعات نیاز دارد. اما ارائه جزییات فنی به ماسک مسئلهای کاملا متفاوت است.»
طبق گفته مقامات، علاوه بر پیت هگست وزیر دفاع، دریاسالار کریستوفر گراد، رییس موقت ستاد مشترک ارتش و دریاسالار ساموئل پاپارو فرمانده نیروهای آمریکا در منطقه اقیانوس هند و اقیانوس آرام، در این نشست جزییات برنامههای مقابله با چین را در اختیار ماسک قرار خواهند داد.
دستور مدیر اطلاعات ملی آمریکا برای درزهای اطلاعات به رسانهها
هفته گذشته، تولسی گبرد، مدیر اطلاعات ملی ایالات متحده، اعلام کرد که دستور تحقیقات درباره درز اطلاعات از داخل جامعه اطلاعاتی آمریکا را صادر کرده و همچنین در حال بررسی اتاقهای گفتوگوی داخلی برای کشف هرگونه تخلف کارکنان است.
گبرد که از منتدان سیاست خارجی دولت بایدن است، در سال ۲۰۲۲ از حزب دموکرات خارج شد و پس از مدتی فعالیت به عنوان یک سیاستمدار مستقل، در سال ۲۰۲۴ به حزب جمهوریخواه پیوست.
او در زمان انتخابات به عنوان یکی از گزینههای احتمالی برای معاونت اول ترامپ مطرح شده بود.
بر اساس گزارش سال ۲۰۲۱ وزارت دادگستری آمریکا، در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، دولت او هر سال بیش از ۱۵ سال گذشتهاش، موارد درزهای اطلاعاتی به رسانهها را برای تحقیقات جنایی ارجاع میداد.

مسکو از آنچه حق جمهوری اسلامی برای «داشتن برنامه هستهای صلحآمیز» خواند، دفاع و اعلام کرد که تهران مطابق با قوانین بینالمللی عمل میکند. قرار است آمریکا و اسرائیل به زودی نشستی را درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی برگزار کنند.
خبرگزاری رویترز جمعه اول فروردین نوشت که روسیه اعلام کرده آماده است بین جمهوری اسلامی و دولت دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، میانجیگری کند.
مسکو از یک سو با تهران همکاری امنیتی و نظامی دارد و از سوی دیگر اکنون در حال بهبود روابط با واشینگتن است.
مساله ایران یکی از موضوعاتی بود که سهشنبه در تماس تلفنی اخیر میان ترامپ و ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، مورد بحث قرار گرفت.
پس از آن کاخ سفید اعلام کرد که دو رییسجمهوری بر این نظر بودهاند که ایران هرگز نباید در موقعیتی باشد که بتواند اسرائیل را نابود کند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، جمعه در یک نشست خبری درباره واکنش روسیه به حملات احتمالی ایالات متحده و اسرائیل به زیرساختهای هستهای جمهوری اسلامی، گفت: «ما متقاعد شدهایم که مشکل برنامه هستهای ایران باید بهطور انحصاری از طریق راههای سیاسی و دیپلماتیک صلحآمیز حل شود.»
او افزود: «معتقدیم که هر چیز لازم برای این کار موجود است. تنها چیزی که نیاز است، اراده سیاسی است.»
کرملین ادعای جمهوری اسلامی درباره برنامه هستهایاش را پذیرفته است
پسکوف گفت: «ثانیا، ایران مانند همه کشورهای دیگر، حق دارد بخش اتمی صلحآمیز خود و انرژی هستهای صلحآمیز را توسعه دهد و در این جهت گامهای مهمی برداشته است. و همه اینها بهطور دقیق مطابق با قوانین بینالمللی در حال انجام است.»
او گفت که مسکو ادعاهای مکرر تهران را مبنی بر اینکه قصدی برای دستیابی به سلاحهای هستهای ندارد، پذیرفته است.
در ماه اسفند ۱۴۰۳، ترامپ در نامهای به علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، هشدار داد مقامات حکومت ایران با انتخاب بین توافق هستهای با ایالات متحده یا مواجهه با اقدام نظامی احتمالی مواجه هستند.
جمهوری اسلامی در واکنش به این نامه اعلام کرد که «فرصتها و همچنین تهدیدهای موجود در نامه او» را در نظر خواهد گرفت.
در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ، ایالات متحده از توافق هستهای میان جمهوری اسلامی و غرب (برجام) خارج و تحریمهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی بار دیگر اعمال و تشدید شد.
پس از آن، تهران از محدودیتهای هستهای موجود در این توافق تخطی کرد و بهطور قابل توجهی از آنها فراتر رفت.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ۲۵ اسفند هشدار داد تهران به نقطه عبور از «آستانه هستهای» بسیار نزدیک شده است.

مذاکرات آمریکا و اسرائیل
مقامات غربی نگرانند که اگر جمهوری اسلامی، علیرغم ادعاهایش، به سلاح هستهای دست یابد، میتواند اسرائیل و تولیدکنندگان نفت حاشیه خلیج فارس را تهدید کند و یک مسابقه تسلیحاتی منطقهای آغاز شود.
اسرائیل به وضوح اعلام کرده است میخواهد در هر اقدامی علیه جمهوری اسلامی با ایالات متحده همسو باشد.
پنجشنبه ۳۰ اسفند، وبسایت خبری اکسیوس به نقل از دو مقام اسرائیلی و یک مقام آمریکایی گزارش داد هیاتهایی از اسرائیل و آمریکا هفته آینده در کاخ سفید مذاکراتی راهبردی درباره پرونده هستهای جمهوری اسلامی برگزار خواهند کرد.
بر اساس این گزارش، مقامات اسرائیلی احتمال دستیابی به توافق با تهران را ضعیف میدانند و به همین دلیل، به دنبال هماهنگی با ایالات متحده برای اقدامات احتمالی در صورت افزایش تنشها، از جمله گزینههای نظامی هستند.
موسسه تحقیقاتی آلما در اسرائیل ۲۹ اسفند با انتشار تصاویر ماهوارهای خبر داد جمهوری اسلامی پوشش پدافند هوایی خود را در اطراف تاسیسات نظامی پارچین و خجیر تقویت کرده است.
وبسایت شبکه ۱۴ اسرائیل با استناد به گزارش آلما نوشت تاسیسات خجیر و پارچین «بدون تردید اهداف مهمی هستند» و ممکن است هدف حملات احتمالی آمریکا یا اسرائیل قرار گیرند.

رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، در واکنش به اعتراضات گسترده پس از بازداشت رقیبش، اکرم اماماغلو، شهردار استانبول، گفت: «اجازه نخواهیم داد نظم عمومی آسیب ببیند. در برابر خرابکاری و تروریسم خیابانی کوتاه نخواهیم آمد.» مقامات چندین شهر ترکیه قوانین منع تجمع تحمیل کردهاند.

دیوان عالی دادگستری اسرائیل با صدور دستوری موقت، از اجرای مصوبه دولت این کشور برای برکناری رونن بار، رییس سازمان امنیت داخلی (شینبت) جلوگیری کرد.
حکم جمعه اول فروردین ماه دیوان عالی تا زمانی که دادگاه به دادخواستها علیه عزل رونن بار رسیدگی کند، به قوت خود باقی خواهد ماند.
دیوان عالی اسرائیل اعلام کرد حداکثر تا هشتم آوریل (۱۹ فروردین) به شکایت در این باره رسیدگی خواهد کرد.
این حکم دیوان عالی دادگستری، اعتراض برخی از اعضای حزب لیکود از جمله شلومو کرهی، وزیر ارتباطات را به دنبال داشته است.
گالی باهاراو-میارا، دادستان کل اسرائیل، چهارشنبه در نامهای به بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر، اعلام کرده بود که دولت بدون تایید یک کمیته ویژه، اجازه برکناری بار را ندارد.
نتانیاهو در واکنش، پنجشنبه در نامهای نوشت که دادستان کل از اختیارات خود فراتر رفته و برخلاف احکام دیوان عالی، نظرات حقوقی و دستورات غیرقانونی به دولت میدهد.
در نهایت دولت نتانیاهو، جمعه اول فروردین به برکناری رییس سازمان امنیت داخلی رای داد.
بر اساس بیانیه دفتر نخستوزیری اسرائیل، بار تا ۱۰ آوریل ۲۰۲۵ یا تا زمان انتصاب رییس جدید شینبت در سمت خود باقی خواهد ماند.
نتانیاهو در دیداری با بار در هفته گذشته، او را از تصمیم خود برای پیشنهاد برکناریاش مطلع کرده بود.
دلایل اعلامشده برای برکناری بار
نتانیاهو در بیانیهای ویدیویی که یکشنبه گذشته منتشر شد، «بیاعتمادی مداوم» خود به بار را دلیل اصلی این تصمیم عنوان و تاکید کرد که در زمان جنگ، نخستوزیر باید بهطور کامل به رییس شینبت اعتماد داشته باشد.
نتانیاهو افزود که برکناری بار برای تحقق اهداف جنگی اسرائیل در غزه و جلوگیری از یک «فاجعه بعدی» ضروری است.
اتهامها و انتقادهای متقابل
نتانیاهو بارها از شینبت بهدلیل ضعف در پیشگیری از حمله حماس در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ که منجر به کشته شدن بیش از هزار و ۲۰۰ نفر در اسرائیل شد، انتقاد کرده است.
شینبت در تحقیقات داخلی خود اعتراف کرده که در انجام ماموریتش برای جلوگیری از این حملات شکست خورده اما در عین حال، برخی سیاستهای دولت نتانیاهو از جمله «سفرهای سیاستمداران به مسجد الاقصی، نحوه برخورد با زندانیان فلسطینی و تضعیف انسجام اجتماعی اسرائیل» را نیز از عوامل تاثیرگذار بر این بحران دانسته است.
یک مقام اسرائیلی پنجشنبه به شبکه سیانان گفت که دولت «تمام اعتماد خود را به بار از دست داده است» و او را متهم کرد که از خانواده گروگانها سوءاستفاده سیاسی کرده و تحقیقات «بیپایه و اساس» انجام داده است.
برخی گزارشها حاکی از آن است که شینبت اخیرا تحقیقاتی را در مورد ادعاهایی مبنی بر اعمال نفوذ غیرقانونی برخی اعضای دفتر نتانیاهو به نفع قطر آغاز کرده است.
دفتر نتانیاهو این ادعاها را رد کرده است.
واکنش بار و پیامدهای امنیتی
بار در بیانیهای که تنها چند ساعت پیش از رایگیری دولت منتشر شد، این اقدام را «شتابزده، مغایر با اصول حقوقی اساسی و مخالف نظر مشاور حقوقی دولت» دانست.
او هشدار داد که برکناریاش در این مقطع، پیامی خطرناک برای امنیت اسرائیل دارد و ممکن است بر نتیجه تحقیقات امنیتی تاثیر بگذارد.
سیاستمداران مخالف نتانیاهو نیز این تصمیم را سیاسی و تلاشی برای انحراف افکار عمومی از مشکلات داخلی دولت او توصیف کردهاند.
یکی از نمایندگان اپوزیسیون هشدار داد این اقدام ممکن است امنیت اسرائیل را به خطر بیندازد و پیامدهای نامطلوبی برای نهادهای امنیتی کشور داشته باشد.