گسترش اعتراضات ضد حماس در غزه؛ مردم در خان یونس شعار «حماس برو بیرون» سردادند
ویدیوهای منتشر شده در رسانههای اجتماعی نشان میدهد دهها نفر از ساکنان غرب خان یونس در نوار غزه روز سهشنبه با برگزاری تجمعی اعتراضی، شعارهایی علیه حماس از جمله «حماس برو بیرون»، سر دادند. این سومین اعتراض طی چند ساعت گذشته در نوار غزه است.
اردوگاههای بیتلاهیا و جبالیا در شمال غزه نیز صحنه تظاهرات علیه حماس و ادامه جنگ بودهاند. معترضان با سر دادن شعارهایی، نارضایتی خود را از عملکرد حماس و شرایط جاری در غزه ابراز کردهاند.
آمریکا روز سهشنبه پنجم فروردین با روسیه و اوکراین به توافقهایی جداگانه برای توقف حملات در دریا و هدف قرار دادن زیرساختهای انرژی دست یافت.
کرملین در ادامه فهرست تاسیساتی را منتشر کرد که مشمول این توافق برای توقف موقت حملات به شبکه انرژی در روسیه و اوکراین میشوند.
در این فهرست تاسیساتی از جمله پالایشگاههای نفت، خطوط انتقال نفت و گاز، و نیروگاههای هستهای بهعنوان اهداف محافظتشده معرفی شدهاند.
بر اساس اعلام کرملین، توقف موقت حملات از ۲۸ اسفندماه آغاز شده و به مدت ۳۰ روز معتبر خواهد بود.
در چارچوب توافق میان واشینگتن و مسکو، آمریکا همچنین متعهد شده برای کاهش یا لغو برخی تحریمهای بینالمللی علیه روسیه، بهویژه در حوزه صادرات کشاورزی و کود، تلاش کند.
کرملین اعلام کرد اجرای توافقهای دریای سیاه منوط به بازگشت برخی بانکهای روسی به نظام مالی بینالمللی است.
در مقابل، ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، این ادعا را رد کرد و گفت هیچ پیششرطی درباره رفع تحریمها برای اجرای این توافقها وجود ندارد.
او در پیام ویدیویی شبانه خود گفت: «متاسفانه حتی همین امروز، در روزی که مذاکرات انجام شد، میبینیم روسها تلاش برای فریب را آغاز کردهاند. آنها در حال تحریف توافقها و فریب واسطهها و کل جهان هستند.»
دونالد ترامپ در گفتوگو با خبرنگاران اعلام کرد که در مسیر مذاکرات مربوط به جنگ روسیه و اوکراین «پیشرفت زیادی» حاصل شده است، اما در عین حال گفت که فضای مذاکرات همچنان «سرشار از دشمنی» است.
جامعه اطلاعاتی آمریکا در گزارش سالیانه خود درباره تهدیدات جهانی علیه این کشور، چین را بزرگترین تهدید نظامی و سایبری علیه امنیت ایالات متحده خواند و هشدار داد چین توانایی حمله به آمریکا و آسیب زدن به زیرساختهای آن را دارد.
در این گزارش ۳۳ صفحهای که سهشنبه پنجم فروردین منتشر شد، نگرانیها درباره چین حدود یکسوم از کل گزارش را به خود اختصاص داده است و جمهوری اسلامی، روسیه و کره شمالی نیز از جمله تهدیدهای جدی علیه امنیت آمریکا ارزیابی شدهاند.
نهادهای امنیتی آمریکا هشدار دادند که چین توانایی حمله به ایالات متحده با سلاحهای متعارف، آسیبرساندن به زیرساختهای آمریکا از طریق حملات سایبری و هدفگیری داراییهای ایالات متحده در فضا را دارد.
این گزارش که پیش از جلسه استماع مقامات ارشد اطلاعاتی دولت ترامپ در کمیته اطلاعاتی سنا منتشر شد، میگوید ارتش آزادیبخش خلق چین احتمالا در حال برنامهریزی برای استفاده از مدلهای زبانی پیشرفته برای تولید اخبار جعلی، تقلید از هویتهای مختلف و اجرای حملات سایبری است.
تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی، هم سهشنبه پنجم فروردین به کمیته اطلاعات سنا گفت: «ارتش چین در حال استقرار توانمندیهای پیشرفته، از جمله تسلیحات هایپرسونیک، هواپیماهای رادارگریز، زیردریاییهای پیشرفته، ظرفیتهای قویتر فضایی و سایبری و زرادخانهای بزرگتر از سلاحهای هستهای است.»
او پکن را «رقیب راهبردیِ با بیشترین توانمندی» برای واشینگتن توصیف کرد.
این گزارش همچنین با هشدار درباره افزایش فشارهای نظامی و اقتصادی چین بر تایوان گفت: «ارتش آزادیبخش خلق چین احتمالا در حال پیشرفتی پیوسته اما نابرابر در زمینه توانمندیهایی است که برای تصرف تایوان و در صورت لزوم مقابله با مداخله نظامی ایالات متحده در این زمینه، به آنها نیاز دارد.»
با این حال، گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا خاطرنشان کرده است که چین با چالشهای داخلی بزرگی از جمله فساد، عدم توازن جمعیتی، و مشکلات مالی و اقتصادی مواجه است که میتواند مشروعیت حزب کمونیست حاکم را در داخل کشور تضعیف کند.
این گزارش با پیشبینی اینکه رشد اقتصادی چین بهدلیل کاهش اعتماد مصرفکننده و سرمایهگذار، احتمالا به روند کاهشی خود ادامه خواهد داد، گفت بهنظر میرسد مقامهای چینی خود را برای درگیری اقتصادی بیشتر با ایالات متحده آماده کردهاند.
هوش مصنوعی
گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا همچنین هشدار داد گه چین به دنبال کنار زدن ایالات متحده و تبدیل شدن به قدرت برتر در حوزه هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ است.
در این گزارش آمده است: «چین تقریبا بهطور قطع دارای راهبردی چندوجهی در سطح ملی است که هدف آن کنار زدن ایالات متحده به عنوان تاثیرگذارترین قدرت هوش مصنوعی جهان تا سال ۲۰۳۰ است.»
در اوایل بهمن ماه، (DeepSeek) با دستیار هوش مصنوعی خود از چتجیپیتی پیشی گرفت و به پربازدیدترین برنامه رایگان فروشگاه اپل در آمریکا تبدیل شد.
از سال ۲۰۲۳ تاکنون، دهها شرکت فنآوری چینی مدلهای هوش مصنوعی خود را عرضه کردهاند اما دیپسیک اولین شرکتی است که از سوی صنعت فنآوری آمریکا بهخاطر عملکردی همسطح یا حتی برتر از مدلهای پیشرفته آمریکایی تحسین شده است.
فنتانیل
طبق گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا، چین همچنان اصلیترین کشور مبدا برای مواد شیمیایی غیرقانونی پیشساز فنتانیل و تجهیزات قرصسازی است، و پس از آن، هند در رتبه دوم قرار دارد.
جان رتکلیف، رییس سازمان سیا، به کمیته اطلاعاتی سنا گفت که چین تنها «گاهبهگاه» تلاشهایی برای محدود کردن جریان مواد شیمیایی پیشساز فنتانیل به ایالاتمتحده انجام داده است، زیرا تمایلی به مقابله با کسبوکارهای سودآور چینی در این زمینه ندارد.
دولت ترامپ برای تنبیه پکن بهخاطر ناتوانیاش در جلوگیری از صادرات این مواد شیمیایی، تعرفههای واردات از چین را ۲۰درصد افزایش داده است. با این حال، چین هرگونه نقش داشتن در بحران فنتانیل را رد میکند.
در حال حاضر فنتانیل اصلیترین عامل مرگ بر اثر سوءمصرف مواد مخدر در آمریکاست و این موضوع به یکی از کانونهای اصلی تنش میان دولت ترامپ و مقامهای چینی تبدیل شده است.
تهدید روسیه
این گزارش همچنین میگوید روسیه، همراه با جمهوری اسلامی ایران، کره شمالی و چین، از طریق کارزارهای برنامهریزیشده به دنبال به چالش کشیدن ایالات متحده هستند.
به گفته نهادهای اطلاعاتی آمریکا، جنگ روسیه در اوکراین برای مسکو تجربههای فراوانی را درباره جنگ با تسلیحات و اطلاعات غربی در یک درگیری در مقیاس بزرگ فراهم کرده است.
روسیه جنگ جاری خود در اوکراین را بهعنوان یک درگیری نیابتی با غرب میبیند و رویکرد مسکو برای بازگرداندن قدرت و امنیت روسیه در مناطق پیرامونیاش، در برابر آنچه که نفوذ واشینگتن و غرب تلقی میکند، خطر تشدید ناخواسته تنش میان روسیه و ناتو را افزایش داده است.
این گزارش علاوه بر اشاره به نگرانیهای درباره فعالیتهای سایبری روسیه علیه آمریکا، سلاحهای کشتار جمعی پیشرفته و برنامه فضایی این کشور را تهدیدهای جدی دیگر علیه ایالاتمتحده ارزیابی کرد.
کره شمالی
نهادهای اطلاعاتی آمریکا در گزارش سالیانه خود هشدار دادند کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، بهدنبال توسعه توانمندیهای نظامی راهبردی و متعارفی خواهد بود که خاک ایالات متحده را هدف قرار دهد، نیروها و شهروندان آمریکایی و متحدانش را تهدید کند، و به او امکان دهد قدرت آمریکا را تضعیف و محیط امنیتی منطقهای را به نفع خود بازآرایی کند.
طبق این گزارش، رهبر کره شمالی بهصورت تهاجمی در برابر اقداماتی که آنها را تضعیفکننده رژیم خود تلقی میکند، واکنش نشان خواهد داد و در صورت تلقی تهدید از سوی آمریکا و متحدانش، تهدید به استفاده از زور خواهد کرد.
دور جدید گفتوگوهای جداگانه آمریکا با هیئتهای روسیه و اوکراین در عربستان سعودی با هدف رسیدن به راهکاری دیپلماتیک برای حلوفصل بحران جنگ اوکراین، پایان یافت و سه کشور در چند مورد به توافقهایی دست یافتند.
کاخ سفید در دو بیانیه جداگانه درباره مذاکرات فنی آمریکا با هیئتهای روسیه و اوکراین از سوم تا پنجم فروردین در ریاض، اعلام کرد در این مذاکرات توافق شد که ناوبری ایمن در دریای سیاه تضمین شود، استفاده از زور پایان یابد و از حملههای نظامی به کشتیهای تجاری جلوگیری شود.
در مذاکرات جداگانه آمریکا با هیئتهای روسیه و اوکراین همچنین توافق شد که تدابیری برای اجرای توافق دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی درباره ممنوعیت حملهها به تاسیسات انرژی روسیه و اوکراین تدوین شود.
ایالات متحده، روسیه و اوکراین همچنین از نقش کشورهای میانجی برای حمایت از اجرای توافقهای مربوط به انرژی و دریا استقبال و بر ادامه تلاش برای رسیدن به صلحی پایدار تاکید کردند.
در همین حال، آمریکا در مذاکره با هیئت اوکراین بر تعهد خود به تلاش برای تبادل اسرا، آزادی بازداشتشدگان غیرنظامی و بازگرداندن کودکان اوکراینی که به اجبار به به روسیه منتقل شدهاند، تاکید کرد.
ایالات متحده همچنین در مذاکره با هیئت روسیه نیز تعهد داد برای احیای دسترسی روسیه به بازار جهانی صادرات محصولات کشاورزی و کودهای شیمیایی، کاهش هزینههای بیمه دریایی، و بهبود دسترسی به بنادر و سامانههای پرداخت در چنین معاملاتی، کمکهای لازم را ارائه کند.
طبق بیانیه کاخ سفید، آمریکا بار دیگر بر ضرورت توقف خونریزیها به عنوان گامی ضروری برای رسیدن به توافق صلح پایدار تاکید کرد و گفت برای رسیدن به راهحلی مسالمتآمیز در همین راستا به تسهیل مذاکرات میان دو طرف ادامه خواهد داد.
در پی مذاکرات میان روسیه و آمریکا در عربستان سعودی، دو طرف گفتوگوها را دشوار اما مفید توصیف و بر ادامه آن با مشارکت سازمان ملل متحد و چند کشور دیگر تاکید کردند.
پیشتر مقامهای روسیه گفته بودند که مواضع اوکراین در مذاکرات ریاض، مانع از ایجاد توافق شده بود.
واشینگتن امیدوار است آتشبس محدود احتمالی در دریای سیاه، راه را برای مذاکرات صلح گستردهتر در اوکراین باز کند.
همزمان با مذاکرات روسیه و آمریکا حملات اوکراین و روسیه به یکدیگر ادامه یافت. کییف دوشنبه چهارم فروردین اعلام کرد یک حمله موشکی روسیه حداقل ۸۸ نفر را مجروح کرده و مسکو، اوکراین را به انجام یک حمله هدفمند متهم کرد که منجر به کشته شدن دو خبرنگار و راننده آنها شد.
پیش از این و در روز چهارم فروردین، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اعلام کرد که «ابتکار دریای سیاه»، معروف به «توافق غلات»، از جمله محورهای این مذاکرات روسیه و آمریکا بوده است.
این توافق که با میانجیگری ترکیه و سازمان ملل متحد در ژوییه ۲۰۲۲به دست آمد، امکان صادرات امن حدود ۳۳میلیون تن غلات اوکراین را از مسیر دریای سیاه فراهم کرد.
با این حال، روسیه در سال ۲۰۲۳از این توافق خارج شد و اعلام کرد که در مسیر صادرات مواد غذایی و کودهای شیمیاییاش با موانع جدی روبهرو شده است.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، نسبت به پیشرفت واقعی در مذاکرات درباره آتشبس و توقف حمله به کشتیها در دریای سیاه ابراز خوشبینی کرده و گفته است که پس از آن، روند طبیعی به سمت یک آتشبس فراگیر حرکت خواهد کرد.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز اخیرا گفته است که اکنون صلح بیش از هر زمان دیگری نزدیک است.
با این حال پسکوف هشدار داده است که طرفین «تازه در ابتدای راه قرار دارند» و هنوز مسائل زیادی برای حلوفصل وجود دارد.
روسیه همچنین خواستار از سرگیری صادرات آمونیاک و اتصال مجدد بانک کشاورزی دولتی این کشور به سامانه پرداخت بینالمللی سوئیفت شده است.
تحلیلگران معتقدند مذاکرات جاری در عربستان سعودی گامی مهم به سوی حل و فصل مناقشه اوکراین و بهبود امنیت منطقه خواهد بود اما دستیابی به صلح پایدار نیازمند مذاکرات بیشتر و تلاش مستمر طرفهای درگیر است.
جامعه اطلاعاتی ایالات متحده در گزارش سالانه خود درباره تهدیدهای جهانی، در بخش مربوط به ارزیابی وضعیت ایران، گفته نارضایتی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مردم در ایران میتواند زمینهساز اعتراضات داخلی بیشتری در آینده شود.
بر اساس این ارزیابی، اقتصاد ایران در وضعیت شکنندهای قرار دارد و با رشد پایین، نوسانات شدید نرخ ارز و تورم بالا روبهروست.
نهادهای اطلاعاتی آمریکا پیشبینی کردهاند که در صورت تداوم تحریمها و نبود راهحلی برای کاهش فشارهای اقتصادی، این روندها در آینده نزدیک نیز ادامه خواهد یافت.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اعلام کرد گفتوگوهای اخیرش با یکی از مقامهای ارشد جمهوری اسلامی درباره تحقیقات چندساله این نهاد پیرامون برنامه هستهای ایران بینتیجه مانده است. او در عین حال گفت ممکن است بهزودی به تهران سفر کند.
رافائل گروسی، سهشنبه پنجم فروردین، در مصاحبه با شبکه بلومبرگ گفت که این وضعیت بار دیگر نشان میدهد که یافتن راهحلی دیپلماتیک برای کاهش تنشها میان تهران و واشینگتن تا چه ضروری است.
گروسی از مقام جمهوری اسلامی که مذاکراتش با او بی نتیجه مانده نام نبرد اما گفت که ممکن است «بهزودی» برای ادامه مذاکرات به تهران سفر کند.
او تاکید کرد: «ما اکنون در یک مقطع بسیار حساس قرار داریم.»
گروسی با اشاره به نامه هشدارآمیز دونالد ترامپ به علی خامنهای گفت: «میدانیم که ترامپ نامهای به رهبر ایران فرستاده است. روشن است که باید به تفاهمی برسیم که بهطور کامل احتمال دستیابی ایران به سلاح هستهای را از میان بردارد.»
آخرین بار، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، آبانماه سال گذشته به ایران سفر و از دو سایت هستهای فردو و نطنز بازدید کرد. این بازدید پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا انجام شد.
گروسی حدود یک ماه پیش، دوم اسفند ماه ۱۴۰۳، در یک کنفرانس خبری در ژاپن، گفت جمهوری اسلامی همچنان با این نهاد همکاری نمیکند تا ثابت کند که بهدنبال سلاح هستهای نیست. این اظهارات با واکنش تند سازمان انرژی اتمی و وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی مواجه شد.
متنی به صورت رسمی از محتوای نامه ترامپ به علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی منتشر نشده است، با وجود این ، بلومبرگ مانند وبسایت آکسیوس، گزارش کرده است در این نامه، رییسجمهوری آمریکا به جمهوری اسلامی یک ضربالاجل دوماهه داده تا توافق هستهای جدیدی امضا کند، در غیر این صورت، با اقدام نظامی احتمالی مواجه خواهد شد.
در مقابل، خامنهای در سخنرانی اول فروردین ۱۴۰۴ خود، تاکید کرد آمریکا در مواجهه با حکومت ایران، هرگز با تهدید به جایی نخواهد رسید و بار دیگر تهدید کرد که اگر درگیری نظامی در بگیرد، جمهوری اسلامی پاسخ خواهد داد.
اوایل ماه میلادی جاری، کاظم غریبآبادی، معاون وزیر امور خارجه، به مقر آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعزام شد، جایی که او با دیپلماتهای چینی و روسی دیدار داشت. در بیانیه مشترکی، این سه کشور تأکید کردند که «طرفهای ذیربط باید متعهد به پرداختن به ریشه اصلی وضعیت کنونی باشند و از تحریم، فشار یا تهدید به استفاده از زور خودداری کنند.»
غریبآبادی، ۲۴ اسفند ماه ۱۴۰۳ نیز تاکید کرد اگر در آینده مذاکرات احتمالی انجام شود، موضع مشترک ایران، چین و روسیه، عدم مذاکره بر سر موضوعات غیر هستهای است. به گفته او، طرفین همچنین با تاکید بر ضرورت پایاندادن به تحریمها، معتقدند مکانیسم ماشه نباید فعال شود.
بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی، نیز سهشنبه پنجم فروردین اعلام کرد که در صورت فعال کردن مکانیسم ماشه (اسنپبک) از سوی کشورهای غربی در واکنش به عدم پایبندی جمهوری اسلامی به تعهدات هستهاش، واکنش جمهوری اسلامی «شدید» خواهد بود.
کمالوندی سهشنبه پنجم فروردین گفت: «حتی در دولت قبل [جو بایدن] هم پاسخ داده شد که استفاده ناحق از مکانیسم ماشه، عکسالعمل مناسب و شدید ایران را به دنبال خواهد داشت.»
او افزود: «ایران، مکانیسم ماشه را بهعنوان یک ابزار فشار مانند سایر تهدیدهای اقتصادی و نظامی میداند و بهحتم محکم در مقابل این مسائل ایستاده و از حقوق کشور دفاع میکند.»
بلومبرگ گزارش کرده است بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در حال تهیه گزارشی ویژه درباره تخلفات جمهوری اسالمی در سالهای اخیر هستند. یکی از مسائل کلیدی این گزارش، عدم ارائه توضیحات فنی معتبر از سوی تهران درباره وجود ذرات اورانیوم در سایتهایی است که قبلاً اعلام نشده بودند.
گروسی در گفتوگو با این شبکه تلویزیونی تاکید کرد: «اکنون این مسائل در کنار هم قرار گرفتهاند: از یک سو، پرسشهای حلنشدهای از گذشته باقی ماندهاند و در همان زمان، احتمال رسیدن به یک توافق عملی برای آینده مطرح است.»
سطح تقابل جمهوری اسلامی و ایالات متحده، پس از آغاز به کار دور دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ در زمستان ۱۴۰۳، به طرز کم سابقهای دچار تنش شده است. علاوه بر مسائل مربوط به برنامه هستهای جمهوری اسلامی، موضوع اقدامات خصمانه جمهوری اسلامی علیه اسرائیل از طریق گروههای نیابتی خود طی یک سال و نیم اخیر، پس از حملات هفتم اکتبر، از جمله مسائل جدی در این بین است.
اکنون جمهوری اسلامی که بخش عمده توان خود در منطقه را پس از مرگ حسن نصرالله رهبر حزبالله لبنان، حذف رهبران جریانهای موسوم به محور مقاومت نظیر رهبران حماس و جهاد اسلامی در غزه و همچنین سقوط حکومت بشار اسد از دست داده است، در یکی از ضعیفترین مقاطع تاریخ موجودیت خود قرار گرفته است.
ایالات متحده، در رویارویی مستقیم با گروه انصارالله یمن، از واپسین گروههای نیابتی جمهوری اسلامی، تاکید دارد که این گروه که به حوثیها مشهور هستند، از تهران هدایت میشوند. موضوعی که جمهوری اسلامی آن را رد، اما آمریکا این موضوع را نپذیرفته و تهدید کرده است، در صورت ادامه حمایت جمهوری اسلامی از حوثیها، ممکن است جمهوری اسلامی به طور مستقیم هدف قرار بگیرد.