مرتضی محمودی، رییس کمیته امنیت داخلی مجلس، که برای بررسی انفجار بندر رجایی به بندرعباس اعزام شده، اعلام کرد شمار کشته‌شدگان این انفجار رو به افزایش است، چرا که «هنوز تعداد زیادی مفقود هستند.»
او درباره میزان خسارت گفت: «حجم خسارات بالاست، اما قابل بیان نیست؛ زیرا نزدیک به دو هزار کانتینر حاوی کالاهای مختلف، خودروهای مردم در خارج از محوطه، ساختمان‌های اداری و شبکه‌های الکترونیکی و اداری منطقه آسیب دیده‌اند.»
بر اساس اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، از روز شنبه ششم اردیبهشت تا ظهر سه‌شنبه ۹ اردیبهشت دست‌کم ۱۵ زندانی که پیش‌تر از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی به اعدام محکوم شده‌اند، برای اجرای حکم مرگ به سلول‌های انفرادی زندان قزلحصار کرج منتقل شده‌اند.
یکی از این زندانیان، محسن لنگرنشین، زندانی سیاسی محکوم به اعدام است که از سوی ابولقاسم صلواتی، رییس شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به اعدام محکوم شده است.
بر اساس اطلاعات دریافتی، ۱۴ زندانی دیگر بابت اتهامات مرتبط با «جرائم مواد مخدر و قتل» به اعدام محکوم شده‌اند.
احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت پزشکیان، اعلام کرد یارانه ۷۵۰ هزار نفر قطع شده است. به گفته او، از این تعداد ۱۵۰ هزار نفر «مقیم خارج از کشور» بودند و سایرین در «دهک‌های بالای درآمدی» قرار داشتند.
میدری تاکید کرد که این افراد می‌توانند به این تصمیم اعتراض و درآمد ماهانه خود را اعلام کنند، اما هشدار داد که «ارائه اطلاعات نادرست مجازات سنگینی دارد.»
مذاکرات ایران و آمریکا در حالی ادامه دارد که هر دو طرف هم ابراز خوشبینی کرده و هم هشدار داده‌اند که دست‌شان روی ماشه است. دیوار بی‌اعتمادی بلند است و تنش‌‌ها چنان ریشه‌دار که سخت می‌توان تصور کرد توافق یا عقب‌نشینی موقت به تعبیر علی خامنه‌ای، به دوستی یا صلحی پایدار بیانجامد.
کشمکش میان ایران و آمریکا سابقه‌ای دیرینه دارد؛ از کودتای ۲۸ مرداد و اشغال سفارت گرفته تا تحریمهای فراگیر و خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷. این تاریخ، صرفاً زنجیرهای از رویدادهای سیاسی یا اقدامات متقابل نیست، بلکه، در آن نوعی بازنمایی و روایت‌سازی خصمانه طرفین نسبت به هم نهفته است.
این روایت‌ها نشانه یا روبنای لایه‌های متعدد اختلاف است—لایه‌هایی که در گفتارهای سیاسی، ساختارهای حکمرانی، و سازوکارهای قدرت تداوم یافته‌اند و بر گفتگوها و حتی توافق احتمالی سایه انداخته‌اند.
بازتولید تنش در دو سوی میز
از دوران گروگانگیری تاکنون، جمهوری اسلامی با تکیه بر ایده صدور انقلاب و پیوند با گروه‌هایی در منطقه، کوشیده موقعیت خود را در برابر «دشمنان»—و در صدرشان آمریکا—حفظ کند. حاکمان ایران حضور پررنگ نظامی آمریکا در خاورمیانه را «سلطه» و «استکبار» می‌خوانند و در مقابل از «مقاومت» و «استقلال» حرف میزنند.
تقابل واقعی (بخوانید نظامی) تهران و واشنگتن از همان آغاز با زبانی خصمانه بیان شده: «شیطان بزرگ» در یک سو، «ملاهای دیوانه» در سوی دیگر. هر دو طرف روایتی مشخص دارند که برای اقناع مخاطبان داخلی و توجیه اقدامات‌شان به کار می‌گیرند. و از آن مهم‌تر، تلاش می‌کنند تعیین کنند که چه چیز حقیقت است و چه چیز «دروغ دشمن».
در ایران، آمریکا را نماد استعمار و جنگ و توطئه معرفی می‌کنند. در آمریکا، ایران کشوری یاغی و غیرقابل اعتماد وصف می‌شود که با برنامه هسته‌ای و نفوذ منطقه‌ایاش «نظم جهانی» را تهدید می‌کند. این‌ها صرفاً ادعاهای سیاسی نیستند، شالوده تصمیم‌گیری‌اند، مرزهای سیاستگذاری را ترسیم می‌کنند و راه گفتگو را تنگ و پرابهام.
این روزها که مذاکرات در جریان است، برخی رسانه‌های نزدیک به حاکمیت در ایران می‌گویند به «وعده‌های شیطان بزرگ» نباید دل بست، و در سوی دیگر، تحلیلگران نومحافظه‌کار مثل الیوت آبرامز می‌گویند با تهران نباید سازش کرد.
تخاصم، از شعار تا عمل
در هفته‌های گذشته، زبان خصمانه میان ایران و آمریکا فروکش نکرده، حتی اگر در سطحی نمادین—مانند کنار رفتن پرچم‌های آمریکایی از کف خیابان‌ها—تغییری ظاهری دیده شود. زیرا تنش تنها در سطح شعار و نماد نیست و ریشه در ساختارهای امنیتی و نظامی دارد.
در ماه‌های اخیر، دولت ترامپ دو ناو جنگی جدید به منطقه فرستاده و با تقویت روابط نظامی با اسرائیل و کشورهای خلیج فارس، مرزهای جدیدی در تقابل نظامی با ایران تعریف کرده. در مقابل، جمهوری اسلامی، که بسیاری از بازوان نیابتی‌اش آسیب جدی دیده‌اند، می‌کوشد با فعال کردن حوثی‌ها، جغرافیای محور مقاومت را به شرق آفریقا و دریای سرخ بکشد.
به این معنا، هر دو طرف در حال نوعی «قلمروسازی نظامی» در منطقه‌اند که نه تنها علیه منطق مذاکره است، که فضا را برای برخوردهای مستقیم و غیرمستقیم آماده‌تر می‌کند.
گفتگو زیر نگاه اسرائیل
در چنین بستر پرتنشی، مذاکره نه بر پایه اعتماد، بلکه با پیش‌فرض تداوم تهدید و در چارچوبی امنیتی انجام می‌شود. این بی‌اعتمادی در مواضع مقامات جمهوری اسلامی آشکار است. آنها خود را «زخم‌خورده بدعهدی‌های آمریکا» می‌دانند و از «عبرت بزرگ برجام» سخن می‌گویند.
این نگاه به سیاستی می‌انجامد که معاون سیاسی دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل سپاه به موجزترین شکل آن را بیان کرده: «به موازات مذاکرات، نیروهای مسلح ما دست به ماشه و آماده‌اند.»
در سوی دیگر نیز وضعیت کمابیش همین است. رئیس‌جمهور آمریکا، مذاکره را در قالب دوگانه «یا توافق یا جنگ» تعریف کرده. گفتگو با این مختصات، همان‌قدر که ابزار کاهش تنش است، امتداد منطق تقابل نیز هست. (به‌ویژه آنکه اسرائیل با تهدید حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران و تأکید مداوم بر حق اقدام پیشدستانه، عملاً بر آتش تنش میان دو طرف می‌دمد.)
به این معنا، تنش ایران و آمریکا—همان‌طور که تجربه برجام هم نشان داد—با امضای یک توافق تمام نمی‌شود. مادامی که هر طرف دیگری را «دشمن تغییرناپذیر» تعریف می‌کند و با دست‌برماشه پای مذاکره می‌نشیند، گفتگو یا حتی توافق، امتداد دشمنی است و نه به هدف حل اختلاف، که برای مدیریت بحران و تثبیت موقعیت‌ها به‌کار گرفته می‌شود.
رهبر جمهوری اسلامی در آستانه دور سوم مذاکرات با اشارات مذهبی گفت توافق موقت خواهد بود. گویی هدف دیپلماسی بیش از آنکه صلحی پایدار باشد، خریدن زمان است برای مدیریت بحران‌های داخلی و حفظ موقعیت در میدان.
حاکمان هم در تهران هم در واشنگتن از کنترل تنش می‌گویند اما نه در روایت‌های غالب‌شان تغییر معناداری دیده می‌شود نه ساختارهای قدرتی که دشمنی را می‌سازند نشانی از عقب‌نشینی دارند.
از این منظر، مذاکرات کنونی بیش از آنکه آغاز دورانی نو باشد، بخشی از همان چرخه فرسایشی است که از دل آن تنش با چهره‌ای تازه بیرون می‌آید. حتی اگر دو دولت به توافق برسند، بدون تغییرات ساختاری، دشمنی جمهوری اسلامی و آمریکا نه تنها به پایان نمی‌رسد، بلکه با بازی‌شدن آخرین برگ، مشروعیت اقدام نظامی—در صورت برهم خوردن آن توافق—از همیشه بیشتر می‌شود.
احمد دنیامالی، وزیر ورزش، با بیان اینکه «ایران جزو ۲۰ کشور قدرتمند جهان در المپیک است»، گفت: «قبل از انقلاب در ۹ المپیک چهار مدال طلا گرفتیم اما به برکت انقلاب اسلامی در ۱۰ المپیک بعد که شرکت کردیم ۲۴ طلا گرفتیم، پس چرا می‌گوییم قبل انقلاب وضع خوب بوده و بعدش خراب شده است.»
سایت حقوق بشری هرانا در گزارشی به مناسبت «روز جهانی ایمنی و سلامت کار» نوشت در بازه زمانی ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ تا هفتم اردیبهشت سال جاری، دست‌کم دو هزار و ۷۹ کارگر در پی حوادث ناشی از فقدان ایمنی محیط یا شرایط کار جان خود را از دست دادند و دست‌کم ۱۶ هزار و ۲۷۳ کارگر دیگر مصدوم شدند.
سازمان جهانی کار در سال ۲۰۰۳ میلادی، ۲۸ آوریل را با هدف آگاهی‌رسانی در خصوص ایمنی و بهداشت کار و با تاکید بر پیشگیری از حوادث و بیماری‌ها در محل کار نام‌گذاری کرد.
به این ترتیب دولت‌ها موظف به تدوین سیاست و برنامه‌ای سیستماتیک برای بازرسی اجرای انطباق قوانین و سیاست‌های ایمنی و بهداشتی شغلی هستند.
این روز همچنین از سال ۱۹۹۶ از سوی اتحادیه‌های کارگری در سراسر جهان به عنوان روز جهانی بزرگ‌داشت کارگران کشته و زخمی‌شده گرامی داشته می‌شود.
بنا بر گزارش مرکز آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در بازه زمانی ۱۲ ماهه اخیر برابر با ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ تا هفتم اردیبهشت ۱۴۰۴، مرگ دست‌کم دو هزار و ۷۹ کارگر در پی حوادث کار ناشی از فقدان ایمنی محیط یا شرایط کار از سوی رسانه‌ها یا سازمان‌های فعال در این حوزه مخابره شده است.
علاوه بر این، تعداد ۱۶ هزار و ۲۷۳ مورد مصدومیت ناشی از حوادث کار به همین ترتیب از سوی رسانه‌ها مخابره و از سوی بخش آمار این نهاد گردآوری شده است.
بر اساس گزارش‌های گردآوری شده به دست هرانا، ۲۲.۶۳ درصد این حوادث مربوط به سقوط از ارتفاع، ۱۴.۲۳ درصد تصادف، ۱۰.۵۷ درصد آتش‌سوزی، ۱۰.۳۷ درصد اصابت جسم سخت، ۸.۸۵ درصد مسمومیت، ۷.۶۲ درصد معادن، ۶.۴۲ درصد گاز گرفتگی، ۶.۳۹ درصد حوادث در کارخانجات و ۶.۱۹ درصد برق گرفتگی، بوده است.
همچنین ۲.۴۶ درصد حوادث ساختمانی، ۲.۳۰ درصد حوادث در چاه، ۰.۸۱ درصد انفجار، ۰.۴۹ درصد پتروشیمی و پالایشگاه، ۰.۲۳ درصد نامشخص، ۰.۱۹ درصد دود گرفتگی، ۰.۱۳ درصد حوادث کشاورزی و ۰.۱۳ درصد غرق‌شدگی را شامل می‌شوند.
مرگ ۷۰ نفر و مجروح شدن بیش از هزار و ۲۰۰ نفر در انفجار بندر رجایی
حدود ساعت ۱۲ ظهر شنبه شش اردیبهشت و هم‌زمان با دور سوم مذاکرات تهران و واشینگتن در مسقط، انفجار شدیدی در بندر رجایی بندرعباس رخ داد که تا شعاع دست‌کم ۵۰ کیلومتری، زمین را لرزاند و شیشه‌های ساختمان‌ها را شکست.
تا حدود چهار ساعت پس از انفجار و آتش‌سوزی گسترده پس از آن و با وجود حجم زیاد تخریب‌ها، گزارشی از کشته‌های سانحه منتشر نشد، اما آمار رسمی حاکی از صدها مجروح بود.
بر اساس آمارهای رسمی، تا زمان تنظیم این گزارش دست‌کم ۷۰ نفر در این انفجار کشته شده و بیش از هزار و ۲۵۰ زخمی شده‌اند.
خبرگزاری ایلنا هشتم اردیبهشت در گزارشی نوشت کارگران قربانیان اصلی انفجار در بندر رجایی بندرعباس بودند.
از دیگر سو، یک منبع آگاه به روزنامه اعتماد چاپ تهران گفت که از ظهر یک‌شنبه، وزارت بهداشت و تمام سازمان‌های وابسته‌اش، از انتشار هرگونه آمار درباره تعداد مجروحان و فوتی‌ها و باقی خسارات جانی انفجار کانتینرهای اسکله بندرعباس، منع شده‌اند.
به دنبال این رخدادها، ایران‌اینترنشنال با هدف شناسایی جان‌باختگان و مفقودین انفجار بندر رجایی، کارزاری به نام «خط بحران» راه‌اندازی کرده است.
شهروندان می‌توانند مشاهدات خود درباره جزییات این فاجعه را از طریق پیامگیر واتس‌اپ و تلگرام، به شماره ۰۰۴۴۷۸۳۰۰۰۷۰۰۰ با ما به اشتراک بگذارند.
بیشتر بخوانید: روز چهارم آتش‌سوزی بندر رجایی
پیش از این و در هشتم اردیبهشت در آستانه روز جهانی کارگر، کنفدراسیون کار ایران-خارج از کشور با صدور نامه‌ای سرگشاده به اتحادیه‌های کارگری جهان، نسبت به وضعیت «فاجعه‌بار» کارگران در ایران هشدار داد.
این نامه از شرایط معیشتی و ایمنی وخیم کارگران ایران پرده برداشت و خواستار اقدام فوری جامعه جهانی شد.
بر اساس بررسی‌ها، ایران در زمینه رعایت مسایل ایمنی کار میان کشورهای دنیا رتبه ۱۰۲ را دارد و آمار مرگ کارگران در آن بیش از میانگین‌های جهانی است.
