در آستانه سفر دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا به خاورمیانه، قطری‌ها که از متحدان دولت جدید سوریه هستند، در ماموریتی، جست‌وجو را برای یافتن اجساد آمریکایی‌هایی که به دست داعش در سوریه کشته شدند، آغاز کردند. تلاشی که می‌تواند برای جلب نظر مثبت آمریکا به رهبران جدید سوریه باشد.
خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، اعلام کرد پس از عملیات نظامی این کشور علیه هند در بامداد شنبه ۲۰ اردیبهشت، هیچ نشستی از سوی «سازمان فرماندهی ملی» پاکستان -نهاد عالی نظامی و غیرنظامی مسئول نظارت بر زرادخانه هسته‌ای کشور- برنامه‌ریزی نشده است.
ارتش پاکستان پیش‌تر اعلام کرده بود نخست‌وزیر این کشور خواستار برگزاری جلسه‌ای از سوی این نهاد شده است.
در حمله پاکستان به هند، چندین پایگاه از جمله یک مرکز ذخیره‌سازی موشک در شمال هند هدف قرار گرفتند.
ارتش هند پس از حملات پاکستان اعلام کرد که اسلام‌آباد با پهپادها و تسلیحات دیگر به اقدامات «آشکارا تحریک‌آمیز» خود در امتداد مرز غربی هند ادامه داده و تاکید کرد «طرح‌های خصمانه دشمن» ناکام خواهند ماند.
پلیس منطقه‌ای هند گزارش داد در جریان این حملات، پنج غیرنظامی در منطقه جامو واقع در کشمیر هند کشته شدند.
با بالا گرفتن شدیدترین درگیری‌ها میان این دو کشور دارای سلاح هسته‌ای در سه دهه اخیر، درخواست‌های دیپلماتیک برای کاهش تنش از جمله از سوی ایالات متحده، شدت گرفته است.
شلیک موشک به پایگاه‌های هوایی
پاکستان اعلام کرد پیش از آغاز عملیات خود، هند به سه پایگاه هوایی، از جمله یکی نزدیک به اسلام‌آباد، موشک شلیک کرد اما پدافند هوایی پاکستان بیشتر آن‌ها را رهگیری کرده است.
ارتش پاکستان همچنین گفت شهباز شریف، نخست‌وزیر این کشور، «سازمان فرماندهی ملی» را برای نشست فراخوانده است؛ نهادی متشکل از مقام‌های ارشد غیرنظامی و نظامی که بر تصمیم‌گیری‌های مربوط به زرادخانه هسته‌ای نظارت دارد.
کارشناسان و دیپلمات‌ها مدت‌هاست نگران آن هستند که درگیری میان این دو رقیب دیرینه به استفاده از تسلیحات هسته‌ای بینجامد؛ خطری بزرگ در یکی از پرجمعیت‌ترین نقاط تنش هسته‌ای جهان.
احسن اقبال، وزیر برنامه‌ریزی، توسعه و ابتکارات ویژه و هماهنگی بین استانی پاکستان، این تشدید تنش را آزمونی برای جامعه جهانی توصیف کرد.
او گفت: «ما از عبور از آستانه (هسته‌ای) متنفر خواهیم بود.»
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، ۱۹ اردیبهشت با عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان تماس گرفت.
به گفته وزارت خارجه آمریکا، روبیو بار دیگر از دو طرف خواست تا راه‌هایی برای کاهش تنش بیابند و آمادگی واشینگتن را برای کمک به آغاز گفت‌وگوهای سازنده اعلام کرد.
دو کشور که سال‌هاست درگیر مناقشه بر سر منطقه کشمیر هستند، از چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت و پس از آن‌که هند به آن‌چه «زیرساخت‌های تروریستی» در خاک پاکستان خواند حمله کرد، درگیر تبادل آتش و درگیری‌های مرزی شده‌اند.
پاکستان وعده داده بود که به حملات هند پاسخ خواهد داد.
در همین زمینه: شرکت‌های هوایی در پی درگیری هند و پاکستان پروازها را لغو کرده‌اند یا تغییر مسیر داده‌اند
خبرگزاری رویترز از قول کارشناسان نوشت که نشست سازمان فرماندهی ملی نشانه‌ای نگران‌کننده از شدت گرفتن تنش‌هاست.
اسفندیار میر، پژوهشگر ارشد مرکز استیمسون، گفت: «این یک سیگنال نرم هسته‌ای است اما با دکترین هسته‌ای پاکستان -مبتنی بر استفاده نخست- همخوانی دارد و بازتابی واقع‌گرایانه از جایگاهی است که اکنون در نردبان تشدید تنش‌ها بر آن ایستاده‌ایم؛ جایگاهی بسیار بالا، پس از چندین درگیری میان دو طرف، و بی‌سابقه.»
مجموعه تحولات و اطلاعیه‌ها
ارتش هند در بیانیه‌ای در رسانه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) اعلام کرد که چندین پهپاد مسلح در آسمان شهر امریتسار در ایالت پنجاب هند مشاهده شدند و واحدهای دفاعی آن‌ها را منهدم کردند.
وزیر برنامه‌ریزی پاکستان در گفت‌وگویی تلویزیونی گفت که کشورش غیرنظامیان را هدف قرار نمی‌دهد و تنها به مکان‌هایی حمله می‌کند که علیه پاکستان مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
وزارت خارجه هند در اطلاعیه‌ای اعلام کرد وزارتخانه‌های دفاع و خارجه این کشور ساعت ۱۰:۳۰ صبح به وقت محلی (۰۵:۰۰ به وقت گرینویچ) نشست خبری مشترکی برگزار خواهند کرد.
وزیر اطلاع‌رسانی پاکستان در ایکس نوشت که عملیات نظامی این کشور «عملیات بنیان مرصوص» نام گرفته است؛ عبارتی قرآنی که به معنای «ساختاری مستحکم و یکپارچه» است.
ارتش پاکستان در پیامی به خبرنگاران اعلام کرد که «مرکز ذخیره موشک‌های براهموس در منطقه عمومی بیاس منهدم شد» و افزود که فرودگاه پتهانکوت در ایالت پنجاب هند و پایگاه نیروی هوایی اودهامپور در کشمیر هند نیز هدف قرار گرفته‌اند.
خبرنگار رویترز گزارش داد صدای انفجار در شهرهای سرینگر و جامو در هند شنیده شد و آژیر خطر به صدا درآمد.
احمد شریف چودری، سخنگوی ارتش پاکستان، در بیانیه‌ای تلویزیونی گفت: «هند با استفاده از هواپیماهای خود موشک‌های هوا به سطح شلیک کرد .... پایگاه‌های نورخان، مرید و شورکوت هدف قرار گرفتند.»
عمر عبدالله، وزیر ارشد کشمیر هند، در بیانیه‌ای اعلام کرد یک مقام محلی در اثر گلوله‌باران در راجوری، نزدیک خط کنترل، کشته شده است؛ خطی که منطقه مورد مناقشه کشمیر را به دو بخش تقسیم می‌کند.
یکی از سه پایگاهی که پاکستان می‌گوید هدف حمله هند قرار گرفته، در شهر پادگانی راولپندی، در نزدیکی پایتخت اسلام‌آباد واقع شده است. دو پایگاه دیگر در استان پنجاب شرقی پاکستان هستند که با هند مرز دارند.
سخنگوی ارتش پاکستان گفت تنها تعداد اندکی از موشک‌ها از پدافند هوایی عبور کرده‌اند و آن‌ها نیز طبق ارزیابی‌های اولیه، هیچ «امکانات و تجهیزات هوایی‌ای» را هدف قرار نداده‌اند.
هند می‌گوید حملات روز چهارشنبه‌اش که جرقه درگیری‌های اخیر را زد، در پاسخ به حمله مرگبار ماه گذشته به گردشگران هندو در کشمیر هند انجام شد.
پاکستان اتهام هند مبنی بر دست داشتن در حمله به گردشگران را رد کرده است.
در همین زمینه: پاکستان خواستار انجام «تحقیقات بی‌طرفانه» درباره حمله به گردشگران در کشمیر شد
از چهارشنبه تاکنون، دو کشور به تبادل آتش و حملات توپخانه‌ای در مرز پرداخته و پهپادها و موشک‌هایی را به حریم هوایی یکدیگر فرستاده‌اند.
بخش عمده درگیری‌های جمعه در کشمیر هند و ایالت‌های مرزی با پاکستان رخ داده است. هند اعلام کرد پهپادهای پاکستانی را سرنگون کرده است.
گروه هفت کشور صنعتی (G7) روز جمعه خواستار بیشینه خویشتنداری دهلی‌نو و اسلام‌آباد شد و از دو کشور خواست وارد گفت‌وگوی مستقیم شوند.
جین مریوت، کمیسر عالی بریتانیا در پاکستان، در بیانیه‌ای در ایکس اعلام کرد که این کشور تحولات را به‌دقت دنبال می‌کند.
از سوی دیگر صدای انفجار در شهر لاهور در شرق پاکستان و شهر پیشاور در شمال غربی این کشور شنیده شده است که نشانه‌ای است از احتمال گسترش دامنه درگیری‌ها.
بر اساس برآوردهای منتشرشده از دو سوی مرز -که هنوز به‌طور مستقل تایید نشده‌اند- از روز چهارشنبه تاکنون دست‌کم ۴۸ نفر در حملات متقابل کشته شده‌اند.
خبرگزاری رویترز شنبه ۲۰ اردیبهشت به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد هیاتی از قطر عملیات جست‌وجوی بقایای پیکر گروگان‌های آمریکایی کشته‌شده به دست داعش را در سوریه آغاز کرده است. کوششی که احیای روندی طولانی‌مدت برای یافتن اجساد این قربانیان به شمار می‌رود.
در دوران اوج قدرت داعش بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ میلادی، این گروه بخش‌های وسیعی از سوریه و عراق را در کنترل داشت و در آن زمان، شماری از گروگان‌های غربی را سر برید و ویدیوهای این جنایات را منتشر کرد.
به گفته منابع مطلع، گروه امداد و نجات بین‌المللی قطر که پیش‌تر در مناطق زلزله‌زده مراکش و ترکیه نیز فعال بوده، از چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت با همراهی چند شهروند آمریکایی جست‌وجو را آغاز کرده است.
این گروه تاکنون بقایای سه جسد را یافته اما هنوز هویت آن‌ها تایید نشده است.
یکی از این منابع که یک مقام امنیتی سوریه است، اعلام کرد هنوز نمی‌توان درباره مدت‌زمان ادامه این ماموریت اظهار نظر کرد.
وزارت خارجه ایالات متحده تاکنون واکنشی به این خبر نشان نداده است.
آغاز این ماموریت با سفر قریب‌الوقوع رییس‌جمهوری آمریکا به دوحه و دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و همچنین تلاش دولت اسلام‌گرای سوریه - متحد نزدیک قطر - برای کسب تخفیف در تحریم‌های ایالات متحده هم‌زمان شده است.
با فرار بشار اسد، رییس‌جمهوری سابق سوریه در آذر ماه ۱۴۰۳، حکومت این کشور به دست گروه اسلام‌گرای تحریر الشام افتاد.
احمد الشرع، رهبر این گروه، اکنون رییس دولت انتقالی سوریه است.
اقدامات گروه‌های اسلام‌گرا در سوریه علیه سایر گروه‌ها و و قومیت‌ها در این کشور، از جمله علیه دروزی‌ها، نگرانی‌ها را تشدید کرده است.
الشرع در ماه‌های اخیر کوشیده است با موضع‌گیری و دیدارها، نظر مثبت غرب را به دولتش جلب کند.
بر این اساس، همزمانی این ماموریت از سوی قطری‌ها که به همراه ترکیه، دو متحد اصلی حکومت نوپای سوریه است، می‌تواند در جهت جلب نظر آمریکا به رهبری ترامپ باشد.
یک مقام امنیتی سوری در این رابطه گفت که تمرکز اولیه این عملیات بر یافتن پیکر پیتر کاسیگ، امدادگر آمریکایی است که در سال ۲۰۱۴ میلادی به دست داعش در شهر دابق در شمال سوریه سر بریده شد.
منبع دوم نیز تایید کرد که یافتن بقایای کاسیگ از اهداف اصلی این ماموریت است.
جیمز فولی و استیون ساتلاف، دو روزنامهنگار آمریکایی، از دیگر گروگان‌های غربی بودند که در سال ۲۰۱۴ میلادی به دست داعش کشته شدند.
کایلا مولر، امدادگر دیگر آمریکایی نیز در اسارت داعش جان خود را از دست داد.
مقامات آمریکایی پیش‌تر اعلام کرده‌اند ابوبکر البغدادی، رهبر وقت داعش، بارها به او تجاوز کرده بود.
مرگ مولر در سال ۲۰۱۵ میلادی تایید شد.
دایان فولی، مادر جیمز فولی، در واکنش به این خبر گفت: «از همه کسانی که داوطلبانه این ماموریت را پذیرفتهاند و در این راه جان خود را به خطر میاندازند تا پیکر جیم و دیگر گروگانها را پیدا کنند، عمیقا سپاسگزاریم.»
خانواده دیگر گروگانها که از طریق کمیته حمایت از روزنامهنگاران (CPJ) با آن‌ها تماس گرفته شده است، تاکنون پاسخی نداده‌اند.
مقدمات سفر ترامپ به خاورمیانه و کشورهای عربی
به گفته یکی از منابع، برنامه‌ریزی برای این ماموریت قطری در جریان سفر شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر و محمد الخلیفی، وزیر مشاور در امور خارجه به واشینگتن در ماه آوریل (فروردین و اردیبهشت) مطرح شده است.
این سفر با هدف هماهنگی برای سفر پیش روی ترامپ به قطر نیز انجام شده بود.
منبع دیگری گفت که تلاش برای یافتن پیکر قربانیان آمریکایی، تعهد دیرینه دولتهای مختلف آمریکا بوده است و در گذشته نیز بارها با حضور مقام‌های آمریکایی در سوریه، جست‌وجو در مناطق مشخصی انجام شده است.
به گفته این منبع، پیکرهای کاسیگ، ساتلاف و فولی به احتمال زیاد در یک منطقه قرار دارند و شهر دابق، به دلیل جایگاه خاص در تبلیغات داعش، یکی از مراکز مهم این گروه به شمار میرفت.
اما شرایط پرونده مولر متفاوت است چرا که او مستقیما در اختیار البغدادی بود.
در حال حاضر، دو عضو گروه داعش که پیش‌تر شهروند بریتانیا بودند و در قتل گروگان‌های آمریکایی نقش داشتند، در ایالات متحده به حبس ابد محکوم شده‌اند.
الشرع که در دسامبر گذشته و پس از سقوط رژیم اسد قدرت را به دست گرفت، در دورهای از جنگ داخلی سوریه، زمانی که فرمانده جبههالنصره - شاخه وابسته به القاعده - بود، با داعش درگیر شد.
او در سال ۲۰۱۶ رابطه خود را با القاعده قطع کرد.