همزمان با برگزاری دور جدیدی از مذاکرات آتش‌بس میان اسرائیل و حماس، مقامات بهداشت محلی روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت اعلام کردند که حملات هوایی اسرائیل در سراسر نوار غزه، حداقل ۱۰۰ فلسطینی را در طول شب کشته است.
طاهر النونو، مشاور رسانه‌ای رهبری حماس، شنبه ۲۷ اردیبهشت به خبرگزاری رویترز گفت دور جدیدی از مذاکرات غیرمستقیم با هیات اسرائیلی در دوحه آغاز شده و «همه موضوعات بدون هیچ پیش‌شرطی» در حال بررسی است.
او افزود: «هیات حماس موضع خود را مبنی بر ضرورت پایان دادن به جنگ، تبادل اسرا، خروج اسرائیل از غزه و ارسال مجدد کمک‌های بشردوستانه و همه نیازهای مردم غزه به منطقه اعلام کرده است.»
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد مذاکرات برای آزادی گروگان‌های اسرائیلی در دوحه از سر گرفته شده، اما اسرائیل قرار نیست با آتش‌بس یا لغو محاصره غزه موافقت کند.
سومین روز از دور جدید حملات اسرائیل به غزه
مقام‌های وزارت بهداشت غزه که زیر نظر حماس اداره می‌شود، ۲۷ اردیبهشت اعلام کردند در سومین روز از دور جدید حملات اسرائیل، دست‌کم ۱۴۶ نفر کشته شده‌اند، ۴۵۹ زخمی در بیمارستان‌ها تحت درمان هستند و شمار زیادی همچنان زیر آوار مدفون مانده‌اند.
این موج از حملات، از مرگبارترین عملیات‌های اسرائیل در نوار غزه از زمان فروپاشی آتش‌بس در اواخر اسفند سال گذشته به‌شمار می‌رود.
اسرائیل گفته در حال بسیج نیروهایش برای تصرف مناطق بیشتری از نوار غزه در چارچوب عملیاتی با نام «ارابه‌های جدعون» است که پس از سفر اخیر دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، به خاورمیانه آغاز شد.
از اواسط اسفند ۱۴۰۳، اسرائیل همه مسیرهای ورود کالا و کمک‌های بشردوستانه به غزه را مسدود کرد که این اقدام به افزایش نگرانی‌های بین‌المللی نسبت به وخامت اوضاع بیش از دو میلیون فلسطینی ساکن این منطقه دامن زده است.
به گفته مقام‌های بهداشتی حکومت حماس، بیشتر کشته‌شدگان حملات شنبه اسرائیل، ساکن بیت‌لاهیا و اردوگاه آوارگان جبالیا در شمال غزه و شهر خان‌یونس در جنوب این باریکه بودند.
ارتش اسرائیل ۲۶ اردیبهشت از ساکنان مناطق شمالی غزه خواست این مناطق را ترک کنند و گفت در حال اجرای حملات گسترده هوایی و بسیج نیرو برای رسیدن به «کنترل عملیاتی» بر بخش‌هایی از این منطقه است.
حماس در واکنش به این عملیات، بیانیه‌ای منتشر و اعلام کرد: «شمال غزه شاهد یک کارزار سیستماتیک نسل‌کشی است.»
این گروه از سران کشورهای عربی حاضر در اجلاس اتحادیه عرب در بغداد خواست برای توقف «این تجاوز» و تضمین رسیدن کمک‌های انسانی، گام‌های عملی بردارند.
عبدالفتاح السیسی، رییس‌جمهوری مصر، که کشورش به‌همراه قطر از میانجی‌های اصلی مذاکرات آتش‌بس غزه است، در این اجلاس گفت اقدامات اسرائیل با هدف «نابودی کامل فلسطینیان» و «حذف وجود آنان از نوار غزه» انجام می‌شود.
قحطی در راه غزه است
مذاکراتی که از اسفند سال گذشته میان اسرائیل و حماس در جریان بوده، تاکنون نتوانسته به بازگشت آتش‌بس به غزه بینجامد؛ آتش‌بسی که بر اساس آن حماس می‌بایست گروگان‌های باقی‌مانده از حمله ۱۵ مهر ۱۴۰۲ (هفتم اکتبر ۲۰۲۳) به اسرائیل را آزاد می‌کرد.
اعضای حماس ۱۵ مهر ۱۴۰۲ (هفتم اکتبر ۲۰۲۳) با حمله به اسرائیل، حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل نیز در مقابل کارزاری نظامی را در غزه آغاز کرد که منجر به ویرانی تقریبا تمامی منطقه و آوارگی همه ساکنان آن از خانه‌هایشان شد. به گفته مقام‌های بهداشتی حماس، این حملات بیش از ۵۳ هزار نفر را به کام مرگ کشانده است.
حماس از مدت‌ها پیش می‌گوید آزادی گروگان‌های باقی‌مانده منوط به پایان حملات اسرائیل است، اما اسرائیل تاکید دارد تا نابودی کامل حماس، به جنگ ادامه خواهد داد.
کارشناسان سازمان ملل هشدار داده‌اند با گذشت بیش از دو ماه از توقف کامل ارسال محموله‌های غذایی به غزه، قحطی در این منطقه در آستانه وقوع است.
بیشتر بخوانید: ترامپ از گرسنگی مردم غزه گفت و وعده اتفاقات خوب را داد
تام فلچر، رییس امور بشردوستانه سازمان ملل، در نشست اخیر شورای امنیت این پرسش را مطرح کرد که آیا شورا برای «جلوگیری از نسل‌کشی» اقدامی خواهد کرد یا نه.
اسرائیل حماس را مسئول رنج غیرنظامیان می‌داند و می‌گوید این گروه با فعالیت در میان جمعیت غیرنظامی، کمک‌ها را مصادره می‌کند؛ موضوعی که حماس آن را رد کرده است.
اسرائیل همچنین می‌گوید در جریان آتش‌بس شش هفته‌ای در بهمن سال گذشته، مواد غذایی کافی به غزه رسیده بود تا فعلا از بروز قحطی جلوگیری کند.
ترامپ ۲۵ اردیبهشت به بحران فزاینده گرسنگی در غزه و ضرورت ارسال کمک‌ها به این منطقه اذعان کرد.
آمریکا طرحی برای از سرگیری ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه ارائه کرده که قرار است از طریق پیمانکاران خصوصی انجام شود.
اسرائیل با وجود محاصره دو و نیم ماهه غزه، از این طرح حمایت کرده است اما سازمان ملل، نهادهای بین‌المللی و آژانس‌های امداد، آن را رد کرده‌اند.
شبکه ان‌بی‌سی‌نیوز ۲۷ اردیبهشت به نقل از پنج منبع آگاه گزارش داد دولت ترامپ در حال بررسی طرحی برای انتقال دائمی تا یک میلیون فلسطینی از نوار غزه به لیبی است.
همزمان، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، بدون اشاره به جزییات گفت که در ماه آینده «اتفاقات خوب زیادی درباره غزه» رخ خواهد داد.
او جمعه ۲۶ اردیبهشت درباره حمایت از اسرائیل برای گسترش جنگ در غزه، گفت: «فکر میکنم اتفاقات خوب زیادی در ماه آینده رخ خواهد داد. ما باید به فلسطینیها نیز کمک کنیم. بسیاری در غزه از گرسنگی رنج میبرند.»
ترامپ گفت که نمیداند آیا بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، قادر به امضای توافقی برای آزادی گروگان‌ها خواهد بود یا نه.
به گزارش شبکه الجزیره، منابع بیمارستانی جمعه اعلام کردند ۵۵ نفر از کشته‌شدگان حملات تازه اسرائیل، از شمال نوار غزه بودند.
در حملهای دیگر به منطقه عزبه عبد ربه در شرق جبالیا، شش نفر کشته و شماری دیگر زخمی شدند.
همچنین گزارش شده که ارتش اسرائیل گروهی از آوارگان را هدف قرار داده است.
سیستم درمانی غزه در حال فروپاشی است
در پی این حملات، بیمارستانهای غزه با موج گستردهای از مجروحان روبهرو شده‌اند و مدیران بیمارستان‌ها از کمبود شدید تجهیزات، نبود دارو و از کار افتادن اتاقهای جراحی خبر میدهند.
وزارت بهداشت غزه اعلام کرد تاکنون بیش از ۱۵۰ مجروح به بیمارستانهای الشفاء و اندونزیاییها (الاندونسی) منتقل شده‌اند که بسیاری از آنان دچار قطع عضو یا سوختگیهای شدید هستند.
به گفته مسئولان منطقهای، در روزهای اخیر موارد ناهنجاری مادرزادی به دلیل «استفاده از تسلیحات ممنوعه در غزه» افزایش یافته و درخواست برای انجام تحقیقات بین‌المللی مطرح شده است.
ادامه خشونتها در کرانه باختری
همزمان با این تحولات، در کرانه باختری رود اردن نیز خشونتها ادامه دارد.
در منطقه سوسیا در روستای مسافر یطا، سه فعال خارجی که برای حمایت از فلسطینیان به این منطقه رفته بودند، هدف حمله فیزیکی شهرکنشینان اسرائیلی قرار گرفتند و زخمی شدند.
همچنین نیروهای اسرائیلی از ورود نمازگزاران فلسطینی به حرم ابراهیمی در شهر الخلیل جلوگیری کرده و با شلیک گاز و استفاده از بمبهای صوتی آنها را متفرق کردند.
اعتراضها در داخل اسرائیل
در اسرائیل، برخی مقام‌های نظامی پیشین درباره پیامدهای این حملات هشدار دادند.
غیورا عنبر، از ژنرالهای ارتش اسرائیل، در گفتوگو با روزنامه هاآرتص، سیاستهای نظامی اخیر این کشور را «دیوانگی» خواند و گفت این عملیاتها نه تنها جان سربازان اسرائیلی را به خطر میاندازند، بلکه احتمال نجات گروگان‌های باقی‌مانده در غزه را نیز کاهش میدهند.
شرایط در نوار غزه بحرانی توصیف شده و مقام‌های پزشکی فلسطینی تاکید کرده‌اند آنچه در این منطقه در جریان است، مصداق «نسل‌کشی و پاکسازی قومی» است.
حملات جمعه در حالی انجام می‌شود که نشریه تایمز اسرائیل به نقل از دو مقام عرب گزارش داد از زمان ازسرگیری مذاکرات اسرائیل و حماس در دوحه، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، به سایر میانجیها اطلاع داده است واشینگتن قصد ندارد اسرائیل را مجبور به پایان دادن جنگ غزه کند.
بیشتر کشته‌شدگان در منطقه جبالیا در شمال غزه جان باختند؛ جایی که چندین خانه هدف بمبارانهای اسرائیلی قرار گرفت. ارتش اسرائیل اعلام کرد که در حال بررسی گزارشها درباره این حملات است.
رسانههای اسرائیلی به نقل از مقام‌های امنیتی گزارش دادند که محمد سنوار، فرمانده نظامی حماس، احتمالا در حملات ارتش این کشور کشته شده است. این حمله ۲۳ اردیبهشت به یک پناهگاه فرماندهی زیر بیمارستان اروپایی در خان‌یونس انجام شد. با این حال، هنوز هیچ تایید رسمی از سوی ارتش اسرائیل یا حماس منتشر نشده است.
در میان کشته‌شدگان، حسن عبد الفتاح محمد اصليح نیز حضور داشت؛ فردی که به گفته ارتش اسرائیل، عضو شاخه خان‌یونس حماس بود و با پوشش خبرنگار و تحت عنوان صاحب یک شرکت رسانه‌ای فعالیت می‌کرد.
تشدید این حملات در حالی رخ داد که فلسطینیها امیدوار بودند سفر ترامپ به کاهش درگیریها منجر شود.
حماس ۲۲ اردیبهشت، ادان الکساندر، آخرین گروگان آمریکایی زنده، را پیش از سفر ترامپ آزاد کرد.
ترامپ سهشنبه در ریاض گفت گروگان‌های بیشتری آزاد خواهند شد. او افزود مردم غزه سزاوار آیندهای بهتر هستند.
تلاشها برای دستیابی به آتش‌بس در هفتههای اخیر به شکست انجامیده است. در حالی که حماس و اسرائیل یکدیگر را مقصر میدانند، مذاکرات آزادسازی الکساندر بین حماس با میانجیگری ایالات متحده، مصر و قطر انجام شد.اسرائیل نیز هیاتی را برای آغاز دور جدید مذاکرات به دوحه فرستاده است.
استیو ویتکاف و آدام بوهلر، فرستادگان ویژه ترامپ، سهشنبه در تلآویو با خانواده گروگان‌ها دیدار کردند. آنها گفتند پس از توافق درباره الکساندر، شانس دستیابی به توافقی گستردهتر افزایش یافته است.
بیشتر بخوانید: در آستانه سفر ترامپ به منطقه خلیج فارس، اسرائیل میپرسد جایگاهش در معادلات این منطقه کجاست
ایالات متحده طرحی برای ازسرگیری ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه ارائه کرده است. این کمک‌ها قرار است از طریق پیمانکاران خصوصی انجام شود.
اسرائیل که از ۱۲ اسفند سال گذشته محاصره کامل بر ورود کالاها به غزه اعمال کرده، از این طرح حمایت کرده است. اما سازمان ملل، نهادهای بین‌المللی و آژانس‌های امداد، این طرح را رد کرده‌اند. جزئیات کلیدی این طرح، از جمله منابع مالی و نحوه اجرا، همچنان نامشخص است.
نتانیاهو این اظهارات را در دیدار با نیروهای ذخیره ارتش اسرائیل عضو انجمن «سربازان زخمی برای پیروزی»، در دفترش در اورشلیم مطرح کرد.
در ویدیویی از این دیدار که سهشنبه ۲۳ اردیبهشت از سوی دفتر نخست‌وزیری اسرائیل منتشر شد، نتانیاهو به نیروهای ذخیره می‌گوید: «شرایط تغییر کرده است. در روزهای آینده با تمام قوا وارد [غزه] خواهیم شد تا عملیات را به پایان برسانیم. به پایان رساندن عملیات یعنی در هم کوبیدن حماس. یعنی نابود کردن حماس.»
این اظهارات در شرایطی مطرح شده است که ارتش اسرائیل تایید کرد ادان الکساندر، گروگان اسرائیلی-آمریکایی را تحویل گرفته و او اکنون به خاک اسرائیل منتقل شده اما هیچ توافقی برای تبدیل توقف کوتاه درگیریها به یک آتش‌بس یا آزادی دیگر گروگان‌ها حاصل نشده است.
نتانیاهو در ادامه صحبتهایش گفت: «از بین بردن حماس و آزادسازی همه گروگان‌ها؛ اینها به هم مربوط هستند. ما این کار را انجام میدهیم.»
در حالی که اسرائیل هیاتی به دوحه اعزام کرده تا آخرین تلاشها را برای رسیدن به توافقی درباره آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌ها پیش از پایان سفر دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا به خاورمیانه انجام دهد، نتانیاهو افزود: «شاید حماس بگوید "صبر کنید، میخواهیم ۱۰ گروگان دیگر را آزاد کنیم." بسیار خوب. بیاوریدشان. ما آنها را میپذیریم. و سپس وارد خواهیم شد. اما هیچ وضعیتی وجود نخواهد داشت که در آن جنگ را متوقف کنیم.»
نخستوزیر اسرائیل تاکید کرد: «آتش‌بس موقتی، باشد. اما ما تا پایان راه خواهیم رفت.»
حماس دوشنبه ۲۲ اردیبهشت در بیانیه‌ای با اشاره به آزادی الکساندر، از دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، خواست تا به تلاشهای خود برای پایان دادن به جنگ در غزه ادامه دهد و افزود آمادگی دارد در مذاکراتی برای دستیابی به توافقی جامع و پایدار در زمینه آتش‌بس مشارکت کند.
همزمان دفتر نتانیاهو در بیانیه‌ای اعلام کرد که این کشور تنها با ایجاد «مسیر عبور امن» برای الکساندر موافقت کرده و نیروهای اسرائیلی به برنامههایشان برای تشدید عملیات در غزه ادامه خواهند داد.
بیشتر بخوانید: آزادی گروگان اسرائیلی-آمریکایی از غزه؛ اسرائیل آتش‌بس را رد کرد
نتانیاهو در دیدار با سربازان ذخیره زخمی شده گفت: «ما پیشاپیش یک نهاد حاکمیتی تشکیل دادهایم که به [غیرنظامیان غزه] اجازه خروج میدهد اما مساله اصلی این است که ما نیاز به کشورهایی داریم که حاضر به پذیرش آنها باشند. اکنون دقیقا بر روی همین موضوع کار میکنیم.»
او ادامه داد: «اگر راهی برای خروج به آنها بدهیم، بیش از ۵۰ درصد آنها خواهند رفت اما حماس در آنجا باقی نخواهد ماند.»
در این دیدار، نتانیاهو عکسی از یکی از سربازان ارتش اسرائیل که در جریان جنگ در غزه سه عضو بدن خود را از دست داده، در دست داشت.
دفتر نخست‌وزیری اسرائیل اعلام کرد که نیروهای زخمی شده که از اعضای انجمن «سربازان زخمی برای پیروزی» هستند، از رهبری نتانیاهو در مسیر دستیابی به پیروزی و تحقق همه اهداف جنگ حمایت کردند و از او خواستند «سازمان تروریستی حماس» را قاطعانه شکست دهد.
نتانیاهو خطاب به آنها گفت: «شما یک الگو و الهام هستید و با روحیه شما، ما به سوی پیروزی کامل در حرکت هستیم.»
به گزارش رویترز، ارتش اسرائیل که در آماده‌سازی برای یک حمله زمینی جدید برای دستیابی به «کنترل عملیاتی» در بخش‌هایی از غزه، حملات خود را به این منطقه محاصره‌شده گسترش داده، هنوز هیچ اظهارنظری نکرده است.
خلیل الدقران، سخنگوی وزارت بهداشت غزه، در تماس تلفنی با رویترز گفت از شب گذشته حداقل ۱۰۰ نفر کشته شده‌اند و به دلیل بمباران اسرائیل برخی خانواده‌ها به شکل کامل از اسناد ثبت احوال حذف شده‌اند.
اسرائیل از ابتدای ماه مارس ورود تجهیزات پزشکی، غذایی و سوخت به غزه را مسدود کرده است تا حماس را برای آزادی گروگان‌های اسرائیلی تحت فشار قرار دهد و طرح‌هایی را تصویب کرده که می‌تواند شامل تصرف کل نوار غزه و کنترل کمک‌ها باشد.
حماس می‌گوید فقط در ازای آتش‌بس اسرائیل، گروگان‌ها را آزاد خواهد کرد.
ادامه مذاکرات آتش‌بس
میانجیگران مصر و قطر، با حمایت ایالات متحده، دور جدیدی از مذاکرات غیرمستقیم آتش‌بس بین دو طرف را روز شنبه آغاز کردند، اما منابع نزدیک به مذاکرات به رویترز گفتند که هیچ پیشرفتی حاصل نشده است.
یک مقام فلسطینی نزدیک به مذاکرات که در دوحه، پایتخت قطر، در حال انجام است، گفت: «حماس در مورد تعداد گروگان‌هایی که می‌تواند آزاد کند، انعطاف‌پذیر است، اما مشکل همیشه بر سر تعهد اسرائیل به پایان دادن به جنگ بوده است.»
اسکای نیوز عربیکای بریتانیا و بی‌بی‌سی هر دو گزارش دادند که حماس پیشنهاد داده در ازای آتش‌بس دو ماهه و آزادی زندانیان فلسطینی، حدود نیمی از گروگان‌های اسرائیلی را آزاد کند.
یک مقام حماس به رویترز گفت: «موضع اسرائیل تغییر نکرده است، آنها می‌خواهند زندانی‌هایشان آزاد شوند، بدون اینکه تعهدی برای پایان دادن به جنگ داشته باشند.»
روز یکشنبه دفتر نخست‌وزیری اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که هیئت اسرائیلی در دوحه گزینه‌های مختلف برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها، از جمله گزینه‌هایی که شامل پایان جنگ است را بررسی می‌کند.
یکی از حملات شبانه اسرائیل به یک اردوگاه که خانواده‌های آواره در خان یونس در جنوب نوار غزه در آن ساکن بودند، منجر به کشته شدن زنان و کودکان، زخمی شدن ده‌ها نفر و آتش گرفتن چندین چادر شد.
حماس این حمله را «جنایت وحشیانه جدید» توصیف کرد و دولت آمریکا را مسئول تشدید اوضاع دانست.
کشته شدن خبرنگاران و کمبود تجهیزات پزشکی
در میان ده‌ها نفری که اوایل روز یکشنبه کشته شدند، سه روزنامهنگار و خانوادههایشان نیز حضور داشتند. مقامات پزشکی اعلام کردند که یک خانواده دیگر در شمال غزه حداقل ۲۰ نفر از اعضای خود را از دست داده است.
پزشکان گفتند که زکریا سنوار، برادر یحیی سنوار، رهبر سابق حماس که اسرائیل اکتبر گذشته او را کشت، و سه فرزندش در حمله هوایی اسرائیل به چادرشان در مرکز نوار غزه کشته شدند. او مدرس تاریخ در دانشگاه غزه بود.
سیستم مراقبتهای بهداشتی غزه به دلیل بمباران و حملات مکرر اسرائیل به بیمارستان‌ها به سختی فعال است. محاصره کمک‌های امدادی، مشکلات آنها را تشدید کرده و در عین حال به گرسنگی گسترده که اسرائیل حماس را مسئول آن می‌داند، افزوده است.
سخنگوی وزارت بهداشت غزه گفت یمارستانها با افزایش تعداد تلفات که بسیاری از آنها کودک هستند، با کمبود تجهیزات پزشکی دست و پنجه نرم می‌کنند.
ارتش اسرائیل روز شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که به عنوان بخشی از برنامه خود برای دستیابی به اهداف جنگی، حملات گستردهای را در مناطقی از غزه انجام میدهد.
هدف اعلامشده اسرائیل در غزه، از بین بردن تواناییهای نظامی و دولتی حماس است که در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل حمله کرد و حدود ۱۲۰۰ نفر را کشت و ۲۵۰ گروگان را به اسارت گرفت.