تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ضمن «سازنده» خواندن مذاکرات با ایران، با اشاره به آخرین وضعیت مذاکرات میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی گفت پیشرفت بیشتری حاصل شده و دو طرف توافق کرده‌اند که در آینده نزدیک بار دیگر دیدار کنند.
بروس، سه‌شنبه شش خرداد در جریان کنفرانس مطبوعاتی وزارت خارجه با قدردانی از عمان برای تداوم تسهیل روند مذاکرات، گفت مذاکرات جمعه گذشته در رم که بیش از دو ساعت به طول انجامیده، هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم انجام شده و فضای آن «سازنده» بوده است.
به گفته بروس، دور پنجم این گفت‌وگوها به سرپرستی استیو ویتکوف، مشاور ارشد و نماینده ویژه و مایکل آنتون، مدیر برنامه‌ریزی سیاسی وزارت خارجه ایالات متحده، انجام شده است.
بروس از تایید دیدار وزیر امور استراتژیک اسرائیل با مقام‌های آمریکایی، از جمله وزیر خارجه آمریکا در واشینگتن، خودداری کرد و گفت: «من درباره هیچ دیدار یا گفت‌وگویی که عمومی نیست و این‌که آیا برگزار شده است یا نه، اظهار نظر نمی‌کنم.»
باراک راوید، خبرنگار اکسیوس، سه‌شنبه به نقل از مقام‌های اسرائیلی گزارش داد ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل و دیوید بارنیا، رییس موساد به واشینگتن سفر کرده و با رییس سیا و چند مقام ارشد دیگر آمریکا دیدار و درباره ایران گفت‌وگو کرده‌اند.
به گفته راوید انتظار می‌رود درمر در جریان این سفر دیدارهایی با ویتکاف و دیگر مقام‌های آمریکایی هم داشته باشد.
تلاش اسرائیل برای تاثیر بر مذاکرات ایران و آمریکا
یک مقام ارشد کاخ سفید سه‌شنبه به وب‌سایت والانیوز گفت دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در گفت‌وگویی تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل نسبت به احتمال حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی در جریان مذاکرات ابراز نگرانی کرده و از او خواسته است از انجام هر کاری که روند گفت‌وگوها را با اخلال مواجه می‌کند، بپرهیزد.
منبع کاخ سفید گفت ترامپ در این تماس بر تمایل خود برای رسیدن به راه‌حلی دیپلماتیک با ایران تاکید کرده و گفته است که «نمی‌خواهد چیزی این روند را مختل کند».
به گفته او، پیام ترامپ به نتانیاهو روشن بوده است: «اکنون زمان وخیم کردن اوضاع نیست، آن‌هم وقتی او در تلاش است مشکلات را حل‌وفصل کند.»
پیش از این، شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل گزارش داد تماس تلفنی اخیر میان نخست‌وزیر این کشور و رییس‌جمهوری آمریکا، با تنش همراه بوده و دو طرف بر سر چگونگی برخورد با جمهوری اسلامی اختلاف نظرهای تندی داشته‌اند.
روزنامه تایمز اسرائیل سه‌شنبه در گزارشی نوشت ترامپ در این تماس گفته است: «من به راه‌حل دیپلماتیک با ایرانی‌ها اعتقاد دارم و باور دارم می‌توانم توافق خوبی بکنم.»
هم‌زمان دفتر نخست‌وزیری اسرائیل هرگونه تنش در این تماس را رد کرد و در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد دو طرف بر سر جلوگیری از دست‌یابی ایران به سلاح هسته‌ای توافق دارند.
خبر این تماس تلفنی پنج‌شنبه اول خرداد و تنها یک روز پیش از دور پنجم مذاکرات میان ایران و آمریکا در رم در رسانه‌ها منتشر شد.
باراک راوید، خبرنگار اکسیوس، سه‌شنبه ششم خرداد به نقل از مقام‌های اسرائیلی نوشت که انتظار می‌رود درمر، دیدارهایی با استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه و دیگر مقام‌های آمریکایی داشته باشد.
وب‌سایت والانیوز پنج‌شنبه اول خرداد به نقل از دو مقام اسرائیلی گزارش داد که وزیر امور راهبردی اسرائیل و رییس موساد جمعه هم‌زمان با دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا در رم با ویتکاف دیداری درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی خواهند داشت.
مشابه همین دیدار میان ویتکاف و مقام‌های امنیتی اسرائیل ۲۹ فروردین و یک روز مانده به دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا در رم، در پاریس انجام شد.
تنش در روابط ترامپ و نتانیاهو بر سر ایران
هم‌زمان با دیدارهای مقام‌های امنیتی اسرائيل و آمریکا، روزنامه تایمز اسرائیل سه‌شنبه در گزارشی خبر داد تماس تلفنی اخیر میان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور و دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، با تنش همراه بوده و دو طرف بر سر چگونگی برخورد با جمهوری اسلامی اختلاف نظرهای تندی داشته‌اند.
بر اساس این گزارش ترامپ در این تماس گفته است: «من به راه‌حل دیپلماتیک با ایرانی‌ها اعتقاد دارم و باور دارم می‌توانم توافق خوبی بکنم.»
هم‌زمان دفتر نخست‌وزیری اسرائیل هرگونه تنش در این تماس را رد و در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد دو طرف بر سر جلوگیری از دست‌یابی ایران به سلاح هسته‌ای توافق دارند.
خبر این تماس تلفنی پنج‌شنبه اول خرداد و تنها یک روز پیش از دور پنجم مذاکرات میان ایران و آمریکا در رم در رسانه‌ها منتشر شد.
تنش در گفت‌وگوها در حالی افشا میشود که کریستی نوم، وزیر امنیت داخلی آمریکا، پس از دیدار با نتانیاهو در اورشلیم، در گفت‌وگویی با شبکه فاکسنیوز گفت: «همکاران نتانیاهو بعد از دیدار به ما گفتند که گفت‌وگویی به این صراحت و رکگویی در سطح دوجانبه را به یاد نمیآورند.»
او همچنین تاکید کرد که ترامپ خواهان «تصمیمگیری در بازهای چندروزه» درباره ایران است و از نتانیاهو خواسته در این فرآیند، «متحد باقی بماند».
نوم گفت پیام ترامپ این است: «او خواهان صلح است اما هرگز یک ایران هسته‌ای را نخواهد پذیرفت.»
به گفته این مقام آمریکایی و یک منبع آگاه از جزییات تماس، رییس‌جمهوری آمریکا هفته گذشته در تماسی تلفنی با نخست‌وزیر اسرائیل به او هشدار داده است اقداماتی نظیر حمله نظامی یا رفتارهای تحریکآمیز میتواند به مذاکرات میان واشینگتن و تهران برای دست‌یابی به توافقی جدید، لطمه بزند.
منبع کاخ سفید سه‌شنبه ششم خرداد گفت ترامپ در این تماس بر تمایل خود برای رسیدن به راه‌حلی دیپلماتیک با ایران تاکید کرده و گفته است که «نمی‌خواهد چیزی این روند را مختل کند».
به گفته او، پیام ترامپ به نتانیاهو روشن بوده است: «اکنون زمان وخیم کردن اوضاع نیست؛ وقتی او در تلاش است مشکلات را حل‌وفصل کند.»
این مقام آمریکایی گفت که رییس‌جمهوری آمریکا تاکید کرده «گزینه دوم همچنان روی میز است» اما ترجیح می‌دهد ابتدا ببیند آیا میتوان به راه‌حلی دیپلماتیک رسید یا نه.
نگرانی نتانیاهو از قابلپیشبینی نبودن ترامپ
در بحبوحه افزایش تنشها میان اسرائیل و آمریکا بر سر مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی، کانال ۱۳ تلویزیون اسرائیل گزارش داد که تلآویو از روند کنونی گفت‌وگوها میان واشینگتن و تهران رضایت ندارد.
بر اساس این گزارش، بنیامین نتانیاهو در هفتههای اخیر به‌طور فشرده در حال بررسی راههایی است که بتواند از طریق آن‌ها بر توافق احتمالی میان جمهوری اسلامی و آمریکا تاثیر بگذارد.
منابع ارشد در دولت اسرائیل به کانال ۱۳ گفتند که در اورشلیم نگرانی اصلی نه از احتمال جنگ، بلکه از «اقدامات غیرقابل پیشبینی» دونالد ترامپ در قبال ایران است.
بر اساس این گزارش، در جلسات مشورتی نخست‌وزیر اسرائیل درباره این موضوع، تنها گروه محدودی از وزرا از جمله کاتز، اسموتریچ و درمر حضور دارند. همچنین روسای نهادهای امنیتی اسرائیل نیز در این گفت‌وگوها مشارکت دارند.
کانال ۱۳ همچنین گزارش داد که با وجود نگرانیها، تماسهای منظم و تبادل اطلاعات میان دولت اسرائیل و اطرافیان ترامپ ادامه دارد.
پیش از این نیز، شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل گزارش داد تماس تلفنی اخیر میان نخست‌وزیر این کشور و رییس‌جمهوری آمریکا، با تنش همراه بوده و دو طرف بر سر چگونگی برخورد با جمهوری اسلامی اختلاف نظرهای تندی داشته‌اند.
روزنامه تایمز اسرائیل سه‌شنبه در گزارشی نوشت ترامپ در این تماس گفته است: «من به راه‌حل دیپلماتیک با ایرانی‌ها اعتقاد دارم و باور دارم می‌توانم توافق خوبی بکنم.»
هم‌زمان دفتر نخست‌وزیری اسرائیل هرگونه تنش در این تماس را رد کرد و در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد دو طرف بر سر جلوگیری از دست‌یابی ایران به سلاح هسته‌ای توافق دارند.
خبر این تماس تلفنی پنج‌شنبه اول خرداد و تنها یک روز پیش از دور پنجم مذاکرات میان ایران و آمریکا در رم در رسانه‌ها منتشر شد.
تنش در گفت‌وگوها در حالی مطرح میشود که کریستی نوم، وزیر امنیت داخلی آمریکا، پس از دیدار با نتانیاهو در اورشلیم، در گفت‌وگویی با شبکه فاکسنیوز گفت: «همکاران نتانیاهو بعد از دیدار به ما گفتند که گفت‌وگویی به این صراحت و رکگویی در سطح دوجانبه را به یاد نمیآورند.»
او همچنین تاکید کرد که ترامپ خواهان «تصمیمگیری در بازهای چندروزه» درباره ایران است و از نتانیاهو خواسته تا «در این فرآیند، متحد باقی بماند».
نوم گفت پیام ترامپ این است: «او خواهان صلح است اما هرگز یک ایران هسته‌ای را نخواهد پذیرفت.»
او تاکید کرد گفتوگوی نهایی باید با این اصل ادامه یابد که «ایران هرگز نباید توانایی ساخت سلاح هسته‌ای پیدا کند».
دیگر دلایل اختلافات ترامپ و نتانیاهو
نشریه پولیتیکو جمعه دو خرداد به نقل از پنج مقام فعلی و سابق آمریکا خبر داد روابط ترامپ و نتانیاهو در هفتههای اخیر تیرهوتار شده، چرا که آن‌ها در مورد نحوه مدیریت بحرانهای خاورمیانه اختلاف نظر دارند.
این گزارش افزود قتل دو کارمند سفارت اسرائیل در واشینگتن به احتمال زیاد تغییر این وضعیت را سخت خواهد کرد.
کاخ سفید اما وجود اختلاف میان رهبران آمریکا و اسرائیل را رد کرد.
پولیتیکو نوشت در حالی که مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی میگویند استفاده از واژه «شکاف» برای توصیف وضعیت فعلی بین دو رهبر اغراقآمیز است اما تعداد فزایندهای از افراد در دولت ترامپ نسبت به رویکرد اسرائیل به واشینگتن و خاورمیانه احساس نارضایتی دارند.
یک مقام سابق دولت ترامپ گفت: «در دولت گروهی هستند که دلبستگی خاصی به اسرائیل ندارند. آن‌ها اسرائیل را شریک میدانند اما نه شریکی که باید برایش لطف اضافی انجام شود.»
فردی نزدیک به کاخ سفید گفت: «برای بسیاری در دولت، سختترین فرد برای همکاری در این پروندهها، بیبی (نتانیاهو) است.»
در حالی که دولت ترامپ از پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای با ایران سخن میگوید و احتمال شنیده شدن «اخبار خوب» را مطرح کرده، تهران تاکید کرده است هیچ تاریخی برای دور بعدی مذاکرات تعیین نشده و تعلیق غنیسازی را نیز نخواهد پذیرفت.
به گزارش خبرگزاری رویترز، دفتر رسانهای حماس در غزه سه‌شنبه ششم خرداد در بیانیه‌ای گفت: «طرح اشغالگران اسرائیلی برای توزیع کمکها در منطقه موسوم به منطقه حائل، به شکلی فاجعهبار شکست خورده است.»
در این بیانیه آمده است نیروهای اسرائیلی پس از هجوم هزاران فلسطینی گرسنه به مرکز توزیع کمک، اقدام به تیراندازی کردند.
روزنامه اسرائیلی «یدیعوت آحرونوت» گزارش داد پس از این واقعه، کارکنان آمریکایی وابسته به «بنیاد انساندوستانه غزه» از شهر رفح تخلیه شدند.
این بنیاد که در سوئیس ثبت شده، از سوی ایالات متحده حمایت میشود.
رییس پیشین این بنیاد یکشنبه گذشته به‌طور غیرمنتظرهای استعفا داد و گفت که دلیل این کنارهگیری ناتوانی این نهاد در «پایبندی به اصولی مانند انساندوستی، بیطرفی، بیغرضی و استقلال» است.
مقامات اسرائیلی اعلام کرده‌اند نیروهای ارتش اسرائیل در روند توزیع غذا در این مراکز دخالتی ندارند اما نزدیکی این سازوکار به طرحهای قبلی اسرائیل و همکاری آشکار آن با آمریکا، موجب تردید در بیطرفی بنیاد شده است.
سازمان ملل و بسیاری از گروههای بین‌المللی امدادرسان این سازوکار را تحریم کرده‌اند. آن‌ها میگویند این طرح اصل بیطرفی در توزیع کمکهای انسانی را نقض می‌کند.
کریستیان کاردون، سخنگوی کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، گفت: «کمکهای بشردوستانه نباید سیاسی یا نظامی شوند.»
غربال‌گری دریافتکنندگان کمک
به گفته منابع اسرائیلی، یکی از اهداف این طرح جدید، غربال‌گری دریافتکنندگان کمک و حذف افراد مرتبط با حماس است.
این سیستم با استفاده از فناوری تشخیص چهره، موجب نگرانی مردم محلی شده است.
سازمانهای امدادی هشدار دادهاند این دادهها ممکن است بهدست ارتش اسرائیل بیفتد و برای ردیابی یا هدفگیری استفاده شود.
حماس نیز با صدور بیانیه‌ای از مردم خواسته است به مراکز بنیاد بشردوستانه غزه مراجعه نکنند.
در این بیانیه آمده است: «به رفح نروید ... در دام نیفتید ... جان خود را به خطر نیندازید. خانههای شما قلعه شماست. این طرحها با پایداری مردمی که طعم شکست را نمیشناسند، شکست خواهند خورد.»
این طرح چند روز پس از کاهش محدودیتهای اسرائیل و ورود محدود کامیونهای کمکرسانی بین‌المللی، از جمله کامیونهای برنامه جهانی غذا آغاز شد.
با این حال، حجم کمکهای ورودی هنوز بسیار کمتر از نیاز روزانه تخمین زده شده از سوی سازمان ملل است. بر اساس ارزیابیها، غزه روزانه به ۵۰۰ تا ۶۰۰ کامیون حاوی غذا، دارو، سوخت و اقلام ضروری نیاز دارد.
در همین حال، نیروهای اسرائیلی که کنترل بخش‌های بزرگی از غزه را در اختیار دارند، به حملات خود در سراسر منطقه ادامه می‌دهند.
وزارت بهداشت غزه اعلام کرد از زمان فروپاشی آتشبس دوماهه در اواسط ماه مارس، تاکنون سه هزار و ۹۰۱ نفر در این منطقه کشته شده‌اند.
از آغاز جنگ غزه در پی حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس که منجر به کشته شدن حدود هزار و ۲۰۰ نفر در اسرائیل و گروگانگیری ۲۵۱ نفر شد، شمار کشتههای فلسطینی در نوار غزه به بیش از ۵۴ هزار نفر رسیده است.
بر اساس یک پیام وزارت خارجه آمریکا که سه‌شنبه ششم خرداد ارسال شده، بخش‌های کنسولی موظف شده‌اند «از افزودن هرگونه ظرفیت جدید برای وقت‌دهی ویزاهای دانشجویی یا مبادله فرهنگی خودداری کنند تا دستورالعمل‌های بعدی طی روزهای آینده صادر شود».
این دستور که نخستین‌بار از سوی نشریه پولیتیکو گزارش شد و اکنون گاردین نیز آن را تایید کرده، ممکن است روند پردازش ویزا را به‌شدت به تاخیر بیندازد و به دانشگاه‌هایی آسیب بزند که ترامپ آن‌ها را متهم به داشتن گرایش‌های چپ‌گرایانه افراطی می‌کند و در عین حال به‌شدت به درآمد حاصل از حضور دانشجویان خارجی وابسته‌اند.
در متن این پیام آمده است: «وزارت خارجه در حال بازبینی عملیات و فرآیندهای کنونی برای بررسی و راستی‌آزمایی متقاضیان ویزاهای دانشجویی و مبادلات فرهنگی است.»
مقام‌های آمریکایی قصد دارند دستورالعمل‌هایی درباره «افزایش بررسی شبکه‌های اجتماعی برای تمامی این متقاضیان» صادر کنند.
ادامه کشمش با دانشگاه هاروارد
از سوی دیگر دولت ترامپ در نامه‌ای رسمی به نهادهای فدرال آمریکا دستور داده همه قراردادهای باقی‌مانده با دانشگاه هاروارد را به دلیل اتهامات مربوط به تبعیض نژادی، استخدام‌های گزینشی و ناتوانی در حمایت از دانشجویان یهودی، بررسی و در صورت لزوم لغو کنند.
خبرگزاری رویترز سه‌شنبه ششم خرداد اعلام کرد در این نامه به نگرانی‌هایی درباره تبعیض نژادی در فرایند پذیرش دانشجو، استخدام‌های تبعیض‌آمیز و ناکامی در محافظت از دانشجویان یهودی در برابر آزار و اذیت اشاره شده است.
همچنین، حکم دیوان عالی آمریکا در پرونده «دانشجویان و پذیرش عادلانه علیه هاروارد» و رویدادهای اخیر در پردیس دانشگاه به‌عنوان شواهدی بر این ناکامی ذکر شده‌اند.
دو مقام دولتی آگاه از این موضوع تایید کردند که این نامه سه‌شنبه برای نهادهای فدرال ارسال خواهد شد.
به گفته یکی از این مقامات، ارزش قراردادهای باقی‌مانده دولت فدرال با دانشگاه هاروارد حدود ۱۰۰ میلیون دلار است.
این دانشگاه هنوز به درخواست رسانه‌ها برای اظهار نظر در این‌باره پاسخ نداده است.
رییس‌جمهوری آمریکا: بودجه هاروارد را به مدارس فنی-حرفه‌ای می‌دهم
ترامپ، دوشنبه پنجم خرداد هم‌زمان با روز یادبود در آمریکا، جدال با دانشگاه هاروارد را در شبکه‌های اجتماعی پی گرفت و در پستی نوشت: «در حال فکر کردن به این هستم که سه میلیارد دلار کمک مالی را از هارواردِ به شدت یهودستیز بگیرم و به مدارس فنی و حرفه‌ای در سراسر سرزمینمان بدهم. چه سرمایه‌گذاری بزرگی برای ایالات متحده خواهد بود و چقدر به آن نیاز داریم!!!»
او در پست دیگری، هاروارد را مجددا به تعلل در پاسخ به درخواست دولت مبنی بر ارائه فهرست دانشجویان خارجی متهم کرد.
ترامپ گفت که دولت او این فهرست‌ها را می‌خواهد تا مشخص کند چند نفر از دانشجویان خارجی هاروارد «دیوانگان افراطی و دردسرساز» هستند؛ کسانی که نباید اجازه ورود به آمریکا را داشته باشند.
هاروارد از اظهار نظر درباره پست تازه ترامپ در شبکه اجتماعی تروث خودداری کرده است.
دولت آمریکا که ماه آوریل بخشی از بودجه فدرال دانشگاه هاروارد را به‌دلیل مقاومت این دانشگاه در برابر خواست دولت مبنی بر حذف برنامه‌های تنوع، برابری، دربرگیری و بررسی ایدئولوژیک دانشجویان خارجی قطع کرده بود، اول خرداد خبر داد مجوز این دانشگاه برای ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی را هم لغو کرده است.
بر این اساس، دانشگاه هاروارد نه‌تنها اجازه نداشته که دانشجویان خارجی جدید را ثبت‌نام کند، بلکه دانشجویان فعلی هم باید آمریکا را ترک می‌کردند.
یک روز پس از اعلام این خبر، یک دادگاه فدرال در بوستون اجرای دستور دولت را با صدور حکمی به‌طور موقت متوقف کرد. در حکم دادگاه، تصمیم دولت آمریکا «نقض آشکار قانون اساسی و قوانین فدرال» توصیف شده بود.
جدال با هاروارد از کجا آغاز شد؟
ترامپ در نخستین روزهای دور دوم ریاست‌جمهوری خود یک فرمان اجرایی امضا کرد که بر مبنای آن اقدامات دولتی علیه یهودی‌ستیزی به‌شکلی سخت‌گیرانه‌تر اجرا می‌شد. هرچند این فرمان به نام هیچ دانشگاهی اشاره نمی‌کند اما به مقامات ارشد دولت دستور می‌دهد «فعالیت‌های دانشجویان و کارکنان خارجی دانشگاه‌ها را پایش و گزارش کنند».
۲۷ فوریه وزارت دادگستری نامه‌ای به رییس دانشگاه هاروارد فرستاد و با استناد به این فرمان اجرایی، از آگاهی دولت مبنی بر احتمال محافظت هاروارد از دانشجویان و اعضای هیئت علمی که در مقابله با یهودی‌ستیزی کوتاهی کرده‌اند، خبر داد.
چند روز بعد، رییس کارگروه مبارزه با یهودی‌ستیزی وزارت دادگستری اعلام کرد این کارگروه دانشگاه‌هایی را که به یهودی‌ستیزی اجازه بروز می‌دهند ورشکست خواهد کرد: «ما تک‌تک دلارهای فدرال آن‌ها را قطع می‌کنیم».
دو روز بعد از این اظهارات ۶۰ موسسه آموزشی از جمله هاروارد با دریافت نامه‌هایی مطلع شدند که فعالیت‌هایشان به‌دلیل احتمال نقض قانون حقوق مدنی در ارتباط با «آزار یهودیان و تبعیض علیه آن‌ها» مورد بازبینی و تحقیق قرار گرفته است.
پس از آن، تنش میان هاروارد و دولت آمریکا وارد سطحی تازه شد، موضع‌گیری‌ها به‌صورت علنی و آشکار درآمد و در نهایت به طرح دعوی در دادگاه انجامید.