ترامپ: خروجم از نشست گروه هفت ربطی به هیچ پیشنهاد آتشبسی میان ایران و اسرائیل نداشت
رییسجمهوری آمریکا خبر داد که خروج زودهنگامش از نشست سران گروه هفت در کانادا هیچ ارتباطی با تلاش برای دستیابی به آتشبس میان ایران و اسرائیل نداشته است. این موضع در واکنش به اظهارات رییسجمهوری فرانسه گرفته شد که گفته بود دونالد ترامپ پیشنهادی برای آتشبس ارائه کرده است.
در میانه جنگ میان اسرائیل و جمهوری اسلامی، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در آستانه اتخاذ تصمیمی حیاتی و سرنوشتساز قرار دارد: ورود مستقیم به جنگ و حمله به تاسیسات هستهای در ایران یا حفظ فاصله و تلاش برای احیای توافق هستهای با تهران.
نیویورک تایمز سهشنبه ۲۷ خرداد در گزارشی تحلیلی نوشت که کاخ سفید بین مذاکره با تهران یا ورود نظامی به جنگ خاورمیانه بلاتکلیف است.
به گفته مقامات ایرانی، هرگونه مشارکت آمریکا در حمله به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی، آخرین فرصت برای احیای دیپلماسی را نابود خواهد کرد.
ترامپ هنوز میگوید که به دنبال توافقی تازه با ایران است. او در نشست گروه هفت در کانادا گفت: «فکر میکنم ایران اساسا پشت میز مذاکره است؛ آنها میخواهند توافق کنند.»
او در عین حال گفت: «زمانی که ایران فرصت مذاکره داشت، باید از آن استفاده میکرد.»
همزمان سیانان گزارش کرد که ترامپ قصد ندارد در درخواست برای کاهش تنش میان اسرائیل و جمهوری اسلامی به سران گروه هفت بپیوندد.
از سوی دیگر، به گفته یک مقام آمریکایی، ترامپ از معاونش جیدی ونس و استیو ویتکاف، فرستاده ویژهاش در خاورمیانه، خواسته است پیشنهاد مذاکره مستقیم با تهران را مطرح کنند.
اگر این مذاکرات شکل بگیرد، طرف ایرانی احتمالا همچنان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی خواهد بود که از چهرههای کلیدی توافق سال ۲۰۱۵ (برجام) بود و بهخوبی با جزییات برنامه هستهای ایران آشناست.
عراقچی در بیانیهای گفته است: «اگر رییسجمهور آمریکا در دیپلماسی صادق است و خواهان پایان دادن به جنگ، قدمهای بعدی بسیار مهم خواهند بود.»
او تاکید کرد: «فقط یک تماس تلفنی از واشینگتن میتواند باعث توقف [بنیامین] نتانیاهو شود و این شاید مسیر بازگشت به مذاکرات را هموار کند.»
فردو؛ نقطه عطف استراتژیک
نیویورک تایمز در ادامه گزارش خود نوشت که در صورت شکست مسیر دیپلماتیک، ترامپ هنوز میتواند دستور حمله به تاسیسات هستهای ایران را صادر کند اما این حمله، با پیچیدگی فراوان همراه است.
تنها سلاح مناسب برای این هدف، جیبییو-۵۷ (GBU-57) یا «بمب سنگرشکن» (نفوذگر عظیم) است که فقط بهوسیله بمبافکنهای بی-۲ قابل حمل و پرتاب است و اسرائیل فاقد هر دوی این ابزارهاست.
برت مکگورک، مشاور چهار رییسجمهوری آمریکا، گفته است: «فردو همیشه نقطه کانونی بوده. اگر این جنگ پایان یابد و فردو هنوز فعال باشد، این یک شکست راهبردی خواهد بود.»
ارتش آمریکا در دو سال گذشته با نظارت کاخ سفید، تمرینهایی برای حمله به فردو انجام داده و به این نتیجه رسیده است که یک بمب کافی نیست؛ چند حمله پیدرپی با بمبهای مشابه از سوی آمریکاییها لازم است تا این مرکز غنیسازی از بین برود.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، جمعه ۲۳ خرداد اعلام کرد که بهدلیل تهدید «قریبالوقوع» از سوی جمهوری اسلامی، دستور حمله پیشدستانه داده است.
او گفت اطلاعات جدید حاکی از آن است که تهران در آستانه تبدیل سوخت هستهای به سلاح اتمی قرار دارد، هرچند جزییاتی ارائه نکرد.
دودستگی در واشینگتن و حزب جمهوریخواه
سناتور لیندسی گراهام، از چهرههای تندروی جمهوریخواه، یکشنبه ۲۵ خرداد گفت: «اگر دیپلماسی به شکست انجامد، باید مطمئن شویم که پس از پایان عملیات، هیچ چیز از برنامه هستهای ایران باقی نمانده باشد. اگر باید بمب بدهیم، بمب بدهیم. اگر باید همراه اسرائیل پرواز کنیم، پرواز کنیم.»
به گزارش نیویورک تایمز، با وجود این اظهارات، در میان جمهوریخواهان شکاف عمیقی درباره ورود آمریکا به جنگ وجود دارد. جناح ضد مداخله به رهبری چهرههایی مانند تاکر کارلسن، مخالف هرگونه مشارکت است.
کارلسن در یادداشتی نوشت: «اگر اسرائیل میخواهد جنگ کند، حقش است اما نه با پشتیبانی آمریکا. ما باید اسرائیل را رها کنیم.»
در پنتاگون، نگرانیهایی از جنس دیگر وجود دارد. البرج کلبی، معاون سیاستگذاری وزیر دفاع، مدتهاست استدلال میکند که هر نوع سرمایهگذاری نظامی در خاورمیانه، تمرکز راهبردی آمریکا را بر مهار چین در اقیانوس آرام به خطر میاندازد.
نتانیاهو مدتهاست خواستار دریافت بمبهای سنگرشکن از آمریکاست اما تا امروز موفق نشده است. با این حال، این موضوع در ماههای اخیر بارها در گفتوگوهای خصوصی او و ترامپ مطرح شده است.
آخرین شانس دیپلماسی یا ورود رسمی به جنگ؟
در حال حاضر، ترامپ سعی دارد همزمان دو رویکرد را دنبال کند: با مطرح شدن گزینه حمله به فردو، خود را در برابر پایگاه هواداریاش در جناح محافظهکار همچنان صلحطلب جلوه دهد و همزمان، به تهران هشدار دهد که غنیسازی اورانیوم یا از طریق توافق متوقف خواهد شد یا با بمبی که کوه را در هم میشکند.
رافائل گروسی، رییس آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اعلام کرده است که عملیات اسرائیل در نطنز ممکن است با قطع برق، باعث اختلال و نابودی سانتریفیوژها شده باشد. سناریویی مشابه برای فردو نیز قابل تصور است اما به هیچ وجه تضمینی نیست.
اکنون پرسش کلیدی در برابر ترامپ این است: آیا مسیر رسیدن به توافقی سخت را ادامه دهد یا تصمیم بگیرد که این جنگ، نه جنگ اسرائیل که جنگ آمریکا باشد؟
شرکت امنیت دریایی امبری بریتانیا اعلام کرد از وقوع یک حادثه در ۴۰ کیلومتری شرق سواحل «خور فکان» در امارات متحده عربی مطلع شده است.
این گزارش در حالی است که همزمان با ادامه درگیریهای ایران و اسرائیل و تشدید تنشهای هستهای جمهوری اسلامی، نگرانیها درباره امنیت تردد دریایی در تنگه هرمز در حال افزایش است.
سیانان به نقل از یک مقام آمریکایی و فردی مطلع گزارش داد ترامپ به اعضای تیم خود دستور داده هرچه سریعتر تلاش کنند با مقامهای ایرانی دیدار کنند، چرا که او بهشکلی فوری در تلاش است مشخص کند آیا تهران در حلوفصل تنش با اسرائیل از راه دیپلماسی جدی است یا نه.
پیشتر، الکس فایفر، سخنگوی کاخ سفید، گزارشها درباره حمله آمریکا به ایران را رد کرد و گفت: «این درست نیست. نیروهای آمریکایی در وضعیت دفاعی خود باقی ماندهاند و این وضعیت تغییری نکرده است. ما از منافع آمریکا دفاع خواهیم کرد.»
دونالد ترامپ، رییسجمهوریآمریکا، دوشنبه از ساکنان تهران خواست این شهر را فورا ترک کنند؛ هشداری که جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل را در پنجمین روز خود وارد مرحله حادتری میکند.
ترامپ، در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشیال، نوشت: «ایران باید همان «توافقی» را که به آنها گفتم امضا میکرد. چه تاسفبار و چه جانهایی که هدر رفت. بهطور ساده بگویم: ایران نباید به سلاح هستهای دست پیدا کند. بارها و بارها این را گفتهام! همه باید فورا تهران را تخلیه کنند!»
او دقایقی بعد در پستی دیگر نوشت: «لطفا یک نفر به تاکر کارلسون دیوانه توضیح بدهد که «ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد!»
تاکر کارلسون مجری سابق شبکه فاکس نیوز از طیفی از طرفداران ترامپ است که مخالف حمله آمریکا به ایران هستند.
جلسه شورای امنیت ملی در اتاق بحران
یک مقام کاخ سفید به سیانان گفت هشدار ترامپ، نشاندهنده فوریت نیاز ایران به آمدن پای میز مذاکره است.
این مقام کاخ سفید که نامش اعلام نشد، افزود ترامپ در حالی که در کوههای راکی کانادا برای نشست گروه هفت حضور دارد، بهطور مرتب از طریق مارکو روبیو، وزیر امور خارجه و سایر مقامها در جریان آخرین تحولات جنگ قرار گرفته است.
بنا بر اعلام کاخ سفید، ترامپ به دلیل شدت گرفتن بحران در خاورمیانه، تصمیم گرفته دوشنبه پس از ضیافت شام با سران کشورها، اجلاس را زودتر ترک کند.
فاکسنیوز گزارش داد ترامپ خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت ملی در اتاق بحران کاخ سفید شده است تا به محض ورود او تشکیل شود.
امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه گفت بازگشت ترامپ از نشست گروه هفت با توجه به هدف کنونی برای دستیابی به آتشبس در خاورمیانه، اقدام مثبتی است.
نیویورک تایمز به نقل از یک مقام کاخ سفید گزارش داد ترامپ تصمیم گرفت بیانیه گروه هفت را که خواستار کاهش تنش میان ایران و اسرائیل است، امضا نکند.
تقویت نیروهای آمریکا در منطقه
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، اعلام کرد که این هفته برای تقویت توان دفاعی نیروهای آمریکایی در منطقه، دستور اعزام تجهیزات و نیروهای بیشتر به فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (CENTCOM) را صادر کرده است. این فرماندهی مسئول عملیات نظامی در خاورمیانه، شمال آفریقا، آسیای مرکزی و جنوب آسیا است.
شان پارنل، سخنگوی وزارت دفاع امریکا در ایکس نوشت: «نیروهای آمریکایی موضع دفاعی خود را حفظ کردهاند و این وضعیت تغییری نکرده است. ما از نیروهای آمریکایی و منافعمان محافظت خواهیم کرد.»
دوشنبه حملات اسرائیل به مناطق مختلف ایران به ویژه تهران ادامه یافت و ساختمان اصلی صداوسیمای جمهوری اسلامی هدف قرار گرفت.
نخستوزیر اسرائیل در گفتوگویی اختصاصی با ایراناینترنشنال گفت کارزار نظامی اسرائیل علیه جمهوریاسلامی، نفسهای آن را به شماره انداخته است. بنیامین نتانیاهو افزود این فرصتی برای مردم ایران فراهم کرده تا حکومت را سرنگون کنند.
برای بیش از دو دهه، جمهوری اسلامی و اسرائیل درگیر جنگ سایبری مخفی و گستردهای بودند. نبردی پیچیده که در جریان آن، عملیات استاکسنت در سال ۲۰۱۰ علیه تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی رقم خورد و طی سالها با حملات به زیرساختها، نفوذ به سیستمهای امنیتی و جنگ روانی دو طرف، ادامه یافت.
اکنون یکی از پرسشهای اصلی این است: آیا این جنگهای دیجیتال، سرانجام باعث آغاز یک جنگ فیزیکی رسمی و نظامی شدند؟ آیا کدهایی که روزگاری در شبکههای صنعتی و دوربینهای نظارتی نفوذ میکردند، امروز جای خود را به موشکهایی دادهاند که در آسمان تهران و تلآویو منفجر میشوند؟
نقطه آغاز؛ استاکسنت و شکستن تابوی جنگ دیجیتال
در سال ۲۰۱۰، با ظهور کرم رایانهای استاکسنت، برای اولین بار حملهای سایبری انجام شد که به صورت گسترده به زیرساختهای هستهای جمهوری اسلامی آسیب زد.
این بدافزار را آمریکا و اسرائیل طراحی کرده بودند و طی چند ماه، حدود هزار سانتریفیوژ را در نطنز از کار انداخت. ویژگی منحصر به فرد استاکسنت، هدفگیری دقیق آن بر تجهیزات خاص و طراحی صنعتی پیچیدهاش بود.
برخی مقامات جمهوری اسلامی مانند علیاکبر صالحی، رییس وقت سازمان انرژی اتمی گفتند استاکسنت آسیب قابل توجهی به برنامه هستهای جمهوری اسلامی نزد و متخصصان ایرانی توانستند آن را خنثی کنند؛ هرچند این موضع احتمالا برای کاهش تاثیر روانی حمله مطرح شد.
این واقعه نه تنها نشان داد جنگ بدون شلیک گلوله هم میتواند تخریبگر باشد، بلکه انگیزهای برای جمهوری اسلامی ایجاد کرد تا در حوزه سایبری سرمایهگذاری راهبردی انجام دهد.
ایران از آن پس واحدهای تخصصی سایبری در سپاه پاسداران را توسعه داد و با الگوبرداری از ساختارهای غربی، مجموعهای از نیروهای آموزشدیده را در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی بسیج کرد.
هک نسبتا خطرناک؛ حمله به تصفیه آب اسرائیل
در آوریل ۲۰۲۰، ایران با حمله سایبری تلاش کرد میزان کلر در سامانههای تصفیه آب اسرائیل در منطقه شارون را دستکاری کند؛ طوری که میتوانست منجر به مسمومیت غیرنظامیان شود.
این حمله از سوی رسانههای غربی یک نقطه عطف دانسته شد زیرا برای نخستین بار بود که یک کشور سعی میکرد از طریق فضای دیجیتال، بهطور مستقیم جان شهروندان کشور دیگری را تهدید کند.
رسانههای غربی، مانند نیویورک تایمز، این واقعه را بهعنوان یک تشدید خطرناک در جنگ سایبری توصیف کردند.
هرچند این حمله در نهایت با شکست مواجه شد اما زنگ خطر را برای دستگاه امنیتی اسرائیل به صدا درآورد.
اسرائیل نیز در پاسخ به بندر رجایی در بندرعباس حمله سایبری کرد که در می ۲۰۲۰ رخ داد.
این حمله باعث ایجاد صفهای طولانی کشتیها، اختلال در تخلیه و بارگیری کالا و ایجاد تنشهای اقتصادی موقت در منطقه جنوب ایران شد.
جنگ روانی با هک دوربینها و رسانهها
از سال ۲۰۲۱، جنگ سایبری میان ایران و اسرائیل وارد مرحلهای روانی و تبلیغاتی شد. گروهی با نام «عدالت علی» با نفوذ به دوربینهای زندان اوین، ویدیوهایی منتشر کرد که نشان میدادند چگونه زندانیان مورد ضربوشتم قرار میگیرند. این تصاویر بلافاصله در رسانههای بینالمللی بازتاب یافت و موقعیت نهادهای امنیتی ایران را در افکار عمومی به چالش کشید.
تحلیلگران امنیتی، این عملیات را «یکی از موفقترین کمپینهای جنگ روانی علیه نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی» دانستند. با این حال مدرک قطعی درباره ارتباط مستقیم این گروه با اسرائیل وجود ندارد.
همچنین اکتبر ۲۰۲۱، جایگاههای سوخت تهران هک شدند و پیامهایی ضدحکومتی مانند «خامنهای بنزین ما کو؟» روی نمایشگرها ظاهر شد.
گروه «گنجشگ درنده» مسئولیت این حمله را به عهده گرفت.
این عملیاتها نه تنها کارکرد عملیاتی داشتند، بلکه در چارچوب عملیات روانی طراحی شده بودند تا مشروعیت حکومت را زیر سؤال ببرند.
در ژانویه ۲۰۲۲، وبسایت روزنامه جروزالم پست، از رسانههای مهم محافظهکار اسرائیل هک شد. همزمان، حساب توییتر کانال خبری معاریو نیز هدف قرار گرفت.
در این دو پلتفرم، تصویری از یک موشک فرضی ایرانی به سمت رآکتور دیمونا با شعار «ما در نزدیکیتان هستیم» منتشر شد. این حمله رسانهای، در آستانه سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی به دست آمریکا صورت گرفت و تلاشی بود برای ارسال پیام بازدارنده به افکار عمومی اسرائیل.
رسانههای تلآویو این اقدام را «تلاش ایران برای جنگ روانی دیجیتال» خواندند.
در آوریل ۲۰۲۲ چند وبسایت پخش برنامههای رادیویی اسرائیل هدف حمله سایبری قرار گرفت و گفته شد هکرهای طرفدار حکومت ایران عامل این حملات بودهاند.
حمله هکرها در آستانه برگزاری مراسم روز قدس صورت گرفت. در این حمله، هکرها به جای آرم پخش زنده، کلمه «این وبسایت هک شده» و تعدادی از علایم مشخصه اسرائیل را قرار دادند و یک نوار صوتی و ویدیویی به عربی از کوه معبد همراه با شلیک موشک پخش کردند.
روزنامه جروزالم پست گفت در پی این حمله هکری، پخش زنده از چهار وبسایت رادیویی برای چند ساعت متوقف شد.
این حملات به گروهی که خود را «هکرهای نجاتبخش» میخواندند، منتسب شد.
همین گروه در ماه می سال ۲۰۲۰ هم وبسایت جروزالم پست و دهها وبسایت اسرائیلی دیگر را هک کرده بود.
در آن عملیات، این گروه یک پیام ویدیویی به عربی با شعار «شمارش معکوس برای نابودی اسرائیل پیشاپیش شروع شده» را در این وبسایتها قرار داد.
یک کانال تلگرام مرتبط با گروه «هکرهای نجاتبخش» همزمان با هک وبسایتهای رادیویی، پیامی منتشر کرد و در آن با نام بردن از این وبسایتها گفت: «اکنون صدای ما را از قدس شریف، پایتخت فلسطین بشنوید.»
این کانال همراه با همان فیلمی که در وبسایتهای رادیویی منتشر شد، شعار «ما تمامی سرزمین فلسطین را برایتان به جهنم تبدیل میکنیم» را هم پخش کرد.
در نوامبر ۲۰۲۴ گروهی به نام «حنظله» (Handala) که اسرائیل آن را به ایران منتسب میداند، تصاویر و اطلاعات خصوصی کاربران از جمله سیاستمداران و دانشمندان هستهای اسرائیل را منتشر کرد. اطلاعاتی از جمله سفرهای خارجی، سوابق کاری و اسناد بانکی افراد در این حمله منتشر شد.
هدف این حمله، «ایجاد ترس در میان تصمیمسازان اسرائیلی و نمایش توانایی نفوذ اطلاعاتی» عنوان شد.
جنک اقتصادی با رمزارز و باجافزار در اسرائیل
در سال ۲۰۲۳، گروههای ایرانی نظیر آگریوس (Agrius) و اویلریگ (OilRig) با استفاده از باجافزارهایی مثل مانیبرد (Moneybird) به زیرساختهای اسرائیلی از جمله دانشگاهها، بیمارستانها و بنادر حمله کردند.
این نوع حملات نشاندهنده نوعی تحول در جنگ سایبری و حرکت به سمت جنگ اقتصادی و دیجیتال بود.
نفوذ صنعتی و زیرساختی؛ از فولاد تا راهآهن
در سالهای اخیر، برخی حملات سایبری جمهوری اسلامی و اسرائیل، مستقیما به زیرساختهای حیاتی مربوط بودهاند.
گروه «گنجشک درنده» که در حمله سایبری به کارخانه فولاد خوزستان دست داشت، در بیانیهای صریح اعلام کرد این عملیات در پاسخ به رفتارهای منطقهای جمهوری اسلامی انجام شده است.
در این هک، دستگاههای کنترلی صنعتی که تجهیزات سنگین مانند کورهها و جرثقیلها را هدایت میکنند، هدف قرار گرفتند.
گروه مهاجم با استفاده از مهندسی معکوس، زمان حمله را بهگونهای تنظیم کرده بود که کارمندان در محل نباشند و در بیانیه خود تاکید کرد که «هدف، آسیب رساندن به انسانها نیست، بلکه نمایش قدرت و هشدار است».
در جریان این حمله، ویدیوهایی منتشر شد که نشان میداد سامانههای صنعتی از کنترل خارج شدهاند و تجهیزات فولادسازی به آتش کشیده شدهاند.
این ویدیوها، هم در رسانههای فارسیزبان منتشر شدند و هم در رسانههای بینالمللی پوشش یافتند.
در مقابل، گزارشهایی از حمله گروههای ایرانی نیز به سیستمهای برق و گاز اسرائیل و قطع موقت برق در برخی مناطق منتشر شد که هیچ کدام تایید نشدند اما نیویورک تایمز گزارش کرد که در اکتبر ۲۰۲۳ حملات سایبری گسترده به زیرساختهای اسرائیل انجام شده است.
در ژوییه ۲۰۲۱ هم حملاتی به سیستمهای راهآهن ایران صورت گرفت که بلیتها را از کار انداخت و مسافران را سرگردان کرد.
از سایه به روشنی؛ حمله به کنسولگری ایران در دمشق
اسرائیل در آوریل ۲۰۲۴ کنسولگری ایران در دمشق را هدف حمله هوایی قرار داد.
در این عملیات، محمدرضا زاهدی و شش تن دیگر از فرماندهان و نیروهای سپاه پاسداران کشته شدند.
از نظر امنیتی، این حمله نشانه عبور جنگ از فضای سایبری به مرحلهای کاملا فیزیکی و علنی تلقی شد.
پاسخ تهران به این حمله، چند هفته بعد آمد.
نخستین حمله گسترده جمهوری اسلامی به اسرائیل
در پاسخ به حمله به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق، حکومت ایران در آوریل ۲۰۲۴ یکی از بیسابقهترین حملات خود را علیه اسرائیل آغاز کرد و بیش از ۱۷۰ پهپاد، حدود ۱۲۰ موشک بالستیک و ۳۰ موشک کروز به سمت اهداف اسرائیلی شلیک شد.
سامانههای گنبد آهنین اسرائیل و پاتریوت آمریکایی بسیاری از این موشکها را رهگیری کردند اما تعدادی نیز به پایگاه نواتیم اصابت کردند. این حمله که برای نخستین بار بهصورت رسمی از خاک ایران انجام شد، پایان دوران «جنگ نیابتی» و آغاز یک جنگ مستقیم ارزیابی شد.
جنگ سایبری در میانه تنشهای فیزیکی
با وجود شروع تنشهای میدانی، جنگ سایبری جمهوری اسلامی و اسرائیل متوقف نشد.
در آوریل ۲۰۲۵، یک گروه هکری با استفاده از بدافزار مارکیتور (MURKYTOUR) دست به تلاش فیشینگ علیه اسرائیل زد. از این بدافزار بهطور خاص برای نفوذ اولیه و جمعآوری اطلاعات استفاده میشود. این نشان داد که بعد از فازهای انفجاری و تخریبی، جنگ سایبری وارد فاز اطلاعاتی با دقت بالا و هدفمند شده است.
همچنین پیش از انفجار در بندرعباس، ایران در ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ اعلام کرد که یک حمله سایبری گسترده و پیچیده را دفع کرده است.
سیستمهای کلیدی شبکه برق و مخابرات ایران بهشدت تحت فشار قرار داشتند و این رخداد همزمان با خرابکاری در بندر و نشانههایی از تسویهحساب در فضای سایبری و فیزیکی بود. با این حال این حمله از سوی جمهوری اسلامی مستقیما به اسرائیل نسبت داده نشد.
جنگ رسمی؛ عملیات طلوع شیران
سرانجام در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، اسرائیل حملهای گسترده به مواضع و فرماندهان جمهوری اسلامی در خاک ایران انجام داد. عملیاتی با نام «طلوع شیران» آغاز شد که طی آن، بیش از ۱۰۰ هدف شامل تاسیسات هستهای نطنز، فردو، سایتهای نظامی در اطراف اصفهان، تهران و مراکز فرماندهی در کرمانشاه و همدان هدف حمله هوایی قرار گرفتند.
منابع خبری از کشته شدن دستکم ۲۰ فرمانده عالیرتبه جمهوری اسلامی از جمله محمد باقری، رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، علی شمخانی، مشاور سیاسی رهبر جمهوری اسلامی و امیرعلی حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران و همچنین تعدادی از دستاندرکاران برنامه هستهای جمهوری اسلامی خبر دادند.
حکومت ایران هم بلافاصله واکنش نشان داد و با استفاده از موشکهای بالستیک و پهپادهای شاهد-۱۳۶ به اهدافی در اسرائیل حمله کرد.
پیوند سایبر و فیزیک
اطلاعات منتشرشده از سوی مراکز تحقیقاتی امنیت سایبری نشان میدهد بسیاری از اهداف مورد حمله اسرائیل در عملیات «طلوع شیران»، پیشتر از طریق نفوذ سایبری شناسایی شده بودند. حتی برخی گزارشها حاکی از آن است که مسیرهای ارتباطی نیروهای سپاه پاسداران، موقعیتهای مکانی ذخیرهسازی موشک و نقشههای فنی تاسیسات هستهای از طریق بدافزارها و هک سامانهها بهدست آمدهاند. این بدان معناست که جنگ سایبری، نه فقط پیشزمینه بلکه ابزار اصلی جنگ فیزیکی بوده است.
جمهوری اسلامی نیز از توان سایبری خود برای هدایت پهپادها، اخلال در پدافند هوایی و حتی در جنگ روانی بهره برده است.
اکنون جنگ حکومت ایران و اسرائیل از یک جنگ سایبری، اطلاعاتی و پنهان، به جنگی تمامعیار و ترکیبی تبدیل شده است؛ جنگی که در آن کدها، نقشه حمله را ترسیم میکنند و پهپادها و موشکها مامور اجرای آن هستند.
اگرچه در ابتدا قرار بود جنگ سایبری جایگزینی برای درگیری مستقیم باشد اما امروز روشن شده که این فضا نه جایگزین، بلکه پیشدرآمد جنگهای آینده است.
این نبرد به جهان نشان داد که دیگر مرزی میان فضای مجازی و میدان نبرد واقعی وجود ندارد. این تجربه نه فقط برای ایران و اسرائیل، بلکه برای همه بازیگران جهانی، هشداری روشن است: آینده امنیت ملی نه در میدان مین و تانک، بلکه در دنیای نامرئی اطلاعات و نرمافزار شکل میگیرد.
رییسجمهوری آمریکا سهشنبه ۲۷ خرداد گفتههای امانوئل مکرون درباره پیشنهاد آتشبس را تکذیب کرد و نوشت: «دلیل بازگشت من از کانادا "خیلی بزرگتر" از یک آتشبس است.»
ترامپ در پیامی در شبکه اجتماعی تروث سوشال تاکید کرد: «مکرون اشتباها گفت من نشست گروه هفت را ترک کردم تا برای یک "آتشبس" میان اسرائیل و ایران به واشینگتن بازگردم. غلط! او هیچ ایدهای ندارد که من چرا به واشینگتن برمیگردم اما قطعا ربطی به آتشبس ندارد. موضوعی خیلی بزرگتر در جریان است.»
واکنش کاخ الیزه
این موضعگیری ترامپ پاسخی مستقیم به گفتههای مکرون بود که دوشنبه اعلام کرده بود رییسجمهوری آمریکا پیشنهادی برای آتشبس میان ایران و اسرائیل ارائه داده است.
خبرگزاری رویترز نوشت که مکرون در گفتوگو با خبرنگاران در حاشیه نشست گروه هفت گفت: «پیشنهاد مشخصی برای دیدار و گفتوگو وجود دارد. این پیشنهاد بهویژه با هدف دستیابی به آتشبس و سپس آغاز گفتوگوهای گستردهتر مطرح شده است.»
در پی این جنجال رسانهای، سفارت فرانسه در واشینگتن خارج از ساعات اداری از هرگونه اظهار نظر خودداری کرد.
بازگشت ترامپ به واشینگتن بهدلیل بحران خاورمیانه
دلیل رسمی بازگشت ترامپ از نشست گروه هفت در کانادا به واشینگتن، وضعیت بحرانی در خاورمیانه عنوان شده است؛ جایی که از جمعه ۲۳ خرداد، نبرد هوایی میان ایران و اسرائیل بهشدت بالا گرفته است.
اسرائیل نخستین ضربه را با حمله هوایی مستقیم به مواضع و فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی در خاک ایران وارد کرد و سپس دو کشور با حملات متقابل، وارد درگیریای بیسابقه در منطقه شدند.
مقامهای ایرانی اعلام کردهاند در این حملات شماری از افراد غیرنظامی نیز کشته شدهاند. اسرائیل هم میگوید ۲۴ غیرنظامی در خاک این کشور کشته شدهاند.
این تنشها در منطقهای رخ میدهد که از زمان آغاز عملیات نظامی اسرائیل در غزه در اکتبر ۲۰۲۳، بهشدت ناپایدار بوده است.
کشورهای غربی، از جمله ایالات متحده و اسرائیل، سالهاست در تلاش برای مهار برنامه هستهای ایران هستند. آنها میگویند تهران بهدنبال ساخت سلاح هستهای است اما جمهوری اسلامی این موضوع را رد کرده و تاکید دارد که بهعنوان عضوی از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی)، حق توسعه فناوری هستهای صلحآمیز از جمله غنیسازی اورانیوم را دارد.