مارکو روبیو، وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی دولت ترامپ، در جریان کنفرانس مطبوعاتی پس از اجلاس ناتو در هلند، گفت که جمهوری اسلامی باید مستقیما با ایالات متحده مذاکره کند نه از طریق کشور سوم یا چهارم.
در این کنفرانس خبری دونالد ترامپ از مارکو روبیو پرسید: «می‌خواهی یک توافق‌نامه کوچک برایشان تنظیم کنی که امضا کنند؟ چون فکر می‌کنم می‌توانیم آنها را به امضای آن وادار کنیم اما فکر نمی‌کنم لازم باشد.»
رییس جمهور آمریکا گفت ایران احتمالا اکنون بر بازسازی پس از جنگ متمرکز خواهد بود، بعید می‌دانم آنها دوباره وارد ماجرای برنامه هسته‌ای شوند. فکر می‌کنم این موضوع دیگر برای آنها تمام شده باشد.
او در عین حال گفت که خواهان توقف کامل برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی است و هفته آینده گفت‌وگوهایی با مقامات تهران انجام خواهد شد: «شاید سندی جلویشان بگذاریم که امضا کنند ولی نیازی نیست؛ چون برنامه هسته‌ای ایران نابود شده است.»
ترامپ در ادامه گفت: «فکر نمی‌کنم ایران دیگر سراغ برنامه هسته‌ای برود. اگر هم برود، رییس‌جمهور دیگری جای من خواهد بود که رسیدگی خواهد کرد.»
چهارشنبه چهارم تیر، پیش از این اظهارات رییس‌جمهوری آمریکا در کنفرانس خبری پایان نشست ناتو، گزارش‌ها و ارزیابی‌هایی درباره حملات به سایت‌های هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان منتشر شدند.
تایمز اسرائیل به نقل از یک مقام ارشد اطلاعاتی این کشور نوشت که حملات اخیر آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای در ایران، برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را «برای چندین سال» به عقب رانده اما برخلاف اظهارات مکرر ترامپ، این حملات نتوانسته‌اند آن را به‌طور کامل نابود کنند.
ترامپ: حمله ما برق‌آسا بود
رییس‌جمهوری آمریکا در هلند گفت: «ما آنقدر سریع و آنقدر محکم حمله کردیم که ایرانی‌ها نتوانستند هیچ مقدار ماده هسته‌ای را جابه‌جا کنند. جابه‌جایی این مواد بسیار سنگین و پیچیده است.»
او در ادامه گفت: «اطلاعات پس از حملات نشان می‌دهد برنامه هسته‌ای ایران کاملا نابود شده است.»
پس از حملات هوایی آمریکا در ایران، کارشناسان نگران انتقال مواد هسته‌ای جمهوری اسلامی به مجتمع فوق محرمانه کوه کلنگ گزلا هستند.
گفته می‌شود این سایت در عمقی فراتر از برد بمب‌های نافذ سنگرشکن آمریکایی قرار دارد.
فشار حداکثری ادامه دارد
رییس‌جمهوری آمریکا در ادامه صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه «کارزار فشار حداکثری علیه ایران ادامه خواهد داشت»، افزود: «ایران حالا در موقعیتی قرار ندارد که به برنامه هسته‌ای بازگردد و فکر نمی‌کنم لازم باشد توافقی با این کشور تنظیم شود.»
او با بیان اینکه «قصد تصرف منابع نفتی ایران را نداریم»، گفت: «ایران به‌تازگی جنگیده و شجاعانه جنگیده است. فشار حداکثری ادامه دارد اما نمی‌خواهم صادرات نفت ایران را متوقف کنم. می‌توانستیم نفت ایران را بگیریم اما این کار را نمی‌کنیم. کشورشان برای بازسازی شدیدا به پول نیاز دارد. آنها برای بازسازی کشورشان به پول نیاز دارند و ما می‌خواهیم این اتفاق بیفتد.»
ترامپ درباره جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل و آتش‌بس پس از ۱۲ روز رویارویی نیز گفت: «اسرائیل و ایران خسته‌اند و هر دو راضی‌اند که به خانه برگردند و از درگیری خارج شوند.»
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به حمله جمهوری اسلامی به پایگاه آمریکایی العدید گفت: «ایران به سمت ما موشک شلیک کرد اما لطف کردند و پیش از آن هشدار تخلیه دادند. گفتند می‌خواهیم موشک بزنیم، ساعت یک خوب است؟»
پیش از این نیز اعلام شده بود که حمله موشکی سپاه پاسداران به پایگاه العدید در قطر با اطلاع قبلی بوده است و ترامپ به همین خاطر از تهران تشکر کرده بود.
او با بازنشر مطلبی در شبکه ایکس ضمن گفتن اینکه «ایران به نابودی تاسیسات هسته‌ای‌اش با پاسخی بسیار ضعیف، واکنش نشان داد»، نوشت: «انتظار این پاسخ را داشتیم و به‌طور موثری آن را خنثی کردیم. ۱۴ موشک شلیک شده‌اند؛ ۱۳ موشک رهگیری و منهدم شدند و یکی آزاد گذاشته شد زیرا به‌سمت منطقه‌ای غیر تهدیدآمیز می‌رفت.»
این طرح با ۲۲۱ رأی موافق، بدون رأی مخالف و یک رأی ممتنع از مجموع ۲۲۳ نماینده حاضر در جلسه تصویب شد و در صورت تایید شورای عالی امنیت ملی، دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هسته‌ای در ایران، ممنوع خواهد شد.
دسترسی آژانس تنها در صورت «تضمین امنیت»
علیرضا سلیمی، عضو هیات رییسه مجلس، اعلام کرد که این طرح، ورود بازرسان آژانس به ایران را تنها در صورتی مجاز می‌داند که امنیت تاسیسات هسته‌ای و فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران به‌طور کامل «تضمین شود». موضوعی که تشخیص آن بر عهده شورای عالی امنیت ملی خواهد بود.
از جمله شروط ازسرگیری همکاری با آژانس در این طرح، این موارد ذکر شده است: تضمین کامل حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران، تضمین حق غنی‌سازی اورانیوم طبق ماده چهار معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) و اطمینان از اینکه شورای امنیت سازمان ملل، مکانیزم ماشه تحت قطعنامه ۲۲۳۱ را علیه تهران فعال نخواهد کرد.
این طرح همچنین هرگونه اجازه ورود بازرسان آژانس بدون تامین این تضمین‌ها را جرم تلقی می‌کند و ممنوعیت‌ها هم شامل همکاری‌های مربوط به پادمان و پروتکل الحاقی می‌شوند.
مجلس همچنین به مجازات مقاماتی که اجازه دسترسی غیرمجاز بدهند، رأی داد.
سلیمی این مصوبه را «پاسخی به حملات رژیم صهیونیستی و ایالات متحده به حاکمیت و زیرساخت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای در ایران» توصیف کرد.
تهران می‌گوید به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و قطعنامه‌ای که پیش از این از سوی آژانس تصویب شد و جمهوری اسلامی را ناقض تعهدات عدم اشاعه خواند، زمینه‌ساز حملات اسرائیل شده است.
این اقدام در شرایطی صورت می‌گیرد که پس از ۱۲ روز درگیری موشکی و پهپادی بی‌سابقه میان ایران و اسرائیل، جنگ فعلا متوقف شده است.
درگیری‌هایی که هم اهداف نظامی و هسته‌ای در ایران و هم شهرهای اسرائیل را هدف قرار داد.
صلح نه، فقط وقفه
گرچه فعلا سلاح‌ها از کار افتاده‌اند و خبر چندانی از انفجارها نیست اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی تاکید کردند که این آرامش به‌معنای توافق آتش‌بس نیست و تنها «وقفه‌ای در حملات» تلقی می‌شود.
ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در نشست این کمیسیون گفت: «ما وارد آتش‌بس نشده‌ایم. صلحی در کار نیست. اگر رژیم صهیونیستی دوباره حمله کند، با قدرت بیشتری پاسخ خواهیم داد.»
به گفته رضایی، درخواست توقف حملات از طریق یک واسطه منطقه‌ای و به‌صورت غیرمستقیم از سوی ایالات متحده به ایران منتقل شده است.
او همچنین اظهار داشت که تهران بر اساس ماده ۱۰ معاهده ان‌پی‌تی و ماده ۶۰ کنوانسیون وین ۱۹۶۹، حق قانونی دارد به‌دلیل «حملات به زیرساخت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای»، همکاری با آژانس را به حال تعلیق درآورد.
اتهام جاسوسی و جانبداری به آژانس
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نطق‌های خود، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رافائل گروسی، مدیرکل آن را به ارائه «گزارش‌های نادرست، رفتار سیاسی‌کارانه و تسهیل جاسوسی علیه تاسیسات هسته‌ای در ایران» متهم کردند.
رضایی اعلام کرد که قرار است شکایت‌هایی رسمی علیه مقامات آژانس به‌دلیل «تخلف و جاسوسی» مطرح شود.
در جریان بحث‌ها، نمایندگان خواستار اقدام حقوقی بین‌المللی علیه اسرائیل و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور شده و خواهان «پیگیری جنایات جنگی و دریافت غرامت» شدند.
علی خضریان، از طراحان اصلی این طرح، ایالات متحده، کشورهای اروپایی و آژانس را متهم کرد که از شفافیت هسته‌ای در ایران برای هدف‌گیری نظامی تاسیسات استفاده کرده‌اند.
او گفت: «آنها گزارش‌های فنی را به ابزار جنگی تبدیل کردند و راه را برای خرابکاری اسرائیل هموار نمودند.»
خضریان همچنین افزود که همکاری هسته‌ای جمهوری اسلامی همیشه فراتر از الزامات قانونی بوده و کشورهای غربی از تهران خواسته‌اند به‌طور کامل از غنی‌سازی دست بکشد، در حالی که این حق طبق ماده چهار ان‌پی‌تی برای ایران به رسمیت شناخته شده است: «آنها سایت‌های هسته‌ای ما را هدف می‌گیرند و بعد می‌خواهند خسارت را بررسی کنند. چطور می‌توان به چنین سیستمی اعتماد کرد؟»
روابط حکومت ایران با آژانس در سال‌های اخیر پرتنش بوده است. تهران دو سال پیش یک‌سوم بازرسان آژانس را اخراج کرد و این نهاد را سیاسی خواند.
همچنین در سال ۲۰۲۲، ایران چندین دوربین نظارتی آژانس را از تاسیسات خود جمع‌آوری کرد.
تسریع در برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس، پیش از رأی‌گیری در مورد طرح مورد نظر با سخنانی پرشور از نیروهای مسلح جمهوری اسلامی تمجید کرد و به غرب هشدار داد توان ایران را دست‌کم نگیرد.
او گفت: «ما کاملا مسلح و آماده پاسخ هستیم و برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ما اکنون با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.»
قالیباف اضافه کرد پاسخ‌های موشکی ایران باعث عقب‌نشینی ایالات متحده و اسرائیل از اهداف راهبردی‌شان شده؛ هرچند اسرائیل مدعی تحقق اهداف خود است.
اظهارات قالیباف با شعارهای «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» از سوی نمایندگان همراه شد.
از سوی دیگر، گروسی امروز اعلام کرد بازگشت بازرسان به تاسیسات هسته‌ای در ایران، «اولویت شماره یک» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
