روز خونین بورس در بازگشایی پس از جنگ؛ صف ۳۵هزار میلیارد تومانی فروش و فرار از بازار سرمایه
بورس تهران در نخستین روز بازگشایی پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی، با سقوطی سنگین آغاز به کار کرد. در این روز، بیش از ۹۹ درصد نمادها سقوط کردند و صف فروش کمسابقه ۳۵ هزار میلیارد تومانی تشکیل شد.
•
در پایان معاملات شنبه هفتم تیر، صف فروش یا همان فرار از بازار سرمایه ایران به بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان رسید.
شاخص کل بورس تهران با افتی معادل ۶۲ هزار و ۵۰۳ واحد برابر با ۲.۱ درصد کاهش، به عدد دو میلیون و ۹۲۲ هزار و ۱۰۱ واحد رسید.
شاخص هموزن نیز ۱۵ هزار و ۵۲۲ واحد کاهش یافت و در سطح ۹۰۸ هزار و ۱۶۳ واحد ایستاد.
بهنظر میرسد بورس تهران که همواره نسبت به تحولات سیاسی و امنیتی حساس بوده، اینبار وارد فاز عمیقتری از بیاعتمادی و اضطراب شده است.
بورس ایران پیش از این نیز با ماجراجوییهای خارجی جمهوری اسلامی مدام ریزش کرده بود.
در موارد مشابه مانند اجرای عملیاتهای موسوم به «وعده صادق» و مرگ ابراهیم رئیسی، سازمان بورس برای جلوگیری از ریزش شدید، دامنه نوسان را کاهش میداد.
دامنه نوسان در بورس ایران به این معناست که معاملهگران نمیتوانند در یک روز سهامشان را کمتر یا بیشتر از این دامنه به فروش برسانند.
دامنه نوسان در حالت عادی پنج درصد است.
آرش حسننیا، روزنامهنگار اقتصادی، به ایراناینترنشنال گفت: «واقعیت این است که انتظار میرفت بازار بورس، کار خود را پس از ۹ روز تعطیلی منفی شروع کند. البته مقامات و مدیران تلاش کردند افت ناشی از حمله اسرائیل را تا حدی کنترل کنند اما موفق نبودند.»
۹۹ درصد بازار در وضعیت قرمز
بازار سهام که شنبه و پس از تعطیلی ۹ روزه به دلیل جنگ بازگشایی شد، در ۹۰ دقیقه ابتدایی با نشانههای آشکار بحران مواجه شد و بیش از ۹۹ درصد نمادهای بورسی در محدوده منفی معامله شدند.
شاخص کل بورس حدود یک درصد افت کرد و به دو میلیون و ۹۵۷ هزار واحد کاهش یافت.
شاخص هموزن نیز با افتی سه هزار و ۸۰۰ واحدی، در آستانه از دست دادن مرز ۹۲۰ هزار واحد قرار گرفت.
ارزش معاملات در ۹۰ دقیقه نخست، بیش از دو هزار میلیارد تومان برآورد شد که از این میزان، حدود هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان، خروج پول حقیقی بوده است.
در میان گروههای فعال، بانکها با ۶۶۰ میلیارد تومان و شرکتهای سرمایهگذاری با ۲۸۰ میلیارد تومان، بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند.
اقتصادنیوز در مطلبی، وضعیت کنونی بازار سرمایه را «بحرانی تمامعیار» توصیف کرد و نوشت بورس تهران امروز یکی از تلخترین روزهای معاملاتی خود را پشت سر گذاشت.
اقتصادآنلاین نیز در مطلبی نوشت پایان درگیریهای نظامی بهجای بازگرداندن آرامش به بازار، موجب تشدید ابهامات شد چرا که فعالان بازار سرمایه هنوز تداوم آتشبس را باور نکرده و در تحلیلهای خود، سهم بیشتری را برای آغاز مجدد درگیریها قائل شدند.
این رسانه هشدار داد این ریزش میتواند به موجی بلندمدتتر تبدیل شود.
حجم عظیم صفهای فروش، نبود خریدار، خروج گسترده نقدینگی و سرخی فراگیر بازار، تنها بخشی از نشانههایی هستند که تحلیلگران آن را «آغاز یک بحران روانی و ساختاری» توصیف میکنند.
قادر معصومی خانقاه، مدیر نظارت بر بورسهای سازمان بورس، همزمان با این تحولات، از فعال شدن صندوق تثبیت بازار خبر داد و گفت این صندوق با استفاده از منابع در اختیار، خریدهای حمایتی را آغاز کرده و این روند ادامه خواهد یافت.
او همچنین اعلام کرد تحرکات بازارگردانها و حقوقیها بهدقت رصد میشود اما هنوز تغییری در زیرساخت بازار در دستور کار نیست.
فرمانده عملیات پهپادی اسرائیل در حمله به مواضع جمهوری اسلامی به کانال ۱۲ اسرائیل گفت وقتی نیروهای ایران صدای پهپادهای اسرائیل را میشنیدند یا آنها را میدیدند «با ترس میدویدند و فرار میکردند.»
او افزود حملات اسرائیل روان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی را به لرزه در آورد و پرتابگرهای موشک آنها را از غرب کشور به سمت شرق عقب راند.
این مقام نظامی اسرائیل گفت: «ما تنها برای حمله نیستیم؛ برای جمعآوری اطلاعات هم هستیم. در زمان واقعی هدف را شناسایی میکنیم، چون پیشتر در دادههای اطلاعاتی نبودند.»
خانواده و نزدیکان شماری از فعالان سیاسی و مدنی بازداشتشده در جریان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی، میگویند از وضعیت آنان و محل نگهداریشان بیاطلاع هستند.
اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال حاکی است با گذشت حدود ۱۰ روز از بازداشت حسن باقرینیا، استاد معترض و اخراجی دانشگاه حکیم سبزواری مشهد، اطلاعی از وضعیت او در دسترس نیست.
ماموران اطلاعات سپاه پاسداران عصر ۲۸ خرداد با هجوم به منزل یاقرینیا، او و همسرش را دستگیر و تلفنهای همراه و لپتاپهای این دو نفر را نیز ضبط کردند.
همسر باقرینیا پس از یک شبانهروز آزاد شد اما خود او همچنان در محلی نامعلوم نگهداری میشود.
باقرینیا اواسط اسفند سال گذشته به ۱۰ سال و ۹ ماه حبس، دو سال محرومیت از تدریس در دانشگاهها و دیگر موسسات آموزشی و دو سال ممنوعیت خروج از کشور محکوم شده بود.
در جریان جنگ، شماری از فعالان مدنی و سیاسی از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی احضار یا به دست نهادهای امنیتی بازداشت شدهاند که مانند باقرینیا، درباره وضعیت اغلب آنان خبری در دست نیست.
از جمله بازداشتشدگان میتوان به مطهره گونهای، فعال پیشین دانشجویی و زندانی سیاسی سابق و مصطفی مهرآیین، جامعهشناس، اشاره کرد که پس از نوشتن مطالب انتقادی در خصوص جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل بازداشت شدند.
صفحه مهرآیین در رسانههای اجتماعی، شنبه هفتم تیر اعلام کرد پس از پیگیریهای خانواده، مشخص شد نام او در فهرست زندانیان فشافویه (تهران بزرگ) نیست و احتمالا در بازداشتگاه وزارت اطلاعات زندانی است.
از وضعیت گونهای نیز که ۲۴ خرداد بازداشت و به بند امنیتی زندان اوین منتقل شده بود، پس از حملات اسرائیل به این زندان، اطلاعی در دست نیست.
پس از تخریب بخشهایی از زندان اوین، شماری از زنان محبوس در آن به زندان قرچک ورامین منتقل شدند اما نام گونهای در میان آنها نیست.
گزارشهای رسیده به ایراناینترنشنال حاکی است طی روزهای گذشته تعدادی از زنانی که در جریان جنگ ۱۲ روزه از سوی نهادهای امنیتی بازداشت شده بودند در پی تخریب بند دو الف زندان اوین، ابتدا به زندان قرچک و پس از چند روز به مکان نامعلومی منتقل شدند.
محل نگهداری حسین رونقی، فعال سیاسی و برادرش حسن رونقی نیز که در جریان این جنگ دستگیر شدند، همچنان نامعلوم است.
از آغاز حملات اسرائیل در ایران، صدها شهروند بازداشت شدند که علاوه بر فعالان سیاسی و مدنی، نام دهها شهروند یهودی، بهائی و کُرد نیز در میان دستگیرشدگان دیده میشود.
علاوه بر بازداشتشدگان اخیر، از وضعیت دهها زندانی سیاسی دیگر که عمدتا در اوین محبوس بودند نیز خبری در دست نیست.
احمدرضا جلالی، علی یونسی و ارغوان فلاحی، از جمله این زندانیان هستند که به مکان نامعلومی منتقل شدهاند.
مراسم حکومت ایران برای ۶۰ تن از نظامیان و فرماندهان کشتهشده در جنگ با اسرائیل، در شرایطی روز شنبه در تهران برگزار شد که تاکنون هیچگونه خبر یا تصویری از برگزاری نماز میت برای آنها از سوی علی خامنهای منتشر نشده است.
خامنهای در سالهای اخیر برای غالب فرماندهان میانی و ارشد جمهوری اسلامی که در درگیریهای نظامی کشته شدند نماز میت خوانده است.
او با آغاز جنگ با اسرائیل به پناهگاهی زیرزمینی منتقل شده و تاکنون به غیر از سه پیام تصویری ضبطشده، تصویر و خبری از حضور او در برنامههای عمومی و روی زمین منتشر نشده است.
رسانههای بریتانیا گزارش دادند که دهها حساب کاربری در شبکههای اجتماعی که به تبلیغ استقلال اسکاتلند از بریتانیا میپرداختند، بهطور همزمان در روز حمله اسرائیل به زیرساختهای سایبری جمهوری اسلامی، از فعالیت متوقف شدند.
طبق این گزارشها حسابهای مورد نظر بیش از ۲۵۰ هزار پست در شبکههای مجازی برای استقلال اسکاتلند منتشر کرده بودند.
این حسابها که پیشتر صدها پست در هفته منتشر میکردند، اغلب دارای هویتهایی مانند پرستار یا «سوسیالیست گلاسگویی» بودند و محتوای ضد دولت بریتانیا منتشر میکردند.
پژوهشگران اطلاعاتی و امنیتی این خاموشی ناگهانی را «شاخصی از عملیات نفوذ خارجی وابسته به سپاه پاسداران» دانستهاند و گفتهاند این حسابها به دلیل از بین رفتن زیرساخت فرماندهی و کنترلشان، بهاحتمال زیاد قطع شدهاند.
محسن رضایی، فرمانده پیشین سپاه پاسداران در مراسم تشییع جنازه فرماندهان کشتهشده در جنگ با اسرائیل گفت: «موقعیت ایران در منطقه و جهان چند پله ارتقا یافته و جمهوری اسلامی سیلی محکمی به دیو اسرائیل زد.»
او ادامه داد: «ملت ایران صعود به قله را آغاز کرده است.»