مطالب مرتبط
ستار رحمانی، فعال کارگری به ایران اینترنشنال گفت که جنگ دوازده روزه میان جمهوری اسلامی و اسرائیل به‌شدت زندگی کارگران را تحت تاثیر قرار داد.
او افزود: «بسیاری از کارگردان در کوتاه‌مدت یا میان‌مدت شغل خود را از دست داده‌اند. این جنگ برای کارگران چیزی جز فقر و فلاکت به همراه نداشته است.»
علی‌حسین قاضی‌زاده، عضو تحریریه ایران‌اینترنشنال، درباره واکنش دونالد ترامپ به سخنان اخیر خامنه‌ای گفت: «از نظر ترامپ، علی خامنه‌ای زیر زمین پنهان شده بود و می‌توانست در جریان تنش‌ها کشته شود، اما این شانس را او به خامنه‌ای داده که زنده بماند.»
قاضی‌زاده اضافه کرد: «به همین دلیل، ترامپ دیگر از موضع برابر و محترمانه سخن نمی‌گوید؛ درحالی‌‌که تا چندی پیش او را "رهبر معظم" می‌خواند. اکنون معتقد است خامنه‌ای نباید چنین لحن تندی داشته باشد و باید قدردان او باشد.»
او افزود: «مواضع قدرت کاملا به‌هم خورده و این نگاه بالا به پایینی که آمریکایی‌ها نسبت به جمهوری اسلامی دارند، باعث شده از این پس شاهد واکنش‌هایی از سوی ترامپ باشیم که نشانی از احترام در آن دیده نمی‌شود.»
قاضی‌زاده با اشاره به تاثیر این شرایط بر مذاکرات احتمالی افزود: «این فضا نشان می‌دهد که در مذاکرات احتمالی هفته‌های آینده، چارچوب‌ها کاملا متفاوت با گذشته خواهد بود. پیام آمریکا این است که شما شکست خورده‌اید و حالا به پای میز مذاکره آمده‌اید؛ بنابراین باید شروط ما را بپذیرید. از جمله خواسته‌های اصلی آمریکا، برچیدن کامل برنامه هسته‌ای در ایران است.»
او همچنین گفت این احتمال وجود دارد که موضوع برنامه موشکی و برتری هوایی بر ایران یکی از محورهای مطرح‌شده در مذاکرات احتمالی آینده باشد.
مرتضی کاظمیان، عضو تحریریه ایران‌اینترنشنال، با اشاره به اقدام دونالد ترامپ در تمسخر سخنان علی خامنه‌ای درباره «پیروزی» در جنگ گفت لحن و فضای حاکم بر گفتمان جمهوری اسلامی، زمینه‌ساز چنین واکنش‌هایی از سوی ترامپ است.
به گفته او، ترامپ نیز مطابق سبک خاص خود، از این موقعیت برای نمایش قدرت در رسانه‌ها بهره می‌برد.
اولی هاینونن، معاون پیشین مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با پادکست ایران‌اینترناشنال - Eye for Iran - هشدار داد تا زمانی که آژانس مکان این مواد را تایید نکند، خطر جدی باقی خواهد ماند.
در حالی‌که آمریکا و اسرائیل مدعی‌اند حملات اخیرشان برنامه هسته‌ای ایران را «برای سال‌ها» عقب رانده، یک مقام پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار داده است که ایران همچنان می‌تواند به سلاح هسته‌ای دست یابد، زیرا حدود ۴۰۰ کیلوگرم (بیش از ۹۰۰ پوند) اورانیوم با غنای ۶۰ درصد همچنان مفقود است و محل نگهداری آن نامعلوم باقی مانده است.
اولی هاینونن، معاون پیشین مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این مصاحبه گفت: «نباید آرام گرفت، چون همین مقدار مواد اگر تا ۹۰ درصد غنی شود، برای تولید ۱۰ بمب اتمی کافی است. در نگاه کلان، بله، آقای ترامپ درست می‌گوید، اما باید این هشدار را اضافه کرد که کار هنوز تمام نشده است.»
ترامپ بامداد یکشنبه (به وقت تهران) دستور شلیک ۷۵ بمب هدایت‌شونده دقیق (از جمله بمب‌های سنگرشکن) و بیش از ۲۴ موشک تاماهاوک علیه فردو و دو سایت هسته‌ای دیگر ایران را صادر کرد.
تصاویر ماهواره‌ای نشان داد این حملات تاسیسات فردو را به‌شدت تخریب کرده و احتمالاً سانتریفیوژهای غنی‌سازی موجود را نابود کرده است.
گزارش‌هایی از مشاهده کامیون‌هایی در روزهای قبل از حمله در اطراف فردو منتشر شد که گمانه‌زنی‌ها درباره انتقال ذخایر اورانیوم توسط تهران را تقویت کرد.
مقام‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل در همان زمان از این تحرکات آگاه بودند اما برای ردیابی کامیون‌ها و منتظر ماندن برای دستور نهایی ترامپ، اقدامی نکردند.
هرچند ترامپ این عملیات را «موفقیتی کامل» توصیف کرد و به اطلاعات اسرائیل استناد کرد که می‌گفت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران «سال‌ها به عقب رانده شده»، اما مقام‌های آمریکایی تأکید کردند یافته‌های اولیه نشان می‌دهد این تاخیر شاید فقط «چند ماهه» باشد.
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، از این حملات به‌شدت دفاع کرد و آن را «موفقیتی قاطع» خواند و رسانه‌ها را به «ذوق‌زدگی از شکست ترامپ» متهم کرد.
او خطاب به خبرنگاران در پنتاگون گفت: «چون از ته دل و در ژن‌های‌تان می‌خواهید ترامپ موفق نباشد، باید علیه تأثیر این حملات تبلیغ کنید و آرزو داشته باشید شاید کارآمد نبوده باشند.»
هایونن هشدار داد حتی با وجود آسیب به تاسیسات اصلی غنی‌سازی، خطر پابرجاست. او گفت: «یک سایت کوچک و پنهانی می‌تواند همین اورانیوم را ظرف چند روز به مواد تسلیحاتی تبدیل کند. چنین تاسیساتی فقط حدود ۱۰۰۰ سانتریفیوژ نیاز دارد و شبیه یک کارگاه معمولی است، نه ساختمانی عظیم که بتوان راحت شناسایی‌اش کرد.»
هایونن که بین ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ رئیس بخش پادمان‌های آژانس بود، افزود: «این تاریخچه پنهان‌کاری ایران باید ما را محتاط کند. ایران از اوایل دهه ۹۰ میلادی به‌طور مخفیانه روی فلز اورانیوم کار می‌کرد و هرگز به آژانس گزارش نداد تا اینکه بعدها کشف شد.»
او گفت حتی پس از حملات به فردو، نطنز و اصفهان، سؤال این است که «تکلیف بقیه فرآیند تسلیحاتی چه می‌شود؟» ایران همچنان باید اورانیوم را ماشین‌کاری کند تا به شکل مناسب برای سلاح برسد و این کار فقط حدود یک ماه زمان می‌برد.
او اضافه کرد حضور مهندسان و تکنسین‌های کارآزموده هم در این معادله حیاتی است: «اگر این نیروها هنوز در دسترس باشند، این سناریو اساساً ممکن است.»
هایونن تاکید کرد اکنون آژانس باید دسترسی کامل به ایران داشته باشد تا مکان و وضعیت اورانیوم را راستی‌آزمایی کند: «هیچ ابزار جادویی‌ای وجود ندارد که پرواز کنید و بگویید مواد اینجاست. اگر ایران چیزی برای پنهان‌کردن ندارد، چرا همکاری نمی‌کند؟ اگر این برنامه صرفاً غیرنظامی است، چرا اجازه نمی‌دهد آژانس کارش را انجام دهد؟»
او در پایان گفت: «این یک آزمون راست‌گویی است. چون اگر واقعاً برنامه صلح‌آمیز است، دلیلی برای مقاومت در برابر شفافیت وجود ندارد.»
تا زمانی که خلافش ثابت نشود، جهان باید این تهدید را جدی بگیرد.
شورای سردبیری واشینگتن‌پست در تحلیلی تازه نوشت سرنوشت تنش‌ها و مسیر دیپلماسی میان حکومت ایران و آمریکا به این سؤال کلیدی وابسته است که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی پس از بمباران اخیر آمریکا چه وضعیتی دارد: نابود شده، تضعیف شده یا عملاً دست‌نخورده باقی مانده است.
بر اساس این گزارش، اگر همان‌طور که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده ادعا می‌کند، این حملات «به‌طور کامل» توانایی ایران برای تولید سلاح هسته‌ای را نابود کرده باشد، آمریکا نشان داده که هر زمان بخواهد می‌تواند این ظرفیت را از بین ببرد و در نتیجه حکومت ایران مجبور خواهد شد با امتیازاتی جدی پای میز مذاکره بیاید. اما اگر حملات کمتر از آنچه گفته شده کارآمد بوده باشد، جمهوری اسلامی ممکن است خود را قادر به مقاومت در برابر فشار و ادامه مسیر هسته‌ای بداند. در این حالت، دیپلماسی دیگر نه بهترین انتخاب، بلکه ضرورتی دشوار خواهد بود.
واشینگتن‌پست نوشت ارزیابی‌های رسمی هنوز شفاف نیستند. گزارش فاش‌شده سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا نشان داده که این عملیات، برنامه هسته‌ای حکومت ایران را فقط چند ماه به عقب رانده است. برخی از سناتورهایی که در جلسه توجیهی محرمانه شرکت کردند، همین دیدگاه را داشتند؛ اما گروهی دیگر معتقد بودند این حملات خسارات فاجعه‌باری وارد کرده است.
از دیگر ابهام‌های مهم، سرنوشت ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ایران است که برخی شواهد، از جمله تصاویر ماهواره‌ای و تردد کامیون‌ها در فردو و اصفهان، نشان می‌دهد ممکن است قبل از حمله از این سایت‌ها منتقل شده باشد. همچنین مشخص نیست که آیا سانتریفیوژهای پیشرفته ایران که برای غنی‌سازی مجدد ضروری‌اند، نابود شده‌اند یا در سایت‌های ناشناخته باقی مانده‌اند.
به نوشته واشینگتن‌پست، هرچند ترامپ ظاهراً آماده از سرگیری مذاکرات است، اما حکومت ایران تاکنون این پیشنهاد را رد کرده و حتی مجلس این کشور قانونی برای توقف همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصویب کرده است. با این حال، تحلیل‌گران تاکید دارند که این مذاکرات، به‌ویژه اگر برنامه هسته‌ای ایران به‌طور کامل نابود نشده باشد، باید ادامه یابد.
این گزارش خاطرنشان می‌کند اگر حکومت ایران همچنان خواهان یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی باشد، می‌توان با توافق‌های بین‌المللی، محدودیت بر سطح غنی‌سازی و راستی‌آزمایی‌های گسترده، آن را مدیریت کرد. در مقابل، تهران می‌تواند انتظار کاهش تدریجی تحریم‌ها و بازگرداندن بخشی از دارایی‌های مسدودشده را داشته باشد.
واشینگتن‌پست هشدار داده که در غیاب یک راه‌حل دیپلماتیک، آمریکا و اسرائیل ناچار خواهند بود سال‌ها درگیر «بازی موش و گربه» با برنامه هسته‌ای حکومت ایران باشند و جمهوری اسلامی هم به‌دنبال راه‌های تازه برای پنهان‌سازی و پیشبرد فعالیت‌های هسته‌ای خود برود.
