اعتراض خانواده تورج نگهبان به نوحهخوانی بر اساس ترانه «ای ایران ایران» در حضور خامنهای
اعضای خانواده تورج نگهبان، شاعر و ترانهسرای فقید و خالق ترانه «ای ایران ایران»، نسبت به اجرای نوحهای برگرفته از این ترانه توسط یک مداح حکومتی در حضور علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، اعتراض کردند و این اقدام را «نهایت ریاکاری» خواندند.
حسن کمالی، «کارشناس دینی و استاد دانشگاه تهران»، درگفتوگو با خبرگزاری حوزه علمیه، علی خامنهای را یک مرجع «شجاع و دلیر» خواند و گفت: «هرچقدر جنایتهای دشمنان بیشتر شد، رهبری با شهامت بیشتر و شجاعت مثالزدنی در میدان حضور دارد و دشمنان را با شهامت و فداکاری خود ذله کرده است.»
حسن کمالی، «کارشناس دینی و استاد دانشگاه تهران»، درگفتوگو با خبرگزاری حوزه علمیه، علی خامنهای را یک مرجع «شجاع و دلیر» خواند و گفت: «هرچقدر جنایتهای دشمنان بیشتر شد، رهبری با شهامت بیشتر و شجاعت مثالزدنی در میدان حضور دارد و دشمنان را با شهامت و فداکاری خود ذله کرده است.»
او افزود: «اگر استقامت رهبر انقلاب اسلامی نبود، آیا ملت ما این همه صحنههای شجاعت و دلاوری می آفرید؟»
علی خامنهای شب گذشته پس از ۲۲ روز زندگی مخفیانه در مراسم عزاداری به مناسبت عاشورا در حسینیه دفتر خود حاضر شد و به غیبت طولانیاش از عرصه عمومی پایان داد.
آخرین حضور علنی رهبر جمهوری اسلامی مربوط به ۲۱ خرداد، و دو روز پیش از آغاز حمله اسرائیل بود که با نمایندگان مجلس شورای اسلامی دیدار کرد.
این وضعیت برای خامنهای که بارها گفته بود در روز جنگ لباس رزم خواهد پوشید، پیامدهای سنگین تبلیغاتی و سیاسی داشته است.
بنا بر خبر منتشر شده در شبکههای اجتماعی ماشاالله کرمی، زندانی سیاسی و پدر دادخواه محمدمهدی کرمی (معترضی که در اعتراضات ۱۴۰۱ اعدام شد) در پیامی از زندان مرکزی کرج اعلام کرد: نه قاتلم، نه مجرم؛ فقط یک پدر بودم و حالا ۶۸۴ روز است که در زندان هستم.
ماشاالله کرمی، ۳۱ مرداد ۱۴۰۲ با یورش نیروهای وزارت اطلاعات به خانهاش در کرج بازداشت شد.
۲۸ اردیبهشت ماه شریفزاده اردکانی در پستی در ایکس با اشاره به اینکه کل حکم حبس پرونده ماشالله کرمی سه سال و هفت ماه است، گفت با توجه به تحمل بیش از نصف حبس، امکان آزادی مشروط او وجود دارد.
محمدمهدی کرمی، جوان ۲۱ سالهای بود که در جریان مراسم چهلم حدیث نجفی و پارسا رضادوست، از کشتهشدگان جنبش مهسا، به اتهام کشتن یک نیروی بسیجی به نام روحالله عجمیان بازداشت شد.
قوه قضاییه جمهوری اسلامی حکم به محکومیت ۱۶ نفر در این پرونده داد که از میان آنها، محمدمهدی کرمی و محمد حسینی، ۱۷ دی ۱۴۰۱ اعدام شدند.
همزمان با شکایت رسمی دهها شهروند ایرانی-آلمانی از فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، بهدلیل اظهاراتش درباره حمله اسرائیل به ایران، بیش از ۱۷۰ نفر نیز با امضای یک کارزار اینترنتی در آلمان خواهان پیگرد قانونی این سخنان شدند.
این کارزار که با نام «علیه کار کثیف» راهاندازی شده، با انتقاد از اظهارات اخیر صدراعظم آلمان در حمایت از حمله اسرائیل به ایران تاکید دارد سخنان او میتواند مصداق «تایید یک جنگ تجاوزکارانه و مغایر با حقوق بینالملل» باشد.
مرتس ۲۷ خرداد در حاشیه نشست گروه ۷ با تمجید از حملات اسرائیل به ایران گفته بود: «آنها بخش سخت و کثیف کار را بهجای همه ما انجام دادند.»
در متن این کارزار آمده است: «صدراعظم آلمان با این اظهارات بهطور ضمنی مرگ شمار زیادی از غیرنظامیان بیگناه را پذیرفته است. این سخنان بخشی از ادبیات تحقیرآمیز و غیرقانونی است که در میان محافل افراطگرا رواج یافته و دموکراسیها را تهدید میکند.»
این کارزار به امضای چهرههایی همچون منیره برادران، فعال حقوق زنان و زندانی سیاسی پیشین، پرستو فروهر، هنرمند و فعال حقوق بشر، و جواد کوروشی، روزنامهنگار، رسیده است.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، ۹ تیر با انتقاد از حمایت مرتس از عملیات نظامی اسرائیل در ایران گفت: «هرگز تصور نمیشد که صدراعظم آلمان از همان واژگانی استفاده کند که پیشتر برای توجیه اقدامات نژادپرستانه و نسلکشانه رژیم نازی به کار میرفت.»
امضاکنندگان کارزار «علیه کار کثیف» هشدار دادهاند چنین اظهاراتی نهتنها خلاف مسئولیتهای قانونی صدراعظم در حفاظت از قانون اساسی است، بلکه به ایجاد فضای «دشمنسازی جمعی و ترویج طرد و انگزنی علیه اقلیتها» دامن میزند.
در این بیانیه تاکید شده است: «ما بهعنوان شهروندان آلمان با صراحت مخالفت خود را با این نوع لحن غیرانسانی اعلام میکنیم. این سخنان نباید بدون پاسخ بماند و لازم است اقدام حقوقی مشخصی برای بررسی آن انجام شود.»
امضاکنندگان این کارزار همچنین خواستار ارسال پیامی روشن و قاطع علیه «جنگطلبی»، «ترویج دشمنسازی» و «هرگونه طرد و تبعیض قومی و فرهنگی» شدهاند.
این کارزار تاکنون بیش از ۱۷۰ امضا جمعآوری کرده و هدف آن رسیدن به ۲۰۰ امضا اعلام شده است.
حضور علی خامنهای در یک مراسم عمومی پس از ۲۲ روز غیبت با واکنشهایی روبهرو شده است. شماری از مخاطبان ایراناینترنشنال با ارسال پیامهایی گفتند رهبر جمهوری اسلامی به پایان راه رسیده و اکنون تلاش میکند با بهرهگیری از نمادهای ملیگرایانه، خود را از این بنبست نجات دهد.
بسیاری از مخاطبان ایراناینترنشنال یکشنبه ۱۵ تیر در پیامهای خود به بررسی ابعاد غیبت طولانی خامنهای و همچنین آینده سیاسی او و حکومت جمهوری اسلامی پرداختند.
خامنهای شامگاه ۱۴ تیر در مراسم عزاداری عاشورا در حسینیه دفتر خود حاضر شد.
آخرین حضور علنی رهبر جمهوری اسلامی مربوط به ۲۱ خرداد، دو روز پیش از آغاز حمله اسرائیل، بود که با نمایندگان مجلس شورای اسلامی دیدار کرد. خامنهای پس از آن در هیچ مراسم عمومی حضور نیافت.
این وضعیت برای خامنهای که بارها گفته بود در روز جنگ لباس رزم خواهد پوشید، پیامدهای سنگین تبلیغاتی و سیاسی به همراه داشت.
یکی از مخاطبان ایراناینترنشنال با ارسال ویدیویی، به تغییر رفتار خامنهای در شب عاشورا واکنش نشان داد و گفت او که سالها هیچ نشانی از ایراندوستی در پیامهای نوروزیاش نبود، حالا برای ماندن در قدرت، در بیت رهبری «ای ایران» میخواند.
این شهروند افزود: «خامنهای برای اینکه دو روز بیشتر حکومت کند، حتی حاضر است کنسرت جنیفر لوپز در بیت برگزار کند.»
یکی دیگر از مخاطبان ایراناینترنشنال بازگشت خامنهای را نشانه ضعف و زوال چهرهای خواند که حتی نظامیان بلندپایه نیز دیگر از او بهصورت علنی حمایت نمیکنند.
این شهروند افزود دیدن «چهره تحقیرشده» خامنهای از مرگ او مهمتر است.
او همچنین به خوانده شدن سرود «ای ایران» در مراسم عزاداری بیت رهبری اشاره کرد و آن را نشانه «عقبنشینی نمادین حکومت» دانست.
مخاطبی دیگر با اشاره به ناکارآمدی گسترده جمهوری اسلامی در عرصههای اقتصادی و ایدئولوژیک گفت این حکومت تنها با تکیه بر زور و مذهب سر پا مانده است.
او به سقوط ارزش پول ملی، افزایش فقر و تورم و ناکامی جمهوری اسلامی در سیاستهای منطقهای نظیر تحولات سوریه و لبنان اشاره کرد و افزود حتی شعارهای ایدئولوژیک نیز دیگر کارآمد نیستند.
شیرین عبادی: خامنهای دیکتاتوری است که سر سوزنی عزت نفس ندارد
شیرین عبادی، برنده جایزه نوبل صلح، با انتشار بیانیهای سیاستهای رهبر جمهوری اسلامی را عامل مشکلات مردم ایران دانست و از آنها انتقاد کرد.
عبادی با اشاره به خروج خامنهای از مخفیگاه نوشت: «وظیفه نابودی اسرائیل را چه کسی به جمهوری اسلامی سپرده بود تا هزینه آن را مردم بیپناه و بیپناهگاه با جان و مال خود بپردازند؟»
او ادامه داد: «خامنهای با اختفای ۲۳ روزه و پس از آن با درخواست سرود ایران به صورت نوحه، شخصا نرمش قهرمانانه به خرج داد و بر تمام آرمانهای شیعی خود پاگذاشت.»
عبادی افزود: «در تاریخ خواهند نوشت که او دیکتاتوری همعصر صدام حسین، قذافی و مبارک بود اما سر سوزنی عزت نفس نداشت. او بر خلاف سایر دیکتاتورها که دستکم به خودشان باور داشتند، قدرت را گدایی میکرد و برخلاف تمام آرمانهایی که پیشتر فریادشان میزد، در شب عاشورا با خندهای بر لب در میان گروهی دستنشانده حاضر شد.»
او در پایان اضافه کرد: «خامنهای بیرنگ و ادای عزا، با لبخندی نشان از رضایت کشته شدن مردم غیرنظامی، از گودال مخفیگاهش بیرون آمد تا بگوید یزید زمانه هنوز زنده است. حالا نوبت ماست تا در کنار مردم به او بگوییم مقاومت مردم نیز هنوز زنده است.»
نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله لبنان، اعلام کرد این گروه در برابر تهدیدهای اسرائیل تسلیم نخواهد شد و علیرغم فشارهایی که برای خلع سلاح وارد میشود، این گروه حمایت جمهوری اسلامی سلاحهای خود را زمین نخواهد گذاشت.
قاسم یکشنبه ۱۵ تیر همزمان با مراسم عاشورا در یک سخنرانی تلویزیونی خطاب به هزاران هوادار حزبالله در جنوب بیروت گفت: «تهدید [اسرائیل] باعث نخواهد شد ما تسلیم را بپذیریم.»
او اضافه کرد: «ما هم برای صلح و هم برای رویارویی با اسرائیل آمادهایم. از ما نخواهید که قبل از عقبنشینی اسرائیل، سلاحهایمان را زمین بگذاریم.»
قاسم که پس از کشته شدن حسن نصرالله در حمله اسرائیل جایگزین او شد، تاکید کرد برای خلع سلاح حزبالله ابتدا باید «تجاوزگری اسرائیل» متوقف شود.
رهبران سیاسی لبنان که پس از جنگ سال گذشته میان اسرائیل و حزبالله به قدرت رسیدند، بارها بر انحصار سلاح در دست دولت تاکید کردهاند. آنها در عین حال خواستار پایبندی اسرائیل به آتشبسی هستند که در نوامبر گذشته به درگیریها پایان داد.
خبرگزاری رویترز ۱۳ تیر به نقل از سه منبع آگاه گزارش داد این گروه فرآیند بازنگری گسترده در راهبردش را آغاز کرده و در حال بررسی کاهش نقش نظامی خود است، هرچند هنوز تصمیمی برای خلع سلاح کامل نگرفته است.
پیشتر نیز منابع آگاه به شبکه العربیه گفته بودند با وجود اظهارات مکرر قاسم درباره بازسازی ساختار داخلی این گروه، حزبالله با کاهش چشمگیر توان نظامی و انسانی خود روبهرو شده است.
تمجید دبیرکل حزبالله از حمایتهای خامنهای
نعیم در ادامه سخنرانی خود در مراسم عاشورا، از مواضع علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در قبال حزبالله قدردانی کرد و افزود خامنهای با «شجاعت، ایمان، حمایت و راهنمایی خود از ما پشتیبانی کرده است.»
او افزود: «درود من به ملت ایران که ایستادگی کرد و مانع از رسیدن اسرائیل به اهدافش شد».
۲۶ خرداد، نشریه اکونومیست در گزارشی با اشاره به درگیری میان اسرائیل و ایران و احتمال مداخله نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی نوشت حزبالله شاید چارهای جز کنار ماندن از این جنگ نداشته باشد.
اکونومیست افزود توان نظامی حزبالله محدود شده و تحولات سیاسی داخلی نیز دست و پای این گروه را بسته است.
بر اساس اظهارات پیشین حسن نصرالله، این گروه تا اکتبر ۲۰۲۱ حدود ۱۰۰ هزار نیروی نظامی آموزشدیده در اختیار داشت.
با این حال، شبکه العربیه به نقل از منابع آگاه گزارش داد در جریان جنگ اخیر با اسرائیل، حدود ۱۰ هزار نفر از نیروهای حزبالله از خدمت خارج شدهاند و شمار فعلی نیروهای این گروه به حدود ۶۰ هزار نفر کاهش یافته است.
آینده حزبالله چه خواهد بود؟
سخنرانی اخیر قاسم در حالی ایراد شد که انتظار میرود تام باراک، فرستاده ویژه آمریکا، دوشنبه ۱۶ تیر وارد بیروت شود.
به گفته یک مقام لبنانی که نخواست نامش فاش شود، مقامهای لبنانی قرار است پاسخ خود را به درخواست باراک مبنی بر خلع سلاح حزبالله تا پایان سال جاری میلادی ارائه دهند.
مقامهای لبنانی میگویند در حال برچیدن زیرساختهای نظامی حزبالله در جنوب کشور در نزدیکی مرز اسرائیل هستند.
اسرائیل با وجود آتشبس، همچنان به حملات خود به برخی مواضع حزبالله ادامه داده و میگوید دولت لبنان بهاندازه کافی برای خلع سلاح این گروه اقدام نکرده است.
بر اساس توافق آتشبس، حزبالله موظف بود نیروهای خود را به شمال رودخانه لیتانی، در حدود ۳۰ کیلومتری مرز اسرائیل، عقب براند.
در مقابل، اسرائیل نیز متعهد شده بود نیروهایش را بهطور کامل از خاک لبنان خارج کند؛ با این حال، همچنان در پنج منطقه راهبردی، حضور نظامی دارد.
حزبالله اکنون با بحران مالی شدید و همچنین فشار فزاینده واشینگتن برای خلع سلاح و کاهش نفوذ سیاسیاش پس از روی کار آمدن دولتی جدید در لبنان رو بهرو است.
از سوی دیگر، سقوط بشار اسد، متحد اصلی حزبالله در دمشق، یکی از مسیرهای کلیدی انتقال تسلیحات از ایران به لبنان را مختل کرده است.
محمود کریمی، مداح حکومتی، شامگاه ۱۴ تیر نوحهای را بر اساس ترانه «ای ایران ایران» در مراسم شب عاشورا در برابر خامنهای اجرا کرد و گفت شخص رهبر جمهوری اسلامی از او چنین نوحهای را خواسته است.
ترانه میهندوستانه «ای ایران ایران» با آهنگسازی محمد سریر و با صدای محمد نوری اجرا شده است.
جمهوری اسلامی که در سرود رسمی آن حتی یک بار نام ایران برده نشده و در قانون اساسیاش نیز نام ایران زیر سایه اسلام قرار دارد، در روزهای اخیر و بهدنبال رویارویی نظامی با اسرائیل به مفاهیم ملی پناه برده است.
خانواده تورج نگهبان یکشنبه ۱۵ تیر در پیامی که در صفحهای با نام او در اینستاگرام منتشر شد، نوشت: «وقاحت تا کجا؟ سرودی که جمهوری اسلامی دههها با نفرت ازش یاد میکرد، شاعرش را "طاغوتی" میدانست، اسمش را از کتابها و رسانهها حذف میکرد، حالا جلو خامنهای همان سرود را به سبک نوحه اجرا میکنند.»
خانواده نگهبان افزود: «چه شد؟ عشق به ایران یادتان افتاد؟ یا باز مثل همیشه، وقتی منفعتهاتون به خطر میافته، به هر شکلی آویزون میشین؟ این نهایت ریاکاریه.»
نگهبان، همانند بسیاری از فعالان موسیقی قبل از انقلاب، پس از سال ۱۳۵۷ خانهنشین شد.
او تا اوایل دهه ۷۰ در ایران میزیست، اما بعد به آمریکا مهاجرت کرد. نگهبان سال ۱۳۸۷ درگذشت و در لسآنجلس به خاک سپرده شد.
این ترانهسرا همکاری با روحالله خالقی و غلامحسین بنان را نیز در کارنامه خود دارد.
ترانه «ای ایران ایران» با شعر نگهبان و صدای ماندگار محمد نوری در دهه ۶۰ با چنان استقبال گستردهای روبهرو شد که جایگاهی ویژه در حافظه جمعی و تاریخ موسیقی ایران یافت.
خانواده نگهبان در ادامه متن خود از زبان این ترانهسرا نوشتند: «من تورج نگهبانام، شاعری که برای عشق سرود، برای وطن، برای مردم. نه برای قدرت، نه برای ولی فقیه، نه برای میز و منبر. شعر من صدای زندگی بود، نه مرثیه مرگ. آواز من فریاد امید بود، نه نوحهای برای بقای یک حکومت پوسیده.»
رهبر جمهوری اسلامی شامگاه ۱۴ تیر در مراسم عزاداری عاشورا در حسینیه دفتر خود حاضر شد و به ۲۲ روز غیبت از عرصه عمومی پایان داد.
رسانهها و مقامهای جمهوری اسلامی پس از بازگشت خامنهای به عرصه عمومی، موجی تبلیغاتی به راه انداختهاند.
نوحهخوانی بر اساس ترانه «ای ایران ایران» در این تبلیغات نقشی برجسته دارد.
محمدعلی ابطحی، فعال اصلاحطلب و رییس دفتر پیشین محمد خاتمی، با اشاره به مداحی در حضور خامنهای با استفاده از ترانه «ای ایران ایران»، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «آقا آمد، با ایران آمد.»