امید معماریان، تحلیلگر سیاسی، در گفتوگو با ایراناینترنشنال، گفت: «با تخریب گسترده تاسیسات هستهای، جمهوری اسلامی در موقعیتی متفاوت قرار دارد. در چنین شرایطی، توجیه حمله دوم برای اسرائیل دشوار است و تنها از طریق مذاکره میتوان به چارچوبی برای برنامه هستهای رسید.»
شکریا برادوست، پژوهشگر امنیت بینالملل، گفت: «در پیامهای رسمی و غیررسمی دولت پزشکیان، طرفهای مقابل، از جمله دولت ترامپ، همچنان این سیگنال را دریافت میکنند که جمهوری اسلامی هنوز به دنبال ادامه برنامه هستهای است و همچنان سیاست نابودی اسرائیل را دنبال میکند.»
آرش آرامش، حقوقدان و کارشناس امنیت ملی، میگوید: «ترامپ همان راه مماشاتگرایانهای را با جمهوری اسلامی در پیش گرفته که پیشتر بایدن و دموکراتها رفته بودند، چون تصور میکند میتواند با آنها کنار بیاید. حتی حمله به تأسیسات هستهای، اقدامی بازدارنده برای اسرائیل بود.»
فرزین ندیمی، پژوهشگر امور دفاعی و امنیتی در موسسه واشینگتن، در گفتوگو با ایراناینترنشنال، با بیان اینکه ایران همچنان بهعنوان تهدیدی بالقوه برای امنیت منطقه شناخته میشود، گفت: «با وجود حملات سنگین اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هستهای، جمهوری اسلامی همچنان توانایی بازسازی زیرساختها و ادامه غنیسازی اورانیوم را دارد.»
او اضافه کرد: «بخشی از ذخایر اورانیوم در مکانهایی پنهان شدهاند که آژانس بینالمللی انرژی اتمی به آنها دسترسی ندارد. این مسئله، بهویژه برای اسرائیل که بهشدت نسبت به هرگونه بازگشت فعالیتهای هستهای تهران حساس است، هشداری جدی بهحساب میآید.»
ندیمی با بیان اینکه اسرائیل با تکیه بر شبکه اطلاعاتی فعال در داخل ایران، کوچکترین تحرکات را زیر نظر دارد، گفت: «هر اقدام سادهای مانند جابهجایی مواد هستهای یا نصب قطعات سانتریفیوژ میتواند بهعنوان نشانهای از ازسرگیری فعالیتهای خطرناک تلقی شود و پاسخ فوری اسرائیل را در پی داشته باشد. این نظارت دائمی، بخشی از استراتژی پیشگیرانهای است که اسرائیل دنبال میکند تا مانع از بازسازی توان هستهای ایران شود.»
او با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی از منظر امنیت هوایی نیز در وضعیت بحرانی قرار دارد، افزود: «حریم هوایی کشور همچنان بسته است و پروازهای تجاری تنها در حد محدود و عموما برای مقامهای ارشد حکومت انجام میشود. شرکتهای هوایی اروپایی از پرواز در آسمان ایران خودداری میکنند. پروازهای شناسایی اسرائیل هم ادامه دارد و عملا شرایط امنیتی هوایی ایران تفاوتی با مناطق جنگزدهای مانند لبنان یا سوریه ندارد.»
این پژوهشگر امور دفاعی و امنیتی ادامه داد: «در صورت امضای توافق سیاسی، شاید بتوان پروازهای اسرائیلی را متوقف کرد، اما تا زمانی که اسرائیل احتمال تهدیدی را از طریق منابع اطلاعاتیاش احساس کند، خطر حمله مجدد باقی میماند.»
او در پایان گفت: «در سطح نظامی نیز، گرچه برخی پایگاههای موشکی آسیب دیدهاند، تونلهای زیرزمینی هنوز باقی ماندهاند. هرگونه بازسازی یا جابهجایی موشکها ممکن است موجب شود اسرائیل، با تکیه بر برتری هواییاش، بار دیگر بدون هشدار و در سکوت، حمله کند و البته جمهوری اسلامی هم آن را در سکوت نگه دارد.»
شایان سمیعی، کارشناس امنیت ملی، میگوید: «نتانیاهو به واشینگتن آمده تا ترامپ را به حملات سنگینتر علیه جمهوری اسلامی ترغیب کند. او میداند که برای همسو کردن ترامپ، باید غرورش را تلطیف کند، چون ترامپ را فردی میداند که نیازی به گفتوگو ندارد و خود تصمیمگیرنده است.»

بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پس از حمله این کشور به ایران و وارد آوردن ضربات موفق نظامی به جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی آن در منطقه، به آمریکا رفته تا با دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا دیدار کند.
نخستوزیر اسرائیل دوشنبه ۱۶ تیر برای دیدار با ترامپ وارد واشینگتن شد.
روزنامه گاردین با اشاره به این سفر نوشت نتانیاهو که روابط پیچیدهای با رییسجمهوری آمریکا دارد، این بار در موضع قدرت به کاخ سفید میرود.
گاردین افزود ترامپ ماه گذشته از نتانیاهو ابراز ناراحتی کرد اما حالا پس از حمله هوایی آمریکا به برنامه هستهای جمهوری اسلامی، دو رهبر در موضع یکسانی قرار گرفتهاند.
ناظران معتقدند نتانیاهو با دست پر و در موضع سیاسی قدرتمندی به واشینگتن رفته که میتواند پوشش دیپلماتیک لازم را برای پایان جنگ غزه فراهم کند، بدون اینکه با مخالفت حامیان راستگرای خود روبهرو شود.
واکنش حماس به پیشنهاد آتشبس
حماس به پیشنهاد آتشبس ۶۰ روزه از سوی اسرائیل واکنش مثبت نشان داده و خواستار پایان کامل جنگ و توزیع کمکها از طریق سازمان ملل شده است.
حماس مخالف نقش «بنیاد کمکهای بشردوستانه غزه» است که آمریکا و اسرائیل از آن حمایت میکنند.
در نقاط توزیع کمکها از سوی این بنیاد، بارها به مردم تیراندازی شده و صدها نفر کشته شدهاند.
از سوی دیگر، اسرائیل تغییرات پیشنهادی حماس در توافق آتشبس را «غیرقابل قبول» خوانده اما نتانیاهو اعلام کرده است مذاکرهکنندگان خود را برای گفتوگوهای غیرمستقیم به قطر میفرستد.
امیدواری ترامپ به حصول توافق
نتانیاهو پیش از پرواز به آمریکا گفت اسرائیل اکنون فرصت دارد تا «دایره صلح را فراتر از آنچه تصور میکردیم، گسترش دهد».
او همچنین تاکید کرد مذاکرهکنندگان اسرائیلی دستورات روشنی برای دستیابی به آتشبس دارند و ترامپ میتواند در تحقق این اهداف کمک کند.
این نخستین مذاکرات بر سر آتشبس در غزه طی شش هفته اخیر است.
ترامپ با ابراز امیدواری از این روند به خبرنگاران گفت: «توافق غزه ممکن است هفته آینده حاصل شود.»
پیش از این دیدار، ران درمر، مشاور ارشد استراتژیک نتانیاهو، با جیدی ونس، معاون رییسجمهوری، مارکو روبیو، وزیر خارجه و استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در امور خاورمیانه، گفتوگو کرد.
گاردین به نقل از منابع آگاه نوشت که در این گفتوگوها، شرایط پس از جنگ، امکان حذف حماس از غزه و واگذاری بازسازی آن به جامعه بینالمللی مورد بحث قرار گرفت.
آینده غزه پس از جنگ
دنی دانون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد، اعلام کرد کشورش قصد ندارد در نوار غزه بماند.
او افزود حضور امنیتی اسرائیل در غزه مشابه حضور کنونی آن در کرانه باختری خواهد بود.
دانون تاکید کرد آتشبس ۶۰ روزه به معنای پایان جنگ نیست و افزود در همین دوره، درباره آتشبس دائمی مذاکره خواهد شد.
جزییات توافق پیشنهادی
طرح آتشبس شامل آزادی ۲۸ گروگان اسرائیلی در مدت ۶۰ روز است. از این تعداد، ۱۰ نفر در قید حیات هستند و ۱۸ نفر جان خود را از دست دادهاند.
در این مهلت سازمان ملل و هلال احمر فلسطین اختیارات بیشتری برای گسترش عملیات کمکرسانی در غزه خواهند داشت.
ارتش اسرائیل ابتدا از بخشهایی از شمال غزه عقبنشینی میکند و یک هفته بعد از جنوب خارج میشود.
بر اساس این طرح، ۲۲ گروگان دیگر در غزه خواهند ماند که تنها ۱۰ نفر از آنها زنده هستند.
نگرانی از کُندی مذاکرات
گاردین نوشت مهمترین پرسش این است که ترامپ تا چه اندازه حاضر است برای نتانیاهو صبر کند، چرا که رییسجمهوری آمریکا پیشتر از روند مذاکرات مربوط به غزه انتقاد کرده بود.
ترامپ پیش از این در شبکه اجتماعی تروثسوشال نوشت: «در مورد غزه توافق کنید. گروگانها را برگردانید!»
او همچنین با اشاره به آتشبس شکننده میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، در کاخ سفید گفته بود: «ایران آتشبس را نقض کرد، اسرائیل نیز همین کار را انجام داد. من از اسرائیل راضی نیستم.»
نتانیاهو حالا برای سومین بار از ابتدای دور دوم ریاستجمهوری ناپیوسته ترامپ به آمریکا سفر کرده است.
به نظر میرسد او با برنامهای مشخص وارد واشینگتن شده، در حالی که ترامپ با وجود تاکید بر مهارتهای مذاکرهاش، کنترل چندانی بر روند آتشبس در غزه ندارد.