ارتش اسرائیل: محمد شعیب، عامل کلیدی قاچاق سلاح از ایران، در جنوب لبنان کشته شد
ارتش اسرائیل اعلام کرد که در حمله هوایی روز جمعه این کشور به منطقه نبطیه در جنوب لبنان، محمد شعیب، یکی از چهرههای کلیدی در قاچاق تسلیحات از ایران و طراحی حملات علیه اسرائیل، کشته شده است.
به گفته ارتش، شعیب نقش محوری در انتقال سلاح از ایران به لبنان، سوریه و کرانه باختری داشته و تلاش میکرد با قاچاق سلاح به داخل اسرائیل، زمینه اجرای حملات و ایجاد زیرساختهای نظامی در لبنان را فراهم کند.
در بیانیه ارتش اسرائیل آمده است که حذف او، «توانمندیهای تسلیحاتی گروههای تروریستی فعال در لبنان، سوریه و کرانه باختری را بهشکل قابلتوجهی تضعیف میکند.»
روزنامه نیویورکتایمز گزارش داد که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، چند هفته بعد از حملات هفت اکتبر حماس، به دلیل بیاعتمادی شدید به مقامهای امنیتی، از نگهبانانش خواسته بود هرتسی هالوی، رییس ستاد ارتش را پیش از ورود به جلسه برای یافتن میکروفن مخفی بازرسی کنند.
روزنامه نیویورکتایمز جمعه ۲۰ تیر نوشت چند هفته پس از حمله هفت اکتبر، جلسات نتانیاهو با فرماندهان ارتش به اتاق دیگری منتقل شد که در آن دستگاه ضبط دائمی وجود نداشت و تنها دستیاران نخستوزیر امکان ضبط جلسات را داشتند، نه افسران نظامی.
در یکی از موارد، هرتسی هالوی، رییس وقت ستاد کل ارتش اسرائیل، پیش از ورود به جلسه از سوی محافظان نتانیاهو برای یافتن میکروفن مخفی مورد بازرسی بدنی قرار گرفت.
این اقدامات ناشی از باور نتانیاهو بود که نهادهای امنیتی مسئول حمله هفت اکتبر هستند و نه مقامهای سیاسی.
یافتههای تحقیقات در سطوح بالای ارتش اسرائیل درباره حمله گروه مسلح حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر، حاکی است که ارتش اسرائیل «برای چند ساعت در آن روز شکست خورده است.»
این حمله موجب آغاز جنگ گسترده غزه میان اسرائیل و گروه حماس تحت حمایت جمهوری اسلامی شد.
این تحقیقات نشان میدهد که در سه موج متوالی، حدود پنج هزار نیروی شبهنظامی تحت رهبری حماس در هفت اکتبر ۲۰۲۳ از نوار غزه به جنوب اسرائیل حمله کردند و جنایاتی مرگبار با شدت و وسعتی بیسابقه انجام دادند.
نیویورکتایمز در گزارش خود اعلام کرده که بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل، در جلسه کابینه در ماه مارس برای اخراج رونن بار، رییس وقت شینبت (اداره امنیت داخلی)، خواستار حذف وظیفه قانونی این سازمان در حفاظت از نهادهای دموکراتیک شده بود.
به نوشته این روزنامه، اسموتریچ در آن جلسه گفته بود: «زمان آن رسیده که از قانون شینبت، حفاظت از دموکراسی را حذف کنیم. این مردم هستند که از دموکراسی محافظت میکنند.»
سخنگوی اسموتریچ اعلام کرده که گفتههای او نادرست نقل شده و منظور او این بود که شینبت نباید در پروندههای قضایی مداخله کند.
یائیر نتانیاهو، پسر بنیامین نتانیاهو ۲۱ آبان گذشته با اشاره به تحقیقات شینبت درباره درز اسناد محرمانه از دفتر نخستوزیری و همچنین پرونده فساد پدرش، شینبت را به تلاش برای سرنگونی دولت پدرش و شکنجه سربازان ارتش اسرائیل در جریان تحقیقات درز اسناد متهم کرد.
در جریان تحقیقات گسترده شامل بررسی دفتر نخستوزیری درباره افشای اسناد محرمانه اطلاعاتی و ادعای دستکاری در صورتجلسات آغاز جنگ، چندین افسر ارتش اسرائیل بازداشت شدهاند.
همچنین در این گزارش آمده که یاریو لوین، وزیر دادگستری و از معماران اصلی اصلاحات قضایی جنجالی دولت، در جریان حمله هفت اکتبر در راهپلهای پیدا شد که گریه میکرد.
سخنگوی لوین این ادعا را رد کرده، اما دو شاهد از جمله موتی بابچیک، یکی از مشاوران ارشد دولتی، گفتهاند که او را در حال گریه دیدهاند.
جوزف عون، رییسجمهوری لبنان، اعلام کرد که این کشور در حال حاضر هیچ برنامهای برای برقراری روابط عادی با اسرائیل ندارد و هدف اصلی بیروت رسیدن به «وضعیت عدم جنگ» با همسایه جنوبی خود است.
عون در بیانیهای که جمعه از سوی دفتر ریاستجمهوری لبنان منتشر شد، گفت: «صلح یعنی وضعیت بدون جنگ، و این همان چیزی است که در حال حاضر برای ما در لبنان اهمیت دارد.»
او افزود: «موضوع عادیسازی [روابط با اسرائیل] در سیاست خارجی کنونی لبنان جایی ندارد.»
این اظهارات رییسجمهوری لبنان در حالی مطرح میشود که دولت دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در تلاش است تا توافقنامههای ابراهیم، که در سال ۲۰۲۰ امضا شدند و طی آن اسرائیل روابط خود با امارات متحده عربی و بحرین را عادیسازی کرد، گسترش دهد.
۱۳ تیر، دونالد ترامپ اعلام کرد با نابودی برنامه هستهای جمهوری اسلامی، زمینه برای پیوستن کشورهای بیشتری به «پیمان ابراهیم» فراهم شده است.
در آن زمان، گزارش شده بود سوریه و پس از آن لبنان از گزینههای اصلی برای پیوستن به این پیمان محسوب میشوند.
دو ماه پیش، احمد الشرع، رییسجمهوری سوریه، در جریان سفر به فرانسه اعلام کرد که کشورش در حال انجام مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل است تا فعالیتهای نظامی در امتداد مرزهای دو کشور کنترل شود.
پس از سرنگونی بشار اسد از قدرت در سال گذشته، گفتوگوها درباره صلح میان اسرائیل و سوریه افزایش یافته است.
اوایل اردیبهشت، اسعد حسن الشیبانی، وزیر امور خارجه دولت انتقالی سوریه، در اولین حضورش در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکید کرد اقدامات حکومت بشار اسد «منطقه را بیثبات کرد» و سوریه کنونی تهدیدی برای هیچ کشوری از جمله اسرائیل نیست.
اظهارات ضمنی رییسجمهور لبنان درباره سلاح حزبالله
عون افزود که در آینده تنها دولت لبنان سلاح خواهد داشت و تصمیمگیری درباره ورود لبنان به جنگ، صرفا در اختیار دولت این کشور خواهد بود.
این بخش از اظهارات عون بهطور ضمنی به گروه شبهنظامی حزبالله اشاره دارد که طی جنگی ۱۴ماهه با اسرائیل درگیر بود و در جریان آن ضربههای سنگینی خورد و شماری از فرماندهان بلندپایه سیاسی و نظامیاش از جمله حسن نصرالله رهبر این گروه کشته شدند.
حزبالله اعلام کرده که حضور نظامی خود را از نزدیکی مرز با اسرائیل پایان داده، اما پیش از آنکه اسرائیل از پنج نقطه مرزی عقبنشینی کند و حملات هوایی تقریبا روزانه خود به لبنان را متوقف سازد، حاضر به خلع سلاح در باقی نقاط کشور نیست.
دوشنبه گذشته، تام باراک، فرستاده ایالات متحده، با رهبران لبنانی در بیروت دیدار و اعلام کرد که از پاسخ دولت لبنان به پیشنهاد خلع سلاح حزبالله رضایت دارد.
سلاحهای حزبالله یکی از اصلیترین نقاط اختلاف از زمان خروج اسرائیل از جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰ بودهاند. از آن زمان، حزبالله دو جنگ با اسرائیل داشته است؛ یکی در سال ۲۰۰۶، و دیگری که از یک روز پس از حمله حماس به جنوب اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد و به جنگ غزه انجامید.
جنگ حزبالله و اسرائیل که با میانجیگری ایالات متحده در پاییز گذشته به آتشبس انجامید، بیش از ۴۰۰۰ کشته در لبنان بر جا گذاشت و خسارتی معادل ۱۱ میلیارد دلار به بار آورد. در اسرائیل، ۱۲۷ نفر از جمله ۸۰ سرباز، در جریان جنگ کشته شدند.
پایگاه خبری اکسیوس به نقل از سه منبع آگاه گزارش داد دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، قصد دارد به متحدان خود در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) تسلیحات بفروشد تا بدین ترتیب، این کشورها بتوانند سلاحها را در اختیار اوکراین قرار دهند.
این اقدام تلاشی برای حمایت غیرمستقیم از کییف بدون دخالت مستقیم واشینگتن در ارسال سلاح ارزیابی شده است.
اکسیوس جمعه ۲۰ تیر نوشت این تصمیم «تغییری قابل توجه در مواضع ترامپ به شمار میرود، چرا که او بهطور فزایندهای از ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، دلسرد شده است».
این رسانه افزود ترامپ پیشتر عمدتا بهدلیل پرهیز از ورود مستقیم به جنگ اوکراین، با ارسال محمولههای تسلیحاتی جدید به کییف مخالفت میکرد.
ترامپ در دوران کارزار انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده بارها وعده داده بود در صورت پیروزی و ورود مجدد به کاخ سفید، جنگ اوکراین را بهسرعت به پایان خواهد رساند.
با این حال، تلاشهای دیپلماتیک دولت او در ماههای اخیر برای خاتمه این مناقشه مرگبار تاکنون موفقیتآمیز نبوده است.
ترامپ ۱۲ تیر از رویکرد روسیه در قبال مناقشه اوکراین ابراز ناامیدی کرد و گفت پوتین قصد ندارد به این جنگ پایان دهد.
ویرانیها برجا مانده از حمله پهپادی روسیه به شهر خارکیف، ۲۰ تیر
تغییر سیاست ترامپ در قبال جنگ اوکراین؟
دو مقام دولت ترامپ در مصاحبه با اکسیوس تاکید کردند فروش سلاح به ناتو بهمعنای تغییر سیاست ایالات متحده نیست و واشینگتن همچنان قصدی برای مسلح کردن کییف ندارد.
یکی از این مقامها گفت: «رییسجمهور سلاحهای دفاعی را به ناتو میفرستد. این ناتو است که تصمیم میگیرد با آنها چه کند. ما سلاحی به اوکراین نمیفرستیم.»
با این حال، ترامپ ۱۹ تیر در مصاحبه با شبکه انبیسی تایید کرد این تسلیحات در نهایت به اوکراین منتقل خواهند شد.
او گفت: «کاری که ما میکنیم این است که سلاحها را برای ناتو میفرستیم، بعد ناتو آنها را [به اوکراین] میدهد و ناتو هم هزینه این تسلیحات را پرداخت میکند.»
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، ۱۹ تیر در حاشیه اجلاس آسهآن در مالزی با سرگئی لاوروف، همتای روس خود، دیدار کرد.
روبیو در این دیدار گفت واشینگتن از انعطافناپذیری مسکو در قبال پایان دادن به جنگ اوکراین ناراضی است.
ابهام در جزییات و زمانبندی طرح
اکسیوس در ادامه گزارش خود به نقل از دو منبع آگاه نوشت پیشنهاد ارسال غیرمستقیم سلاح به اوکراین در اجلاس اخیر ناتو مطرح شد و در گفتوگوهایی با اوکراین و متحدان اروپایی آمریکا مورد بررسی قرار گرفت.
یکی از این منابع گفت این تسلیحات میتواند شامل تجهیزات تهاجمی نیز باشد؛ نه صرفا سامانههای پدافند هوایی.
منبعی دیگر هم که یک مقام بلندپایه اروپایی است، این طرح را تایید کرد اما گفت از نهایی شدن آن اطلاعی ندارد.
او افزود هنوز زمانبندی و جزییات طرح مشخص نشده است.
روسیه عملیات نظامی خود را علیه اوکراین اسفند ۱۴۰۰ کلید زد و از آن زمان تاکنون، درگیریهای مرگبار میان دو کشور ادامه داشته است.
از زمان آغاز این جنگ، روسیه حدود یکپنجم از خاک اوکراین را به تصرف خود درآورده است.
شماری از اعضای حزب کارگران کردستان (پکک)، در اقدامی نمادین برای خلع سلاح، سلاحهای خود را در نزدیکی شهر سلیمانیه در اقلیم کردستان عراق به مقامهای مسئول تحویل دادند.
خبرگزاری رویترز جمعه ۲۰ تیر به نقل از منابع آگاه گزارش داد حدود ۴۰ عضو و یک فرمانده پکک سلاحهای خود را زمین گذاشتند.
رویترز این اقدام را «گامی نمادین اما مهم» در مسیر پایان دادن به چند دهه درگیری مرگبار میان پکک و دولت ترکیه توصیف کرد.
قرار است این سلاحها در مراسمی دیگر با حضور مقامهای اطلاعاتی ترکیه و عراق، مقامهای اقلیم کردستان و اعضای ارشد حزب دموکراتیک خلقهای ترکیه که نقش مهمی در تسهیل روند تصمیمگیری پکک برای خلع سلاح ایفا کرده، منهدم شوند.
پکک در سالهای اخیر پس از عقب رانده شدن از مرزهای ترکیه، پایگاه اصلی خود را در شمال عراق مستقر کرده بود.
پیشتر در ۹ تیر، شبکه روداو به نقل از دو منبع آگاه گزارش داده بود روند خلع سلاح پکک از اقلیم کردستان عراق آغاز خواهد شد.
حزب دموکراتیک خلقها، پکک و عبدالله اوجالان، رهبر این حزب، همگی از رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، خواستهاند به مطالبات سیاسی کُردها پاسخ دهد.
گزارشها همچنین حاکی از آن است که حزب کارگران کردستان نام رسمی خود را به «گروه صلح و جامعه دموکراتیک» تغییر داده است.
پیام تاریخی اوجالان
اوجالان ۱۸ تیر در یک پیام ویدیویی، خواستار گذار کامل به فرآیند سیاسی و دموکراتیک شد و از پارلمان ترکیه خواست کمیسیونی برای نظارت بر خلع سلاح این گروه و روند صلح تشکیل دهد.
آنکارا گامهایی در جهت تشکیل این کمیسیون برداشته است اما حزب دموکراتیک خلقها و اوجالان تاکید کردهاند برای تسهیل گذار پکک به عرصه سیاست دموکراتیک، به تضمینهای قانونی و سازوکارهای مشخص نیاز است.
اوجالان که از سال ۱۹۹۹ در زندان به سر میبرد، در پیام خود همچنین تاکید کرد که پکک دیگر اهداف جداییطلبانه نخواهد داشت.
اردوغان اعلام کرده دولتش اجازه نخواهد داد هیچ اقدامی روند خلع سلاح را به شکست بکشاند و وعده داده به مردم «خبری تاریخی و خوش» خواهد داد.
حزب کارگران کردستان ۲۲ اردیبهشت با انتشار بیانیهای انحلال خود را اعلام کرد و گفت پکک «ماموریت تاریخی» خود را به اتمام رسانده است.
پکک یک سازمان ملیگرای مسلح بود که از زمان تاسیس خود در سال ۱۹۷۸ نقشی محوری در مبارزه کُردها برای خودمختاری ایفا کرد.
این گروه عمدتا در ترکیه، عراق، سوریه و تا حدی ایران فعالیت میکرد و هم یک گروه سیاسی و هم یک گروه مسلح به شمار میرفت.
ترکیه، ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و چند کشور دیگر، پکک را یک سازمان تروریستی میدانستند.
تعدادی از نیروهای پکک در سلیمانیه در اقلیم کردستان عراق سلاحهای خود را بر زمین گذاشتند
رسانههای عراقی تأیید کردهاند برخی جریانهای سیاسی کرد و همچنین مشاور امنیت ملی عراق قرار است در این مراسم خلع سلاح حضور یابند. اگرچه پیشتر اعلام شده بود که نمایندگانی از هیئت نمایندگی سازمان ملل متحد در عراق (یونامی)، کمیته بینالمللی صلیب سرخ، و سازمان آمریکایی CPT (تیمهای سازنده صلح جامعه) در این مراسم حضور خواهند داشت، اما شبکه خبری روداو این گزارش را تکذیب کرده است.