عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، با تاکید بر اینکه «غنی‌سازی به مسئله‌ای حیثیتی و غرور ملی تبدیل شده است» اعلام کرد که جمهوری اسلامی حتی به بهای تهدیدهای سنگین جهانی و تحریم‌های شدید از غنی‌سازی دست نخواهد کشید.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، دوشنبه ۳۰ تیر‌ماه لاریجانی را فرستاده ویژه رییس‌جمهوری و حامل پیام و دیدگاه کلان ایران به پوتین معرفی کرد.
بقایی در پاسخ به انتقادهای برخی جریان‌های سیاسی، سفر لاریجانی به مسکو را اقدامی متعارف خواند و گفت وزارت امور خارجه در جریان بوده است.
روزنامه تایمز در دی‌ماه ۱۴۰۳ لاریجانی را «نماینده علی خامنه‌ای» معرفی کرد و گزارش داد که او در چند ماه اخیر (پیش از دی‌ماه) چندین بار با پروازهای محرمانه به روسیه سفر کرده است.
مرور مواضع و تحرکات لاریجانی در ماه‌های گذشته نشان می‌دهد او که از سال ۱۴۰۰ تاکنون دو بار صلاحیتش برای ریاست‌جمهوری از سوی شورای نگهبان رد شده، حالا به آرامی در حال تثبیت نقشی جدید برای خود در ساختار قدرت است.
در این مسیر، به نظر می‌رسد حذف مهم‌ترین چهره‌های نظامی جمهوری اسلامی که همواره دسترسی گسترده‌ای به رسانه‌ها داشتند نیز در پررنگتر شدن حضور سیاسی او بی‌تاثیر نبوده است.
لاریجانی که معمولا در محافل رسمی حاضر می‌شد، ۲۶ تیر با ظاهری متفاوت در اقدامی نادر در هیاتی مذهبی حاضر شد و گفت که «هیچ عجله‌ای برای مذاکره نیست» و «مذاکره فقط یک تاکتیک است» که به تشخیص رهبر جمهوری اسلامی باید انجام شود.
او اخیرا در چندین مراسم از توان «نیروهای مقاومت در منطقه» دفاع کرد و حملاتی لفظی علیه آمریکا، اسرائیل و سازمان ملل داشت.
روایت حمله به جلسه شورای عالی امنیت ملی
لاریجانی هشتم تیر گفت اسرائیل در آغاز جنگ قصد حمله به جلسه شورای عالی امنیت ملی را داشت.
او همچنین از دریافت پیام تهدید و احتمال مذاکره با دونالد ترامپ خبر داد اما تاکید کرد که بعد از جنگ، «دیگر به آمریکا اعتمادی نیست».
لاریجانی در روزهای جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران، مواضع تندی علیه آمریکا، اسرائیل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گرفت و تکرار کرد که رافايل گروسی، مدیرکل آژانس، باید پاسخگو باشد.
او همچنین طی هفته‌های اخیر چندین بار در اظهار نظرهای رسانه‌ای، تهدید به انتقام و مقابله با آمریکا و اسرائیل کرده است.
لاریجانی پیش از جنگ
لاریجانی، پیش از جنگ حضور به مراتب کمتری در عرصه‌های رسمی و عمومی داشت.
او ۲۳ اردیبهشت و در میانه مذاکرات ایران و آمریکا گفته بود ایران تنها موضوع مورد توجه غرب نیست و فشارها به دلیل مسائل منطقه‌ای از جمله چین و فلسطین در حال افزایش است.
لاریجانی افزود که غربی‌ها از وضعیت اقتصادی ایران برای ضربه به «سرمایه اجتماعی» بهره‌برداری می‌کنند و به دنبال «تسویه‌حساب» سیاسی هستند.
او، یکی از مهم‌ترین چهره‌های رسمی جمهوری اسلامی است که در فروردین گذشته، علنا هشدار داد اگر آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای در ایران حمله کنند، جمهوری اسلامی ممکن است به‌سوی ساخت بمب اتمی برود.
این اظهارات پس از آن مطرح شد که روزنامه شرق گزارش داد لاریجانی یکی از سه چهره پیشنهادی دفتر رهبر جمهوری اسلامی برای هدایت مذاکرات مستقیم با آمریکا بوده است. گزارشی که بعدا با واکنش نهادهای قدرت در ایران روبه‌رو شد و روزنامه شرق ناچار به انتشار پیام عذرخواهی شد.
روزنامه فرهیختگان نیز در گزارشی نوشت لاریجانی از آبان سال گذشته با سفر به بیروت و انتقال پیام رهبر جمهوری اسلامی، بازگشت به صحنه سیاست را آغاز کرد و پس از آن، حضورش در محافل رسمی و دیدارهای دیپلماتیک پررنگتر شد.
عراقچی دوشنبه ۳۰ تیر در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز گفت: «برنامه غنی‌سازی ما برایمان بسیار عزیز است و نمی‌توانیم از آن دست بکشیم زیرا دستاورد دانشمندان ماست و اکنون مسئله‌ای مربوط به غرور ملی است.»
او افزود: «هدف اصلی آمریکا برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران از طریق جلوگیری کامل از هرگونه غنی‌سازی، به احتمال زیاد محقق نخواهد شد؛ حتی با وجود تهدیدهای سنگین بین‌المللی و تحریم‌های شدید.»
عراقچی در بخشی از گفت‌وگو با برت بِر، مجری برنامه «گزارش ویژه»، خسارت‌های وارد آمده به تاسیسات هسته‌ای ایران در اثر حملات ماه گذشته آمریکا را «شدید» توصیف کرد، اما از اظهار نظر درباره سرنوشت اورانیوم غنی‌شده شانه خالی کرد.
او ادامه داد: «تاسیسات ما آسیب دیده‌اند، آسیب جدی. سازمان انرژی اتمی در حال ارزیابی میزان دقیق آسیب است، اما تا آنجا که من اطلاع دارم، این آسیب‌ها جدی بوده‌اند و باعث توقف کامل فرآیند غنی‌سازی شده‌اند.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در حالی هرگونه احتمال توقف غنی‌سازی را رد کرده که قرار است معاونان او چهار روز دیگر با معاونان وزیران امور خارجه سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان درباره آینده فعالیت‌های هسته‌ای مذاکره کنند.
هفته گذشته سه کشور اروپایی به جمهوری اسلامی هشدار داده بودند که فورا گفت‌وگوهای دیپلماتیک را از سر بگیرد و برای حل مسئله هسته‌ای قدم‌هایی ملموس بردارد، در غیر این‌صورت نهم شهریور مکانیسم ماشه فعال خواهد شد.
عراقچی وضعیت موشکی جمهوری اسلامی بعد از جنگ ۱۲ روزه را «خوب» و توان دفاعی کشور را «پابرجا» توصیف کرد و افزود: «موشکها قابلاعتمادترین ابزار دفاعی ما هستند، بنابراین، برنامه موشکیمان را ادامه خواهیم داد. هنوز تعداد زیادی موشک برای دفاع از خودمان در اختیار داریم.»
او در بخش دیگری از گفت‌وگو در پاسخ به این پرسش که آیا ایران حاضر است توافقی شامل کاهش توان و تولیدات موشکی را بپذیرد گفت: «موشکهای ما ماهیت بازدارنده دارند؛ آنها برای دفاع طراحی شده‌اند نه برای حمله. همچنین با اطمینان میتوانم بگویم که موشکهای ایرانی هرگز به کلاهک هسته‌ای مجهز نخواهند شد. این موضوع قطعی است.»
جدال لفظی بر سر «مرگ بر آمریکا» و کارزار ترور ترامپ
در بخشی از این گفت‌وگو، برت بِر با اشاره به تکرار شعار مرگ بر آمریکا از سوی رهبر ایران، پرسید: «آیا ایران در حال حاضر در واکنش به کشته شدن قاسم سلیمانی به دنبال ترور ترامپ، جان بولتون، مایک پومپئو یا دیگر اعضای دولت آمریکاست؟»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی تاکید کرد که «نه، ما هرگز چنین چیزی نگفتهایم» و ادامه داد: «شاید برخی افراد، اینجا یا آنجا، حرفهایی از این قبیل زده باشند، اما این هرگز موضع رسمی ایران نبوده است.»
پس از آن، بِر تصویری از کارزاری به نام «عهد خون» با هدف تامین جایزه برای ترور دونالد ترامپ را نشان داد و به فتوای تعدادی از مراجع قم در این باره اشاره کرد.
عراقچی این موارد را «پروپاگاندا» خواند و ادعای مسعود پزشکیان درباره شعار مرگ بر آمریکا را تکرار کرد. او گفت: «همواره گفتهایم وقتی رهبر انقلاب میگویند «مرگ بر آمریکا»، منظورشان سیاستهای سلطهجویانه ایالات متحده است، نه مردم آمریکا.»
او همچنین در واکنش به اصرار بِر درباره کارزار جمعآوری پول برای ترور ترامپ، وجود چنین چیزی را بهطور تلویحی پذیرفت و گفت: «بله، ممکن است افراد یا گروههای تندرو، چه در داخل ایران و چه خارج از آن، چیزهایی مانند آنچه شما گفتید گفته باشند، اما این هرگز سیاست ما نبوده و در آینده هم نخواهد بود.»
او در ادامه موضع رسمی جمهوری اسلامی در مواجهه با اتهام ترور مخالفانش را تکرار کرد: «سیاست جمهوری اسلامی هرگز ترور هیچ فردی در خارج از کشور نیست، چه رسد به رئیسجمهور کشوری دیگر.»
جمهوری اسلامی همچنان به حمایت از حماس، حزب‌الله و حوثیها ادامه می‌دهد
بخش دیگری از این گفت‌وگو به حمایت ایران از گروههایی که از سوی آمریکا و دیگر کشورها در فهرست گروههای تروریستی قرار دارند اختصاص داشت.
مجری برنامه در واکنش به ادعای عراقچی در خصوص شعار مرگ بر آمریکا گفت: «با تمام احترامی که قائلم باید بگویم ایران همچنان به حماس و حزب‌الله و حوثیها سلاح و پهپاد و موشک می‌دهد. حوثیها هر روز در حال شلیک به کشتیهای آمریکایی هستند و اقداماتشان به مرگ و کشتار منجر میشود، با این وجود شما از آنها حمایت میکنید.»
عراقچی در پاسخ گفت که این همان کاری است که آمریکا و اسرائیل انجام میدهند؛ اینکه آمریکا «با تمام سلاحهای پیشرفتهاش» از اسرائیل حمایت کرده و میکند تا «مردم را در فلسطین، غزه، کرانه باختری، لبنان، یمن، سوریه و حالا ایران بکشد.»
او در ادامه گروههای مسلح مورد اشاره را «مبارزان آزادی» خواند و گفت که آنها برای «آرمانهای عادلانهشان» میجنگند.
عراقچی تاکید کرد: «ما همواره آنها را به لحاظ سیاسی و از روشهای دیگر حمایت کردهایم چون معتقدیم آنها برای چیزی کاملا مشروع میجنگند.»
«محو کردن اسرائیل از روی نقشه هرگز سیاست ایران نبوده است»
در این بخش از گفت‌وگو بِر به قصد گروههای نیابتی تحت حمایت ایران در خصوص «پاک کردن اسرائیل از روی نقشه جهان» اشاره کرد و عراقچی در پاسخ گفت: «ما هرگز چنین چیزی نگفتهایم. اگر این گروهها گفتهاند به خودشان مربوط است. آنها برای سرزمینشان میجنگند و ممکن است هر چیزی بگویند. اما پاک کردن اسرائیل از روی نقشه هرگز سیاست ایران نبوده است.»
او ادامه داد: «جمهوری اسلامی مادامیکه آنها برای مطالبات بهحقشان میجنگند، به حمایت از آنها ادامه خواهد داد.»
«به آمریکاییها بدبینیم و برای گفتوگوی مستقیم با آنها آماده نیستیم»
این مصاحبه با پرسشی درباره احتمال گفتوگوی مستقیم میان جمهوری اسلامی و دولت ترامپ پایان یافت. عراقچی در پاسخ گفت: «در حال حاضر نه، شاید در آینده. همهچیز بستگی دارد به اینکه آیا ایالات متحده آماده است با ایران بر اساس احترام متقابل و منافع برابر وارد مذاکره شود یا نه.»
او با اشاره به خروج ایالات متحده از برجام در نخستین دولت ترامپ گفت: «آن تجربه برای ما موفقیتآمیز نبود. به همین دلیل اکنون نسبت به آمریکاییها بدبینیم و آمادگی ورود به گفتوگوی مستقیم با آنها را نداریم. اما در لحظهای که احساس کنیم شرایط درست و منصفانهای برقرار شده، هر چیزی ممکن خواهد بود.»
