به‌دنبال اعلام رسمی فرانسه مبنی بر شناسایی کشور فلسطین در ماه سپتامبر، ائتلافی از نهادهای اصلی یهودی در ایالات متحده دعوت «ژان-نوئل بارو»، وزیر امور اروپا و خارجه فرانسه را برای دیدار رسمی رد کردند.
اسعد الشیبانی، وزیر امور خارجه سوریه، ژان نوئل بارو وزیر امور خارجه فرانسه و توماس باراک نماینده ویژه ایالات متحده در امور سوریه، جمعه سوم مرداد در پاریس دیدار کردند.
این دیدار چند روز پس از آن که یک توافق آتش‌بس به درگیری‌های مرگبار در استان سویدا در جنوب سوریه پایان داد، برگزار شد.
گزارش‌ها حاکی از کشته شدن صدها نفر در درگیری‌ها میان جنگجویان دروزی، قبایل عرب سنی و نیروهای دولتی بود و اسرائیل برای جلوگیری از آنچه که آن را «کشتار جمعی دروزی‌ها» خواند، علیه نیروهای دولتی سوریه حملاتی هوایی انجام داد.
مقامات سوری، آمریکایی و فرانسوی در بیانیه‌ای مشترک درباره دیدار جمعه گفتند که در «لحظه‌ای حساس برای سوریه، دیداری بسیار صریح و سازنده» برگزار کرده‌اند.
در این بیانیه طرف‌های مذاکره با تاکید بر اهمیت اقدام فوری برای تضمین موفقیت گذار سیاسی سوریه پس از سقوط بشار اسد، گفتند که بر سر لزوم تضمین اینکه همسایگان سوریه تهدیدی ایجاد نکنند و سوریه نیز تهدیدی برای همسایگانش نباشد، توافق کرده‌اند.
بنا بر آنچه در بیانیه آمده، آن‌ها همچنین توافق کردند که از تلاش‌ها برای پاسخگو کردن عاملان خشونت حمایت کنند.
درگیری‌های هفته گذشته، چالش‌هایی را که احمد الشرع، رییس‌جمهوری موقت سوریه، برای تثبیت این کشور و حفظ حکومت متمرکز با آن روبه‌رو است، برجسته کرد.
این خشونت‌ها با وجود گرم‌تر شدن روابط دمشق با ایالات متحده و تماس‌های امنیتی رو به گسترش دولت جدید دمشق با اسرائیل رخ داد.
دیوان عالی فرانسه: حکم بازداشت اسد نامعتبر است
همزمان با این مذاکرات، عالی‌ترین دادگاه فرانسه جمعه اعلام کرد که حکم بازداشت برای بشار اسد، رییس‌جمهور مخلوع سوریه، نامعتبر است، زیرا زمانی صادر شده بود که او هنوز در سمت خود بود.
با این حال این دادگاه افزود اکنون که اسد دیگر رییس‌جمهوری نیست، می‌توان حکم جدیدی صادر کرد.
قضات تحقیق فرانسه در نوامبر ۲۰۲۳ این حکم را در پی تحقیقی درباره حملات شیمیایی در شهر دوما و منطقه غوطه شرقی سوریه در اوت ۲۰۱۳ که بیش از هزار نفر را به کشتن داد، صادر کردند.
دولت وقت اسدِ، استفاده از تسلیحات شیمیایی در طول جنگ داخلی کشور که از ۲۰۱۱ آغاز شد را رد کرده بود. اسد در دسامبر گذشته به دست نیروهای مسلح مخالف خود به رهبری الشرع سرنگون شد.
رای اخیر دستگاه قضایی فرانسه، تصمیم دادگاه تجدیدنظر پاریس را که سال گذشته حکم داده بود این حکم معتبر است، باطل می‌کند. دادستان‌ها، که باید از پلیس برای اجرای حکم درخواست می‌کردند، اعتبار آن را به چالش کشیدند.
دیوان عالی فرانسه نوشت: «عرف بین‌المللی هیچ استثنایی برای مصونیت شخصی یک رییس دولت خارجی در طول دوره تصدی او قائل نیست، حتی زمانی که اعمال مورد ادعا شامل نسل‌کشی، جنایات جنگی یا جنایات علیه بشریت باشد».
این دیوان افزود: «بنابراین، حکم بازداشت صادرشده در زمانی که این شخص رییس‌جمهوری سوریه بود، معتبر است. با این حال، اکنون که این شخص دیگر رییس‌جمهوری نیست، می‌توان حکمی برای جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت صادر کرد.»
واکنش جامعه مدنی
مارینا پنا، مقام ارشد حقوقی در سازمان عدالت جامعه باز که در گردآوری مدارک علیه اسد کمک کرده، تصمیم دادگاه را «فرصتی از دست رفته برای عدالت» توصیف کرد.
اما او گفت این واقعیت که دیوان عالی فرانسه با بررسی این پرونده موافقت کرده، نشان‌دهنده تمایل فزاینده برای به چالش کشیدن مصونیت است. این امر، به گفته او، در «تصمیم امروز که در آن درِ پیگرد قضایی اسد را باز گذاشته» نیز منعکس شده است.
به‌طور جداگانه، مقامات فرانسوی در ژانویه گذشته حکمی علیه اسد به دلیل مظنون بودن به همدستی در جنایات جنگی صادر کردند.
این حکم به‌ویژه به دلیل انجام حمله‌ای عمدی علیه غیرنظامیان و در چارچوب تحقیقات درباره پرونده صلاح ابو نَبور، شهروند فرانسوی-سوری صادر شد که در سال ۲۰۱۷ در حمله‌ای هوایی در سوریه کشته شد.
اسد در دسامبر ۲۰۲۴ به روسیه گریخت، زمانی که نیروهای مسلح مخالف در یک تهاجم سریع، سراسر کشور را درنوردیدند و به بیش از ۵۰ سال حکومت خانواده‌اش پایان دادند.
احکام بازداشت علیه روسای‌جمهوری به‌ندرت صادر می‌شود و به دلیل مصونیت، حقوق بین‌الملل زمانی که آن رهبر متهم به جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت یا نسل‌کشی باشد، استثناهایی را در نظر می‌گیرد.
قوانین فرانسه اجازه می‌دهد پرونده‌های مربوط به جنایات علیه بشریت در دادگاه‌هایش مطرح شود.
خبرگزاری رویترز جمعه سوم مرداد در گزارشی نوشت این قطعی در حالی رخ داد که نیروهای اوکراینی برای ارتباطات میدانی، هدایت پهپادها و انتقال دادههای شناسایی، به شدت به ترمینالهای اینترنت ماهواره‌ای اسپیسایکس وابسته هستند.
رابرت بروفدی، فرمانده نیروهای پهپادی ارتش اوکراین، پنجشنبه ساعت ۱۰:۴۱ شب در کانال تلگرامی خود نوشت: «استارلینک در تمام خط مقدم قطع است».
او یک ساعت و نیم بعد اعلام کرد که اتصال برقرار شده، اما این حادثه نشان داد تکیه صرف بر استارلینک می‌تواند «ریسک جدی» برای ارتش باشد.
بروفدی در ادامه نوشت: «ماموریتهای رزمی بدون تصویر و عملیات شناسایی با پهپادهای تهاجمی انجام شد». یک فرمانده پهپادی دیگر که نامش فاش نشده به رویترز گفت به دلیل قطعی استارلینک، چندین عملیات مهم به تعویق افتاد.
الکساندر دمیتریف، بنیانگذار سامانه فرماندهی پهپادی در اوکراین نیز گفت: «اگر اتصال به اینترنت از بین برود، توان اجرای عملیات رزمی عملا از بین میرود». او خواستار توسعه سامانههای ارتباطی محلی و غیراینترنتی شد.
بر اساس اعلام رسمی مقامات اوکراینی، تا فروردین ۱۴۰۴ بیش از ۵۰ هزار ترمینال استارلینک به این کشور ارسال شده است.
هرچند این سرویس در روسیه فعال نیست، اما مقام‌های اوکراینی میگویند نیروهای روسی در خطوط مقدم از آن بهره میبرند.
مایکل نیکولز، معاون شرکت استارلینک، در شبکه ایکس گفت: «اختلال به دلیل نقص در خدمات نرمافزاری داخلی بود که شبکه مرکزی را اداره می‌کند». او بابت این قطعی عذرخواهی کرد و گفت تلاش می‌کنند علت اصلی آن را پیدا کنند.
پیشتر رویترز گزارش داده بود که ایلان ماسک در سال ۲۰۲۲ به‌طور مستقیم دستور قطع سرویس استارلینک را در برخی مناطق اوکراین صادر کرده بود؛ اقدامی که عملیات ضدحمله ارتش اوکراین برای بازپسگیری خرسون را مختل کرد.
سه منبع آگاه به این رسانه گفتهاند که ماسک این دستور را به یکی از مهندسان ارشد اسپیسایکس در کالیفرنیا داده و در نتیجه آن، پوشش استارلینک در مناطقی از جمله خرسون و بخشهایی از استان دونتسک متوقف شد.
به گفته یک مقام نظامی اوکراین و مشاور نیروهای مسلح، قطع سرویس استارلینک موجب بروز اختلال در ارتباطات نیروها، از کار افتادن پهپادهای شناسایی و کاهش دقت توپخانههای دوربرد شد. آن‌ها گفتهاند که این قطع ارتباط باعث شد عملیات محاصره نیروهای روسی در شهر بریسلاو به شکست بیانجامد.
ایلان ماسک و شرکت اسپیسایکس از پاسخ به درخواستهای رویترز برای توضیح درباره این تصمیم خودداری کردند، اما یک سخنگوی اسپیسایکس در ایمیلی گفته است که گزارش این خبرگزاری «نادرست» است و به پست پیشین این شرکت در شبکه اجتماعی ایکس اشاره کرده که تاکید کرده بود: «استارلینک کاملا متعهد به ادامه خدماتدهی به اوکراین است.» این شرکت جزئیاتی درباره اشتباهات ادعایی در گزارش ارائه نکرده است.
آندری کوستین، رییس شرکت کشتیسازی دولتی روسیه، جمعه سوم مرداد در گفتوگو با روزنامه «کامرسانت» گفت: «ما معتقدیم دیگر تعمیر این ناو منطقی نیست. این ناو بیش از ۴۰ سال عمر دارد و تعمیر آن بسیار پرهزینه است. به نظر میرسد تصمیم نهایی یا فروش خواهد بود یا اوراقسازی.»
ناو «آدمیرال کوزنتسوف» که در سال ۱۹۸۵ در دوران اتحاد جماهیر شوروی به آب انداخته شد، تنها ناو هواپیمابر روسیه است و از آن طی جنگ سوریه در سال ۲۰۱۶ برای پشتیبانی از بشار اسد، رییس‌جمهوری مخلوع سوریه استفاده شد و جنگندههای مستقر روی آن عملیاتهایی علیه نیروهای مخالف در سوریه انجام دادهاند.
این ناو از سال ۲۰۱۷ به‌طور کامل از ناوگان عملیاتی خارج شد و در منطقه مورمانسک، نزدیک به پایگاه ناوگان شمالی روسیه، در حال نوسازی است.
روند تعمیرات این ناو طی این سالها با مشکلات و حوادث مکرری مواجه شده است.
کوستین در حاشیه مراسم برافراشتن پرچم بر روی یک زیردریایی هستهای جدید، تاکید کرد که تصمیم نهایی درباره آینده این ناو هنوز گرفته نشده، اما صرف هزینههای بیشتر برای آن را بیفایده دانست.
در سال ۲۰۱۷، مایکل فالون، وزیر دفاع وقت بریتانیا، در واکنش به عبور این ناو از نزدیکی سواحل انگلستان، آن را «کشتی ننگ» خواند.
دلیل این نامگذاری، وضعیت فنی نامناسب و ظاهر فرسوده کشتی بود؛ از جمله دود سیاه و غلیظی که از دودکشهای کشتی خارج میشد، فرسودگی ساختاری، و سابقه خرابیها و حوادث متعدد فنی.
این مسائل باعث شد رسانههای غربی و مقام‌های نظامی بریتانیا آن را نمادی از ضعف و ناکارآمدی ناوگان دریایی روسیه بدانند.
نیروی دریایی روسیه یکی از بزرگترین و قدیمیترین شاخههای نظامی این کشور است که با وجود بهرهمندی از زیردریاییهای هستهای، ناوشکنها و موشکهای پیشرفته، سالهاست با فرسودگی ناوگان، محدودیت مالی و مشکلات فنی دستوپنجه نرم می‌کند.
این نیرو شامل پنج ناوگان اصلی در شمال، اقیانوس آرام، دریای سیاه، دریای بالتیک و دریای خزر است.
با این حال، حادثههایی مانند غرق شدن ناو «موسکوا» در جنگ اوکراین و مشکلات فنی مداوم در تنها ناو هواپیمابر فعال روسیه، «آدمیرال کوزنتسوف»، نقاط ضعف نیروی دریایی روسیه را آشکار کرده‌اند.
این ناوگان با وجود داشتن سلاحهای دوربرد مانند موشکهای «کالیبر» و «زیرکُن»، از نظر تجهیزات سطحی و پشتیبانی لجستیکی با چالشهای عمدهای روبهروست که توان بازدارندگی دریایی روسیه را محدود کرده است.
این نهادها در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که تصمیم یک‌جانبه پاریس، روند دستیابی به راه‌حل مذاکره‌شده میان اسرائیل و فلسطینی‌ها را تضعیف می‌کند و پیام خطرناکی به افراط‌گرایان ارسال می‌کند.
در این بیانیه که به امضای سازمان‌هایی چون ضدافترا (ADL)، کمیته یهودی آمریکایی (AJC)، ایپک (AIPAC)، بنی بریت بین‌الملل، کنفرانس رؤسای سازمان‌های اصلی یهودی آمریکا، اتحادیه فدراسیون یهودیان نیویورک و کنگره جهانی یهود رسیده، از دولت فرانسه خواسته شده تا در این تصمیم تجدیدنظر کند. این نهادها همچنین از کاخ سفید به دلیل «مخالفت قاطع» با تصمیم فرانسه قدردانی کردند.
امضاکنندگان این بیانیه تأکید کردند که رئیس‌جمهوری فرانسه با عدول از شروط پیشین خود—از جمله آزادی گروگان‌های باقی‌مانده در غزه و تسلیم شدن حماس—در واقع به گروه‌های تروریستی پاداش می‌دهد و مشروعیت می‌بخشد. آن‌ها هشدار دادند که چنین اقدامی می‌تواند امنیت یهودیان را در سراسر جهان تهدید کند و به اعتبار دیپلماسی فرانسه در منطقه لطمه بزند.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، در نامه‌ای خطاب به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، که پنجشنبه در حساب ایکس نسخه‌ای از آن منتشر شد، اعلام کرد که فرانسه در مجمع عمومی آتی سازمان ملل کشور فلسطین را به رسمیت خواهد شناخت.
این اقدام فرانسه واکنش‌های فراوانی را در پی داشت. مقام‌های اسرائیلی به شدت آن را محکوم کردند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، آن را «هدیه‌ای به حماس» خواند و هشدار داد که این اقدام نه‌تنها تهدیدی برای موجودیت اسرائیل است، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز گسترش نفوذ جمهوری اسلامی از طریق نیروهای نیابتی در منطقه شود. یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، نیز این تصمیم را «خطای اخلاقی و از نظر سیاسی مضر» توصیف کرد.
در مقابل گروه حماس از تصمیم امانوئل مکرون استقبال کرد و آن را «گامی مثبت در مسیر تحقق عدالت برای مردم مظلوم فلسطین» خواند. حماس در این بیانیه تأکید کرد که این تصمیم نشان‌دهنده افزایش باور جهانی به عدالت آرمان فلسطین و شکست تلاش‌های اسرائیل برای تحریف واقعیت‌هاست و از سایر کشورهایی که هنوز فلسطین را به رسمیت نشناخته‌اند خواست تا از اقدام فرانسه پیروی کنند.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در واکنش به تصمیم فرانسه اعلام کرد موضع مکرون اعتباری ندارد. مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، روز پنجشنبه اعلام کرد واشینگتن با تصمیم فرانسه برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین در نشست سپتامبر مجمع عمومی سازمان ملل مخالف است و آن را «بی‌ملاحظه» خواند. روبیو در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس گفت این تصمیم تنها به تبلیغات حماس خدمت می‌کند و روند صلح را عقب می‌اندازد.
محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین، جمعه سوم مرداد تصمیم فرانسه در به رسمیت‌شناختن کشور فلسطین را «پیروزی برای آرمان فلسطین» توصیف کرد. همزمان عربستان سعودی، دیگر کشورهای عربی شامل قطر، کویت و شورای همکاری خلیج فارس از تصمیم فرانسه حمایت کردند.
نخست‌وزیر استرالیا، آنتونی آلبانیزی، نیز در بیانیه‌ای بر حمایت کشورش از راه‌حل تشکیل دو کشور تاکید کرد و گفت به‌رسمیت شناختن آرمان‌های مردم فلسطین برای داشتن کشوری مستقل، همواره یک موضع دوحزبی در استرالیا بوده است.
پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا هم با افزودن یادداشتی به توییت مکرون از پیوستن فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی به اسپانیا در به‌رسمیت شناختن فلسطین استقبال کرد و نوشت: «ما باید با هم از آنچه نتانیاهو سعی در نابودی آن دارد، محافظت کنیم. راه حل دو کشور، تنها راه حل است.»
این تحولات در حالی به سرعت روی می‌دهد که مذاکرات در مورد آتش‌بس بین حماس و اسرائیل نیز همچنان ادامه دارد و رسیدن به توافق همچنان با تردیدهای جدی روبه‌رو است.
