علاءالدین بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد کشورهای اروپایی در مذاکرات استانبول به‌دنبال تمدید شش‌ماهه مهلت استفاده از مکانیسم ماشه بودند، اما جمهوری اسلامی این پیشنهاد را نپذیرفت.
خبر احضار سفیر هلند را سخنگوی وزارت امور خارجه اسرائیل سه‌شنبه هفتم مرداد اعلام کرد.
کمی قبل از آن، رسانه‌های هلندی گزارش دادند دولت این کشور بزالل اسموتریچ و ایتامار بن‌گویر، دو وزیر راست‌گرای کابینه بنیامین نتانیاهو، را تحریم کرده است.
بر اساس این گزارش که سه‌شنبه منتشر شد، اسموتریچ و بن‌گویر از ورود به خاک هلند منع شده‌اند.
کسپر ولدکمپ، وزیر امور خارجه هلند، در نامه‌ای خطاب به قانون‌گذاران این کشور، از تصمیم دولت برای تحریم این دو وزیر اسرائیلی خبر داد و نوشت آن‌ها «مکررا شهرک‌نشینان را به اعمال خشونت علیه فلسطینیان تحریک کرده‌اند و خواستار پاک‌سازی قومی در نوار غزه شده‌اند».
در کابینه اسرائیل، اسموتریچ به‌عنوان وزیر دارایی و بن‌گویر به‌عنوان وزیر امنیت ملی فعالیت می‌کنند.
اقداماتی «در سطح ملی»
تصمیم آمستردام برای تحریم اسموتریچ و بن‌گویر یک روز پس از آن اتخاذ شد که دیک شوف، نخست‌وزیر هلند، از بررسی اقداماتی «در سطح ملی» علیه اسرائیل خبر داد.
او همچنین موافقت خود را با تصمیم احتمالی اتحادیه اروپا برای تعلیق حمایت مالی از محققان اسرائیلی اعلام کرد.
نهاد اجرایی اتحادیه اروپا ششم مرداد پیشنهاد کرد دسترسی اسرائیل به برنامه اصلی تامین مالی تحقیقات این اتحادیه محدود شود.
پیشنهاد برای تعلیق جزئی مشارکت اسرائیل در برنامه «افق اروپا» نیاز به تایید اکثریت کشورهای اتحادیه اروپا دارد؛ یعنی دست‌کم ۱۵ کشور از مجموع ۲۷ عضو که حداقل ۶۵ درصد از جمعیت اتحادیه را نمایندگی کنند.
این اقدام در پاسخ به درخواست برخی کشورهای عضو اتحادیه برای افزایش فشار بر اسرائیل جهت کاهش بحران انسانی در غزه صورت می‌گیرد.
انتقاد شدید بن‌گویر و اسموتریچ از دولت هلند
وزیر امنیت ملی اسرائیل هفتم مرداد در پاسخ به اقدام اخیر دولت هلند اعلام کرد از سیاست‌های خود دست نخواهد کشید.
بن‌گویر با انتشار پستی در شبکه ایکس به‌تندی از سیاست‌های اروپا انتقاد کرد و نوشت: «حتی اگر در سراسر اروپا ممنوع‌الورود شوم، به تلاش برای سرنگونی حماس و حمایت از نیروهایمان ادامه خواهم داد. دشمنان ما قاتل، متجاوز و خشن هستند؛ اما در اروپا، کسی که به مقابله [با این دشمنان] برمی‌خیزد، مجرم شناخته می‌شود.»
او افزود: «در جایی که تروریسم تحمل می‌شود و به تروریست‌ها خوش‌آمد گفته می‌شود، یک وزیر یهودی از اسرائیل را نمی‌پذیرند. در اروپا، تروریست‌ها آزادند و یهودیان تحریم می‌شوند.»
وزیر دارایی اسرائیل نیز هلند را متهم کرد که در برابر «دروغ‌های اسلام رادیکال» تسلیم شده است.
اسموتریچ در ایکس نوشت: «آنچه در هلند و دیگر کشورهای اروپایی درک نمی‌شود، این است که ورود به هلند، بسیار کمتر برایم اهمیت دارد تا اطمینان از اینکه فرزندان، نوه‌ها و نتیجه‌هایم - و فرزندان تمام یهودیان جهان - بتوانند برای دهه‌ها و حتی قرن‌های آینده در امنیت در کشور اسرائیل زندگی کنند.»
در هفته‌های اخیر، شیوع قحطی و گرسنگی گسترده در نوار غزه نگرانی فعالان و نهادهای حقوق بشری را برانگیخته است.
دو نهاد برجسته حقوق بشری در اسرائیل ششم مرداد برای نخستین بار دولت این کشور را به «ارتکاب نسل‌کشی علیه فلسطینیان در غزه» متهم کردند.
در سوی مقابل، سخنگوی دولت اسرائیل این گزارش را رد کرد و گفت: «ما در این کشور آزادی بیان داریم، اما این ادعا را قویا رد می‌کنیم.»
بروجردی در یک برنامه تلویزیونی گفت تروئیکای اروپایی «خیلی اصرار کردند» که مهلت مکانیسم ماشه تمدید شود، «اما طرف ایرانی و روس‌ها مخالف هستند».
این نماینده مجلس افزود بعد از پایان سال دهم برجام، پرونده جمهوری اسلامی «عادی» خواهد شد، اما کشورهای اروپایی می‌خواهند «پرونده فعال غیرعادی تحت پوشش قطعنامه را نگه دارند».
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز سوم مرداد احتمال تمدید ضرب‌الاجل تعیین‌شده برای بازگرداندن تحریم‌های تهران در چارچوب مکانیسم ماشه را «بی‌معنا و بی‌مبنا» خواند.
او اضافه کرد: «اصل موضوع فاقد هرگونه دلیل و وجاهت قانونی و منطقی است و طرف‌های اروپایی به‌دلیل عملکردشان صلاحیت و مجوز چنین کاری ندارند.»
پایگاه خبری فایننشال‌تایمز سوم مرداد گزارش داد در صورتی که جمهوری اسلامی با شروطی از جمله از سرگیری مذاکرات با واشینگتن و همکاری با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موافقت کند، فرانسه، بریتانیا و آلمان آماده‌اند ضرب‌الاجل بازگشت تحریم‌های بین‌المللی در قالب مکانیسم ماشه را به‌مدت چندماه تمدید کنند.
در صورت عدم تمدید این مهلت، کشورهای اروپایی باید تا اواخر شهریور درباره استفاده از مکانیسم ماشه در چارچوب برجام تصمیم‌گیری کنند، زیرا برخی مفاد این توافق ۲۶ مهر منقضی خواهند شد.
بروجردی در ادامه اظهارات خود، تمایل تروئیکای اروپایی برای تمدید این مهلت را نشان‌دهنده «تردید» آن‌ها در استفاده از مکانیسم ماشه خواند و گفت: «در غیر این صورت، میتوانند یکروزه انجامش دهند.»
او با اشاره به تهدیدهای بریتانیا، آلمان و فرانسه در خصوص فعالسازی مکانیسم ماشه افزود: «آن‌ها چوب را بالا بردهاند. اما اعضای کمیسیون امنیت ملی معتقدند جاده همکاری در روابط بینالملل دو طرفه است. اگر آن‌ها بخواهند از این اهرم استفاده کنند، ما هم دستمان بسته نیست.»
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ادامه داد: «همانطور که قبلا نشان دادیم، دست به مصوبات ما هم خوب است و میتوانیم متقابلا مصوبهای را آماده کنیم... همانطور که گفتمانش اکنون در مجلس آغاز شده است.»
بروجردی هشدار داد اگر اروپاییها مرتکب «این اشتباه» شوند، جمهوری اسلامی دیگر دلیلی برای ماندن در پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی (انپیتی) نخواهد داشت.
ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس، پنجم مرداد از بررسی طرح خروج تهران از انپیتی در واکنش به احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه خبر داد.
منوچهر متکی، نماینده تهران، هم تاکید کرد مجلس «دست به ماشه» است و این طرح در صورت لزوم ظرف ۲۴ ساعت تصویب خواهد شد.
