مطالب مرتبط
حسین آقایی، عضو تحریریه ایران‌اینترنشنال، درباره نشست روسای جمهوری آمریکا و روسیه در آلاسکا گفت: «این دیدار را می‌توان یک پیروزی دیپلماتیک، هرچند موقت، برای پوتین دانست. ترامپ پیش‌تر تهدید کرده بود اگر روسیه پس از پایان ضرب‌الاجل تعیین‌شده جنگ اوکراین را متوقف نکند، تحریم‌های سنگینی علیه مسکو و خریداران نفت روسیه اعمال خواهد کرد. با این حال، ضرب‌الاجل به پایان رسید و نشست آلاسکا نیز خاتمه یافت، بی‌آنکه تحریم مشخصی علیه روسیه وضع شود.»
او افزود: «اینکه پوتین پس از سال‌ها توانست در خاک آمریکا و در سطحی چنین برجسته، رودررو با رییس‌جمهوری قدرتمندترین کشور جهان دیدار کند، به‌خودی‌خود یک دستاورد مهم دیپلماتیک است.»
آقایی تاکید کرد: «انتظار پایان جنگ اوکراین تنها در سه ساعت مذاکره واقع‌بینانه نیست. پوتین در کنفرانس خبری مشترک با ترامپ نیز نشان داد تمرکز اصلی‌اش نه بر پایان جنگ، بلکه بر روابط تاریخی روسیه و آمریکا و یادآوری همکاری دو کشور در جنگ جهانی دوم است. این موضوع نشان می‌دهد اولویت پوتین حفظ برتری نظامی روسیه در میدان اوکراین و در عین حال بهبود نسبی روابط با واشینگتن است. او همچنین به‌دنبال ایجاد شکاف میان اروپا و آمریکا در چارچوب ائتلاف آتلانتیک است.»
او در پایان گفت: «باید دید آیا نشست سه‌جانبه‌ای میان ترامپ، پوتین و زلنسکی برگزار خواهد شد یا خیر. آنچه اکنون روشن است این است که دو رهبر آمریکا و روسیه توپ را به زمین اوکراین انداخته‌اند و زلنسکی ناگزیر است تصمیمات دشواری اتخاذ کند. نشانه‌ها حاکی از آن است که توافق اولیه احتمالی میان ترامپ و پوتین می‌تواند بر محور تبادل یا واگذاری بخشی از اراضی اوکراین استوار باشد.»
امید معماریان، تحلیلگر سیاسی در موسسه دان، در ارزیابی نشست روسای جمهوری آمریکا و روسیه گفت: «هیچ طرح جدی برای پایان جنگ روسیه و اوکراین، بدون حضور و نقش مستقیم رییس‌جمهور اوکراین، قابلیت اجرایی شدن نخواهد داشت.»
او تاکید کرد: «باید در نظر داشت چنین نشست‌هایی میان آمریکا و روسیه، یا حتی با مشارکت کشورهای اروپایی، می‌تواند زمینه‌ای برای طراحی چارچوب اولیه مذاکرات باشد؛ چارچوبی که بعدا با مشورت و حضور ولودیمیر زلنسکی تکمیل شود و به سطح دیدار رهبران برسد.»
معماریان گفت: «نگرانی اصلی پیش از برگزاری نشست آلاسکا آن بود که دونالد ترامپ وارد جزییات توافقی شود که به معنای واگذاری ۱۸ تا ۲۰ درصد از خاک اوکراین به روسیه باشد. اما در کنفرانس خبری پس از گفت‌وگوی چندساعته او با ولادیمیر پوتین، اشاره‌ای به چنین معامله‌ای نشد. بنابراین، این نشست در عمل به توافق مشخصی منجر نشده و تنها دستاورد ملموس آن، توافق بر سر ادامه گفت‌وگوها است.»
محمد قائدی، مدرس روابط بین‌الملل، درباره نشست روسای‌جمهوری آمریکا و روسیه گفت: «اگرچه این اجلاس ظاهرا دستاوردی برای صلح نداشت و این را می‌توان از برگزارنشدن کنفرانس خبری دریافت، اما به اروپا نشان داد که باید به‌دنبال یک سیستم امنیتی مستقل‌تر از متحد سنتی خود یعنی آمریکا باشد.»
در گزارشی تحلیلی که مایکل هیرش، ستون‌نویس نشریه «فارین پالیسی» منتشر کرده، دیدار اخیر دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در آلاسکا به‌عنوان «قمار ناکام» رئیس‌جمهوری آمریکا توصیف شده است؛ قمار سیاسی‌ای که اگرچه شکست خورد، اما به باور نویسنده شاید همچنان ارزش امتحان کردن را داشته است.
هیرش در این گزارش می‌نویسد که ترامپ با فرش قرمز، تابلوهای تبلیغاتی و تشریفات رسمی از پوتین در پایگاه هوایی آلاسکا استقبال کرد، بی‌آنکه پیشاپیش امتیاز مشخصی از او گرفته باشد. حتی در جریان کنفرانس خبری مشترک، رئیس‌جمهوری روسیه حاضر نشد هیچ انعطافی در قبال موضع سرسختانه خود مبنی بر اینکه اوکراین بخشی از خاک روسیه است، نشان دهد.
به گفته نویسنده، ترامپ تلاش کرد نتیجه دیدار را مثبت جلوه دهد و اعلام کرد که گفت‌وگوها «بسیار سازنده» بوده و «بسیاری از مسائل» مورد توافق قرار گرفته‌اند؛ اما اذعان کرد که هیچ پیشرفتی درباره «احتمالاً مهم‌ترین موضوع» یعنی آتش‌بس حاصل نشده است. در این کنفرانس خبری، هیچ سوالی از سوی خبرنگاران پذیرفته نشد و نشست بدون توضیح بیشتر به پایان رسید.
هیرش یادآور می‌شود که معمولاً چنین نشست‌هایی تنها زمانی برگزار می‌شوند که نشانه‌هایی از توافق احتمالی میان دو طرف وجود داشته باشد، اما در این مورد، ترامپ بدون پیش‌زمینه مشخصی وارد دیداری شد که با استقبال گرم و نشستن کنار پوتین در لیموزین ریاست‌جمهوری، بیش از آنکه دستاوردی دیپلماتیک داشته باشد، صرفاً فرصت رسانه‌ای و اعتبار سیاسی در اختیار پوتین قرار داد—کسی که از سوی دادگاه بین‌المللی به‌دلیل جنایات جنگی تحت پیگرد است.
به گفته نویسنده، این دیدار نه تنها امتیازی برای آمریکا نداشت، بلکه نشان داد پوتین به خوبی از خودشیفتگی ترامپ بهره برد و حتی ادعا کرد اگر ترامپ در سال ۲۰۲۲ رئیس‌جمهوری بود، جنگی علیه اوکراین آغاز نمی‌شد.
هیرش معتقد است در حالی که رئیس‌جمهوری آمریکا خود را یک «صلح‌ساز» می‌نامد و می‌گوید طی چند ماه اخیر «شش جنگ را حل کرده»، دیدار آلاسکا نه‌تنها کمکی به صلح نکرد، بلکه می‌تواند به مثابه نمایش ضعف تلقی شود؛ به‌ویژه اگر ترامپ بدون همراهی اروپا و بدون رضایت اوکراین، حاضر به امتیازدهی بیشتر شود.
این گزارش با اشاره به سابقه ترامپ در دیدارهای دیپلماتیک ناکام، از جمله نشست شکست‌خورده با رهبر کره شمالی در سال ۲۰۱۹، خاطرنشان می‌کند که دیپلماسی واقعی نیازمند مصالحه‌هایی پرخطر و در عین حال هدفمند است. هیرش می‌نویسد: «دیپلماسی موفق اغلب نتیجه شکست اولیه است.»
او همچنین به چشم‌انداز بدبینانه درباره نتیجه این نشست اشاره می‌کند و هشدار می‌دهد که ادامه بن‌بست در جنگ اوکراین می‌تواند نه‌تنها به تضعیف موضع آمریکا منجر شود، بلکه چشم‌انداز هرگونه توافق درباره کنترل تسلیحات راهبردی را نیز برای سال‌ها از بین ببرد.
در پایان، مایکل هیرش با بازخوانی مدل‌های تاریخی مانند کمپ دیوید یا کنفرانس پورتس‌موث، تاکید می‌کند که هرچند نشست آلاسکا هیچ دستاورد فوری نداشت، اما شاید در چارچوبی وسیع‌تر، بتوان آن را بخشی از فرآیند دیپلماسی بلندمدت در یکی از پیچیده‌ترین بحران‌های بین‌المللی دانست.
بیژن کیان، کارشناس امنیت ملی، به ایران اینترنشنال گفت: «آمریکا باید بین دو مسیر انتخاب کند: حمایت کامل از اوکراین برای جنگ تمام‌عیار با روسیه یا ایجاد تعادل گام‌به‌گام میان خواسته‌های روسیه و اوکراین.»
او افزود: «احتمالا نتیجه دیدار ترامپ و پوتین ترکیبی از هر دو رویکرد خواهد بود.»
