خسارتدیدگان جنگ با دستور تخلیه فوری هتلها مواجه شدند

روزنامه شرق گزارش داد شماری از شهروندانی که به دلیل تخریب خانههایشان در جریان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی در هتل مستقر شده بودند، با دستور تخلیه فوری از هتلها مواجه شدهاند.

روزنامه شرق گزارش داد شماری از شهروندانی که به دلیل تخریب خانههایشان در جریان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی در هتل مستقر شده بودند، با دستور تخلیه فوری از هتلها مواجه شدهاند.
بر اساس این گزارش، شهروندان در اعتراض به پاسخگو نبودن دولت و بیتعهدی شهرداری تهران مقابل قوه قضاییه و ریاستجمهوری تجمع کردند که نیروهای امنیتی با آنها برخورد کردند.
تجمعکنندگان تاکید داشتند که با وجود وعدههای مسئولان، تاکنون جز وام و بن خرید ناکافی، کمک موثری از سوی دولت دریافت نکردهاند و تنها بخشی از هزینهها توسط شهرداری پرداخت شده است. اکنون به آنان دستور داده شده هتلهایی را که در آن اسکان داده شدهاند، تخلیه کنند و هزینه اقامت را خودشان بپردازند.
تجمع مسالمتآمیز این شهروندان با ورود ماموران بهسرعت پراکنده شد. سپس نمایندگان آنها به ساختمان ریاستجمهوری هدایت شدند، اما به گفته معترضان، پاسخی عملی برای حل مشکلاتشان دریافت نکردند.

در پی انتشار تصاویری از خروج بخار و گاز از قله دماوند، گمانهزنیها درباره احتمال فوران آتشفشانی این کوه افزایش یافته است. پژوهشکده زلزلهشناسی ایران احتمال فوران این کوه را رد کرده و تشکیل ابرهایی در اطراف قله را طبیعی خوانده است. اما از خواب ۷۳۰۰ ساله دماوند چه میدانیم؟
دانشمندان دماوند را بهعنوان یک آتشفشان خاموش-فعال یا «خفته» طبقهبندی کردهاند؛ آتشفشانی که «در خواب» است و میتواند بیدار شود، اما هرگونه فعالیت جدید آن احتمالا با نشانههایی همچون زلزله، افزایش خروج گاز و غیره همراه خواهد بود که بهدقت تحت نظر هستند.
هیچ فوران ثبتشده تاریخی از دماوند وجود ندارد؛ آخرین فوران شناختهشده حدود سال ۵۳۵۰ پیش از میلاد (حدود ۷۳۰۰ سال پیش و در میانه دوره زمینشناسی هولوسن) رخ داده است.
با این حال، نشانههای زیادی از فعالیت زمینگرمایی این کوه باقی مانده است. دهانه قله دماوند گوگرد متصاعد میکند که از قرن نوزدهم و بیستم میلادی به ثبت رسیده و رسوبات گوگردی دهانه و دامنههای بالا را پوشانده است.

چشمههای آبگرم متعددی در دامنهها (مانند آبگرم لاریجان) وجود دارد که نشاندهنده منبع ماگمایی داغ در زیرزمین است.
این پدیدهها تایید میکنند که چشمههای ماگما هنوز در زیر آتشفشان وجود دارد و آن را گرم نگه میدارد؛ چشمههایی که عمقشان از سطح زمین بین ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر است.
دماوند در تاریخ و ادبیات ایران
کوه دماوند از دیرباز در فرهنگ ایران تنها یک پدیده طبیعی نبوده، بلکه در اسطوره و تاریخ، نماد آزادی و مقاومت به شمار آمده است.
در شاهنامه فردوسی، فریدون پس از شکست ضحاک او را در غاری در دماوند به بند میکشد و از آن پس، این کوه بهعنوان زندان ابدی ضحاک شناخته میشود.
در افسانه آرش کمانگیر نیز قله دماوند جایگاه پرتاب تیر تعیین مرز ایران و توران است و در روایتهای کهن، کیومرث، جمشید و کیخسرو نیز با این کوه پیوند خوردهاند.
نزد مردم، دماوند کوهی مقدس و محل اتصال زمین و آسمان پنداشته شده است.
فردوسی، ناصرخسرو و خاقانی در اشعار خود به دماوند اشاره کردهاند و ملکالشعراء بهار در قصیده مشهور «دماوندیه»، این کوه را به نمادی از خشم فروخفته ملت و امید به آزادی بدل کرده است.

از نگاه تاریخی، دماوند در سفرنامهها و منابع جغرافیایی مورد توجه قرار گرفته است. ناصرخسرو شکل مخروطی آن را به گنبدی تشبیه کرد و سیاحانی چون شاردن و سون هدین عظمت آن را ستودند.
در دوران معاصر، دماوند بهعنوان نماد ملی بر اسکناسها و در هنر و موسیقی ایران ظاهر شده و روزی به نام آن در تقویم رسمی کشور به ثبت رسیده است.
دماوند در تاریخ زمین
دماوند یک آتشفشان جوان از نظر زمینشناسی است که شکلگیری آن در دوره کواترنری آغاز شد.
دوره کواترنری (Quaternary) آخرین و جوانترین بخش از مقیاس زمان زمینشناسی است. این دوره حدود ۲.۶ میلیون سال پیش آغاز شده و تا امروز ادامه دارد.
مطالعات نشان میدهد نخستین فورانهای دماوند حدود یک میلیون و ۷۸۰ هزار سال پیش (اوایل دوره پلیستوسن) به وقوع پیوست.
رشد این آتشفشان در دوره پلیستوسن ادامه یافت و فازهای مهم فوران حدود ۶۰۰ هزار و ۲۸۰ هزار سال پیش اتفاق افتاد.

مخروط کنونی دماوند عمدتا در دوره زمینشناسی هولوسن (۱۰ هزار سال گذشته) ساخته شده است، بنابراین یک آتشفشان چینهای هولوسنی به شمار میرود که در ۶۰۰ هزار سال اخیر مخروط جوانتری بر روی بقایای بنای قدیمیتر شکل گرفته است.
قله دماوند دارای دهانهای به پهنای حدود ۱۵۰ متر با یک دریاچه یخزده کوچک حدود ۴۰ متر و جریانهای گسترده گدازه بر دامنههایش است که نشان از گذشته فعال آن دارد.
از نظر زمینشناسی، دماوند بر پوسته قارهای ضخیم در یک محیط درونصفحهای (نه مستقیما بر مرز صفحات) قرار گرفته و احتمالا با فرایندهای آتشفشانی پسابرخوردی در منطقه مرتبط است.
نوع آتشفشان و جایگاه قله
دماوند یک آتشفشان چینهای مرکب است؛ آتشفشانی مخروطی و شیبدار که از لایههای گدازه و مواد آذرآواری ساخته شده است.
دماوند با ارتفاع حدود ۵۶۰۹ تا ۵۶۷۰ متر از سطح دریا، بلندترین آتشفشان آسیا و بلندترین قله غرب آسیا است که از نظر برجستگی توپوگرافیک، در میان کوههای مرتفع جهان در رتبه دوازدهم قرار دارد.

بلندی و شکل کلاسیک مخروطی دماوند باعث شده در فهرست «هفت آتشفشان بلند قارهای جهان» در رتبه سوم قرار گیرد.
دامنههای دماوند پوشیده از گدازه سختشده، توف و رسوبات خاکستر است. با وجود ارتفاع زیاد، اقلیم خشک منطقه تنها برفهای فصلی را نگه میدارد و یخچال دائمی ندارد.
آتشفشانهای ایران
در جنوبشرق ایران، آتشفشانهای تفتان و بزمان در رشتهکوه مکران قرار دارند که با وجود خاموش بودن، هنوز فعالیتهای گوگردی و زمینگرمایی دارند و به همین دلیل، جزو آتشفشانهای بالقوه فعال ایران محسوب میشوند.
علاوه بر آنها، میدانهای آتشفشانی قلعه حسنعلی در کرمان، کوه نادر و بیجار، و مناطق گدازهای مانند گندم بریان در لوت نیز وجود دارند که بیشتر مربوط به دوره پلیستوسن یا پیش از آن هستند و فعالیت تاریخی ندارند.
در مجموع، آتشفشانهای ایران امروز خاموش هستند، اما پیشینه زمینشناسی از فعالیت چشمیگر آنها در گذشته حکایت دارد.

غلامحسین محسنی اژهای، رییس قوه قضاییه، دفاع از «مظلومان عالم» بهویژه مردم غزه و همچنین حمایت از «جریان مقاومت» را سیاست قطعی جمهوری اسلامی دانست. او گفت: «قوه قضاییه در این راستا ظرفیتهای مطلوبی برای بهرهبرداری دارد و باید نهایت استفاده از این ظرفیتها صورت گیرد.»

ژاک نریا، مقام پیشین سازمان اطلاعات نظامی اسرائیل، هشدار داد دور دوم جنگ این کشور و جمهوری اسلامی در راه است. مرکز امنیت و امور خارجی اورشلیم نیز نوشت «لافزنی» مقامهای نظامی و سیاسی تهران درباره آمادگی مقابله با اسرائیل، پوششی برای «ضرورت تحقیرآمیز» از سرگیری مذاکرات است.
نریا که اکنون بهعنوان پژوهشگر ارشد در «مرکز امنیت و امور خارجه اورشلیم» فعالیت میکند، در مصاحبه با روزنامه معاریو گفت حزبالله طی دو روز گذشته به نیروهایش دستور داده از تلفنهای همراه خود دوری کنند و این تصور به وجود آمده که «جنگی در پیش است».
نریا افزود: «انتقام ایران در حال شکلگیری است؛ ایرانیها نمیتوانند برای مدت طولانی با چنین تحقیر و شکستی کنار بیایند.»
معاریو در گزارش خود به رزمایش جمهوری اسلامی در ۳۱ مرداد اشاره کرد؛ رزمایشی که بهدنبال آن، بخش وسیعی از حریم هوایی غرب ایران بهطور موقت بسته شد.
نریا در بخش دیگری از مصاحبه خود، به تماسهای اخیر میان اسرائیل و سوریه اشاره کرد و گفت: «سوریها خواهان آرامش در جبهه اسرائیل هستند. این اقدامی راهبردی است که تحت حاکمیت الشرع، دمشق توانست حلقه فشاری را که ایران پیرامون اسرائیل ایجاد کرده بود، در هم بشکند.»
به گفته او، سقوط بشار اسد زمینه را برای فروپاشی حزبالله بهعنوان یک نیروی منطقهای فراهم آورد و اکنون جمهوری اسلامی به حکومت الشرع به چشم هدفی برای سرنگونی نگاه میکند.
تهران در پی تقویت «حلقه آتش» و مهار ارتش لبنان
مرکز امنیت و امور خارجی اورشلیم در مطلبی تحلیلی نوشت رهبری جمهوری اسلامی پس از شکست سنگین از ارتش اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه، در تلاش است تا پیوندهای سیاسی و نظامی خود را با شبکهای از گروههای نیابتیاش موسوم به «حلقه آتش» تحکیم کند.
برجستهترین اقدام تهران پس از جنگ ۱۲ روزه، اعزام علی لاریجانی، مشاور علی خامنهای و دبیر شورای عالی امنیت ملی، به عراق برای دیدار با نیروهای همسو در این کشور بود.
جمهوری اسلامی همچنین به شبکههای باقیمانده حزبالله در لبنان اطمینان داده است که حمایت خود را از این گروه ادامه خواهد داد.
بر اساس گزارشها، تهران قصد دارد به نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، دستور دهد در برابر تلاش دولت بیروت برای بازپسگیری حاکمیت ملی و خلع سلاح این گروه مقاومت کند.

مرکز امنیت و امور خارجی اورشلیم افزود تهران مصمم است مانع از آن شود که ارتش لبنان توانایی مقابله با حزبالله را به دست آورد؛ هرچند ارتش لبنان اخیرا موفق شده برخی گروههای کوچک فلسطینی را در اردوگاههای پناهجویان خلع سلاح کند.
جمهوری اسلامی میکوشد از هر اقدامی که میتواند اسرائیل یا ایالات متحده را به از سرگیری حملات علیه اهداف داخل ایران یا شبکههای نظامی و نیابتی آن تحریک کند، بپرهیزد.
به گفته این اندیشکده، سخنگوهای نظامی و سیاسی حکومت ایران با این حال همچنان به «لافزنی» ادامه میدهند و از آمادگی خود برای رویارویی با اسرائیل با سلاحهای قدرتمندتر سخن میگویند.
مرکز امنیت و امور خارجی اورشلیم تاکید کرد این اظهارات در واقع پوششی برای «ضرورت تحقیرآمیز» از سرگیری مذاکرات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه است.

محمدرضا عارف، معاون اول پزشکیان، در مراسم گرامیداشت روز پزشک گفت: «خوشبختانه شیب موج مهاجرت نخبگان ملایم و کم شده است.» او افزود: «باید شاهد روزی باشیم که احساس کنیم مهاجرت معکوس شروع شده و جوانان ما احساس میکنند اگر در ایران بمانند به دستاوردهای برجسته تری نائل میشوند.»

در تازهترین رتبهبندی علمی شانگهای در سال ۲۰۲۵، عربستان سعودی با ۱۳ دانشگاه و ترکیه با ۱۱ دانشگاه در میان هزار دانشگاه برتر جهان، از ایران پیشی گرفتهاند و ایران تنها شش دانشگاه در این فهرست دارد.
این روند نزولی که از سال ۲۰۱۹ آغاز شده، از مشکلات ساختاری در آموزش عالی ایران حکایت دارد.
کارن ابرینیا، استاد دانشگاه تهران و دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران، دوشنبه سوم شهریور در گفتوگو با خبرآنلاین، سلب استقلال دانشگاهها را از مهمترین دلایل افت علمی در کشور دانست.
ابرینیا گفت: «اختیاراتی مانند جذب هیات علمی از دانشگاهها گرفته شده و نهادهای بیرونی در تصمیمگیریهای علمی دخالت میکنند.»
او افزود: «نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، بسیج اساتید یا سایر مراجع در فرآیند جذب اعضای هیات علمی دخالت میکنند و تصمیمگیری را از دانشگاهها گرفتهاند. مثلا در دولت قبلی تصویب کردند که حتی برای انتخاب ربیس دانشکدهها باید از مراجع اطلاعاتی صلاحیت فرد استعلام گرفته شود.»
در سالهای اخیر و بهویژه پس از خیزش «زن، زندگی، آزادی»، جمهوری اسلامی سیاستهای سرکوبگرانه خود علیه استادان و دانشجویان منتقد را شدت بخشیده و بسیاری از آنان را به کمیته انضباطی کشانده یا اخراج کرده است.
همچنین دخالت نهادهای غیردانشگاهی در فرآیند جذب اعضای هیات علمی از دیرباز مورد اعتراض بسیاری بوده است.
تنها در یک نمونه، رضا ملکزاده، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، فروردین ۱۴۰۳ اعلام کرد حدود ۴۰ تن از «بهترین اعضای هیات علمی» این دانشگاه طی دو سال گذشته اخراج یا بازنشسته شدهاند.
مهاجرت نخبگان و پیامدهای آن برای دانشگاههای ایران
ابرینیا در ادامه مصاحبه خود گفت «مهاجرت نخبگان» هم نقش تعیینکنندهای در افت رتبهبندی دانشگاههای ایران داشته، چرا که پایین بودن حقوق اعضای هیات علمی و مشکلات معیشتی، انگیزه ماندن در دانشگاه را کاهش داده است.
او اضافه کرد: «یکی از همکاران ما را از دانشگاه اخراج کردند و او به عربستان رفت. اکنون رییس دانشکده شده و حقوقی حدود ۱۳ هزار دلار و بودجه پژوهشی یک میلیون دلاری دارد، در حالی که در ایران چنین امکانی وجود ندارد.»
مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، ۹ مرداد در واکنش به مهاجرت نخبگان، بار دیگر انگشت اتهام را بهسوی قشر تحصیلکرده نشانه رفت و با بهکارگیری ادبیاتی جنسیتزده، آنها را به «نامردی» متهم کرد.
او گفت: «نخبه کسی است که علمش را وقف کشورش کند نه اینکه آرزو کند به خارج برود و برای آنها کار کند. نامردی است که من نخبه در این کشور درس بخوانم و نخبه شوم و بروم در کشور دیگری به آنها خدمت کنم.»
پیشتر در ۲۰ خرداد، بهرام صلواتی، پژوهشگر و مدیر پیشین رصدخانه مهاجرت ایران، اعلام کرد تنها یک درصد دانشجویان مهاجر به ایران بازمیگردند.
محمد جلیلی، رییس مرکز جذب اعضای هیات علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز فروردینماه هشدار داد خروج اعضای هیات علمی به دانشگاههای مادر کشور رسیده است.
سهم ناچیز پژوهش در بودجه دانشگاههای ایران
ابرینیا در ادامه مصاحبه با خبرآنلاین گفت در کنار مهاجرت نخبگان و مداخله نهادهای حکومتی در امور دانشگاهی، سهم پژوهش در بودجه دانشگاههای ایران بهشدت کاهش یافته و بخش عمده این بودجه صرف پرداخت حقوق کارکنان و اعضای هیات علمی میشود
او افزود بخش زیادی از تجهیزات دانشگاهها فرسوده و قدیمی است و مشارکت استادان در کنفرانسهای بینالمللی نیز بهدلیل محدودیتهای مالی بهشدت محدود شده ست.